biologia definicje 8

 0    81 flashcards    Kaaamilkaaaaa
download mp3 print play test yourself
 
Question język polski Answer język polski
haploidalny
start learning
określenie komórki, której jadro zawiera pojedyńczy zespół chromosomów, oznaczany symbolem n, lub organizm zbudowany z takich komórek.
Hardy'ego i Weinberga prawo
start learning
prawo głoszace, że w populacji bedacej w równowadze genetycznej, tj. przy braków procesów mikroewolucyjnych (mutacji, dryfu genetycznego, przepływu genów, doboru naturalnego), częstość alleli nie ulega zmianie.
harmonijka beta I
start learning
drugorzędowa struktura białek przypominajaca regularna harmonijkę
harmonijka beta II
start learning
powstaje dzięki obecności wiazan wodorowych między dwoma różnymi łańcuchami polipeptydowymi lub dwoma regionami tego samego łańcucha polipeptydowego.
haustorium, ssawka
start learning
wyspecjalizowane odgałęzienie strzępki grzyba pasożytniczego, wnikajace do komórki żywiciela, by czerpać z niej substancje odżywcze.
Haversa kanały
start learning
kanały w osteonach- jednostkach strukturalnych tkanki kostnej zbitej; zawieraja naczynia krwionośne i nerwy.
heksoza
start learning
monosacharyd (jednocukier, cukier prosty) o sześciowęglowej czasteczce.
helikazy
start learning
enzymy odpowiedzialne za rozplatanie dwułańcuchowej czasteczki DNA podczas jej replikacji
heliotropizm
start learning
zdolność liści i kwiatów niektórych roślin do zwracania się prostopadle lub równolegle do kierunku padania promieni słonecznych.
hemizygotyczny
start learning
majacy tylko jeden allel w danym locus; np. mężczyzna jest hemizygotyczny dla wszystkich genów z chromosomu X.
hemocel
start learning
jama ciała niektórych bezkręgowców (np. stawonogów) o otwartym układzie krażenia.
hemocyjanina
start learning
barwnik przenoszacy tlen; występuje w hemolimfie niektórych mięczaków i stawonogów.
hemofilia
start learning
choroba dziedziczna objawiajaca się zaburzeniami krzepliwości krwi, jedna z jej postaci, hemofilię A, wywołuje recesywna mutacja genu zlokalizowanego w chromosomie X.
hemoglobina
start learning
czerwony barwnik białkowy zawierajacy żelazo i występujacy we krwi, gdzie służy do przenoszenia tlenui dwutlenku węgla, bierze także udział w regulacji pH.
hemolimfa
start learning
płyn krażacy w ciele bezkręgowców o otwartym układzie krażenia, np. u stawonogów i niektórych mięczaków.
Henlego pętla
start learning
U- kształtny odcinek kanalika nerkowego w nefronie ssaka, łaczacy kanalik kręty bliższy z dalszym.
hermafrodyta, obojniak
start learning
organizm majace męskie i żeńskie narzady rozrodcze
heterochromatyna
start learning
silnie skondensowana, nieaktywna genetycznie (niezdolna do transkrypcji) chromatyna.
heterocysta
start learning
zmodyfikowana komórka wegetatywna cyjanobakterii zdolna do wiazania azotu atmosferycznego w warunkach beztlenowych.
heterogametyczny
start learning
termin określajacy osobnika wytwarzajacego dwa typy gamet, różniace sie chromosomem płciowym; mężczyźni sa heterogametyczni (XY), gdyż wytwarzaja plemniki zawierajace chromosom X lub Y.
heterotalliczny, różnoplechowy
start learning
określenie niektórych glonów i grzybów, u których występuja dwa typy kojarzeniowe (mating types); rozmnażanie płciowe zachodzi tylko wtedy, gdy dojdzie do połaczenia dwóch różnych szczepów oznaczanych jako (+) i (-).
heterotrof
start learning
organizm niezdolny do syntezy substancji pokarmowych ze zwiazków nieorganicznych, czerpiacy energię i materiał do budowy swojego ciała z innych organizmów, np. odżywiajac się nimi. H. jest również zwany konsumentem.
heterozygotyczny
start learning
majacy w danym locus parę różnych alleli.
hibernacja
start learning
odrętwienie organizmu w odpowiedzi na znaczne obniżenie temperatury otoczenia i brak pokarmu.
hierarchia dominacji
start learning
układ społeczny w którym każdy osobnik ma określona pozycję, wyższa od osobnika niższego ranga. H.d. hamuje agresję wewnatrz populacji.
hiperpolaryzacja
start learning
zmiana potencjału błony komórkowej sprawiajaca, że wnętrze komórki staje się silniej elektroujemne niż w potencjale spoczynkowym błony.
hipertoniczny
start learning
termin odnoszacy się do roztworu o wyższym ciśnieniu osmotycznym (tj. wyższym stężeniu rozpuszczonej substancji) niż roztworu stanowiacego punkt odniesienia.
