pielegniarstwo

STARZENIE SIĘ

normalny, długotrwały i nieodwracalny proces fizjologiczny, zachodzący w rozwoju osobniczym wszystkich organizmów także człowieka. Definiowane jako postępujące zmniejszanie się rezerw czynnościowych ustroju, utrudniające adaptację do zmian środowiskowych i prowadzące do pogorszenia się sprawności organizmu.

STAROŚĆ

– (wiek starczy) końcowy okres starzenia się który nieuchronnie kończy się śmiercią. Jest to naturalny proces w życiu człowieka i nie można mylić go z chorobą. Zdefiniowanie poszczególnych faz rozwojowych w okresie dzieciństwa i młodości zazwyczaj nie sprawia trudności. Czasowe zdefiniowanie procesu starzenia jest właściwie niemożliwe ponieważ sytuacja życiowa poszczególnego człowieka? w istotny sposób zmienia jego przebieg. W ciągu życia człowieka możemy wyróżnić etapy (fazy) Trudne jest przech

Starość demograficzna 60 lat i więcej

Podział starości: 1. Przedział 60-74l. – młodzi seniorzy 2. 75-90 lat – starsi seniorzy 3. powyżej 90 – wiek starczy Podział osób starszych wg WHO 1. 45-59 lata – wiek średni 2. 60 – 64 – ludzie „starzejący się” 3. 65 -74 – „młodzi starzy” 4. 75 – 89 – zaawansowana starość 5. powyżej 90 – ludzie sędziwi, długowieczni Od 1950 -1999 w Europie 3 krotnie wzrasta liczba a osób starszych. Sytuacja w Polsce zbliżona do innych krajów Europy podobnie prognozuje się zachód. Należy liczyć się ... liczba os

Cechy charakterystyczne procesu starzenia się:

• wzrasta śmiertelność (począwszy od dojrzałości) • w tkankach zachodzą istotne zmiany biochemiczne • maleje wydolność organizmu • zmniejsza się zdolność do adaptacji • zwiększona podatności na choroby

Przykładowe objawy procesu starzenia się:

• upośledzenie smaku (głównie gorzkiego i słonego) • upośledzenie słuchu (wysokich częstotliwości) • upośledzenie wzorku • utrata uzębienia • spadek siły mięsnie, zanik tkanki mięśniowej i kostnej • spadek elastyczności skóry, zmarszczki, sinienie • skrócenie i spłycenie snu

Teorie objaśniające mechanizmy starzenia się:

1. Teoria mutacji somatycznych - przyczyną starzenia się są uszkodzenia (mutacje) materiału genetycznego, do których dochodzi w komórkach somatycznych. Przyczyną może być ekspozycja na naturalne? źródła promieniowania. 2. Teoria katastrofy błędów – wraz z wiekiem i dokładnością przekazywania informacji genetycznej w komórkach (nieprawidłowe cząsteczki) 3. Teoria wielorodnikowa – wolne rodniki są ubocznym produktem metabolizmy tlenu. Powstają w mitochondriach. Bardzo łatwo reaguje z innymi cząste

Starzenie się a czas życia.

Wyróżnia się: 1. Średni czas życia – wiek do którego dożywa 50% osobników w populacji 2. Maksymalny czas życia – wiek, który osiągają najdłużej żyjące osobniki w populacji. Na przestrzeni dziejów średni czas życia ludzi wydłużył się np. zredukowanie śmierci niemowląt, opanowanie chorób zakaźnych, wzbogacenie diety, upowszechnienie opieki medycznej. Mot.? czas życia nie zmienił się – 120lat

Aspekty psychologiczne starzenia się.

Gerontologia współcześnie oderwana od psychologii a istotne jest interdyscyplinarne rozwiązanie problemów związanych ze starzeniem się. Cechy myślenia osób starszych: 1. dialektyczność myślenia – (zdolność godzenia przeciwieństw, nadrzędna perspektywa) młodzi ludzie myślenie skrajne 2. relatywizm myślenia – ograniczone zaufanie do poznania empirycznego, zaufanie do intuicji, wiary, dystans do faktów 3. mądrość – zdolność wykorzystywania wiedzy, doświadczeń praktycznych we własnym życiu.

Zmiany w sferze poznawczej.

