→ Zmiany Na Mapie Politycznej → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
cechy państwa start learning		terytorium, ludność, rząd, uznanie przez inne państwa
wyłączna strefa ekonomiczna start learning		tylko kraj, którego to teren ma prawo korzystać z jej zasobów, np. ryb
enklawa start learning		kraj otoczony w całości innym krajem, np. Watykan, San Marino, Lesotho
eksklawa start learning		część kraju oddzielona od właściwego terytorium innym krajem, np. Rosja i Obwód Kalinigradzki
największe kraje świata start learning		Rosja, Kanada, Chiny, USA, Brazylia, Australia
najmniejsze kraje świata start learning		Watykan (0,44km3), Monako, Nauru, Tuvalu, San Marino
najmniejsze kraje Europy start learning		Watykan, Monako, San Marino, Andora, Liechtenstein
Obszary o nieustalonym statucie start learning		Sahara Zachodnia, Palestyna, Osetia Południowa, Naddniestrze, Cypr Północny, Kosowo, Tajwan, Abchazja, Somaliland, Górski Karabach
Sahara Zachodnia start learning		uznawana przez Maroko jako południowa prowincja ich kraju
Palestyna start learning		atakowana przez Izrael, złożona ze Strefy Gazy i zachodniego brzegu Jordanu
Osetia Południowa start learning		formalnie część Gruzji, ale zależna od Rosji
Naddniestrze start learning		część Mołdawii, uznawane jako kraj tylko przez Osetię Południową i Abchazje
Cypr Północny start learning		północna część wyspy Cypr, o jego teren mają spór Grecja i Turcja
Kosowo start learning		uznawane przez Serbię jako ich teren
Tajwan start learning		uznawany za Chińską Republikę Ludową jako ich 23. prowincję
Abchazja start learning		formalnie część Gruzji, uznawana tylko przez 5 państw, m.in. Rosję
Somaliland start learning		dawna część Somalii, która podległa separacji na kilka mniejszych krain
Górski Karabach start learning		prawnie część Azerbejdżanu, ale Armenia chce odbić ich teren ale ma za mało wojsk
diaspora start learning		naród żyjący w rozproszeniu, np. Żydzi
Falkandy (Malwiny) start learning		terytorium brytyjskie, ale Argetyńczycy chcą ich tereny (Malwiny to argetyńska nazwa)
Powód rozpadu Somalii i rozwoju somalijskich piratów start learning		niestabilność władz
Epoka kolonialna start learning		1500-1960/70
potęgi kolonialne (państwa metrapolitalne) start learning		Portugalia, Hiszpania, Wielka Brytania, Francja, Holandia
skutki kolonializmu start learning		eksterminacja ludności rdzennej w koloniach, mieszkanie się ludności z krajów kolonizowanych i metropolii, w krajach kolonialnych wprowadzono religię i język krajów metrapolitalnych
skutki kolonializmu na gospodarkę start learning		eksploatacja zasobów naturalnych i ludzkich (niewolnictwo) przez kraje metropolitalne, rozwój cywilizacyjny obszarów skolonizowanych
korzyści Wielkiej Brytanii z kolonizacji Indii start learning		rynek zbytu dla towarów, źródło surowców, tania siła robocza i żołnierze
Skutki dla Indii z kolonizacji przez Wielką Brytanię start learning		nowoczesny system edukacji, rozbudowa kraju (kolej, porty), wzrost ubóstwa i głodu, kultura indyjska została zastąpiona brytyjską, rozwój technologii
przyczyny dekolonizacji start learning		osłabienie państw metropolitalnych np po II wś, wzrost świadomości społeczeństw o prawach człowieka, powstanie w krajach kolonizowanych elit wykształconych ludzi którzy mogliby przejąć rząd, podpisanie Karty Atlantyckiej j przyjęcie deklaracji ONZ
Karta Atlantycka start learning		podpisana w 1941 r
dekolonizacja start learning		rozpad systemu kolonialnego
deklaracja ONZ start learning		przyjęta w 1960 r, potępia kolonializm
