Moja lekcja

 0    78 flashcards    bezdrzwikamila
download mp3 print play test yourself
 
Question język polski Answer język polski
ratyfikacja
start learning
zatwierdzenie umowy międzynarodowej przez uprawniony do tego organ państwowy. W Polsce umowy międzynarodowe ratyfikuje tylko Prezydent RP.
abolicja
start learning
ustawowe doraźne (jednorazowe) darowanie pewnych przestępstw i wykroczeń, polegające na zakazie wszczęcia postępowania karnego lub nakazie umorzenia postępowania już wszczętego.
amnestia
start learning
akt łaski wydany w formie ustawy, który polega na częściowym lub całkowitym darowaniu kar za popełnione oraz orzeczone prawomocnym wyrokiem sądowym przestępstwo lub wykroczenie. Amnestia obejmuje zwykle złagodzenie kary lub jej darowanie.
mediacja
start learning
jest dobrowolną, poufną metodą rozwiązywania sporu, w której strony sporu, z pomocą bezstronnego i neutralnego mediatora, samodzielnie dochodzą do porozumienia.
unikameralizm
start learning
to cecha systemu politycznego polegająca na istnieniu tylko jednej izby w parlamencie danego państwa.
bikameralizm
start learning
element ustroju politycznego, polegający na istnieniu w parlamencie danego państwa dwóch izb: niższej i wyższej.
kontrasygnata
start learning
dodatkowe podpisanie aktu prawnego przez drugą osobę, potwierdzające jego ważność i przenoszące pełną odpowiedzialność polityczną i prawną na podpisującego. W Polsce robi to Prezes Rady Ministrów
prerogatywa
start learning
szczególne prawo, przywilej związany z zajmowanym stanowiskiem; w systemie parlamentarnym określenie kompetencji głowy państwa, które nie wymagają kontrasygnaty. W Polsce są to wyłączne i osobiste uprawnienia Prezydenta.
vacatio legis
start learning
to okres pomiędzy ogłoszeniem aktu normatywnego a jego wejściem w życie (przeważnie jest to 14 dni, ale może być skrócony czy przedłużony).
interpelacja
start learning
jedna z form kontroli parlamentarnej dotycząca spraw o charak jednostkowym, odnoszących się do prowadzonej przez rząd polityki w i z oraz zadań publicznych realizowanych przez adm rządową. Parlamentarzysta kieruje ją na piśmie do członka rządu.
impeachment
start learning
przywilej parlamentu w kulturze prawnej anglosaskiej polegający na oskarżeniu wysokiego urzędnika państwowego o popełnienie czynu niezgodnego z prawem; usunięcie takiej osoby z zajmowanego stanowiska
asesor
start learning
urzędnik prokuratury, sądu lub notariatu, który odbył aplikację i nie uzyskał nominacji; członek prezydium zebrania, np. kolegium sądowego.
świadek incognito
start learning
świadek, którego dane osobowe, z uwagi na zagrożenie, pozostają wyłącznie do wiadomości sądu i prokuratora.
kasacja
start learning
nadzwyczajny środek odwoławczy w postępowaniu karnym, kasację rozpatruje Sąd Najwyższy.
przysposobienie
start learning
forma przyjęcia do rodziny osoby obcej. Jest to przybranie dziecka za swoje (adopcja).
aborcja
start learning
zabieg celowego przerwania ciąży.
konkordat
start learning
umowa międzynarodowa zawierana między państwem a Stolicą Apostolską, regulująca sprawy dotyczące obu stron.
ekstradycja
start learning
wydanie przez państwo władzom innego p osoby przebywającej na terytorium p wydającego, dokonywane w sytuacji, gdy osoba ta podejrzana jest o popełnienie na terytorium p zwracającego się z wnioskiem o ek czynu przestępczego lub w celu odbycia kary
wywłaszczenie
start learning
pozbawienie prawa własności przez państwo.
lustracja
start learning
to proces ujawniania pracy w organach bezpieczeństwa komunistycznej Polski i współpracy z nimi osób pełniących funkcje publiczne. Osoby takie zobowiązane są do złożenia oświadczenia lustracyjnego
apatryda
start learning
osoba nieposiadająca obywatelstwa żadnego państwa.
populizm
start learning
głoszenie prostych idei politycznych, popieranych przez większość społeczeństwa, która nie zastanawia się nad długofalowymi skutkami podejmowanych teraz decyzji. Głoszenie idei zgodnych z oczekiwaniami, aby zdobyć poparcie i władzę.
