biologia definicje 7

 0    92 flashcards    Kaaamilkaaaaa
download mp3 print play test yourself
 
Question język polski Answer język polski
fotoautrof
start learning
organizm, który do syntezy zwiazków organicznych z prostych zwiazków nieorganicznych czerpie energię ze światła słonecznego, fotoautrofami sa rośliny, glony i niektóre bakterie.
fotofosforylacja
start learning
wytwarzanie ATP podczas fotosyntezy.
fotoheterotrof
start learning
organizm zdolny do fotosyntezy, lecz nieasymilujacy CO2, więc jako źródło węgla wykorzystujacy zwiazki organiczne; należa tu niektóre bakterie i archeony.
foton
start learning
porcja promieniowania elektromagnetycznego; kwant energii promieniowania.
fotooddychanie, fotorespiracja
start learning
proces zmniejszajacy natężenie fotosyntezy u roślin C3 w goracych okresach lata; zużywa tlen i wytwarza CO2 w wyniku degradacji metabolitów pośrednich cyklu Calvina.
fotoperiodycznie obojętna roślina
start learning
roślina, której kwitinienie zależy nie od długości dnia i nocy, lecz od innych czynników.
fotoperiodyzm
start learning
reakcja fizjologiczna roślin (np. kwitnienie) i zwierzat na zmiany długości dnia i nocy.
fotoreceptor
start learning
(1) narzad zmysłowy wrażliwy na bodźce świetlne. (2) Barwnik, który po zaabsorbowaniu kwantów światła wyzwala reakcję fizjologiczna.
fotosynteza
start learning
proces biologiczny polegajacy na pochłanianiu energii światła słonecznego i przekształcaniu jej w energię chemiczna czasteczek organicznych (np. węglowodanów) syntetyzowanycn z dwutlenku węgla i wody.
fotosystem, fotoukład
start learning
jedna z dwóch jednostek fotosyntetycznych odpowiedzialnych za pochłanianie energii świetlnej i przenoszenie wzbudzonych elektronów; fotosystem I silnie absorbuje światło o długości fali ok. 700 nm, a fotosystem II- ok. 680nm.
fototrof
start learning
organizm wykorzystujacy światło jako źródło energii.
fototropizm
start learning
reakcja ruchowa rośliny polegajaca na kierunkowym wzroście zależnym od położenia źródła światła.
frakcjonowanie komórek
start learning
technika służaca do oddzielania składników komórek przez poddanie ich działaniu siły odśrodkowej (odwirowaniu)
fukoksantyna
start learning
brazowy barwnik karotenoidowy występujacy w komórkach brunatnic, chryzofitów, okrzemek i bruzdnic.
funkcyjna grupa
start learning
grupanatomów nadajaca specyficzne właściwości zwiazkom organicznym, z którymi jest zwiazana; np. grupy: hydroksylowa, karbonylowa, karboksylowa, aminowa, fosforanowa, sulfhydrylowa.
furażowanie optymalne
start learning
sposób pozyskiwania pokarmu pozwalajacy minimalizować koszty i maksymalizować zyski energetyczne.
fuzja trzech genów
start learning
połaczenie trzech osobnych genów w jeden na wczesnym etapie ewolucji eukariontów, charakteryzuje przedstawicieli Unikonta.
G1 faza
start learning
pierwsza część interfazy w cyklu komórkowym; poprzedza fazę S, w której zachodzi synteza DNA.
