Question                    | 
                
                    Answer                    | 
            
        
        | 
     start learning
 | 
 | 
      obywatele sprawują władzę bezpośrednio lub za pośrednictwem przedstawicieli   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      kształtował się w niektórych polis, najbardziej znana ateńska.   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      prawa polityczne- mężczyźni powyżej 20 roku życia(wolni i rdzenni obywatele aten. to ok 10% mieszkańców. miała charakter demokracji bezpośredniej. decyzje- zgromadzenie ludowe. kilka razy w miesiącu. uchwalanie ustaw, wybieranie urzędników, uprawnienia sądowe. Wykonawcza należała do rady 500., którą wybierało zgromadzenie przez losowanie na rok, podlegali nadzorowi. Duża rola trybunału ludowego- strażnika praw obywateli. OSTRACYZM(raz na 10 lat wskazana osoba musiała opuścić ateny)   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      ten ustrój co w atenach też w Republice Rzymskiej(jednak miała charakter ograniczony-arystokraci obsadzali główne stanowiska, wchodzili w skład senatu, były 3 rodzaje zgromadzeń ludowych, władza ograniczała się do rozpatrywania propozycji senatu).   
 | 
 | 
 | 
      chrześcijańskie tradycje demokratyczne    start learning
 | 
 | 
      w gminach wczesnochrześcijańskich istniały procedury demokratyczne. Tomasz z Akwinu wymyślił prawo oporu wobec władzy.   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      w Polsce 2 połowa XVw. Pełnię praw obywatelskich i politycznych posiadała szlachta. Mieli wyłączne prawo udziału w sejmikach i sprawowania urzędów. Najważniejszym organem był sejm. Członkowie wybierani na sejmikach. Decydował o wojnie, pokoju, uchwalał podatki, współdecydował o polityce wewnętrznej. Król elekcyjny, każdy szlachcic miał prawo udziału w wyborze, szlachta mogła wypowiedzieć posłuszeństwo królowi jeśli naruszył prawa i przywileje. Tolerancja religijna!.   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      zaczęła kształtować się w wyniku zwycięskich rewolucji burżuazyjnych- angielskiej w XVII wieku i francuskiej w XVIII. Rozwój wnieśli filozofowie oświecenia- Jean Jack Rousseau(zasada suwerenności ludu) i Monteskiusz(3podział władzy) w 1787 pierwsza konstytucja na świecie- USA- władza wykonawcza-prezydent, kongres-ustawodawcza. 1789- Wielka Rewolucja Francuska, uchwalono Powszechną Deklarację Praw Człowieka i Obywatela(gwarancja praw i wolności człowieka)   
 | 
 | 
 | 
      początki powstawania partii politycznych    start learning
 | 
 | 
      sięgają czasów rewolucji angielskiej, jednak stały się istotnym elementem w XIX wieku, gdy przybrały charakter masowy. Poszerzenie kręgu obywateli z prawami wyborczymi w XIXw. Kluczowe znaczenie- zniesienie cenzusu majątkowego oraz cenzusu płci(pierwsza Nowa Zelandia, w Europie I połowa XXw.)   
 | 
 | 
 | 
      zasady współczesnej demokracji: zasada suwerenności narodu    start learning
 | 
 | 
      najwyższą władzę w państwie sprawuje naród   
 | 
 | 
 | 
      zasady współczesnej demokracji: reprezentacji    start learning
 | 
 | 
      naród sprawuje ładzę pośrednio- wybiera reprezentantów. To demokracja przedstawicielska. przyczyną jest duża liczebność społeczeństwa, duży obszar.   
 | 
 | 
 | 
      zasady współczesnej demokracji: poszanowania praw mniejszości    start learning
 | 
 | 
      gwarancja ochrony praw mniejszości gdy większość będzie próbować je ograniczać. Zapisane w konstytucji.   
