Moja lekcja

 0    90 flashcards    ikaqq
download mp3 print play test yourself
 
Question język polski Answer język polski
związki nieorganiczne
start learning
substancje, które nie zawierają atomu węgla (oprócz CO2 i H2CO3)
związki organiczne
start learning
substancje, których głównym składnikiem jest węgiel
Wiązanie kowalencyjne
start learning
wiązanie silne, które powstaje przez uwspólnienie jednej lub kilku par elektronów należących do różnych elektronów.
wiązanie jonowe
start learning
Wiązanie silne. Powstaje w wyniku przyciągania się różnoimiennych jonów.
ketony
start learning
atomy o ładunku dodatnim, powstają w wyniku utraty elektronów
aniony
start learning
atomy o ładunku ujemnym, powstają w wyniku przyjęcia elektronów
wiązanie wodorowe
start learning
Wiązanie słabe, ale występuje w dużych ilościach. Powstaje między dodatnio naładowanym atomom wodoru jezdnej cząsteczki a innym atomem naładowanym ujemnie, pochodzącym z innej cząsteczki.
Siły van der Waalsa
start learning
oddziaływanie międzycząsteczkowe. Występuje między dwubiegunowymi cząsteczkami.
oddziaływanie hydrofobowe
start learning
Słabe oddziaływanie międzycząsteczkowe. Powstaje wtedy, gry w środowisku wodnym znajdują się cząsteczki, które nie są dipolami.
Sacharydy (cukry)
start learning
powstają w wyniku fotosyntezy przeprowadzanej przez rośliny.
Sacharydy dzieli się na:
start learning
-monosacharydy, oligosacharydy, polisacharydy
monosacharydy
start learning
jednocukry, mają najprostszą budowę, zawierają od 3 do 7 atomów węgla w cząsteczce. Każdy z cukrów prostych ma kilka grup hydroksylowych (-OH) i jedną grupę karboksylową: aldehydową (_CHO) lub ketonową (-CO).
oligosacharydy
start learning
Powstają przez połączenie od dwóch do pięciu cząsteczek cukrów prostych wiązaniem O-glikozydowym
Wiązanie O-glikozydowe
start learning
części cząsteczki jest połączona mostkami tlenowymi
monosacharydy - przykład
start learning
triozy, pentozy, heksozy
oligosacharydy - przykład
start learning
sacharoza, laktoza, maltoza
polisacharydy
start learning
związki zbudowane z dużej liczby monosacharydów połączonych wiązaniami O-glikozydowymi.
polisacharydy - przykład
start learning
zapasowe (skrobia, glikogen); budulcowe (celuloza, chityna)
lipidy (tłuszczowce)
start learning
związki organiczne, ich cząsteczki są niepolarne, dlatego nie rozpuszczają się w wodzie. Dobrze rozpuszczają się w rozpuszczalnikach organicznych
lipidy dzielimy na:
start learning
proste, złożone i izoprenowe
lipidy proste
start learning
estry alkoholu (glicerolu) i wyższych kwasów tłuszczowych
estry
start learning
produkty kondensacji alkoholu i kwasów
lipidy złożone
start learning
składają się z alkoholu, kwasów tłuszczowych i innych związków np. kwas fosforanowy V lub cukry
budowa fosfolipidów - lipidy złożone
start learning
ogon (hydrofobowy) i główka (hydrofilowa)
lipidy izoprenowe
start learning
produkty polimeryzacji cząsteczek izoprenu (węglowodoru)
lipidy izoprenowe dzielimy na:
start learning
steroidy i karotenoidy
steroidy
start learning
(lipidy izoprenowe) -związki o złożonej budowie pierścieniowej. Jednym z głównych steroidów jest cholesterol.
