→ Moja Lekcja → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
Aleksander I start learning		car Rosji i król Polski po kongresie wiedeńskim. Nadał Królestwu konstytucję, która dawała dużą autonomię, lecz szybko zaczął ją ograniczać. Początkowo cieszył się sympatią Polaków, ale z czasem stracił poparcie.
Katarzyna II start learning		caryca Rosji (1762-1796), inicjatorka rozbiorów Polski. Jej panowanie wprowadziło Polskę w okres zależności od Rosji. Uchodziła za władczynię silną, ale bezwzględną wobec sąsiadów.
Paweł I 1801). Znany z despotyzmu, ograniczał prawa szlachty i wojska. Zginął w wyniku zamachu pałacowego. start learning		następca Katarzyny II, panował krótko (1796
Adam Jerzy Czartoryski start learning		arystokrata, wychowany w Petersburgu, doradca cara Aleksandra I. Na emigracji po powstaniu stanął na czele obozu politycznego Hotel Lambert. Działał na rzecz sprawy polskiej głównie drogą dyplomacji.
Obrady kongresu wiedeńskiego start learning		konferencja państw w 1814-1815, ustalająca porządek po klęsce Napoleona. Na jej mocy powołano Królestwo Polskie unią związane z Rosją. Kongres ustanowił system równowagi sił w Europie.
Ziemie zabrane start learning		obszary Rzeczypospolitej przyłączone bezpośrednio do Rosji po rozbiorach. Były gorzej traktowane niż Królestwo Polskie i podlegały rusyfikacji. To tam rozpoczęto silniejsze represje wobec Polaków.
Konstytucja Królestwa Polskiego start learning		nadana w 1815 roku przez cara Aleksandra I. Gwarantowała wolność słowa, sejm, własną armię i rząd, co czyniło Królestwo jednym z najbardziej liberalnych państw Europy. W praktyce była często łamana przez rosyjskie władze.
Król konstytucyjny start learning		w Królestwie Polskim był nim car Rosji. Zobowiązany był przestrzegać konstytucji, lecz faktycznie traktował ją jako narzędzie kontroli.
Rada administracyjna start learning		organ wykonawczy Królestwa, rodzaj rządu złożony z ministrów. Prowadziła bieżące sprawy państwa, ale jej decyzje były nadzorowane przez cara i jego urzędników.
Namiestnik króla start learning		pełnił funkcję zastępcy monarchy w Królestwie. Formalnie miał władzę administracyjną, lecz w praktyce ograniczał ją wielki książę Konstanty.
Józef Zajączek start learning		generał napoleoński, a później namiestnik Królestwa Polskiego. Utracił realny wpływ na sprawy państwa, bo Konstanty faktycznie sprawował władzę wojskową i polityczną. Znany był z uległości wobec Rosji.
Wielki książę Konstanty start learning		brat cara, naczelny dowódca armii polskiej. Słynął z brutalności i gnębienia oficerów, budząc ogromną niechęć wśród Polaków. Jego polityka przyczyniła się do wybuchu powstania.
Nikołaj Nowosilcow start learning		rosyjski senator i namiestnik w praktyce, pełnomocnik cara w Warszawie. Zasłynął jako symbol ucisku, wprowadzał cenzurę i nadzorował tajną policję.
Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki start learning		minister skarbu Królestwa, który dbał o rozwój gospodarczy mimo rosyjskiej kontroli. Założył Bank Polski i wspierał rozwój przemysłu. Uważany za jednego z najwybitniejszych administratorów epoki.
Bank Polski start learning		powołany w 1828 roku jako centralna instytucja finansowa Królestwa. Finansował handel, przemysł i inwestycje gospodarcze. Był symbolem ekonomicznej niezależności Polaków.
Mikołaj I start learning		car Rosji od 1825 roku, który stłumił powstanie dekabrystów, a później powstanie listopadowe. Uchodził za władcę brutalnego i despotycznego. Reprezentował „żandarma Europy”.
Despotyczny car start learning		określenie na rządy Mikołaja I, które cechowały się łamaniem konstytucji, represjami i absolutną władzą monarchy.