 | 
 | 
 | 
      zasady współczesnej demokracji: zasada podziału władzy    start learning
 | 
 | 
      John Locke i Monteskiusz. Władza prawodawcza(parlamenty), wykonawcza(głowa państwa, rządy) i sądownicza(sądy i trybunały) Niezależne i wzajemnie się kontroluj, j przeciwdziłć skupieni uwłdzy w rkch 1 osoby. Współcześnie zsdę rozumie sie również jko podzi między orgny centrlne loklne   
 | 
 | 
 | 
      zasady współczesnej demokracji: zasada państwa i konstytucjonalizmu    start learning
 | 
 | 
      *demokratyczne państwo prawa *najwyższym źródłem prawa jest konstytucja   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      *prawna *polityczna(określa ustrój) *organizacyjna(zasady i formy funkcjonowania społeczeństwa) *prognostyczne(przewiduje kierunek rozwoju państwa i obywateli) *gwarancyjna(gwarantuje istnienie państwa prawa) *wychowawcza(wychowanie obywateli różnych swerach, odpowiedzialność, tolerancja)   
 | 
 | 
 | 
      zasady współczesnej demokracji: zasada pluralizmu    start learning
 | 
 | 
      *możliwość istnienia i poszanowania różnych poglądów *wymiary: społeczny, gospodarczy, polityczny(swoboda działalności partii, opozycji)   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      wyłaninie kandydatów na stanowiska *prowadzenie kampanii *obsadzanie najeyższych stanowisk w poństwie *bycie opozycjom *kształtowanie opinii publicznej *zapewnienie obywatelom udziału w włady   
 | 
 | 
 | 
      Wartości demokratyczne: Wolność    start learning
 | 
 | 
      prawo jednostki do postępowania ze swoją wolą   
 | 
 | 
 | 
      Wartości demokratyczne: Równość    start learning
 | 
 | 
      *równość naturalna *równość wobec prawa *równość szans   
 | 
 | 
 | 
      Wartości demokratyczne: Sprawiedliwość    start learning
 | 
 | 
      *od spraw ekonomicznych(właściwa dystrybucja ograniczonych dóbr) *od prawa (bezstronne traktowanie)   
 | 
 | 
 | 
      Cechy państwa demokratycznego    start learning
 | 
 | 
      Władza powoływana na określony czas *legalna opozycja *ustawodawcza władza może krytykoać rąd *niezależne i niezawisłe sądy *decyzje podejmowane większoścą głowów *mniejszość brana pod uwagę *społaczeństwo obywatelskie *kultura polityczna   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      *gwarantuje poszanowanie podstawowych wolności i praw jednostki *rzadziej wszczynaja wojny *duży zakres wolności *możliwość samorealizacji *mało terroru, przymusu   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      *nie sprawdza się w okresach przejściowych *proces decyzyjny znacznie dłuższy(wymaga konsultacji z różnymi środowiskami) *wolność słowa może prowadzić do przemocy   
 | 
 | 
 | 
      Formy demokracji bezpośredniej: referendum    start learning
 | 
 | 
      *powszechne głosowanie obywateli mających czynne prawo wyborcze, najpopularniejsze   
 | 
 | 
 | 
      Podział referendów ze względu na: treść głosowania    start learning
 | 
 | 
      *konstytucyjne(uchwalenie lub zmiana) *ustawodawcze(konkretny projekt ustawy) *problemowe(konkretna sprawa) *arbitrażowe(spór między najwyższymi organami) *akcesyjne(np do UE)   
 | 
 | 
 | 
      Podział referendów ze względu na: zasięg terytorialny    start learning
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
      Podział referendów ze względu na: wymóg prawny przeprowadzenia    start learning
 | 
 | 
      *obligatoryjne(konieczne dla ważności decyzji władzy) *fakultatywne(niekonieczne dla ważności)   
 | 
 | 
 | 
      Podział referendów ze względu na: moment przeprowadzenia    start learning
 | 
 | 
      *zatwierdzające(po uchwaleniu aktu) *konsultacyjna(przed uchwaleniu aktu)   
 | 
 | 
 | 
      Formy demokracji bezpośredniej: inicjatywa ludowa    start learning
 | 
 | 