nepotyzm
start learning
faworyzowanie członków rodziny przy obsadzaniu stanowisk i przydzielaniu godności.
klientelizm
start learning
popieranie i protegowanie przez osoby wpływowe osób świadczących na ich rzecz usługi.
korupcja
start learning
przyjmowanie łapówek przez urzędników lub funkcjonariuszy.
wotum nieufności
start learning
uchwała parlamentu wyrażająca dezaprobatę dla działalności rządu lub któregoś z ministrów, potrzeba wniosku złożonego przez co najmniej 69 posłów.
wotum zaufania
start learning
uchwała parlamentu aprobująca politykę rządu.
konstruktywne wotum nieufności
start learning
wotum nieufności ze wskazaniem kandydata na premiera, może je złożyć grupa co najmniej 46 posłów.
Exposé
start learning
programowe wystąpienie premiera lub ministra, wygłaszane zwykle w parlamencie po objęciu stanowiska, dotyczące założeń najbliższej polityki.
plebiscyt
start learning
głosowanie ludności zamieszkującej dane terytorium dla rozstrzygnięcia ważnej kwestii związanej z tym terytorium.
ława przysięgłych
start learning
instytucja władzy sądowniczej, w skład której wchodzą zwykli obywatele, a nie sędziowie zawodowi.
promulgacja
start learning
ogłoszenie aktu normatywnego, konieczne do uzyskania przez ten akt mocy obowiązującej.
globalizacja
start learning
zespół samorzutnych zmian zachodzących w skali ogólnoświatowej na wszystkich płaszczyznach współczesnego życia. Jej istotą jest upowszechnianie się podobnych zjawisk, tendencji, zachowań i narastanie współzależności, co prowadzi do ujednolicania świata.
aktorzy globalizacji
start learning
Podmioty, które szczególnie wpływają na procesy globalizacji, np. państwa, wielkie korporacje międzynarodowe, organizacje rządowe i pozarządowe czy środki masowego przekazu.
norma prawna
start learning
wynikająca z przepisów reguła postępowania.
przepis prawa
start learning
elementarna część ustawy lub innego aktu normatywnego
akt prawny
start learning
ujęty w odpowiedniej formie wyraz woli państwa.
hipoteza
start learning
wskazuje adresata normy i warunki / okoliczności zastosowania normy.
dyspozycja
start learning
zawiera opis pożądanego lub zabronionego przez państwo zachowania.
sankcja
start learning
to część normy prawnej, w której wskazuje się, jaką odpowiedzialność poniesie adresat normy za nierespektowanie zakazu lub nakazu określonego w dyspozycji normy w warunkach określonych w hipotezie.
Lex imperfecta (prawo niedoskonałe)
start learning
norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji.
sankcja nieważności
start learning
czynność prawna dokonana niezgodnie z prawem jest nieważna – nie wywołuje skutków prawnych.
nieważność bezwzględna
start learning
nieważność następuje z mocy prawa; jakby nigdy nie miała miejsca.
definicja legalna
start learning
definicja określonego pojęcia zawarta w przepisie prawnym, która wiążąco ustala znaczenie określonego pojęcia (zwrotu) na użytek danego aktu normatywnego.
prawo
start learning
jest to zbiór norm postępowania, ustanowionych przez państwo, których przestrzeganie zabezpieczone jest sankcją.
prawo pozytywne
start learning
prawo stanowione przez ludzi
stosowanie prawa
start learning
to sformalizowane działanie kompetentnych organów państwa, polegające na podejmowaniu decyzji władczych. Stosowaniem prawa mogą zajmować się wyłącznie organy państwowe.
kodeks
start learning
ustawa regulująca w sposób kompleksowy określoną dziedzinę stosunków społecznych prawnie istotnych.
precedens
start learning
jest to decyzja organu państwowego podjęta przy rozstrzyganiu konkretnej sprawy, która staje się wzorem dla innych rozstrzygnięć w kolejnych, podobnych sprawach.
common law
start learning
porządek prawny charakterystyczny dla krajów anglosaskich. Prawo powstaje głównie w drodze precedensów.
system prawa
start learning
całokształt obowiązujących w państwie przepisów, z uwzględnieniem ich podziału na gałęzie, odpowiednio uporządkowanych i zhierarchizowanych. Ma charakter dynamiczny. powinien być zupełny i spójny.