kolonializm start learning		wtedy państwa metropolitalne założyły kolonie w innych państwach
rok afryki start learning		1960 r - kilkanascie panstw odzyskalo niepodleglosc
kraje afryki nieskolonializowane start learning		liberia i etiopia
skutki dekolonializmu start learning		wzrost liczby państw na świecie, wojny domowe o władze i chaos w nowych krajach, narodziny neokolonializmu, wzrost biedy i ubóstwa w krajach wyzwolonych i ich zacofanie, dalszy kontakt i uzależnienie od metropolii
neokolonializm start learning		nowa forma wyzysku nowopowstałych państw przez firmy z państw metrapolitalnych
dezintegracja start learning		rozpad państw
płaszczyzny integracji start learning		gospodarcza, militarna, polityczna i społeczna
poziomy integracji międzynarodowej start learning		rządowy, (organizacje międzynarodowe) i pozarządowe (komitety, fundacje i stowarzyszenia)
wazne momenty gdy liczba panstw sie zmieniala start learning		zakonczenie I ws, zakonczenie II ws, dekolonizacja afryki w 1960/70, upadek komunizmu w 1989 r
cel onz start learning		utrzymanie pkkoju na swiecie
czlonkowie onz start learning		5 stalych (USA, chiny, rosja, francja, wielka brytania) i 10 krajow tymczasowych wybieranych co 2 lata, stali czlonkowie maja prawo veta
agendy onz start learning		who (zdrowie), fao (zywienie), unesco (nauka i kultura), unicef (prawa dzieci)
sily pokojowe onz start learning		ue, nato, wnp, opec, nafta, ua, lpa, oecd, mercosur, efta, cefta, asean, bank seiatowy, anzus, opa
UE start learning		Unia Europejska, cel to tworzenie unii gospodarczo-politycznej, członkowie to Europa oprócz Islandii, Norwegii, Szwajcarii i Liechtenstein
NATO start learning		Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego, cel to zapewnianie bezpiecześntwa, członkowie to 29 państw, np. Turcja, USA, Wielka Brytania, Kanada, Islandia, Polska
WNP start learning		Wspólnota Niepodległych Państw, to związek gospodarczo-polityczno-wojskowy Rosji i 10 republik związanych z ZSRR, członkowie to Armenia, Azerbejdżan, Rosja, Białoruś, Kirgi, Kazach, Tadży, Uzbekistan, Mołdawia
OPEC start learning		Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową, kontroluje jej wydobycie i ceny, członkowie to 14 państw np. Wenezuela, Kuwejt, Angola, Iran, Irak, Libia, ZEA
NAFTA start learning		Północnoamerykański układ wolnego handlu, cel to rozszerzanie zasad wspólnego rynku, członkowie to Meksyk, Kanada, USA
UA start learning		Unia Afrykańska, cel to dążenie do zjednoczenia Afryki, członkowie to cała Afryka
LPA start learning		Liga Państw Arabskich, cel to zacieśnianie stosunków politycznych, członkowie to 23 kraje i Palestyna
OECD start learning		Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, cel to wspieranie w podnoszeniu poziomu wzrostu gospodarczego i życia obywateli, członkowie to 35 demokratycznych państw wysoko rozwiniętych, w tym Polska
MERCOSUR start learning		Wspólny Rynek Południa, cel to wzmocnienie współpracy gospodarczej i zniesienie barier handlowych, członkowie to Argentyna, Brazylia, Urugwaj, Paragwaj i zawieszona Wenezuela
EFTA start learning		Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu, cel to liberyzacja wymiany handlowej i ściślejsza praca z UE, członkowie to Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Lirchtenstein
CEFTA start learning		Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu, cel to ułatwienie wymiany handlowej i ściślejsza współpraca z UE, członkowie to Albania, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Kosowo, Mołdawia, Macedonia Płn