      * prawo części obywateli do zgłaszania propozycji zmian w ustawie. dzieli się ze względu na przedmiot(konstytucyjna, referendalna, ustawodawcza)   
 | 
 | 
 | 
      Formy demokracji bezpośredniej: weto ludowe    start learning
 | 
 | 
      *prawo obywateli do wyrażenia sprzeciwu wobec ustaw wydanych przez parlament. Na wniosek niezadowolonych obywateli   
 | 
 | 
 | 
      Formy demokracji bezpośredniej: recall    start learning
 | 
 | 
      *odwołanie urzędników z wyborów powszechnych. najczęściej władze lokalne   
 | 
 | 
 | 
      Formy demokracji bezpośredniej: plebiscyt    start learning
 | 
 | 
      *międzynarodowo(głosowanie mieszkańców decydujące o przynależności państwowej) *wewnętrzna(dezaprobata, aprobata dla polityki rządu) Na wniosek rządzących   
 | 
 | 
 | 
      Formy demokracji bezpośredniej: zgromadzenie ludowe    start learning
 | 
 | 
      podejmuje się najważniejsze decyzje dotyczące danego obszaru. Kantony Szwajcarii, w Polsce wsie i osiedla(sprawy lokalne)   
 | 
 | 
 | 
      Formy demokracji bezpośredniej w Polsce: inicjatywa ustawodawcza    start learning
 | 
 | 
      *forma inicjatywy ludowej, conajmniej 100 tys obywateli rp, *Komitet Inicjatywy Ustawodawczej organizuje *Projekt ustway nie może dotyczyć spraw w których konstytucja przewiduje wyłączność innych organów *formą poparcia jest podpis *Pełnomocnik komitetu składa projekt z popisami *sejm ma 3 miesiące na rozpoczęcie prac   
 | 
 | 
 | 
      Formy demokracji bezpośredniej w Polsce: referendum ogólnokrajowe    start learning
 | 
 | 
      *charakter fakultatywny *zarządza prezidente za zgodą senatu, sejm z inicjatywy własnej, rady ministrów, senatu, obywateli *nie może dotyczyć wydatków i dochodów państwa obronności i amnestii *w dzień wolny od pracy *charakter wiążący przy frekwencji powyżej 50% *przeprowadza państwowa komisja wyborcza, komisarze wyborczy, obwodowe komisje spraw referendalnych   
 | 
 | 
 | 
      Formy demokracji bezpośredniej w Polsce: referendum lokalne    start learning
 | 
 | 
      * mieszkańcy jednostki samorządu wyrażają swoją wolę co do rozwiązania problemu dotyczącego wspólnoty *z inicjatywy właściwych organów samorządów na wniosek 10% mieszkańców gminy albo 5% mieszkańców województwa *w wypadku referendum o odwołanie organów lokalnych inicjatywa należy tylko do mieszkańców *czasem ma charakter obligatoryjny(np. samo opodatkowanie mieszkańców na cele publiczne mieszczące się w zakresie zadań organów gminy) *ważne jeśli co najmniej 30%   
 | 
 | 
 | 
      Zalety demokracji bezpośredniej    start learning
 | 
 | 
      *bezpośredni wpływ obywateli na sprawy państwowe *umożliwia opozycji wpływanie na bieg spraw *pomagają rozwiązać konflikty i podejmować decyzje w sprawach kontrowersyjnych * możliwość wypowiedzenia się obywateli   
 | 
 | 
 | 
      Wady demokracji bezpośredniej    start learning
 | 
 | 
      *przedłuża proces decyzyjny *inicjatywa i weto ludowe mogą doprowadzić do osłabienia roli parlamentu *formy demokracji zamiast zwiększać wpływ obywateli mogą jeszcze bardziej wzmacniać pozycję partii(partie wpływają mocno na głosy w referendum) *często wykorzystywane przez władzę wykonawczą do wzmocnienia pozycji kosztem władzy ustawodawczej *kosztowne i trudne do zrealizowania   
 | 
 | 
 | 
      Prawa i wolności osobiste obywatela RP(z konstytucji)    start learning
 | 
 | 
      *ochrona życia *zakaz poddawania eksperymentom bez zgody *zakaz tortur, kar cielesnych *nietykalność, wolność osobista(ograniczenie tylko na mocy sądu) *prawo do sprwiedliwego i jawnego procesu *prawo do prywatności *prawo do komunikowania się *nienaruszalność mieszkania *swoboda przemieszczania się *prawo wyjazdu za granicę, wyboru miejsca zamieszkania *wolność sumienia i religii *wolnoć wyrażania poglądów *wolność pozyskiwania i rozpowszechniania informacji   