Procesy poznawcze ulegają spowolnieniu. Starsi ludzi wolniej zapamiętują i wolniej przypominają sobie informacje. Osłabienie to dotyczy tylko zdolności przyswajania i magazynowania nowych informacji (np. sprzed tygodnia, bieżące informacje) Informacje zmagazynowane wcześniej w pamięci długotrwałej pozostają w niej utrwalone i dostępne przypominanie? przeszłości dominuje (zab. krążenia mózgowego)

Koncepcje inteligencji płynnej

Im człowiek starszy zaczyna obniżać się inteligencja płynna (talent) trudno przyswoić wiedzę, obniżona percepcja, reaktywność się pogarsza. W ubytku inteligencji płynnej starsi ludzie kompensują przez wzrost inteligencji skrystalizowanej (nabyta wiedza, doświadczenie) P (progres) ------------------------------------------------ R (regres) Nie można progresu przeciwstawiać regresowi. Uzupełniają się. student – umieć wszystko -> asystent – wiedzieć w jakich książkach jest -> profesor – gdzie są te

Zmiany w sferze emocjonalnej.

Doświadczenie przykrych sytuacji. Samo uświadomienie sobie wieku może być źródłem negatywnych emocji. Własne starzejące ciało, bilans życia, zbliżająca się śmierć mogą być źródłem ujemnych emocji. Niektórzy seniorzy uzyskują pozytywny dystans do życia uważają, że warto było przeżyć życie w ten sposób. Adaptuje się do zmian w życiu i inności np. pokochać zmarszczki, upływa czasu). Brak adaptacji do zmian oraz nieudolność przystosowania się doprowadza do reakcji obronnej zwanej TENDENCJĄ DO URLOPU

Zmiany w aspekcie socjoekonomicznym

Kontakty z innymi ludźmi u osób starszych są gwarancją dobrego samopoczucia. W miarę starzenia i występowania różnych niedogodności pojawia się coraz większa zależność osób starszych od otoczenia. Zmiana istniejących relacji społecznych (wykres)? Hierarchia wartości ludzi starszych (regulator ludzkich zachowań, bodziec do działania) 1. Wiara religijna (74%) - towarzyszący przeżywaniu starości element życia. Wsparcie religijne potrzebne, nadaje sens życia, akceptację kruchości i przychodności egz

Postawy przystosowania do starości:

1. Postawa konstruktywna charakteryzuje się pełną integracją wewnętrzną, akceptacją starości i harmonijne kontakty ze światem. 2. Postawa zależności – zależności, bierności. Liczenie na pomoc innych, nie poosiadanie własnych emocji. Tolerancja w kontaktach z innymi, ale pełna podejrzliwości i obaw przez zaburzone poczucie bezpieczeństwa. 3. Postawa obronna – dotyczy osób przesadnie opanowanych i skrępowanych konwenansami. W życiu postawa obronna są samowystarczalne, odrzucają pomoc innych. Staro

Prawa ludzi starszych

Czy są przepisy narzucające konieczność zajmowania się osobą starszą? W sensie moralnym jest konieczność, obowiązek gdy rodzice potrzebują pomocy. Nie ma przepisów prawnych (odwrotnie jest dzieci nad rodzicami do 18 r.ż.) Nieodzowne jest spłacenie długu. Prokuratura może postraszyć opiekunów (niemożliwe jest wyegzekwowanie opieki nad rodzicami czy obowiązek alimentacyjny) gdy ktoś się nie opiekuje lub gdy rodzice żyją w skrajnej nędzy. Formy pomocy: 1. komórki społeczne w gminie (podatki, wspar

Kompleksowa Ocena Geriatryczna (KOG)

Kompleksowa Ocena Geriatryczna (KOG) jest to wielokierunkowy, zintegrowany proces diagnostyczny, którego celem jest ustalenie zakresu zaburzenia zdrowia, priorytetów leczniczo-rehabilitacyjnych, potrzeb oraz możliwości zapewnienia dalszego leczenia, pielęgnacji, rehabilitacji i opieki.

skalę Katza

Ocena czynnościowa opisującą podstawowe czynności życiowe pacjenta: zdolność utrzymywania higieny, samodzielnego ubierania się i rozbierania, podstawową mobilność, kontrolowanie podstawowych czynności fizjologicznych.

Lawtona (zwana też IADL – instrumental activities of daily living).