ASEAN start learning		Stowarzyszenie Narodów w Azji Południowo-Wschodniej, cel to przyspieszenie wzrostu ekonomicznego, rozwoju socjalnego i kulturowego, członkowie to Brunei, Filipiny, Malezja, Laos, Wietnam, Kambodża, Mjanma, Indonezja, Singapur i Tajlandia
Bank Światowy start learning		cel to udzielanie długoterminowych pożyczek i przeciwdziałanie ubóstwu, członkowie to 189 państw (w tym Polska)
ANZUS start learning		Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku, cel to działanie na rzecz pokoju i bezpieczeństwa, członkowie to USA, Australia, Nowa Zelandia
OPA start learning		Organizacja Państw Amerykańskich, cel to umacnianie pokoju i bezpieczeństwa, regulowanie sporów, rozwiązywanie problemów, członkowie to 35 państw Ameryk (bez Gujany Francuskiej)
Konflikty w Europie start learning		Ukraina z Rosją, Mołdawia z Rosją o Naddniestrze, Kraj Basków i Katalonia o odseparowanie się od Hiszpanii, Kosowo z Serbią o ziemie, Irlandia Północna ze stolicą w Belfast grupą terrorystyczną IRA i przemarszem protestantów
Konflikty w Afryce start learning		Sudan północny (muzułmanie) i południowy (chrześcijanie i ropa naftowa) kłócą się o religię i surowce, Somalia to wojna domowa która podzieliła kraj, Rwanda z konfliktem etnicznym między 2 plemionami Hutu i Tutsi i ludobójstwo
Konflikty w Azji start learning		Palestyna z Izraelem, Kaszmir i Dżammu czyli Pakistan vs Indie albo muzułmanie vs hindusi, Syria to wojna domowa która trwa do dziś, Abchazja i Osetia Płd, Tajwan, Kuryle (wyspy, Rosja i Japonia, Kurdowie (nie maja panstwa, turcja, iran, irak, syria)
podzial swiata linia Brandta start learning		na bogata polnoc i biedne poludnie
Wskazniki start learning		HDI, PKB per capita, Struktura zatrudnienia w III sektorach gospodarki i mozna tez zaliczyc MPI
HDI start learning		Human Development Index, 0-1, blizej 1 to bardziej rozwiniety kraj, < 0,5 to slabo, > 0,8 wysoko, elementy: dochod krajowy per capita, srednia dlugosc zycia ludzi, srednia liczba lat edukacji, oczekiwana liczba lat edukacji dzieci rozpoczynajacych nauke
PKB per capita start learning		produkt krajowy brutto, okreslany w dolarach, zlozony ze wszystkich towarow i uslug wyrworzonych w kraju w ciagu 1 roku kalendarzowego, <2000 slabo, >15000 wysoko
MPI start learning		wskaznik ubostwa, od 0 do 1, im blizej 2 tym biedniejszy kraj, obliczany tylko dla krajow slabo i srednio rozwinietych
3 sektory gospodarki start learning		rolnictwo, przmemysl, uslugi
struktura zatrudnienia w III sektorach gospodarki start learning		wiecej ludzi pracuje w uslugach -> bardziej rozwiniety kraj, wiecej ludzi pracuje w rolnictwie -> slabiej rozwiniety kraj
inne wskazniki start learning		srednia dlugosc trwania zycia, zuzycie energii elektrycznej na 1 mieszkanca, smiertelnosc niemowlat na 1000 urodzen zywych, gestosc sieci drogowej, % PKB przeznaczony na badania i rozwoj
Dostep do dobr i uslug start learning		jak jest dobry to wysoko poziom rozwoju, jak zly to niski poziom roozwoju
dysproporcja start learning		roznica, zaburzenie proporvji/rownowagi
czynniki przyrodnicze wplywajace na dysproporcje rozwoju start learning		stopien zyznosci gleb, dlugosc okresu wegetacji, wystepowanie surowcow mineralnych
czynniki kulturowe wplywajace na dysproporcje rozwoju start learning		poziom nauki i wyksztalcenia, poziom techniki, wplyw religii
czynniki historyczne/polityczne wplywajace na dysproporcje rozwoju start learning		kolonializm, wojny, ekspansje i podboje
czynniki ekonomiczne wplywajace na dysproporcje rozwoju start learning		zasoby finansowe, rozwoj przemyslu, rolnictwa i uslug

Zmiany na mapie politycznej

You must sign in to write a comment

More