→ Zobowiązania → Start Learning

Question		Answer
obligationes start learning		zobowiązania
zobowiązanie start learning		stosunek prawny, w którym wierzyciel ma prawo domagać się świadczenia od dłużnika
creditor, rebus credendi start learning		wierzyciel
debitor start learning		dłuznik
vinculum iuris start learning		węzeł prawny
Dare start learning		świadczenie polega na wreczeniu rzeczy lub ustanowieniu ograniczonego prawa rzeczowego
facere start learning		świadczenie polega na konkretnym działaniu lub powstrzymaniu się od niego (non facere)
preastare start learning		roszczenie o gwaranacje w przypadku złego wykonania lub niewykonania świadczenia
obligationes civiles start learning		zobowiązania cywilne
obligationes naturales start learning		zobowiązania naturalne
czym się różnią zobowiązania naturalne od cywilnych start learning		w zobowiązaniach cywilnych można dochodzić swoich praw przed sądem, a naturalne nie są zaskarżalne ale mogą być umocnione przez np. zastaw, poręczenie
condictio start learning		odzyskanie
auctoritas start learning		opiekunowie, bez których zatwierdzenia kontrakty niedojrzałych sui iuris były naturalnymi zobowiązaniami
senatus consultum macedonianum start learning		głosi że nie można żądać spłaty długów syna przez ojca
nuda pacta start learning		gole umowy, czyli niespełniające wymogów formalnych
obligationes uniliterales start learning		zobowiązania jednsotronnie zobowiązujące
obligationes bilaterales start learning		zobowiązania dwustronnie zobowiązujące
obligationes bilaterales aequales start learning		zobowiązania dwustronnie zobowiązujące zupelne/równoczesne, węzeł wynika z natury kontraktu np. kupno-sprzedaz
ultro citroque start learning		świadczyć sobie wzajemnie
zobowiązania synallagmatyczne doskonale start learning		inna nazwa na dwustronne zupełne/równoczesne, rodzą powództwo dla obu stron
obligationes bilaterales inaequales start learning		dwustronne zobowiązania niezupełne, powstają na skutek późniejszych okoliczności
actio directa i actio contraria w zobowiązaniach niezupelnych dwustronnych start learning		powództwo główne dla pierwszego świadczenia i przeciwnej dla powstałego później
zobowiązania stricti iuris i bona fidei start learning		zobowiązania ścisłego prawa i dobrej wiary
na jakiej podstawie rozróżniało się zobowiązania stricti iuris i bona fidei start learning		na podstawie kryterium sędziego przy orzekaniu w sprawie, w ścisłym prawie, musiał orzec to co wynikało z kontraktu a w drugich, mogl nałożyć dodatkowe świadczenia lub je oddalic
pluris petitio start learning		nadmierne żądanie
nomina ipso iure divisa start learning		zobowiązania dzielą się z mocy prawa tj. automatycznie
czym różnią się świadczenia podzielne od niepodzielnych start learning		świadczenia podzielne mogły być spełnione jednocześnie przez kilku dłużników lub wobec kilku wierzycieli, a niepodzielne nie (polegały na facere lub przy rzeczach niepodzielnych w przypadku dare)
jaka mogła być solidarnosc w zobowiązaniach solidarnych start learning		po stronie dłużników- bierna, po stronie wierzycieli- czynna
solidum start learning		zobowiązanie solidarne musiało być spełnione tylko raz w całości i kończyło zobowiązanie (wobec jednego wierzyciela lub przez jednego dłużnika)
beneficium divisionis start learning		dobrodziejstwo podziału, można było się domagać od innych wierzycieli lub dłużników części która się zapłaciło
cessio start learning		cesja, odstapienie- zmiana podmiotu zobowiązania, byl to przelew wierzytelności z cedanta na cesjonariusza, na podstawie umowy