Cenzura start learning		system kontroli publikacji, wprowadzony przez Nowosilcowa. Ograniczał wolność słowa i rozwój życia politycznego w Królestwie.
Bunawentura i Wincent Niemojewski start learning		bracia, posłowie na sejm Królestwa. Należeli do „kaliszan” i odważnie domagali się przestrzegania konstytucji.
Kaliszanie start learning		opozycyjna grupa posłów sejmowych z województwa kaliskiego. Krytykowali łamanie konstytucji i władze rosyjskie, dążyli do reform.
Tajna policja start learning		aparat śledczy w Królestwie, podległy Nowosilcowowi. Tropiła i zwalczała działalność konspiracyjną.
Tajne związki start learning		nielegalne organizacje młodzieży i oficerów, które przygotowywały grunt pod powstanie. Ich członkowie ryzykowali więzienie i katorgę.
Towarzystwo Patriotyczne start learning		organizacja spiskowa założona przez Waleriana Łukasińskiego. Jej celem była niepodległość Polski i walka z Rosją.
Walerian Łukasiński start learning		oficer, twórca Towarzystwa Patriotycznego. Uwięziony w 1822 roku, spędził ponad 40 lat w carskich więzieniach, stając się symbolem oporu.
Dekabryści start learning		rosyjscy oficerowie, którzy w 1825 roku wystąpili przeciw absolutyzmowi cara. Ich nieudane powstanie było inspiracją dla polskich spiskowców.
Sąd sejmowy start learning		instytucja w Królestwie, która miała sądzić sprawy polityczne. W praktyce była pod naciskiem cara i często wydawała wyroki represyjne.
Protest kapitana Wilczka start learning		wystąpienie oficera polskiego przeciwko zniewagom ze strony wielkiego księcia Konstantego. Symbol sprzeciwu wobec rosyjskiego terroru w armii.
Filomaci start learning		tajna organizacja młodzieży wileńskiej, założona przez Adama Mickiewicza i jego przyjaciół. Dążyli do odrodzenia narodowego przez pracę nad sobą i edukację.
Szkoła podchorążych piechoty start learning		warszawska szkoła wojskowa, z której wyszedł bunt podchorążych w listopadzie 1830 roku. Stała się kolebką powstania.
Piotr Wysocki start learning		podporucznik i nauczyciel w Szkole Podchorążych. W nocy 29/30 listopada 1830 roku stanął na czele spisku i rozpoczął powstanie listopadowe.
Zamach na wielkiego księcia Konstantego start learning		akcja podchorążych w nocy listopadowej, mająca na celu schwytanie lub zabicie dowódcy rosyjskiego. Ostatecznie nie udało się go dopaść.
Rząd Tymczasowy start learning		powołany przez powstańców po wybuchu powstania. Przejął władzę od cara i stanowił początek samodzielnego państwa polskiego.
Dyktatura start learning		forma rządów powstańczych, gdy pełnia władzy przekazywana była jednemu generałowi. Miał on zapewnić sprawne dowodzenie w walce.
Józef Chłopicki start learning		generał, pierwszy dyktator powstania listopadowego. Szybko podał się do dymisji, bo nie wierzył w zwycięstwo Polaków.
Joachim Lelewel start learning		historyk i polityk, związany z demokratami. Był ideologiem powstania i później współtwórcą emigracyjnych stronnictw.
Maurycy Mochnacki start learning		publicysta, radykalny działacz polityczny. Opowiadał się za prowadzeniem powstania aż do zwycięstwa i wywierał wpływ na opinię publiczną.
Rząd Narodowy start learning		najwyższa władza powstańcza od stycznia 1831 roku. Występował w imieniu narodu polskiego i kierował działaniami wojennymi.
Bitwa pod Olszynką Grochowską start learning		największe starcie powstania (25 lutego 1831). Polakom udało się zatrzymać marsz wojsk rosyjskich, co podniosło morale, choć bitwa była nierozstrzygnięta.
