Dramat – odmiany, elementy strukturalne, kategorie estetyczne

 0    26 flashcards    lenka1
download mp3 print play test yourself
 
Question język polski Answer język polski
akt
start learning
część utworu dramatycznego, która obejmuje względnie samodzielny etap akcji, zwykle zamknięty zdarzeniem ważnym dla jej późniejszego biegu
decorum
start learning
zasada stosowności, wyznaczająca normy właściwego zharmonizowania poszczególnych elementów dzieła literackiego: odpowiedniość jego stylu (słownictwa, składni, wiersza) wobec treści, sytuacji odbiorcy oraz wyznaczników dramatu
dialog
start learning
podstawowa i niezależna forma wypowiedzi w dramacie; słowny składnik scenicznej akcji; wymiana zdań między co najmniej dwiema postaciami
didaskalia
start learning
tekst poboczny, czyli instrukcje dotyczące realizacji scenicznej dzieła pochodzące od autora dramatu lub reżysera; tekst ów zawiera też charakterystyki bohaterów, informacje o miejscu akcji, układzie przestrzeni itp.
drama
start learning
utwór sceniczny, który nie odpowiada regułom klasycystycznej tragedii i komedii; stosowano go w Polsce w oświeceniu i na początku XIX w.
dramat
start learning
jeden z trzech głównych (obok liryki i epiki) rodzajów literackich, traktowany często jako gatunek sztuki syntetycznej, wielotworzywowej – zarówno literackiej, jak i teatralnej
dramat groteskowy
start learning
gatunek dramatu uprawiany zwłaszcza w obrębie teatru absurdu; fabuła rozwija się przez sytuacje absurdalne (ale niemające charakteru fantastycznego); postaci cechuje groteskowość; często stosowane są chwyty czarnego humoru, pure nonsensu i parodii
dramat romantyczny
start learning
gatunek dramatu odrzucający normy dramaturgii klasycystycznej; utwory te odznaczały się eklektyzmem – swobodnie łączono w nich elementy dramatyczne z epickimi i poetyckimi, realizm z fantastyką, sceny zbiorowe z fragmentami lirycznymi, tragizm z komizmem, wzniosłość z groteską itd.
eksodos
start learning
u Arystotelesa końcowa pieśń chóru w tragedii
ekspozycja
start learning
sytuacja przedstawiona w punkcie wyjścia fabuły dramatycznej; wprowadza odbiorcę w świat postaci, konflikt i problematykę utworu
epeisodion
start learning
część tragedii, w której występują bohaterowie
epilog
start learning
ostatnia partia utworu; zawarte są w niej informacje o późniejszych losach postaci (już po zakończeniu się zdarzeń fabularnych)
intryga
start learning
zawikłanie fabuły: przebiegłe i skryte działania postaci skierowane przeciw innym postaciom – mające postawić je w kłopotliwej sytuacji, pokrzyżować ich plany, wprowadzić je w błąd itd.; wywołuje lub potęguje konflikt, przez co ukierunkowuje bieg akcji
jednoaktówka
start learning
utwór dramatyczny w jednym akcie, zwykle komedia o zwartej fabule i wyraźnie zarysowanych postaciach
komedia
start learning
gatunek dramatu, do którego należą utwory o pogodnej tematyce i żywej akcji, zamkniętej pomyślnym rozwiązaniem; operuje środkami komizmu słownego, postaci i sytuacji
konflikt
start learning
napięcie pomiędzy przeciwstawnymi usiłowaniami różnych postaci; uruchamia i podtrzymuje akcję
monodram
start learning
utwór dramatyczny, w którym występuje tylko jeden monologujący bohater, wypowiedź swoją zwracający do publiczności teatralnej, jakiegoś domniemanego audytorium lub do konkretnej osoby nieobecnej na scenie
monolog
start learning
nieprzerwana wypowiedź jednej osoby, będąca formalnie i znaczeniowo samodzielną całością
odsłona
start learning
część utworu dramatycznego obejmująca taki odcinek akcji, który rozgrywa się w określonej przestrzeni scenicznej; zmiana dekoracji wyznacza kolejne odsłony w obrębie aktu
parodos
start learning
w teorii Arystotelesa składnik kompozycyjny tragedii; pieśń wykonywana przez chór; przedstawia historię poprzedzającą akcję
prolog
start learning
składnik kompozycyjny tragedii, który znajduje się na początku utworu i wprowadza w jego tematykę
stasimon
start learning
u Arystotelesa część tragedii, w której chór wykonuje pieśń
tekst główny (polilog)
start learning
zbiór wszystkich wypowiedzi postaci występujących w danym utworze dramatycznym, zarówno dialogów, jak i monologów
tragedia
start learning
gatunek dramatu obejmujący utwory, w których siłą napędową akcji jest nieprzezwyciężalny konflikt między dążeniami bohatera a wyższymi wartościami; bohater tragedii jest z góry skazany na klęskę
tragikomedia
start learning
gatunek dramatyczny obejmujący utwory powstałe z połączenia elementów właściwych tragedii z pierwiastkami o charakterze komediowym
zasada trzech jedności
start learning
trzy podstawowe reguły dramaturgii klasycyzmu, wywiedzione z Poetyki Arystotelesa, dotyczące budowy fabularnej dramatu: -jedność miejsca (cała fabuła rozgrywa się w tej samej przestrzeni), -jedność czasu (nie dłużej niż doba), -jedność akcji (jednowątkowy układ zdarzeń)

You must sign in to write a comment