Ocenia ona zdolność podstawowego funkcjonowania chorego w otoczeniu i jego potrzeby w zakresie opieki. Zawiera osiem pytań: 1. Czy potrafisz korzystać z telefonu? 2. Czy jesteś w stanie dotrzeć do miejsc poza trasą spaceru? 3. Czy wychodzisz na zakupy po artykuły spożywcze? 4. Czy możesz samodzielnie przygotować sobie posiłki? 5. Czy możesz samodzielnie wykonywać prace domowe (np. sprzątanie)? 6. Czy możesz samodzielnie majsterkować albo np. wyprać swoje rzeczy? 7. Czy samodzielnie przygotowujes

ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO

to najczęstsze choroby infekcyjne u pacjentów w wieku podeszłym oraz częstą przyczyną hospitalizacji. Upośledzenie układu nerwowego oraz kontrola mięsniowa wpływa na fukcje układu moczowego. Zmniejszenie napięcia miesni przepony, miednicy, zmiany w obrebie lędźwiowo-krzyzowego odcinka kręgosłupa, osłabienie mięśni tłoczni brzusznej oraz choroby majace wpływ na czynność nerwów obwodowych przyczyniają się do zaburzenia oddawania i nietrzymania moczu. Zmniejszenie stężenia estrogenów u kobiet prowa

ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO Diagnostyka:

Trudności wynikają często z braku związku objawów zde zmianami w moczu typowymi dla ZUM. Rozpoznanie utrudnia również odmienność objawów klinicznych w tej grupie wiekowej oraz trudności z zebraniem wywiadu. Kryteria diagnostyczne: • Bakteriomocz z ropomoczem u osoby z typowymi objawami zakażenia dróg moczowych i pojawienie się lub nasilenie nietrzymania moczu, częstomocz, bol w okolicy nadłonowej lub lędźwiowej • Bakteriomocz znamienny z ropomoczem u osoby gorączkującej z dodatnimi posiewami krw

ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO Leczenie:

• Antybiotyki(cefalosporyny, fluorochinolony) • Chemioterapeutyki(nitrofurantoiny)

ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO Profilaktyka:

• Lagodne preparaty odkażające mocz, ziolowe • Regularne przyjmowanie płynów w miarę częstego oddawania moczu • Stosowanie środków łagodnie zakwaszających mocz np. Wit. C, preparaty żurawinowe (zmniejsza szybkość namnażania bakterii) • Długotrwałe profilaktyczne stosowanie jednego z leków na ZUM

ODWODNIENIE

to wynika z niedostatecznej podaży płynów w stosunku do dobowej ich utraty, związany z fukcjonowaniem układu moczowego

ODWODNIENIE Przyczyny:

• Zmniejszona ilość wody w organizmie ok. 60% w porównaniu z młodszymi (ok. 70-80%) • Upośledzona reakcja ośrodka pragnienia na odwodnienie • Zmniejszenie wydajności mechanizmów zagęszczania moczu przez nerki • Częste stosowanie leków moczopędnych • Nietrzymanie moczu i związany z tym strach przed przyjmowaniem płynów • Leki przeczyszczające-utrata plynów

ODWODNIENIE Objawy kliniczne:

• Ze strony OUN –spowolnienie, apatia, senność • Narastanie symptomów związanych ze zmniejszeniem objętości wewnątrznaczyniowej (RR, tachykardia, zaburzenia CUN, skąpomocz) • Odwodnienie prowadzi do śpiączki, wstrząsu hipowolemicznegoi ostrej przednerkowej niewydolności nerek Za odwodnienie przyjmuje się gwałtowne mniejszenie się masy ciala o ponad 3 % wyjściowej wartości. Ubytek 10% jest związany z poważnymi nieprawidłościami, a pon 20 % prowadzi do śmierci. Podział: • Izotoniczne (jednoczesna

ODWODNIENIE Badania:

Badania:  Jonogram (stężenie Na w surowicy)  Morfologia (ma „zagęszczenie” hematokrytu)  Glikemia

ODWODNIENIE Opieka:

 Zapewnienie odpowiedniej ilości płynów (duże, lekkie naczynia przy lóżku)  Urozmaicenie plynów i soki owocowe  Identyfikacja osób z potencjalnym ryzykiem odwadnienia np. wymiotujących

ODWODNIENIE Postępowanie pielęgniarskie:

Zgodnie z klasyfikcją NANDA można wyróznić kategorie:  Odwodnienie i stan zagrażający odwodnieniem  Przewodnienie  Nieprawidłowe oddawanie moczu i zatrzymanie moczu, częsta i bolesna dysuria  Oddawanie moczu w nocy (nykturia)  Nietrzymanie moczu Nieprawidlowe wydalanie moczu:  Zatrzymanie moczu lub częste oddawanie malych ilości moczu  Bolesna dysuria  Nagła potrzeba oddania moczu  Trudność w rozpoczęciu oddania moczu Czynniki wywołujące:  ZUM  Anatomiczne uszkodzenie drożności dróg m