 | 
 | 
 | 
      Prawa i wolności polityczne obywatela RP(z konstytucji)    start learning
 | 
 | 
      *wolność uczestnictwa i organizacji zgromadzeń publicznych zrzeszania się *dostęp do służby publicznej *prawo do informacji o działalności organów państwowych *prawo wyborcze *prawo do składania petycji i skarg   
 | 
 | 
 | 
      Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne obywatela RP    start learning
 | 
 | 
      *do wolności i dziedziczenia *do zawodu i miejsca pracy *ochrona zdrowia *do nauki, 18lat obowiązkowo bezpłatnie *wolność twórczości artystycznej, badań naukowych, korzystania z dóbr kultury   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      *wierność RP *troska o dobro wspólne *przestrzeganie prawa *ochrona kraju, służba wojskowa *podnoszenie ciężarów i świadczeń publicznych *dbałość o środowisko naturalne, ponoszenie odpowiedzialności za szkody   
 | 
 | 
 | 
      Relacje między prawami a obowiązkami    start learning
 | 
 | 
      *jedność praw i obowiązków(jedynie wtedy gdy wypełnia osoba obowiązki wobec społeczeństwa, np. było tak w konstytucji międzywojennego, PRL) *rozdział praw i obowiązków(prawa niezależnie przysługują, np. obecnie)   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      *wartości, które przyczyniają się do dobra wspólnego- powinny kształtować postępowanie obywatela   
 | 
 | 
 | 
      Najczęstsze cnoty obywatelskie    start learning
 | 
 | 
      *dyscyplina wewnętrzna *tolerancja *uspołecznienie *krytycyzm *odpowiedzialność za słowa   
 | 
 | 
 | 
      Najczęstsze cnoty obywatelskie: dyscyplina wewnętrzna    start learning
 | 
 | 
      umiejętność narzucenia sobie planów działania, konsekwencje ich realizacji.np. istotne w organizacjach   
 | 
 | 
 | 
      Najczęstsze cnoty obywatelskie: tolerancja    start learning
 | 
 | 
      Poszanowanie i uznanie potrzeb, poglądów i zachowań innych ludzi   
 | 
 | 
 | 
      Najczęstsze cnoty obywatelskie: uspołecznienie    start learning
 | 
 | 
      *zainteresowanie i zaangażowanie w sprawy społeczne, np. akcje charytatywne. *wpływ na poziom aktywności mają(wychowanie, normy społeczne, hierarchia wartości społecznych, sytuacja ekonomiczna, wychowanie w szkole, postawa patriotyczna, obraz polityki w mediach)   
 | 
 | 
 | 
      Najczęstsze cnoty obywatelskie: krytycyzm    start learning
 | 
 | 
      *umiejętność właściwej oceny zjawisk, poglądów(przyjmowania tylko uzasadnionych) *umiejętność weryfikacji poglądów   
 | 
 | 
 | 
      Najczęstsze cnoty obywatelskie: odpowiedzialność za słowa    start learning
 | 
 | 
      *świadomość, że wystąpienia na forum publicznym mogą naruszać interesy innych ludzi *gotowość do ponoszenia konsekwencji   
 | 
 | 
 | 
      Deklaracja zasad tolerancji    start learning
 | 
 | 
      ONZ 1995r. przyjął deklarację. *polega na respektowaniu cudzych praw i wartości, uznaniu i akceptacji różnic, umiejętności słuchania i komunikowania się, docenianiu rozmaitości kultur, otwarciu na cudze myśli i filozofie   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      nieodpłatna, systematyczna, dobrowolna praca na rzecz potrzebujących   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      Całokształt politycznych postaw, poglądów jednostek i społeczeństwa, charakterystycznych dla danego okresu. Opinia, wiedza, zaangażowanie. 3 typy: zaściankowa, poddańcza, uczestnicząca   
 | 
 | 
 | 
      Kultura polityczna: zaściankowa    start learning
 | 
 | 
      niska świadomość polityczna społeczeństwa *zainteresowanie jednostek ogranicza się tylko do spraw własnych(rodzina miejscowość ZAŚCIANEK) *społeczeństwo przyjmuje jednolite postawy polityczne, *w społeczeństwie funkcjonują określone role polityczne, np. wodza charakterystyczne dla plemion afrykańskich np.   