hipokotyl
start learning
część pędu zarodkowego lub siewki rośliny łaczaca korzeń zarodkowy (radykulę) z liścieniami.
hipoteza
start learning
próba naukowego wyjaśnienia natury zaobserwowanego zjawiska lub zależności między zjawiskami.
hipotoniczny
start learning
termin odnoszacy się do roztworu o niższym ciśnieniu osmotycznym (tj. niższym stężeniu rozpuszczonej substancji) niż roztworu stanowiacego punkt odniesienia.
histamina
start learning
substancja uwalniana m.in. przez komórki tuczne, bioraca udział w reakcjach alergicznych i zapalnych.
histony
start learning
niskoczasteczkowe białka zasadowe o ładunku dodatnim występujace w jadrze komórkowym; wiaża się z ujemnie naładowanymi czasteczkami DNA.
homeboks
start learning
krótka sekwencja DNA (długości ok. 180 par zasad) występujaca w wielu genach homeotycznych, a także w niektórych innych genach uczestniczacych w procesach rozwojowych.
homeodomena
start learning
fragment białka zawierajacy ok. 60 aminokwasów, kodowany przez homeoboks;h. składa się z cztereach alfa-helis, z której jedna pełni rolę elementu rozpoznawczego i może wiazać się ze specyficznymi sekwencjami DNA, wpływajac na ich transkrypcję.
homeostatyczne organizmy
start learning
mechanizmy regulacyjne utrzymujace homeostazę.
homeostaza
start learning
stabilność środowiska wewnętrznego organizmu; zdolność organizmu do utrzymania takiej stabilności
homeotyczny gen
start learning
gen kontrolujacy powstawanie specyficznych struktur w rozwoju zarodka. Geny te poczatkowo zidentyfikowano u mutantów owadów, u których dany narzad wykształcał się w nietypowym miejscu, np. zamiast czułków wyrastały na głowie odnóża kroczne.
hominid
start learning
przedstawiciel wymarłych lub żyjacych współcześnie hominidów (Hominidae).
hominoidy
start learning
grupa złożona z małp człekokształtnych i hominidów.
homogametyczny
start learning
termin określajacy osobnika wytwarzajacego gamety z jednakowymi chromosomami płciowymi; kobiety sa homogametyczne (XX), gdyż wytwarzaja komórki jajowe zawierajace tylko chromosom X.
homologia
start learning
podobieństwo cech różnych gatunków będace wynikiem ich pochodzenia od wspólnego przodka; cechy wykazujace h. sa zwane cechami homologicznymi
homologiczne chromosomy
start learning
chromosomy podobne pod względem morfologicznym i genetycznym. W komórkach człowieka występuja 23 pary chromosomów homologicznych; jeden z każdej pary pochodzi od matki, a drugi od ojca.
homoplazja
start learning
podobieństwo cech różnych gatunków będace wynikiem ewolucji zbieżnej (konwergencji), a nie dziedziczenia po wspólnym przodku. Cechy wykazujace takie podobieństwa sa zwane cechami homoplastycznymi.
homotalliczny, jednakoplechowy
start learning
określenie niektórych glonów i grzybów, u których występuje samozapłodnienie wynikajace z wytwarzania przez tę sama plechę męskich i żeńskich gamet.
homozygotyczny
start learning
majacy w danym locus parę identycznych alleli.
hormon
start learning
zwiazek organiczny wytwarzany w określonej części ciała organizmu wielokomórkowego i transportowany do innej jego części, gdzie wpływa specyficznie na metabolizm określonych komórek.
chormon dojrzewania pęcherzyków jajnikowych
start learning
hormon gonadotropowy wydzielany przez przedni płat przysadki, stymuluje rozwój pęcherzyków jajnikowych w jajnikach samic inwytwarzanie nasienia w jadrach samców.
hormon uwalniajacy gonadotropiny
start learning
wydzielany przez podwzgórze hormon stymulujacy przedni płat przysadki do wydzielania hormonów gonadotropowych: hormonu dojrzewania pęcherzyków jajnikowych (FSH) i hormonu luteinizujacego (LH).
hormon wzrostu, somatotropina
start learning
hormon wydzielany przez przedni płat przysadki; stymuluje wzrost tkanek ciała.
hormony gonadotropowe
start learning
hormony wytwarzane przez przedni płat przysadki, stymulujace jadra i jajniki, należa do nich hormon dojrzewania pęcherzyków jajnikowych (fsh) i hormon luteinizujacy (LH).
Hox geny
start learning
geny zawierajace homeoboxy i wyznaczajace przedio-tylna oś ciała zwierzat podczas ich rozwoju.
humoralna odporność, o. zależna od przeciwciał
start learning
typ odporności nabytej (swoistej), w której limfocyty B po przekształceniu się w komórki plazmatyczne wytwarzaja przeciwciała wiażace się z obcymi antygenami, powodujac ich zniszczenie.