jak na początku dokonywano cesji start learning		za pomocą nowacji, umarzano jedną wierzytelność i tworzono nową, problem był taki że waznosc traciły wówczas prawa akcesoryjne np. porecznie
jaka była dalsza droga ewolucji cesji? start learning		nowy wierzyciel stawała się zastępca procesowym, dostawał możliwość dochodzenia wierzytelności w procesie i zatrzymania jej dla siebie, tu problemem było to że aż do procesu upoważnienie mogło zostać odwołane
ostateczna forma dokonywania cesji start learning		wywodziła się z kupna majątku od dziedzica (otrzymanie wówczas skargi actio utilis) z czasem rozszerzono to powództwo też do innych przypadków zmiany wierzyciela
maleficium start learning		dawniej, przestępstwo w prawie prywatnym- delikt
Varius causarum figurae start learning		różne inne przyczyny (oprócz kontraktow i deliktow)
praestare culpam start learning		odpowiadać z tytułu winy
prastrare periculum start learning		ponosić ryzyko
praestare custodiam start learning		przejąć obowiązek strzeżenia jakieś rzeczy
impossibilium nulla obligatio est start learning		zobowiązanie niemożliwe do spełnienia jest nieważne
jakie musiało być świadczenie start learning		zgodne z prawem i dobrymi obyczajami oraz wyraźnie określone
usurae, funus start learning		odestki, wynagrodzenie za korzystanie z pieniędzy lub innych rzeczy zamiennych, obliczone według czasu i wartości rzeczy
anatocismus, usurae usurarum start learning		anatocyzm, naliczanie odsetek od odsetek zaległych (zabronione)
jak mogły powstać odsetki start learning		z umow między stronami lub z przepisu prawa
jaki charakter miały odsetki start learning		świadczenia ubocznego
jakie maksymalne mogły być odsetki start learning		ustawa 12 tablic ustaliła ze maksymalnie 100% rocznie z końcem republiki 1% miesięcznie, Justynian pozwolił na 6% rocznie chyba że była to pożyczka morska (fenus nauticum)
zobowiązania in specie/ in genre start learning		zobowiązania oznaczone co do cech indywidualnych lub gatunkowych, jeżeli rzecz została utracona, w zobowiązania specyficznym dluznik byl wolny a w gatunkowym nie
species peronie ei cui debetur start learning		rzecz oznaczona indywidualnie, ginie na szkodę właściciela
genus perire non censetur start learning		uważa się że gatunek nie ginie
obligatio alternativa start learning		zobowiązania przemienne/ alternatywne, dluznik jest zobowiązany do kilku swiadczen, przy czym wykonanie jednego zwalniało z reszty, wybór nalezal do dłużnika, chyba że umowa stanowiła inaczej
facultas alternativa start learning		upoważnienia przemienne, dłuznik jest zobowiązany do jednego świadczenia, ale mogl się od niego uwolnić spelniajac inne (gdy nie da się wykonać głównego świadczenia bez winy dłużnika, jest on zwolniony ze zobowiązania)
unum est in obligatione, duo in solutione start learning		jedno świadczenie w zobowiązaniu, wiele w wykonaniu
co gdy dłużnik nie wykona zobowiązania start learning		wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenie z majątku dłużnika (na drodze postępowania sądowego i egzekucji)
damnum start learning		szkoda majatkowa, skutek niewykonania lub nienależytego wykonania świadczenia
co musiało zajść między działaniem sprawcy a szkoda start learning		związek przyczynowy
culpa start learning		wina, niewykonanie lub nienależyte wykonanie świadczenie przez dłużnika, istniały jej różne stopnie i dluznik różnorako za nie odpowiadał
deminutio patrimonii start learning		umniejszenie majątku, inna nazwa na szkodę, przy kontraktach powstawała wskutek złego wykonania świadczenia a przy delikcie byla skutkiem jego powstania