G2 faza
start learning
część interfazy w cyklu komórkowym; następuje po fazie S (synteza DNA) i poprzedza mitozę.
gady
start learning
gromada kręgowców odznaczajacych się sucha skóra pokryta rogowymi łuskami i przystosowanych do rozmnażania na làdzie; do g. należa m.in. węże, żółwie, krokodyle, jaszczurki. G. nie sa grupa monofiletyczna.
galaretowata otoczka
start learning
jedna z bezkomórkowych osłonek jaj niektórych zwierzat, np. szkarłupni.
gameta I
start learning
dojrzała komórka płciowa; u roślin i zwierzat jest nia komórka jajowa i plemnikowa (plemnik). W rozmnażaniu płciowym plemnik łaczy się z komórka jajowa, tworzac zygotę.
gameta II
start learning
Liczbę chromosomów w gamecie oznacza się symbolem n. Gatunki, które nie sa poliploidami, maja haploidalne (n) gamety i diploidalne (2n) zygoty.
gametangium
start learning
jedno- lub wielokomórkowy organ roślin, protistów i grzybów, gdzie powstaja gamety.
gametofit, pokolenie gametofitu
start learning
pokolenie haploidalne (n) w cyklu życiowym roślin, wytwarzajace gamety.
gametogeneza
start learning
proces prowadzacy do powstania gamet.
gametyczna izolacja
start learning
mechanizm prezygotycznej izolacji rozrodczej uniemożliwiajacy kojarzenie osobników dwóch blisko spokrewnionych gatunków z powodu chemicznych różnic między ich gametami.
gamma-aminomasłowy kwas
start learning
neuroprzekaźnik hamujacy neurony w mózgu i rdzeniu kręgowym.
gardziel
start learning
część przewodu pokarmowego. U wyższych kręgowców połaczona zewnętrznie z jamami ustna i nosowa, a wewnętrznie z przełykiem i krtania, u ludzi gardło.
gardzielowe szpary I
start learning
otwory łaczace jamę gardzieli ze środowiskiem zewnętrznym, wyewoluowały u przodków strunowców jako przystosowanie do odfiltrowywania pokarmu z wody;
gardzielowe szpary II
start learning
w toku dalszej ewolucji przekształciły się w narzady oddechowe (skrzela), obecnie u wielu wodnych kręgowców
gastrula
start learning
wczesny zarodek powstały z blastuli w wyniku gastrulacji, zbudowany z trzech listków zarodkowych.
gastrulacja
start learning
etap rozwoju zarodkowego, kiedy wyodrębniaja się trzy listki zarodkowe (ektoderma, mezoderma i endoderma).
gastryna
start learning
hormon uwalniany przez błonę sśluzowa żoładka; stymuluje komórki główne gruczołów żoładkowych do wydzielania pepsynogenu
gatunek
start learning
-w ujęciu biologicznym- jedna lub więcej populacji, których członkowie moga kojarzyć się i wydawać płodne potomstwo, podczas gdy nie moga krzyżować się z przedstawicielami innego gatunku.
gatunek zagrożony
start learning
gatunek, którego populacja jest mała i grozi mu wymarcie w całym zasięgu lub jego części, chodź wymarcie to nie jest bliskie.
gatunek zagrożony wymarciem
start learning
gatunek o tak małej liczebności, że nie zapewnia mu ona przetrwania w części lub na całym obszarze swojego zasięgu.
gatunkowa różnorodność, bogactwo gatunkowe
start learning
miara względnego znaczenia każdego gatunku w danym zespole.
gazy cieplarniane
start learning
obecne w atmosferze ziemskiej gazy zatrzymujace część ciepła oddawanego przez Ziemię w postaci promieniowania podczerwonego.
gen
start learning
odcinek DNA będacy jednostka informacji genetycznej; zawiera ulegajaca transkrypcji sekwencję zasad (oraz sekwencje regulujace transkrypcję), która determinuje powstanie określonego białka lub RNA o specyficznej funkcji.
gen konstytutywny
start learning
gen ulegajacy ciagłej transkrypcji.
gen regulatorowy
start learning
gen który hamuje lub aktywuje transkrypcję innych genów.
genetyczne badanie przesiewowe
start learning
systematyczna analiza genomu osobników z jednej populacji w poszukiwaniu genotypów i kariotypów mogacych wywołać chorobę genetyczna u nich samych lub u potomstwa.
genetyka
start learning
nauka o dziedziczeniu, bada genetyczne podobieństwa i różnice między rodzicami i potomstwem lub między osobnikami w populacji.
