| Question | Answer | 
        
        |  start learning pojawienie się człowieka rozumnego  |  |  |  |  | 
|  start learning przybycie ludzi rozumnych do Europy  |  |  |  |  | 
|  start learning początek ocieplania się klimatu  |  |  |  |  | 
|  start learning młodsza epoka kamienna na Bliskim Wschodzie  |  |  |  |  | 
| start learning |  |   ogromna i bardzo gruba pokrywa lodowa  |  |  | 
| start learning |  |   obszar porośnięty jedynie trawami, krzewami i pojedynczymi drzewami  |  |  | 
|  start learning Co to jest Bliski Wschód?  |  |   południowo-zachodnia Azja i północno-wschodnia Afryka  |  |  | 
| start learning |  |   to inna nazwa 'starszej epoki kamiennej'. (ludzie używali prostych narzędzi z kamienia)  |  |  | 
|  start learning Dlaczego ludzie żyjący w paleolicie nie nauczyli się uprawiać ziemi?  |  |   przez większą część roku była zmarznięta  |  |  | 
|  start learning Dlaczego ludzie żyjący w paleolicie nie budowali domów z drewna?  |  |   nie rosły lasy, drzew było zbyt mało  |  |  | 
|  start learning Czym zajmowali się ludzie starszej epoki kamiennej?  |  |   myślistwem i zbieractwem, nie budowali trwałych domów - wędrowali w poszukiwaniu pożywienia  |  |  | 
|  start learning Z jakiego schronienia korzystali ludzie paleolitu, gdy zatrzymywali się w danym miejscu na jakiś czas?  |  |   Mieszkali w jaskiniach albo namiotach z kości mamuta okrytych zwierzęcymi skórami  |  |  | 
|  start learning Czym się różni klimat dzisiejszej Europy od tego sprzed 40 tys. lat?  |  |   Trwał wtedy okres ochłodzenia - średnia temperatura lipca na południu Europy (gdzie jest cieplej) wynosiła 5 st.  |  |  | 
|  start learning Jak długo ówcześni ludzie zatrzymywali się w danym miejscu?  |  |   Aż wybili tyle zwierząt, że zaczynało im brakować.  |  |  | 
|  start learning Dlaczego jaskinia była dobrym schronieniem?  |  |   Chroniła przed zimnem, wiatrem, deszczem i dzikimi zwierzami  |  |  | 
| start learning |  |   grzał jaskinię, piekł mięso;), odstraszał dziekie zwierze i Yeti  |  |  | 
|  start learning Opisz ubiór mieszkańca jaskini  |  |   Nosili skórzane stroje z rękawami, a nawet kapturami, które szyli igłą z kości. Nić robili ze zwierzęcych jelit  |  |  | 
|  start learning Do czego jeszcze wykorzystywano jaskinię?  |  |   W jej głębi grzebano zmarłych wraz z bronią, ozdobami i innymi codziennymi przedmiotami  |  |  | 
|  start learning Co to znaczy koczowniczy tryb życia?  |  |   What does this nomadic lifestyle mean?  |  |  | 
|  start learning W jakiej grupie żyli ludzie starszej epoki kamiennej?q  |  |   Żyli w tzw. 'gromadach' liczących 20-30 osób.  |  |  | 
|  start learning Dlaczego gromada liczyła 20-30 osób?  |  |   Mniejsza nie dałaby rady upolować większego zwierzęcia (Yeti lub mamut), a większej nie starczyłoby jedzenia.  |  |  | 
| start learning |  |   Myśliwi polowali na muty, dźwiedzie, byki, konie, renifery. Łowili też ryby, a kobiety i dzieci zbierały owoce, nasiona, jadalne korzenie i kradli jaja ptakom.  |  |  | 
|  start learning Z czego wyrabiali broń i narzędzia?  |  |   Z krzemienia - to twarda skała, którą można łupać na kawałki o ostrych krawędziach.  |  |  | 
|  start learning Jakie przykłady broni i narzędzi umiesz wymienić?  |  |  |  |  | 
|  start learning Kiedy wynaleziono łuk? Jaka była jego zaleta?  |  |   Kilkanaście tysięcy lat temu. Dzięki niemu można było polować na szybkie zwierzęta, takie jak renifery.  |  |  | 
| start learning |  |   Uderzano krzemieniem o piryt (rodzaj kamienia). Z pirytu sypały się iskry, które rozpalały suchą trawę.  |  |  | 
|  start learning Co spowodowało rewolucję neolityczną?  |  |   ok. 20 tys. lat temu klimat zaczął się ocieplać, lądolód zaczął się cofać na północ (do góry), zaczęły padać obfite deszcze dzięki czemu zaczęły rosnąć gęste lasy, wysokie trawy i dzikie zboża  |  |  | 
|  start learning Od kiedy trwa 'okres ciepły'?  |  |  |  |  | 
|  start learning Gdzie najwcześniej nastał 'okres ciepły' i dlaczego?  |  |   Na Bliskim Wschodzie (lód cofał się na północ, a Bliski Wschód jest na południu). Dopiero potem ocieplił się obszar Europy.  |  |  | 
|  start learning Jakie zmieny wywołało ocieplenie klimatu?  |  |   Ludzie zaczęli uprawiać ziemię, zajęli się hodowlą zwierząt na mięso, skóry, wełnę i mleko. (początki rolnictwa)  |  |  | 
|  start learning Co skłoniło ludzi do ulepszenia narzędzi?  |  |   Potrzeba karczowania (wycinania) lasów i uprawy ziemi.  |  |  | 
| start learning |  |   To młodsza epoka kamienna (8000-2500 pne na Bliskim Wschodzie). Gdzie indziej - dużo pózniej  |  |  | 
|  start learning Co to jest rewolucja neolityczna?  |  |   Przejście z myślistwa i zbieractwa do rolnictwa.  |  |  | 
|  start learning Skutki rewolucji neolitycznej to:  |  |   1. osiadły tryb życia (doglądali pól, mieli trwałe domy z drewna. 2. lepsze narzędzia 3. udomowienie kóz, owiec, bydło, świnie. 4. Dzięki rolnictwu - więcej jedzenia - przybywało ludzi - powstawały osady i wsie. 5. garncarstwo i tkactwo  |  |  | 
| start learning |  |   wykonywanie przedmiotów użytkowych za pomocą prostych narzędzi  |  |  |