→ Łacina Cz. 1 → Start Learning

Question		Answer
rzymskie prawo powszechne start learning		ius commune
w całości start learning		in complexu
recypowane prawo rzymskie start learning		usus modernus pandectarum
Jak trafnie stwierdził Celsus, prawo jest sztuką stosowania tego, co dobre i słuszne. start learning		Ut eleganter Celsus definit, ius est ars boni et aequi.
dobro start learning		bonum
słuszność start learning		aequitas
sprawiedliwość start learning		iustitia
Sprawiedliwość jest stałą i trwałą wolą oddania każdemu tego, co mu się należy. start learning		Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum quique tribuendi.
Zasady prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, oddać każdemu co mu się należy. start learning		Iuris praecepta sun haec: honeste vivere, alterum no laedere, suum quique tribuere.
Najwyższe prawo najwyższym bezprawiem. start learning		Summum ius summa iunira.
Tytus Liwiusz o Ustawie XII Tablic (była źródłem całego prawa, tak publicznego jak prywatnego) start learning		fons omnis publici privatique iuris
Prawem publicznym są te normy, które odnoszą się do ustroju państwa rzymskiego, prywatnym zaś te, które dotyczą interesu poszczególnych jednostek; niektóre normy są bowiem stanowione w interesie ogółu, inne zaś w interesie jednostek. start learning		Publicum ius est quod ad staum rei Romanae spectat, privatum quod ad singulorum utiliatem; sunt enim quaedam publice utilia, quaedam privatim.
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych. start learning		Ius publicum privatorum pactis mutari non potest.
norma bezwzględnie wiążąca start learning		ius cogens
norma względnie wiążąca start learning		ius dispositivum
zwyczaj start learning		mos
ustawy zgromadzeń ludowych start learning		leges
uchwały zgromadzeń plebejskich start learning		plebiscita
uchwały senatu start learning		senatus consulta
rozporządzenia cesarskie start learning		decreta principum
prawo zawierania małżeństw z obywatelami Rzymu start learning		conubium
prawo zawierania aktów prawa cywilnego w zakresie obrotu gospodarczego start learning		commercium
prawo wspólne wszystkim narodom start learning		ius gentium
władza ojcowska start learning		patria potestas
dobra wiara start learning		bona fides
prawo słuszne start learning		ius aequum
uzupełnianie start learning		supplere
wspomaganie start learning		adiuvare
poprawianie start learning		corrigere
zdrowy rozsądek start learning		naturalis ratio
skargi prawa ścisłego start learning		actiones stricti iuris
skargi oparte na dobrej wierze start learning		actiones bonae fidei
Wszelkie prawo, kótyrm się posługujemy odnosi się albo do osób, albo do rzeczy, albo do powództw. start learning		Omne ius quo utimur vel ad personas pertinet, vel ad res, vel ad actiones.
rzeczy start learning		res
osoba start learning		personae
powództwa start learning		actiones
zgromadzenia centurialne start learning		comitia curiata
pomoc dla króla w sprawach sądowych start learning		quaestores parricidi
zgromadzenia kurialne start learning		comitia curiata
zgromadzenia centurialne start learning		comitia centuriata
zgromadzenia trybusowe start learning		comitia tributa
prawo sprzeciwu urzędnika wobec decyzji innego urzędnika w tym samym kolegium start learning		ius intercessionis
określony zakres władzy urzędnika start learning		potestas
urzędy wyższe start learning		maiores
urzędy niższe start learning		minores
lista senatu start learning		lectio senatus
pretor miejski start learning		praetor urbanus
pretor dla cudzoziemców start learning		praetor perigrinus
nietykalny start learning		sacrosancti
przebieg kariery urzędniczej start learning		cursus honorum
przysposobienie start learning		arrogatio
ustawa o wypowiedzeniu wojny start learning		lex de bello indicendo
odwołania ludu od wyroków zasądzających na najwyższe kary start learning		provocatio ad populum
statuty wydawane dla prowincji start learning		leges provinciae
najwyższy kapłan start learning		pontifex maximus
propozycje ustawodawcze cesarza start learning		oratio principis
prefekt pretorianów start learning		praefectus praetorio
prefekt miejski start learning		praefectus urbi
prefekt aprowizacji start learning		praefectus annonae
prefekt straży miejskiej start learning		praefectus vigilum
prefekt ds. organizacji poczty cesarskiej start learning		praefectus vehiculorum
skarb cesarski start learning		fiskus
pan i bóg start learning		dominus
Święty Konsystorz start learning		Sacrum Consistorium
najwyższy urzędnik w państwie kierujący organami centralnymi (święty konsystorz) start learning		magister officiorum
minister sprawiedliwości (święty konsystorz) start learning		questor sacri palatii
minister skarbu (święty konsystorz) start learning		comes sacrarum largitionum
zarządca skarbu cesarskiego start learning		comes rerum privatarum
zarządca wojsk cesarskim (święty konsystorz) start learning		magister militum
źródła powstania prawa start learning		fontes iuris oriundi
źródła poznania prawa start learning		fontes iuris cognoscendi
zwyczaj przodków start learning		mos maiorum
ustawy z czasów królewskich start learning		leges regiae
Ustawa XII Tablic start learning		Lex Duodecim Tabularum
prawo spisane start learning		ius scriptum
prawo niespisane start learning		ius non scriptum
dni, w których można się procesować start learning		dies fasti
dni, w których przedsiębrane czynności prawne są nieważne start learning		dies nefasti
Ustawą jest to, co lud nakazuje i ustanawia. start learning		Lex est, quod populus iubet atque constituit.
ustawy uchwalane na wniosek start learning		leges rogatae