 | 
 | 
 | 
      Kultura polityczna: poddańcza    start learning
 | 
 | 
      jednostki i grupy są zainteresowane życiem publicznym, ustępują rządzącym, charakterystyczne dla autorytarnych, młodej demokracji   
 | 
 | 
 | 
      Kultura polityczna: uczestnicząca    start learning
 | 
 | 
      zainteresowanie i zaangażowanie jednostek w życie publiczne *gotowość do także do sprawowania władzy(np. wiedza na temat życia politycznego, znajomość zasad) w demokratycznych   
 | 
 | 
 | 
      Kultura polityczna w Polsce po 89.    start learning
 | 
 | 
      charakteryzuje mała aktywność polityczna społeczeństwa, niska frekwencja, rozwój organizacji pozarządowych i społecznych nie niesie za sobą jakości ich działania, zakres ich działalności jest ograniczony. przyczyny: piętno PRL, rozczarowanie transformacją, duża niechęć do polityków i organów. Obecnie wynika z niskich standardów etycznych polityków   
 | 
 | 
 | 
      Obywatele w państwach autorytarnych: prawa i wolności osobiste    start learning
 | 
 | 
      represje w formie więzienia bez wyroku, tortury, skala represji mniejsza niż w totalitarnych, nie naruszają wolności sumienia, wyznania, nie indoktrynują   
 | 
 | 
 | 
      Obywatele w państwach autorytarnych: prawa i wolności polityczne    start learning
 | 
 | 
      *dopuszczają działanie partii opozycyjnych ale ograniczają możliwość ich działania i pozbawiają wpływu na bieg spraw państwowych. Są wybory w formie plebiscytu, fałszowane   
 | 
 | 
 | 
      Obywatele w państwach autorytarnych: prawa i wolności ekonomiczne socjalne i kulturalne    start learning
 | 
 | 
      *w mniejszym stopniu ograniczone *wolność gospodarcza *władza nie ingeruje w naukę, kulturę *niezależne media ale ocenzurowane   
 | 
 | 
 | 
      Obywatele w systemach totalitarnych: prawa i wolności osobiste    start learning
 | 
 | 
      *są odrzucane, na masową skalę terror, państwo kontroluje wszystkie dziedziny życia społecznego- system inwigilacji, ograniczona możliwość poruszania się po kraju i wyjazdów zagranicznych, ideologia   
 | 
 | 
 | 
      Obywatele w państwach totalitarnych: prawa i wolności polityczne    start learning
 | 
 | 
      *władza nie toleruje form sprzeciwu, opozycji *tylko partia rządząca legalna *wszystkie organizacje kontrolowane   
 | 
 | 
 | 
      Obywatele w państwach totalitarnych: prawa ekonomiczne socjalne i kulturalne    start learning
 | 
 | 
      *ograniczenie wolności gospodarczych, *centralnie planowana gospodarka, *wolność tworzenia i korzystania z dóbr kultury ograniczona przez cenzurą, *nie istnieją niezależne ani opozycyjne media, *swoboda twórcza, wolność działań naukowych jest ograniczona   
 | 
 | 
 | 
      Społeczeństwo obywatelskie    start learning
 | 
 | 
      samo organizująca się zbiorowość ukształtowana dzięki działalności różnych instytucji życia publicznego(media, organizacje, wybory) umożliwiające świadome uczestnictwo w życiu publicznym. Cechą charakterystyczną jest niezależność od władz publicznych. Tylko demokracja stwarza takie warunki.   
