XII

stosowanie prawa

jest to czynność konwencjonalna organu państwa (albo podmiotu, który spełnia podobną rolę), przez którą organ ten rozstrzyga jakąś sprawę indywidualną i konkretną, czyniąc to na podstawie obowiązującej normy prawnej.

organ państwa

jest to osoba (albo zorganizowany zespół osób), która według obowiązującego prawa podejmuje działania władcze uważane za działania państwa.

W modelowym ujęciu w procesie stosowania prawa wyróżnia się następujące etapy:

a) ustalenie tzw. podstawy prawnej rozstrzygnięcia, b) ustalenie stanu faktycznego c) dokonanie subsumpcji, d) wydanie decyzji finalnej i jej uzasadnienie.

ustalenie podstawy prawnej rozstrzygnięcia

polega na wskazaniu normy prawnej, którą należy zastosować dla rozstrzygnięcia danego przypadku.

ustalenie stanu faktycznego (ustalenie faktów)

polega na tym, by określić, czy nastąpiło pewne zdarzenie, jaki był jego przebieg i jakie osoby były w to zdarzenie uwikłane.

subsumpcja ("podciągnięcie" stanu faktycznego pod normę)

jest to czynność polegająca na tym, że organ stosujący prawo stwierdza, iż ustalony przez niego stan faktyczny jest szczególnym przypadkiem, który należy do zakresu zastosowania pewnej normy.

Decyzja finalna (akt stosowania prawa)

ustanowienie normy indywidualnej i konkretnej.

Luz decyzyjny

zakres swobody podejmowania decyzji w procesie stosowania prawa. Luzy decyzyjne mogą przyjąć charakter luzów ukrytych, albo jawnych.

Luz jawny

występuje wtedy gdy prawodawca, formułując przepisy prawne, rozmyślnie pozostawia podmiotom stosującym prawo pewną swobodę co do treści decyzji, jaką mają podjąć.

-

luz decyzyjny może przybrać formę: wyznaczania granic, klauzul generalnych, zwrotów niedookreślonych

Dwa podstawowe typy stosowania prawa:

a) stosowanie prawa typu sądowego, b) stosowanie prawa typu kierowniczego.

Sądowy tryb stosowania prawa charakteryzuje się tym, że:

treść decyzji finalnej jest stosunkowo ściśle wyznaczona przez normy prawa materialnego, będące podstawą rozstrzygnięcia

-

podmiotem stosującym prawo jest sąd wyposażony w przymiot niezawisłości (podlega konstytucji, ustawie oraz jego wyrok nie może być zmieniony przez żaden inny organ państwa niż władza sądownicza)

-

podmiot stosujący prawo nie jest zainteresowany treścią decyzji finalnej (nemo iudex in causa sua)

Kierowniczy tryb stosowania prawa charakteryzuje się tym, że:

treść decyzji finalnej jest tylko w ogólnym zarysie wyznaczona przez normy prawa materialnego będące podstawą rozstrzygnięcia

-

podmiotem stosującym prawo jest zazwyczaj organ administracyjny lub quasi-organ administracyjny; zazwyczaj nie jest to organ niezależny, ponieważ bywa podporządkowany organowi hierarchicznie wyższemu

-

podmiot stosujący prawo jest zainteresowany treścią podejmowanej decyzji.