Kunkator start learning		przezwisko generała Jana Skrzyneckiego, oznaczające zwlekającego. Krytykowano go za brak inicjatywy i marnowanie szans powstania.
Jan Skrzynecki start learning		generał, wódz naczelny powstania po Chłopickim. Niezdecydowany i ostrożny, zyskał opinię nieudolnego dowódcy.
Wzięcie Arsenału start learning		zdobycie przez powstańców warszawskiego magazynu broni w pierwszą noc powstania. Umożliwiło uzbrojenie ludności i rozszerzenie walk.
Wojciech Kossak start learning		malarz batalista, żyjący później, który upamiętniał powstanie listopadowe na obrazach. Jego twórczość kształtowała pamięć historyczną Polaków.
Ignacy Prądzyński start learning		generał, jeden z najwybitniejszych strategów powstania. Opracował zwycięski plan bitwy pod Iganiami, ale jego talenty były niedoceniane.
Józef Sowiński start learning		generał, uczestnik wojen napoleońskich. Poległ bohatersko podczas obrony Woli w czasie szturmu na Warszawę we wrześniu 1831 roku.
Konstanty Ordon start learning		podporucznik artylerii, dowódca reduty nr 54. Stał się legendą dzięki literaturze (np. wiersz Mickiewicza).
Emilia Plater start learning		szlachcianka z Litwy, która walczyła w powstaniu z bronią w ręku. Stała się symbolem patriotyzmu kobiet i bohaterstwa.
Bitwa pod Stoczkiem start learning		pierwsze zwycięstwo powstania (14 lutego 1831), odniesione przez oddziały gen. Dwernickiego. Podniosło morale polskiej armii.
Bitwa pod Wawrem start learning		starcie w marcu 1831 roku, wygrane przez Polaków. Pokazało, że armia potrafi zwyciężać w polu.
Bitwa pod Iganiami start learning		zwycięska bitwa z kwietnia 1831 roku, przygotowana przez gen. Prądzyńskiego. Była jednym z największych sukcesów powstania.
Bitwa pod Ostrołęką start learning		26 maja 1831 roku, krwawa klęska Polaków. Złamała ofensywne możliwości powstania.
Bitwa o Warszawę start learning		we wrześniu 1831 roku Rosjanie zdobyli stolicę po ciężkich walkach. Upadek miasta oznaczał koniec powstania.
Iwan Paskiewicz start learning		feldmarszałek rosyjski, który stłumił powstanie listopadowe. Został namiestnikiem Królestwa, znanym z represji i rusyfikacji.
Henryk Dembiński start learning		generał, który po Skrzyneckim objął dowództwo armii. Prowadził działania obronne, ale też nie odniósł sukcesów.
Jan Krukowiecki start learning		prezes rządu powstańczego w końcowej fazie powstania. Zdecydował o kapitulacji Warszawy.
Kapitulacja Warszawy start learning		8 września 1831 roku miasto skapitulowało przed Rosjanami. Oznaczało to definitywny upadek powstania.
Cytadela start learning		twierdza wzniesiona w Warszawie po 1831 roku przez Rosjan. Stała się symbolem represji i miejscem kaźni.
X Pawilon start learning		najbardziej znane więzienie Cytadeli warszawskiej. Przetrzymywano tam działaczy narodowych i konspiratorów.
Wielka Emigracja start learning		masowy exodus Polaków po klęsce powstania. Emigranci skupiali się głównie we Francji i tworzyli stronnictwa polityczne.
Towarzystwo Demokratyczne Polskie start learning		ugrupowanie emigracyjne działające od 1832 roku. Opowiadało się za republiką, uwłaszczeniem chłopów i walką zbrojną.
Uwłaszczenie start learning		nadanie ziemi chłopom na własność. Było jednym z głównych postulatów działaczy demokratycznych i elementem programów powstańczych.
Sieci organizacji spiskowych start learning		tajne stowarzyszenia powstałe po 1831 roku. Utrzymywały kontakt z emigracją i przygotowywały nowe powstania.