jak dokonywano oszacowania szkody start learning		przez strony lub przez sąd
jak działało oszacowanie szkody przez strony? start learning		podczas zawarcia kontraktu, na drodze stypulacji karnej
stipulatio poenae start learning		stypulacja karna
zasada kondemnacji pieniężnej start learning		zasadzenie można było uzyskać tylko na sumę pieniężna, nie na dany przedmiot
condictio certae pecuniae start learning		określoną suma pieniędzy
certa res start learning		określona rzecz
verum pretium start learning		przeciętna cena rynkowa
quanti ea res est start learning		ile ta rzecz jest warta (zasada zasadzania szkody, przy skargach stricti iuris)
damnum emergens start learning		szkoda rzeczywista
lucrum cessans start learning		zysk utracony
pretium affectionis start learning		wartość z upodobania
co było oceniane przy zasadzaniu szkody, przy świadczeniach dobrej wiary start learning		nie tylko szkoda rzeczywista, ale również utrata potencjalnego zysku
co określała Lex Aquilia? start learning		szacowanie wartości szkody, justynianin uważał ze w przypadku świadczenia scisle określonego, odszkodowanie nie może przekraczać dwukrotnej wartości rzeczy (najwyższa w danym roku/miesiacu)
certum start learning		świadczenie scisle określone
poeana privata start learning		kara prywatna, stosowana przy szkodzie z deliktu, dochodzona w procesie prywatnym
jakie były stopnie winy? start learning		dolus, culpa lata, culpa levis
jakie były rodzaje culpa levis start learning		in abstracto, in concrento
dolus start learning		zły zamiar podstęp, polega na umyślnym działaniu lub zaniechaniu dłużnika, w celu wyrządzenia szkody wierzycielowi
culpa in faciendo start learning		wina, której dluznik nie przewiduje swoich działań
culpa in non faciendo start learning		wina z zaniechania
culpa lata start learning		grube niedbalstwo, nie zrobienia czegoś co zrobiłby każdy człowiek
culpa levis start learning		lekka wina, lżejsze niedbalstwo
culpa levis in abstracto start learning		zaniedbanie, do którego nie dopuściłby sumienny zapobiegliwy czlowiek (bonus vir)
culpa levis in concreto start learning		zaniedbanie, którego nie dopuściłoby się pilnując własnych spraw
dolus semper praestatur start learning		za dolus zawsze się odpowiada
magna culpa, dolus est start learning		wielka wina równa podstępowi (zrownane w prawie justynianskim)
jak liczono odpowiedzialność przy kontraktach dobrej wiary start learning		według zasad korzyści (utilitas), jeżeli strona miała korzyść z kontraktu odpowiadała za omnis culpa, a gdy nie miała żadnych korzyści tylko za dolus
custodiam praestare start learning		obowiązek strzeżenia rzeczy, w tym przypadku odpowiadało się nawet za przypadek niezawiniony i nieszczęśliwe zdarzenie, jedynie nie za siłę której nie można się oprzeć np. powodz
casus fortuitus start learning		nieszczęśliwe zdarzenie
casus major cui resisti non potest start learning		siłą wyższą jest zdarzenie, któremu czlowiek nie może się oprzeć
z czego wynikała odpowiedzialność za tytułu custodia? start learning		z umowy stron lub z prawa
kto odpowiadał z mocy prawa z tytułu custodia? start learning		kupcy i rzemieślnicy (bo otrzymywali za to wynagrodzenie), komodariusz (bo używał rzeczy bezpłatnie), osoby prowadzące działalność zarobkowa
nautae start learning		właściciele statków
caupones start learning		właściciele gospod
stabularii start learning		właściciele stajen
horrearii start learning		właściciele magazynów
Mora debitoris start learning		zwłoka dłużnika
gdy termin nie wzywał w zobowiazaniu, w jakiej chwili następowała zwłoka start learning		w chwili wezwania