 | 
 | 
 | 
      Filary społeczeństwa obywatelskiego    start learning
 | 
 | 
      wolne, demokratyczne wybory, własność prywatna i gospodarka rynkowa, samorealizujący się obywatele   
 | 
 | 
 | 
      Elementy społeczeństwa demokratycznego    start learning
 | 
 | 
      obywatele, aktywność obywatelska, massmedia, opinia publiczna, organizacje społeczne i polityczne, ruchy społeczne, przedsiębiorstwa i podmioty gospodarcze, prawo obywatelskiego nieposłuszeństwa,   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      dobrowolne i trwałe zrzeszenia o celach niezarobkowych, samodzielne cele, programy i struktury; opiera się na pracy społecznej. (Stowarzyszenie..., towarzystwo..., związek...)   
 | 
 | 
 | 
      Zasady działalności stowarzyszeń w RP    start learning
 | 
 | 
      prawo do zakładania stowarzyszeń mają posiadający pełnię praw publicznych, założyciele stowarzyszenia uchwalają statut określający nazwę, obszar działalności, siedzibe, cele, zasady członkostwa oraz struktury; stowarzyszenie musi mięć zarząd i organy kondroli wewnętrznej; najwyższa władza- walne zgromadzenie członków; nabywa osobowość prawną po wpisaniu do rejestru stowarzyszeń   
 | 
 | 
 | 
      Stowarzyszenia dzielą się na    start learning
 | 
 | 
      *Rejestrowe(co najmniej 15 osób, mają osobowość prawną, prawo do prowadzenia działalności gospodarczej i przyjmowania darowizn i spadków) *Zwykłe(co najmniej 3 osoby,żadnych praw z rejestrowych, majątek tylko ze składek)   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      *mediacyjna(między grupami społecznymi a państwem) *promocja wartości *udział w rządzeniu(wpływają na decyzje władz) *inicjowanie zmian społecznych(zwracanie uwagi społeczeństwa i władzy na problemy) *rozproszenie władzy(ograniczają władzę biurokracji) *funkcja integracyjna(pomagają w integracji mniejszości z ogółem)   
 | 
 | 
 | 
      Znane stowarzyszenia: Caritas    start learning
 | 
 | 
      jedna z największych organizacji społecznych, koordynuje działalność dobroczynną kościoła, pomaga rodzinom, bezdomnym, chorym, staruchom, poszkodowanym w klęskach żywiołowych   
 | 
 | 
 | 
      Znane stowarzyszenia: Monar    start learning
 | 
 | 
      pomagają bezdomnym, narkomanom, HIVom. jedna z największych na świecie. twórca Marek Kotański   
 | 
 | 
 | 
      Znane stowarzyszenia: PCK    start learning
 | 
 | 
      Część międzynarodowego ruchu czerwonego krzyża i czerwonego półksiężyca. głównie ochrona życia i zdrowia, poszanowanie godności każdego człowieka, zwłaszcza w czasie konfliktów, klęsk, epidemii   
 | 
 | 
 | 
      Znane stowarzyszenia: Wspólna Polska    start learning
 | 
 | 
      umacnianie więzi polaków mieszkających poza krajem z ojczyzną, wspiera oświatę i kulturę za granicami, udziela pomocy organizacjom polonijnym, materialnie wspiera polaków z byłego ZSRR   
 | 
 | 
 | 
      Organizacje pozarządowe w Polsce    start learning
 | 
 | 
      fundacje i stowarzyszenia   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      organizacje ustanowione przez założycieli- fundatorów dla realizacji określonych celów, np. rozwoju nauki   
 | 
 | 
 | 
      Zasady działalności fundacji w RP    start learning
 | 
 | 