genetyka populacji
start learning
dział genetyki badajacy zmienność genetyczna w populacji i siły, które na nia oddziałuja.
genom I
start learning
pierwotnie cały materiał genetyczny w komórce lub organizmie.
genom II
start learning
G. można definiować w różny sposób, w zależności od kontekstu, np. g. organizmu haploidalnego- całość DNA w jednym haploidalnym zespole chromosomów, a g. mitochondrialny- całkowity DNA w mitochondrium.
genom człowieka
start learning
całkowita informacja genetyczna w komórkach człowieka, zapisana w DNA jadra komórkowego i mitochondriów.
genomika
start learning
nowa dziedzina biologii badajaca całe genomy poszczególnych organizmów w celu poznania wszystkich zawartych w nich genów, zidentyfikowania produktów ich ekspresji- RNA i białek oraz poznania mechanizmów regulacji genetycznej.
genomika funkcjonalna
start learning
badanie ekspresjii genów w komórkach.
genotyp
start learning
całkowita informacja genetyczna organizmu.
gibereliny
start learning
hormony roślinne uczestniczace w wielu aspektach wzrostu i rozwoju roślin (np. wzroście łodygi, kwitnieniu, kiełkowaniu nasion).
glewiki
start learning
typ roślin zarodnikowych o ciele plechowatym bez naczyń, i o cyklu życiowym podobnym do cyklu życiowego mchów.
glicerol
start learning
alkohol trójwęglowy z trzema grupami wodorotlenowymi; jest składnikiem triacylogliceroli, fosfolipidów oraz monoacylogliceroli i diacylogliceroli.
glikogen
start learning
polisacharyd zbudowany z czasteczek glukozy, główny materiał zapasowy w komórkach zwierzęcych, gromadzony głównie w watrobie i w mniejszym stopniu w komórkach mięśniowych.
glikokaliks
start learning
warstwa pokrywajaca powierzchnię komórki zwierzęcej utworzona z polisacharydowych łańcuchów glikoprotein i glikolipidów błony komórkowej.
glikolipid
start learning
lipid połaczony wiazaniami kowalencyjnymi z resztami cukrowymi.
glikoliza
start learning
pierwszy etap oddychania komórkowego, w dosłownym znaczeniu "rozkład cukru". Proces przekształcenia glukozy w pirogronian, czemu towarzyszy wytworzenie ATP.
glikoproteina
start learning
białko polaczone z reszta (ami) curkowa (ymi) wiazaniem (ami) kowalencyjnym (i).
glioksysomy
start learning
organelle w komórkach nasion niektórych roślin, zawieraja zespół enzymów uczestniczacych w przemianie tłuszczów zapasowych w cukry.
globuliny
start learning
grupa białek występujacych m.in. w osoczu krwi; część g. osocza krwi, zwana gammaglobulinami, pełni funkcję przeciwciał.
Glomeromycota
start learning
grupa symbiotycznych grzybów (w randze typu) wchodzacych w mikoryzę arbuskularna z korzeniami wielu roślin.
glony
start learning
nieformalna (sztuczna) grupa zdolnych do fotosyntezy organizmów jednokomórkowych i prostych wielokomórkowych, będacych ważnymi producentami w ekosystemach wodnych.
glukagon
start learning
hormon trzustkowy stymulujacy rozkład glikogenu; powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi.
glukoza
start learning
cukier należacy do heksoz, odgrywajacy kluczowa rolę w wielu procesach metabolicznych.
glutaminowy kwas
start learning
aminokwas działajacy jako główny pobudzajacy neuroprzekaźnik w mózgu kręgowców.
główny układ zgodności tkankowej
start learning
grupa genów kodujacych białka błony komórkowej obecne na powierzchni większości komórek i specificzne dla poszczególnych osobników. U człowieka nosi nazwę układu HLA (HLA- human leukocyte antigen).
gniotowe
start learning
niewielki typ nagozalażkowych; pod względem niektórych cech sa podobne do okrytozalażkowych.