Huntingtona choroba, plàsawica Huntingtona
start learning
choroba genetyczna spowodowana mutacja autosomalna dominujaca; prowadzi do zaburzeń umysłowych i fizycznych.
hybrydyzacja
start learning
w biologii molekularnej łaczenie na zasadzie komplementarności zasad jednoniciowej czasteczki kwasu nukleinowego (DNa lub RNA) z druga jednoniciowa czasteczka tego kwasu pochodzaca z innego źródła.
hybrydyzacja fluorescencyjna in situ
start learning
metoda wykrywania specyficznych fragmentów chromosomów przez hybrydyzacje DNA, obraz mikroskopowy uzyskuje się dzięki zastosowaniu barwników fluorescensyjnych do znakowania komplementarnych nici DNA.
hydrofilowy
start learning
łatwo łaczacy się z woda, do której ma większe powinowactwo niż czasteczki wody wzajemnie do siebie.
hydrofobowy
start learning
trudno łaczacy się z woda, do której ma mniejsze powinowactwo niż czasteczki wody wzajemnie do siebie.
hydroksylowa grupa
start learning
polarna grupa funkcyjna oznaczana symbolem -OH.
hydroksylowy jon
start learning
anion (czasteczka naładowana ujemnie) zawierajacy atom tlenu i wodoru, oznaczany symbolem OH-.
hydroliza
start learning
reakcja, w której z udziałem czasteczki wody następuje rozerwanie wiazania kowalencyjnego w zwiazku chemicznym, np. AB+H2O-->AH+BOH.
hydrologiczny cykl
start learning
naturalny obieg wody w biosferze, obejmujacy parowanie, opady atmosferyczne i spływ wody do mórz i oceanów; c.h. jest stałym źródłem świeżej wody dla organizmów ladowych.
hydroponika
start learning
uprawa roślin w napowietrzonym roztworze soli mineralnych pełniacym role pożywki.
hydrostatyczny szkielet
start learning
szkielet niektórych bezkręgowców, pełni swoja funkcję dzieki współdziałaniu mięśni i płynu wypełniajacego jame ciała.
Hypotricha
start learning
rzad orzęsków o ciele spłaszczonym grzbietobrzusznie i specyficznym sposobie lokomocji za pomoca cirri.
iloczynu reguła
start learning
sposób obliczania prawdopodobieństwa zajścia zdarzeń niezależnych przez mnożenie prawdopodobieńst zajścia każdego z nich oddzielnie.
ilościowa cecha
start learning
cecha wykazujaca zmienność ciagła, np. masa ciała, wzrost. W wykształceniu c.i. bierze udział większa liczba genów zwanych poligenami.
imaginalne dyski, imaginalne tarcze
start learning
parzyste struktury w ciele larw owadów, różnicujace się w określone narzady podczas przeobrażania w imago.
imago
start learning
owad doskonały, tj. dojrzała postać owada.
imbibicja
start learning
pobieranie wody przez nasiona w okresie poprzedzajacym kiełkowanie.
imigracja
start learning
rodzaj wędrówki polegajacy na osiedlaniu się osobników jednej populacji na obszarze zajmowanym przez inna populację, której liczebność w wyniku tego rośnie.
immunologiczna odpowiedź
start learning
reakcja organizmu na rozpoznanie obcych makroczasteczek, polegajaca na uruchomieniu eliminujacych je mechanizmów.
implantacja
start learning
zagnieżdżenie rozwijajacego się zarodka w błonie śluzowej macicy.
imprinting 1
start learning
zjawisko zróżnicowanej ekspresji genu w zależności od pochodzenia: ojcowskiego lub matczynego; zwane również imprintingiem genomowym.
imprinting 2
start learning
nauka polegajaca na wybiórczym zapamiętywaniu cech rodzica lub obiektu znajdujacego się w najbliższym otoczeniu młodego ptaka lub ssaka w najwcześniejszym okresie życia (w ciagu kilku godzin po wykluciu lub urodzeniu), zwana także wpajaniem.
in vitro
start learning
poza żywym organizmem (dosłownie "w szkle" np. w probówce).
in vivo
start learning
wewnatrz żywego organizmu
inbred, kojarzenie krewniacze, kojarzenie wsobne
start learning
kojarzenie osobników podobnych genetycznie. W każdym zinbredowanym pokoleniu wzrasta frekwencja genotypów homozygotycznych.
indukcja 1
start learning
różnicowanie się komórki lub grupy komórek pod wpływem oddziaływania komórek sasiednich.
indukcja 2
start learning
rozumowanie indukcyjne (inductive reasoning), tj. formułowanie ogólnego wniosku lub ogólnej zasady na podstawie szczegółowych obserwacji.
indukowanie dopasowanie
start learning
zmiana konformacji miejsca aktywnego enzymu pod wpływem zwiazania się z substratem.
induktor
start learning
czasteczka przyłaczajaca się do białka represorowego i inaktywujaca je, co umożliwia rozpoczęcie transkrypcji.

You must sign in to write a comment