wniosek ustawodawczy magistratury start learning		rogatio
ogłoszenie start learning		promulgatio
wiece start learning		contiones
doradzanie start learning		suassio
odradzanie start learning		disuassio
Ustawą zgromadzenia plebejskiego jest to, co plebs nakazuje i ustanawia. start learning		Plebiscitum est, quod plebs iubet atque constituit.
program działania pretora w zakresie władzy sądowniczej start learning		edictum perpetuum
zarzuty procesowe start learning		exeptiones
Ustawa nie działa wstecz. start learning		Lex retro non agit.
Ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą. start learning		Lex posterior derogat legi priori.
Opinie senatu to to, co senat nakazuje i postanawia. start learning		Senatus consultum est, quod senatus iubet atque constituit.
wniosek ustawodawczy cesarza przyjęty przez senat start learning		oratio principis in senatu habita
ojciec rodziny start learning		pater familias
Odpowiedzi uczonych prawników są to zdania i poglądy tych, którym pozwolono tworzyć prawa. start learning		Responsa prudentium sunt sententiae et opiniones eorum, quibus permissum est iura condere.
prawo udzielania odpowiedzi prawnych z autorytetu cesarza start learning		ius respondendi ex auctoritate principis
Konstytucją cesarską jest to, co cesarz ustanowił w dekrecie lub edykcie albo w liście, i nigdy nie wątpiono, że ma to moc ustawy. start learning		Constitutio principis est, quod imperator decreto vel edicto, vel epistula constituit, nec umquam debitatum est, quin id legis vicem optineat.
Cesarz nie jest związany prawem. start learning		Princeps legibus solutus est.
kodeksy start learning		codices
Czego nie uznaje glosa, nie jest uznane przez sąd. start learning		Quidquid non agnoscit Glossa, non agnoscit curia.
galijski sposób wykładu start learning		gallicus mos docendi
Legiści bez kanonów znaczą niewiele, kanoniści bez ustaw nic. start learning		Sine canonibus legistae parum valent, canonistae sine lege nihil.
Kościół żyje prawem rzymskim. start learning		Ecclesia vivit lege Romanae.
źródło pomocnicze i uzupełniające start learning		fons subsidiarius et suppletorius
Co się spodoba władcy ma moc ustawy. start learning		Quod principi placuit, legibus habit vigorem.
prawo, które dotyczy skarg start learning		ius quod ad actiones pertinet
Siłę można odeprzeć siłą. start learning		Vim vi repellere licet.
Siłę siłą odpierać pozwalają wszystkie ustawy i prawa. start learning		Vim vi defendere omnes leges omniaque iura permittunt.
postępowanie zwyczajne start learning		iudicium privatum
postępowanie nadzwyczajne start learning		cognitio extra ordinem
prawo powództw start learning		ius actionum
Actio jest niczym innym jak prawem sądowego dochodzenia tego, co się komu należy. start learning		Nihil aliud est actio quam ius quod sibi debeatur, iudicio parsequendi.
sędzia start learning		iudex
rada prawników służąca pomocą sędziemu start learning		consilium
krzesło kurulne start learning		sella curulis
sędzia pojedynczy i prywatny start learning		iudex unus et privatus
zniewaga start learning		iunira
rabunek start learning		rapina
sądownictwo sporne start learning		iurisdictio contentiosa
postępowanie niesporne start learning		iurisdictio voluntaria
wyzwolenie niewolnikaw sposob formalny start learning		vindicatio in libertatem
Powód idzie za miejscem sądu pozwanego. start learning		Actor forum sequitor rei.
kompetencje ze względu na miejsce popełnienia deliktu start learning		forum delicti comissi
kompetencje ze względu na miejsce położenia przedmiotu sporu start learning		forum rei sitae
kompetencje ze względu na miejsce zawarcia kontraktu start learning		forum contractus
kompetencje ze względu na miejsce wykonania kontraktu start learning		forum solutionis
prorogacja sądu start learning		prorogatio fori
Niech będzie wysłuchana i druga strona. start learning		Audiatur et altera pars.
Na powodzie spoczywa ciężar dowodu. start learning		Actori incubit probatio.
Powstrzymywanie się od działania także jest działaniem. start learning		Et non facere, facere est.
Wątpliwości na korzyść oskarżonego. start learning		In dubio, pro res.
Ustawa szczegółowa uchyla normę ogólną. start learning		Lex specialis derogat legi generali,
Ustawa wyższa rangą uchyla ustawę niższą rangą. start learning		Lex superior derogat legi inferiori.
Nie można karać dwa razy za to samo. start learning		Non bis in idem.
Zaniedbanie jest winą. start learning		Neglegentia culpa est.
Argumenty nalezy ważyć, nie liczyć. start learning		Non numeranda, sed ponderanda sunt argumenta.
Umów należy dotrzymywać. start learning		PActa sunt servanda.
Gniew jest zakazany w sądzeniu. start learning		Prohibenda est ira in puniendo.
Dobro publiczne powinno być najwyższym prawem. start learning		Salus rei publicae suprema lex esto.
Milczą prawa w szczęku broni. start learning		Silent leges inter arma.
To, co na powierzchni przypada gruntowi. start learning		Superficies solo cedit.
Gdzie społeczeństwo tam prawo. start learning		Ubi societas, ibi ius.
Chcącemu nie dzieje się krzywda. start learning		Volenti non fit iunira.
część start learning		pars, partis
powód start learning		actor, actoris
dowód start learning		probatio probationis
czynić start learning		facio, facere
oskarżony start learning		reus, rei
wątpliwy start learning		dubius, dubia, dubium
zmieniać start learning		muto, mutare
siła, moc start learning		potestas, potestatis
stały start learning		perpetuus, perpetua, perpetuum
stan natury upadłej start learning		status naturae lapsae

Łacina cz. 1

You must sign in to write a comment

More