Golgiego układ, aparat Golgiego, kompleks Golgiego I
start learning
Organella w postaci stosu spłaszczonych błoniastych woreczków
Golgiego układ, aparat Golgiego, kompleks Golgiego II
start learning
odpowiedzialna głównie za modyfikacje i segregację białek, z których część zostaje uwolniona z komórki, część wbudowana w błonę komórkowa, a pozostałe stanowia enzymy lizosomowe.
gonada
start learning
narzad wytwarzajacy gamety; g. sa jajnik i jadro
gonadotropina kosmówkowa ludzka
start learning
hormon wydzielany przez komórki otaczajace wczesny zarodek; stymuluje ciałko żółte matki (chroni je przed regresja).
gradient stężeń
start learning
różnica w stężeniu substancji między dwoma punktami, np. w poprzek błony komórkowej.
gradualizm
start learning
koncepcja głoszaca, że ewolucja zachodzi w wyniku powolnego i stopniowego gromadzenia zmian genetycznych.
granum
start learning
stos tylakoidów wewnatrz chloroplastu
grasica
start learning
gruczoł dokrewny będacy częścia układu limfatycznego; pełni ważna rolę w odporności komórkowej; w g. dojrzewaja limfocyty T.
grawitropizm, geotropizm
start learning
reakcja roślin na kierunek działania siły grawitacji (siły przyciagania ziemskiego).
gromada
start learning
takson obejmujacy spokrewnione rzędy.
gruczoł krokowy, prostata
start learning
dodatkowy gruczoł płciowy samców niektórych zwierzat wytwarzajacy wydzielinę wchodzaca w skład płynu nasiennego.
grzebienie, kristy
start learning
blaszkowate lub palczaste wpuklenia błony wewnętrznej mitochondrium do jego macierzy.
grzebień nerwowy
start learning
grupa komórek położonych wzdłuż cewki nerwowej, wędrujacych i różnicujacyxh się w różne części zarodka, m.in. w elementy obwodowego układu nerwowego.
grzyb podstawkowy, podstawczak
start learning
grzyb charakteryzujacy się zdolnościa do wytwarzania zarodników podstawkowych (bazydiospor) na podstawce.
grzybnia
start learning
ciało wegetatywne większości grzybów i niektórych protistów (lęgniowców) zbudowane z sieci strzępek.
grzybnia pierwotna
start learning
grzybnia zbudowana z jednojadrowych haploidalnych komórek; wyrasta z zarodnika workowego (askospory) lub podstawkowego (bazydiospory).
grzybnia wtórna
start learning
dikariotyczna grzybnia utworzona w wyniku fuzji dwóch strzępek pierwotnych.
grzyby
start learning
heterotroficzne eukarionty o chitynowych ścianach komórkowych, występujace zwykle w postaci rozgałęzionrj grzybni.
guanina
start learning
azotowa zasada purynowa wchodzaca w skład kwasów nukleinowych i GTP.
guanozynotrifosforan
start learning
czasteczka przenoszaca energię podobnie jak ATP; uwolnienie energii odbywa się dzięki hydrolizie końcowej grupy fosforanowej GTP.
gutacja
start learning
okresowe wydzielanie przez liście kropel wody w warunkach niesprzyjajacych transpiracji (np. gdy atmosfera jest nasycona lub przesycona para wodna).
gwiazdy, gwiazdy podziałowe
start learning
zespoły mikrotubul rozchodzace sie promieniście z biegunów dzielacych się komórek, w których występuja centriole.
habituacja, przywykanie
start learning
sposób uczenia się polegajacy na przyzwyczajeniu do powtarzajacych się lub obojętnych bodźców i zaniechaniu reakcji na nie.
hamowanie na zasadzie sprzężenia zwrotnego
start learning
typ regulacji enzymatycznej, w której akumulacja produktu reakcji hamuje wcześniejsza reakcję danego szlaku metabolicznego. Znane również jako hamowanie przez produkt końcowy.

You must sign in to write a comment