interpellatio start learning		wezwanie
dies interpellat pro homine start learning		termin wzywa zamiast osoby
fur semper enim moram facere videtur start learning		uważa się że złodziej zawsze pozostaje w zwolce (wykonujący delikt, jest w zwłoce od powstania węzła obligacyjnego)
jak zmienia się sytuacja dłużnika, gdy popada w zwłokę? start learning		pogarsza się, zaczyna odpowiadać nawet za przypadkową utratę rzeczy, mogł zostać zobowiązany do zapłacenia odsetek oraz do naprawienia szkody wynikającej ze zwłoki
Mora creditoris start learning		zwłoka wierzyciela, zachodziła gdy wierzyciel bez słusznej przyczyny nie przyjął świadczenia od dłużnika
jak zmienia się sytuacja wierzyciela w przypadku zwłoki? start learning		dluznik zaczyna odpowiadać tylko za dolus i culpa lata, nie był już zobowiązany do przechowania rzeczy (mogł ją sprzedać oraz oddać pieniądze do depozytu, a według prawa archaicznego nawet wyrzucić) ponadto domagać się kosztów spowodowanych zwłoką
intercessio start learning		intercesja, ogólna nazwa przejęcia odpowiedzialności za czyiś dlug
jak dzielono umocnienia zobowiazan start learning		rzeczowe i osobowe
przykłady zabezpieczenia rzeczowego start learning		zastaw, stypulacja karna, zadatek
pignus start learning		zastaw ręczny
hypoteca start learning		zastaw umowny
przykłady zabezpieczenia osobowego start learning		mandat kredytowy, gwarancja bankiera, poręcznie
receptum argentarii start learning		gwarancja bankiera
czy kobiety mogły być poreczycielkami start learning		były ważne als kobieta mogła odeprzeć pozew na drodze exceptio senatus consulti Velleiani
adpromissio start learning		poręczenie
jakie były formy poręczenia start learning		sponsio, fidepromissio, fideiussio
sponsio start learning		było tylko dla obywateli rzymskich, umacniało tylko zobowiązania słowne
fidepromissio start learning		umacnia tylko zobowiązania słowne
fideiussio start learning		umacnianie wzttskie zobowiązania, potem nawet deliktowe i dziedziczne
jakie były zasady poręczenia start learning		było to prawo akcesoryjne, kilku dłużników było solidarnymi później wprowadzono beneficium divisionis (dobrodziejstwo podziału) przez Hardiana
beneficium excussionis sive ordinis start learning		skarga na dłużnika głównego przez poręczyciela, dopiero gdy ten był nieobecny lub niewyplacalny, zapłacić musiał poręczyciel
actio mandati contraria start learning		skarga przez poręczyciela na dłużnika o zwrot jeżeli zapłacił na jego prośbę
actio negotorium gestorum contraria start learning		skarga na dłużnika przez poręczyciela, gdy przejął odpowiedzialność za dług bez zlecenia dłużnika głównego
beneficium cedendarum actionum start learning		skarga poręczyciela, pozwalającą mu domagać się powództwa od dłużnika żeby mieć pewność że ten mu odda kasę która zapłacił
arra, arrha start learning		zadatek, był on zwaracalny bądź wliczany w poczet ceny, mogl być także traktowany jako kara umowna (jeśli odbiorca nie wykonał umowy, musiał zwrócić podwójna wartość zadatku) lub jako wynagrodzenie za zawód
arrha poenitentialis start learning		wynagrodzenie za zawód, jeżeli dający zadatek odstąpił od umowy, tracił go
według jakiego prawa następowało umorzenie zobowiazań start learning		według ius civile lub ius honorarium
umorzenie zobowiazań ipso iure start learning		z mocy prawa, wg. ius civile, było ostateczne i bezwzględne
przyklady umorzenia ipso iure start learning		zejscie sie dlugu i wierzytelnosci, nowacja, wykonanie zobowiazania, umorzenie, zejscie sie tytulow mieodplatnych
