IV

Konstytucja

jest to akt normatywny o najwyższej mocy prawnej i szczególnym zakresie regulacji, uchwalany i zmieniany w specjalnej procedurze i zazwyczaj noszący specjalną nazwę: "konstytucja", "ustawa zasadnicza", "karta konstytucyjna", "ustawa rządowa"

Najwyższa moc prawna konstytucji wyraża się w tym, że:

1. W systemie nie ma aktów, które zawierałyby normy o mocy wyższej od konstytucji.

-

2. Wszystkie inne akty normatywne danego państwa muszą być z nią zgodne.

Konstytucja stwarza:

1. podstawy kompetencyjne całego systemu prawa,

-

2. podstawy aksjologiczne i treściowe systemu – formułuje zasady na których ma się opierać cały tworzony porządek prawny.

Wymaganie zgodności z konstytucją ma dwa aspekty:

1. proceduralny - akt normatywny może stać się elementem systemu, jeżeli został wydany przez upoważniony podmiot i w wyznaczonej procedurze, co określa konstytucja.

-

2. inne akty normatywne nie mogą być niezgodne z treścią norm zawartych w konstytucji.

Przedmiotem regulacji norm konstytucyjnych są:

podstawy ustroju politycznego państwa (rodzaje organów państwa, sposób ich powoływania, zakres ich kompetencji i zadań oraz relacje między nimi), elementy ustroju ekonomicznego, pozycja jednostki w państwie oraz procedura zmiany konstytucji.

ustawa konstytucyjna

jest to ustawa mająca moc prawną równą konstytucji, która w zasadzie obowiązuje obok konstytucji i która normuje jedynie niektóre sprawy należące tradycyjnie do zakresu spraw regulowanych przez konstytucję.

ustawa

jest to akt uchwalany przez parlament (a nie przez jakiś inny organ państwa) w specjalnej procedurze (w tzw. trybie ustawodawczym), której elementy określa konstytucja, zajmujący pozycję bezpośrednio po konstytucji,

-

mający nieograniczony przedmiotowo zakres normowania, co znaczy, że wszystkie dziedziny spraw mogą być regulowane ustawą, wszakże pod warunkiem zgodności tego uregulowania z konstytucją.

materia ustawowa

jest to zakres, które mogą być normowane jedynie ustawą, a nie jakimkolwiek innym aktem normatywnym.

ustawa w sensie formalnym

jest to akt parlamentu, wydany w procedurze przewidzianej dla ustaw, określany jako ustawa i jak ustawa ogłoszony, który jednak w ogóle nie zawiera norm postępowania, ale poprzez który coś się tworzy albo zmienia czy ustala.

ustawa organiczna

ustawa posiadająca szczególną moc prawną, wyższą niż moc innych ustaw; regulują doniosłe sprawy, dlatego są zmieniane w specjalnej procedurze – przy większym quorum i innej większości głosów niż ustawy zwykłe.

Ustawodawstwo delegowane

w szczególnych okolicznościach władza ustawodawcza może wydawać akty normatywne o mocy ustawy, regulujące sprawy, które są zazwyczaj normowane ustawą.

zasada wyłączności parlamentu w uchwalaniu ustaw

jest to zasada uchwalania ustaw przez parlament jako organ reprezentujący suwerena, którym współcześnie jest naród.

Akt wykonawczy jest związany z ustawą dwojakiego rodzaju więziami:

1. kompetencyjną - jest wydawany wyłącznie wtedy, gdy ustawa do tego upoważnia, a więc "na podstawie" ustawy

-

2. funkcjonalną - jest związany z treścią ustawy, służy do jej wykonania.

Akt wykonawczy ("rozporządzenie", "zarządzenie","uchwała"

jest to akt normatywny wydawany przez organ władzy wykonawczej na podstawie upoważnienia udzielonego przez ustawę i w celu jej wykonania.

Akty normatywne powszechnie obowiązujące

są to takie akty, których normy mogą być adresowane do każdego podmiotu i mogą kształtować ich sytuacje prawne tzn. wyznaczać im obowiązki, przyznawać uprawnienia, udzielać upoważnień.

Akty normatywne o charakterze wewnętrznym

są to takie akty, które nie są skierowane do obywateli, ich organizacji czy osób prawnych; ich adresatami są wyłącznie jednostki organizacyjnie podporządkowane podmiotowi wydającemu dany akt.