Hotel Lambert start learning		stronnictwo emigracyjne skupione wokół księcia Czartoryskiego. Popierało monarchię konstytucyjną i działania dyplomatyczne.
Monarchia parlamentarna start learning		ustrój, w którym władza monarchy jest ograniczona przez konstytucję i parlament. Wzorzec dla Hotelu Lambert.
Antoni Radziwiłł start learning		książę, namiestnik Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Starał się chronić interesy Polaków pod zaborem pruskim.
Edykt regulacyjny start learning		akt prawny w Prusach z lat 20. XIX wieku. Znosił pańszczyznę i umożliwiał chłopom nabywanie ziemi.
Germanizacja prowincji start learning		polityka władz pruskich zmierzająca do wynarodowienia Polaków. Polegała na narzucaniu języka niemieckiego i kultury.
Kasyno start learning		stowarzyszenie ziemian w Poznaniu. Propagowało nowoczesne rolnictwo, przemysł i oświatę.
Bazar start learning		gmach w Poznaniu, zbudowany przez Marcinkowskiego. Łączył sklepy, warsztaty i hotel, a także pełnił funkcję centrum spotkań patriotycznych.
Karol Marcinkowski start learning		lekarz i działacz społeczny z Wielkopolski. Inicjator pracy organicznej i twórca Bazaru.
Towarzystwo Pomocy Naukowej start learning		organizacja wspierająca zdolną, ale biedną młodzież polską. Finansowała naukę, by kształcić przyszłe elity.
Praca organiczna start learning		program działania pozytywistów i wcześniejszych organiczników. Polegała na legalnym wzmacnianiu gospodarki, edukacji i społeczeństwa jako fundamentu niepodległości.
Dezydery Chłapowski start learning		generał, który po powstaniu zajął się nowoczesnym rolnictwem w Wielkopolsce. Propagował pracę organiczną i wzorce gospodarności.
Hipolit Cegielski start learning		przemysłowiec, założyciel fabryki maszyn rolniczych w Poznaniu. Symbol nowoczesności i pracy organicznej.
Zemsta ludu start learning		konspiracyjna organizacja demokratyczna powstała w latach 30. XIX wieku. Dążyła do wywołania powstania przeciw zaborcom.
Józef Zaliwski start learning		uczestnik powstania listopadowego, emisariusz i organizator spisków. Znany z prób wywołania partyzanckiego powstania w kraju w 1833 roku.
Katorga start learning		kara zesłania do odległych regionów Rosji (np. Syberii). Wiązała się z ciężką pracą fizyczną i
Szymon Konarski start learning		emisariusz demokratyczny, organizator spisków, stracony przez Rosjan.
Emisariusz start learning		wysłannik emigracyjny, który utrzymywał kontakt z konspiracją w kraju.
Edward Dembowski start learning		działacz demokratyczny, zginął podczas rabacji galicyjskiej w 1846 roku.
Ksiądz Piotr Ściegienny start learning		duchowny, który próbował organizować chłopów do walki o niepodległość.
Centralizacja start learning		spisek niepodległościowy z lat 40. XIX wieku, który dążył do ogólnopolskiego powstania.
Trójzaborowe powstanie start learning		plan z 1846 roku zakładający powstanie jednoczesne w trzech zaborach, zakończone klęską.
Ludwik Mierosławski start learning		działacz i teoretyk wojskowości, uczestnik powstań i rewolucji w Europie.
Jan Tyssowski start learning		dyktator powstania krakowskiego w 1846 roku.
Manifest start learning		dokument ogłaszający cele powstania krakowskiego, m.in. uwłaszczenie chłopów.
Rabacja galicyjska start learning		bunt chłopski w Galicji w 1846 roku, inspirowany przez Austriaków, wymierzony przeciw szlachcie.
Jakub Szela start learning		przywódca chłopskiego buntu w Galicji, symbol rabacji
Internować start learning		oznacza przymusowe osadzenie lub uwięzienie bez możliwości opuszczenia miejsca pobytu.

Moja lekcja

You must sign in to write a comment

More