solutio start learning		rzeczywiste wykonanie zobowiązania, mogło polegać na czynności prawnej lub faktycznej
datio in solutum start learning		świadczenie w miejsce wykonania, świadczenie zastępcze
w jakiej sytuacji świadczenia nie mogła wykonać osoba trzecia start learning		gdy wierzyciel miał interes w tym żeby wykonał to wlansie dłuznik
adstipulator start learning		adstypulator, dodatkowy wierzyciel ustanawiany na drodze stypulacji, można było wykonać świadczenie wobec niego (które później musial przenieść na wierzyciela głównego)
jak powstawało zwolnienie ze zobowiązania? start learning		na drodze formalnego aktu, stanowiącego przeciwność do aktu zobowiązującego
contrarius actus start learning		akt przeciwny
acceptilatio start learning		akceptylacja, formalny ustny akt umorzenia długu
dissensus start learning		zgoda przeciwna, przeciwieństwo consensus (mogło zostać uzyte póki żadna ze stron nie spełniła zobowiązania) umarzalo świadczenie
exceptio pacti start learning		ekscepcja pozwanego, gdy uważa on że świadczenie zostało wcześniej zmienione (w prawie pretorskim)
novatio start learning		nowacja, przekształcenie istniejącego zobowiązania w nowe, zwykle stypulacyjnie (tworzyło się nowe zobowiązanie, gasły prawa akcesoryjne)
kiedy dopuszczono zmianę przedmiotu zobowiązania nowacji start learning		w prawie justynianskim
novatio inter easdem personas start learning		nowacja między tymi samymi osobami, zmienia się podstawą zobowiązania, zmiana miejsca lub dodanie/usunięcie terminu lub warunku
novatio inter Novar personas start learning		zmiana jednej ze stron zobowiązania
confusio start learning		zjednoczenie się długu i wierzytelności w jednej osobie (zobowiązanie gasło)
concursus causarum lucrativarum start learning		zbieg tytułów nieodplatnych, dostanie tej samej rzeczy nieodpłatnie więcej niż raz (czynnosc późniejsza wygasała)
umorzenie zobowiazań ope exceptionis start learning		umorzenie według ius honorarium, pozwany o wykonanie świadczenie mogą się bronić za pomocą zarzutu procesowego przeciw powodowi (taki zarzut jedynie wstrzymywał realizację świadczenia, które według ius civile nadal trwalo)
najważniejsze sposoby umorzenia według ius honorarium start learning		umowa o niewnoszenie powództwa i potrącenie
pactum de non petendo start learning		nieformalna umowa, gdzis wierzyciel przyrzekał że nie będzie pozywał dłużnika o spełnienie świadczenia (chroniona zwykle tylko na podstawie prawa pretorskiego)
jaki skutek mogła mieć ekscepcja (udzielona przez pretora) przy pactum de non petendo start learning		jeżeli wierzyciel mowil że w ogóle nie będzie domagać się świadczenia miała charakter premtoryjny (wieczysty) i świadczenie gasło, a jeżeli tylko w ciągu danego czasu miała charakter dylatoryjny i świadczenie było odroczone
compensatio start learning		potrącenie, gdy obie osoby były wierzycielami i dłużnikami można było pomniejszyć świadczenie o różnice (narzędzie prawa procesowego)
kiedy powstawało potrącenie start learning		po wniesieniu powództwa, dokonywał sędzia
w jakich przypadkach stosowaano potrącenie przed sprawa marka Aureliusza? start learning		przy skargach dobrej wiary, skargach bankiera i nabywcach masy konkursowej
bonorum emptor start learning		nabywca masy konkursowej
co zmieniła sprawa marka aureliusza, w zastosowaniu potrącenia start learning		poszerzała zastosowanie, na podstawie zastosowania exceptio doli (gdy ktoś nie wziął pod uwagę potrącenia przy domaganiu się wierzytelności, byl oskrżany o podstęp i sędzia odrzucał jego powództwo)

zobowiązania

You must sign in to write a comment

More