| Question   | Answer   | |||
|---|---|---|---|---|
| grzyby -  | organizmy heterotroficzne, beztkankowe  | |||
| mikologia -  | dyscyplina nauk biologicznych zajmująca się grzybami i protistami grzybopodobnymi  | |||
| cechy właściwe tylko grzybom:  | ich ściana komórkowa jest zbudowana z chityny  główny materiał zapasowy stanowią u nich tłuszcz i glikogen | |||
| większość grzybów to organizmy wielokomórkowe, ich komórki zawierają jedno, dwa lub wiele jąder (komórczaki)  | grzyby są plechowcami, czyli organizmami których ciało - grzybnia - nie wykazuje zróżnicowania na tkanki i organy  | |||
| ciało grzybów jest zbudowane z...  | długich, nitkowatych, prostych lub rozgałęzionych strzępek, które mogą ciasno się ze sobą splatać tworząc nibytkankę (plektenchymę)  | |||
| owocniki -  | powstające w następstwie procesu płciowego specjalnie ukształtowane części grzybni, wewnątrz których powstają zarodnie z zarodnikami  zbudowane z nibytkanki | |||
| rodzaje strzępek:  | strzępka wielokomórkowa, której komórki zawierają jedno jądro / dwa jądra (dikariotyczna); strzępka jednokomórkowa zawierająca wiele jąder (komórczak)  | |||
| wszystkie grzyby należą do heterotrofów  | grzyby saprobiontyczne, pasożytnicze, symbiotyczne (z sinicami tworząc porosty, w mikoryzie z korzeniami roślin), drapieżne - za pomocą specjalnie przekształconych strzępek chwytają niewielkie zwierzęta glebowe i wydzielają enzymy trawiące ich tkanki  | |||
| mikoryza ektotroficzna -  | strzępki grzyba wnikają między komórki korzenia, tworzą wokół korzenia mufki ograniczające jego wzrost i przejmują funkcję pobierania wody  | |||
| mikoryza endotroficzna -  | strzępki grzyba wnikają do wnętrza komórek i nie ograniczają jego wzrostu (występuje u 80-90% roślin zasiedlających kulę ziemską)  | |||
| oddychanie grzybów -  | oddychanie tlenowe lub fermantacja (zdolność np. drożdży do fermantacji jest wykorzystywana od bardzo dawna do produkcji alkoholu i wypieku chleba)  | |||
| rozmnażanie bezpłciowe grzybów:  | fragmentacja plechy - każdy fragment plechy może dać początek nowej grzybni   pączkowanie - na komórkach tworzą się drobne wyrostki w kształcie pączków, które rosną, po czym odgrywają się od komórki macierzystej rozsiewanie zarodników (spor) - grzyby lądowe - aplanospory, grzyby wodne - zoospory (pływki) | |||
| rozmnażanie płciowe grzybów:  | gametogamia - łączenie się gamet (izo, anizo lub oogamia), które powstają w gametangiach (u skoczkowców)   gametangiogamia - łączenie się całych gametangiów, zawartość plemni przelewa się do lęgni przez tzw. włostek (u workowców i sprzężniowców) somatogamia - kopulacja i zrastanie się zróżnicowanych płciowo strzępek (u podstawczaków) | |||
| plazmogamia -  | połączenie się cytoplazmy gametangiów lub strzępek  | |||
| kariogamia -  | połączenie jąder komórkowych  | |||
| typy grzybów:  | skoczkowce, sprzężniowce, workowce, podstawczaki, grzyby niedoskonałe  | |||
| grzyby niedoskonałe -  | te gatunki, u których nie występuje rozmnażanie płciowe  | |||
| przykłady workowców:  | trufle, smardz jadalny, mączniak prawdziwy dębu  | |||
| przykłady podstawczaków:  | purchawka chropowata, rdza źdźbłowa, hubiak pospolity, pieprznik jadalny (kurka)  | |||
| pozytywne znaczenie grzybów:  | nie dopuszczają do nagromadzenia się martwych organizmów, zwiększają żyzność gleby, umożliwiają krążenie pierwiastków w przyrodzie, grzyby pozostające w mikoryzie poprawiają warunki życia roślin,   owocniki niektórych grzybów są używane jako dodatki do potraw, kilka gatunków należy do grzybów uprawnych (pieczarka, boczniak), drożdże wykorzystuje się do produkcji piwa i wina oraz w piekarnictwie do spulchniania ciasta | |||
| negatywne znaczenie grzybów:  | niektóre z grzybów powodują tragiczne w skutkach zatrucia, grzyby saprobiontyczne powodują psucie się żywności, niszczenie drewna oraz materiałów skórzanych, wełnianych i bawełnianych, posożytnicze powodują duże starty w rolnictwie  u ludzi i zwierząt grzyby pasożytnicze wywołują grzybice skóry, a u kobiet również drożdżakowe zapalenie pochwy, grzybice wewnętrzne są trudne do wyleczenia | |||
| porosty -  | organizmy zbudowane ze strzępek grzybów, głównie workowców, rzadziej podstawczaków, tworzące układy mutualistyczne z komórkami zielenic i sinic  mają niewielkie wymagania życiowe i dużą odporność na skrajnie niekorzystne warunki środowiska | |||
| rodzaje plech porostów:  | skorupiasta, listkowata, krzaczkowata  | |||
| porosty jako organizmy pionierskie -  | rozpoczynają proces gromadzenia się materii organicznej, w którego wyniku podłoże mineralne zmienia się w glebę  | |||
| porosty są wyjątkowo wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza, głównie tlenkami siarki  | obszary o wysokim stopniu skażenia atmosferycznego są ubogie w te organizmy lub zupełnie ich pozbawione  ich powrót na dany obszar wskazuje na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza | |||
| porosty dzięki związkom z komórkami zielenic i sinic są organizmami autotroficznymi  | zielenice i sinice dostarczają grzybom produkty fotosyntezy, z kolei grzyby przede wszystkim pełnią względem nich funkcje ochronne, a częściowo zaopatrują je w wodę i sole mineralne  | |||
| helotyzm -  | rodzaj współżycia między gatunkami organizmów, w którym jeden z partnerów odnosi większe korzyści  | |||
| porosty rozmnażają się wyłącznie bezpłciowo  | wykorzystują w tym celu specjalne struktury plechy nazywane rozmnóżkami  | |||
| znaczenie porostów:  | biorą czynny udział w procesach wietrzenia skały macierzystej, powodują powstawanie cienkiej warstwy gleby - podłoża dla bardziej wymagających organizmów, są podstawowym pokarmem dla niektórych zwierząt tundry,  na podstawie ich występowania można określić stan czystości powietrza (bioindykacja) | |||
| rozmnóżki porostów:  | urwistki - formują się wewnątrz plechy i wydostają przez jej pęknięcia. Zawierają od jednej do kilku komórek zielenic lub sinic otoczonych strzępkami grzyba  wyrostki - są większe od urwistków, jednak zbudowane z tych samych elementów. Powstają na powierzchni plechy jako kruche i łatwo odłamujące się uwypuklenia | |||