      fundacje może założyć osoba fizyczna i prawna. konieczne oświadczenie woli fundatora w formie aktu notarialnego lub testamentu(cele fundacji i środki na realizację) musi mieć statut(nazwa, obszary działalności, siedziba, cele, zasady członkostwa, struktury), kieruje zarząd, ma osobowość prawną, zdobytą w chwili wpisania fundacji do rejestru. do realizacji celów służą środki zebrane przez fundatora. aby zwiększyć majątek fundacja może prowadzić działalność gospodarczą.   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      1993, między innymi Jerzy Owsiak, działalność w zakresie ochrony zdrowia, życia chorych, w szczególności dzieci   
 | 
 | 
 | 
      Znane fundacje: Polska Akcja Humanitarna    start learning
 | 
 | 
      pomoc ludziom na całym świecie, np. ofiarom wojen, klęsk żywiołowych, również osobom w trudnej sytuacji materialnych(program Pajacyk- dożywianie dzieci w szkołach)   
 | 
 | 
 | 
      Znane fundacje: Fundacja przeciwko handlowi kobiet La Strada    start learning
 | 
 | 
      walka z nasilającymi się w Europie Środkowo Wschodniej handlem kobiet i zmuszaniem do prostytucji. prowadzi działalność informacyjną, edukacyjną, niesie pomoc ofiarom procederu.   
 | 
 | 
 | 
      Znane fundacje: Polska fundacja dzieci i młodzieży    start learning
 | 
 | 
      działa na rzecz wszechstronnego rozwoju młodych ludzi   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      dobrowolne oraz samorządne organizacje chroniące i reprezentujące pracowników najemnych, strzegące praw, interesów zawodowych i socjalnych   
 | 
 | 
 | 
      Zasady działalności związków zawodowych w RP    start learning
 | 
 | 
      prawo działalności w ZW posiada każdy pracownik. żeby założyć potrzebna uchwała co najmniej 10 osób. związek ma osobowość prawną w chwili zarejestrowania w sądzie   
 | 
 | 
 | 
      Uprawnienia związków zawodowych    start learning
 | 
 | 
      opiniowanie projektów ustaw dotyczących spraw objętych zadaniami związkowców. prowadzenie rokowań i układów zbiorowych w imieniu wszystkich pracowników branży. nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy, zasad BHP i strajku.   
 | 
 | 
 | 
      Największe organizacje związkowe w Polsce    start learning
 | 
 | 
      *Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność(organizacja skupiająca pracowników różnych branż, odwołuje się do etyki chrześcijańskiej) *Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych(skupia lewicowe związki zawodowe, np. związek nauczycielstwa polskiego)   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      mają na celu zdobycie i utrzymanie władzy w państwie, niektórzy badacze nie zaliczają ich do elementów społ. obywatelskiego.   
 | 
 | 
 | 
      Zasady działalności partii politycznych    start learning
 | 
 | 
      zebranie 1000 deklaracji warunkiem założenia; działają na podstawie statutu, który określa cele, strukturę, zasady członkostwa, władzę oraz zasady finansowania; nabywa osobowość prawną wraz z chwilą wpisania jej przez Sąd Okręgowy w Warszawie do spisu patri; sąd może odmówić wpisania na podstawie orzeczenia TK jeżeli uzna, że jej cele lub zasady są sprzeczne z konstytucją; zakaz: faszystowskich, komunistycznych, z rasizmem, nienawiścią religijną, totalitarne metody władzy   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      mniej sformalizowane od partii stowarzyszeń fundacji formy aktywności obywatelskiej; dążą do określonego celu- zmian społecznych; rodzą się spontanicznie; nie tworzą skomplikowanych struktur; gdy pojawia się możliwość wpływu na władzę i realizacji postulatów instytucjonalizują się. np. kiedyś Ruch Robotniczy, Ruch Chłopski w XIXw.   