gałąź prawa
start learning
obejmuje zespół norm regulujących stosunki prawne z zakresu określonej dziedziny stosunków społecznych.
wykładnia
start learning
interpretacja prawa; zespół czynności zmierzających do ustalenia właściwej treści norm prawnych zawartych w przepisach.
aparat państwa
start learning
zespół organów powołanych do realizacji funkcji państwa.
legitymizacja władzy
start learning
akceptacja władzy przez obywateli.
społeczeństwo obywatelskie
start learning
rodzaj społeczeństwa demokratycznego, w którym obywatele świadomie uczestniczą w życiu publicznym, są aktywni i odpowiedzialni oraz posiadają zdolność samoorganizacji.
obywatelskie nieposłuszeństwo
start learning
polega na tym, że jednostka celowo narusza obowiązujące prawo, by osiągnąć istotny społecznie cel. Obywatele powinni korzystać z takiej formy nacisku, dopiero wtedy, gdy zostaną wyczerpane metody zgodne z prawem.
preambuła
start learning
uroczysty wstęp do aktu prawnego.
nowelizacja
start learning
oznacza zmianę treści, uchylenie lub dodanie nowych przepisów do obowiązującego aktu prawnego.
glosa
start learning
komentarz do konkretnego orzeczenia, np. sądowego.
demokracja bezpośrednia
start learning
władza sprawowana jest bezpośrednio przez ogół uprawnionych do tego obywateli.
demokracja przedstawicielska
start learning
ogół obywateli upoważnia swoich reprezentantów do sprawowania władzy w ich imieniu.
referendum
start learning
wyrażenie swojego stanowiska w głosowaniu przez ogół uprawnionych do tego obywateli.
wyrok
start learning
orzeczenie sądu, rozstrzygające merytorycznie o kwestii będącej przedmiotem postępowania sądowego. Wyrok kończy postępowanie w danej instancji.
dewolutywność
start learning
stan prawny przenoszący postępowanie do organu wyższej instancji.
suspensywność
start learning
stan prawny towarzyszący zazwyczaj dewolutywności, polegający na wstrzymaniu wykonania zaskarżanego orzeczenia do czasu wydania rozstrzygnięcia przez organ odwoławczy.
państwo unitarne
start learning
państwo jednolite, tzn mające takie samo prawo, ustrój oraz adm w obrębie granic. Wszystkie jednostki wchodzące w jego skład są tak samo zorganizowane i podporządkowane tym samym instytucjom.
prymat ustawy
start learning
zasada, w myśl której ustawy są podstawowym trybem stanowienia prawa.
kworum
start learning
min liczba członków zgromadzenia, niezbędna do prowadzenia obrad lub podjęcia wiPrzykładowo uchwalenie ustawy przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wymaga obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (230 p.)
partia polityczna
start learning
jest dobrowolną organizacją, występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej.
stan nadzwyczajny
start learning
przewidziana w Konstytucji sytuacja szczególnego zagrożenia, gdy zwykłe środki sprawowania władzy są niewystarczające i potrzebne jest przyjęcie specjalnych rozwiązań.
dyrektywa
start learning
akt prawa UE wymagający implementacji do krajowego porządku prawnego (np. w formie ustaw). Wskazują cele do osiągnięcia przez p członk, terminy, pozostawiają p swobodę w sposobie ich realizacji, adresaci: wszystkie lub wybrane p członk
ubezwłasnowolnienie
start learning
pozbawienie lub ograniczenie zdolności do czynności prawnych określonej osoby przez sąd. Następuje z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń
zachowek
start learning
instytucja polskiego prawa spadkowego mająca na celu zabezpieczenie interesów najbliższych krewnych spadkodawcy, w przypadku pominięcia ich w testamencie.
przestępstwo ścigane z urzędu
start learning
przestępca jest ścigany przez organy państwa niezależnie od tego, czy taka jest wola pokrzywdzonego i czy on sam podjął inicjatywę w celu wszczęcia postępowania.
podatek
start learning
jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenien pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.
akt administracyjny
start learning
wydane na podstawie prawa jednostronne i władcze oświadczenie woli organu administracji publicznej ustalające konkretną sytuację prawną indywidualnie oznaczonego adresata i wiążące dla obu stron stosunku administracyjnoprawnego.
terroryzm
start learning
metoda walki politycznej polegająca na stosowaniu przemocy i zastraszaniu ludzi w celu wymuszenia działań na rządach lub społeczeństwach

You must sign in to write a comment