 | 
 | 
 | 
      Najważniejsze współczesne ruchy społeczne: Ruch Ekologiczny    start learning
 | 
 | 
      Ochrona roślin, zwierząt racjonalna gospodarka zasobami, ograniczanie emisji. najbardziej znany- Greenpeace(czystość mórz, morskiej flory i fauny), partia najbardziej znana - związek 90/zieloni. W RP partie- Zieloni 2004, stowarzyszenie Klub Gaja   
 | 
 | 
 | 
      Najważniejsze współczesne ruchy społeczne: Ruch antyglobalistyczny(alterglobalistyczny)    start learning
 | 
 | 
      sprzeciwia się stosunkom społecznym, politycznym i gospodarczym panującym na świecie. Postulaty: zniwelowanie różnic pomiędzy biednym południem a bogatą północą, oddłużenie państw 3 świata, ochrona lokalnych kultur przed zalewem massmediów,   
 | 
 | 
 | 
      Najważniejsze współczesne ruchy społeczne: Ruch Pacyfistyczny    start learning
 | 
 | 
      odwołuje się do ideologii pacyfizmu(dążenie do likwidacji wojen, ograniczenia zbrojeń, zapewnienia ludziom trwałego pokoju. zaczęło się w XIX wieku, pod koniec ruch liczył ponad 400 organizacji na rzecz: rozbrojenia atomowego, przeciwko wojnom, obronie demokracji i praw człowieka. Masowe protesty, blokady dróg, baz wojskowych. w Polsce najbardziej znana Ruch Wolność i Pokój (Jan Maria Rokita, Piotr Niemczyk, Jacek Kuroń)   
 | 
 | 
 | 
      Najważniejsze współczesne ruchy społeczne: ruch feministyczny    start learning
 | 
 | 
      ideologia feministyczna, walka z dyskryminacją kobiet, manifestacje, happeningi, akcje informacyjne listy otwarte.   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      zbiór poglądów społeczeństwa na ważne tematy, forma wyrażania poparcia lub dezaprobaty dla rządzących. jest badana przez ośrodki badań opinii publicznej, np CBOS(centrum badania opinii publicznej), OBOP(centrum badania opinii społecznej),   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      bardzo ważna, kanał komunikacyjny między rządzącymi a rządzonymi, stabilizują system polityczny ostrzegając przed zagrożeniami, uwrażliwiają rządzących na głos opinii publicznej   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      podstawowym zadaniem jest przekazywanie informacji odbiorcy(tv, radio, prasa, internet)   
 | 
 | 
 | 
      funkcja mediów: informacyjna    start learning
 | 
 | 
      najstarsza, polega na dostarczaniu informacji   
 | 
 | 
 | 
      funkcja mediów: opiniotwórcza    start learning
 | 
 | 
      wpływ na kształtowanie poglądów społeczeństwa przez sposób przekazywania, dobór komentarza   
 | 
 | 
 | 
      funkcja mediów: kontrolna    start learning
 | 
 | 
      przekazują informacje o życiu jednostek zajmujących ważne stanowiska w państwie, pozwalają je oceniać, kontrola społeczna   
 | 
 | 
 | 
      funkcja mediów: rekreacyjna, edukacyjna    start learning
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
      funkcja mediów: kulturotwórcza    start learning
 | 
 | 
      upowszechniają i tworzą kulturę, np. kształtują język   
 | 
 | 
 | 
| 
     start learning
 | 
 | 
      media(priapizm-prywatne i państwowe, różne światopoglądy), (niezależność- trudne do zrealizowania- są pod wpływem władzy i reklamodawców)   
 | 
 | 
 | 
      prawo obywatelskiego nieposłuszeństwa    start learning
 | 
 | 
      Martin Luther King, świadome i celowe niestosowanie się do określonych przepisów prawa, które według obywatela są niesprawiedliwe;   
 | 
 | 
 | 
      warunki obywatelskiego nieposłuszeństwa:    start learning
 | 
 | 
      warunki: podejmowane w imię wyższych wartości, nie dotyczy interesów osobistych, bez przemocy, gotowość do poniesienia kary   
 | 
 | 
 |