karotenoidy
start learning
(lipidy izoprenowe) -żółte, pomarańczowe i czerwone barwniki występujące w komórkach roślin
aminokwasy
start learning
podstawowa jednostka budulcowa białek. Składa się z centralnego atomu węgla, połączonego wiązaniem kowalencyjnymi z grupą aminową (-NH2), grupą karboksylową (-COOH), atomem wodoru oraz charakterystycznym podstawnikiem
Aminokwasy - formy
start learning
jony obojętne, aniony, kationy
białka, podział ze względu na ilość aminokwasów:
start learning
oligopeptydy (2- 10 aminokwasów), polipeptydy (11-100 aminokwasów), makropeptydy, czyli białka (powyżej 100 aminokwasów)
Rodzaje białek
start learning
białka fibrylarne (włókienkowe) oraz białka globularne
białka fibrylarne (włókienkowe)
start learning
mają strukturę włóknistą i nie rozpuszczają się w wodzie, wchodzą w skład elementów strukturalnych organizmów
białka globuralne
start learning
mają kształt kulisty, zazwyczaj rozpuszczają się w wodzie
zol
start learning
wodny roztwór białek
żel
start learning
zol po dodaniu soli metali lekkich- po koagulacji białek
koagulacja
start learning
dodanie do wodnego rozwory białek soli metali lekkich, proces ten jest odwracalny, ponieważ nie narusza struktury przestrzennej białek
deanaturacja
start learning
proces nie odwracalny, zachodzi pod wpływem czynników fizycznych - temperatura ok 40 stopni
komórki prokariotyczne
start learning
komórki nie zawierające jądra komórkowego - bakterie
komórki prokariotyczne
start learning
komórki zawierające jądro komórkowe
budowa komórki prokariotycznej
start learning
ściana komórkowa, błona komórkowa, rybosomy, materiał zapasowy i nukleoid
nukleoid
start learning
pełni funkcje jądra komórkowego, jest to nieograniczony błoną obszar cytoplazmy, w którym znajduje się kulista cząsteczka DNA nazywana genoforem
plazmidy
start learning
małe cząsteczki DNA
budowa komórki prokariotycznej
start learning
ściana komórkowa*, błona komórkowa, jądro komórkowe, jąderko, mitochondrium, siateczka śródplazmatyczne, rybosomy, aparat Golgiego, wakuole*, chloroplasty*
budowa błony biologicznej
start learning
Składa się głównie z lipidów (fosfolipidy lub glikolipidy) i białek (głównie lipoproteiny, glikoproteiny)
białka błony biologicznej dzieli się na:
start learning
integralne (przechodzą przez dwie warstwy fosfolipidów) i powierzchniowe (peryferyczne - związane z błoną poprzez inne białka)
Właściwości błony biologicznej
start learning
płynność, asymetria, selektywna przepuszczalnosć
funkcje błony biologicznej
start learning
tworzą fizyczną przegrodę między komórką a jej otoczeniem; kontrolują transport określonych cząsteczek i jonów; odbierają sygnały ze środowiska zewnętrznego
Transport przez błonę:
start learning
-proces zachodzący bez zmiany w strukturze błon (transport bierny i czynny); - transport, w którym struktura błony ulega zmianie (endocytoza i egzocytoza)
transport bierny
start learning
zgodnie z różnicą stężeń, bez nakładu energo
transport czynny
start learning
wbrew różnicy stężeń, ruch ten wymaga nakładu energii, odbywa się on za pośrednictw białek transportujących
Białka transportujące
start learning
białka kanałowe (małe cząsteczki i jony) oraz białka nośnikowe (zmieniają strukturę przestrzenną, wiążą cząsteczki substancji)
Pompa sodowo-potasowa
start learning
nośnik uczestniczący w transporcie aktywnym, działa bez przerwy, utrzymując wewnątrz komórki mniejsze stężenie jonów sodu i większe stężenie jonów potasu niż na zewnątrz
endocytoza
start learning
materiał pobrany z otoczenia jest zamykany w pęcherzyku endocytotycznym powstałym przez wypuklenie błony komórkowej. Jego zawartość jest rozkładana przez enzymy hydrolityczne pochodzące z lizosomów
rodzaje endocytozy
start learning
fagocytoza (duże cząsteczki) oraz pinocytoza (małe cząsteczki o płyny)
Egzocytoza
start learning
pęcherzyki transportujące lipidy i białka z aparatów Golgiego zlewają się z błoną komórkową i uwalniają swoją zawartość na zewnątrz
Osmoza
start learning
odmiana dyfuzji prostej, polega ona na przenikaniu rozpuszczalnika - wody przez błonę biologiczną z roztworu o niższym stężeniu do roztworu o wyższym stężeniu substancji do roztworu.
jądro komórkowe
start learning
jest otoczone podwójną błoną - otoczką jądrową. Jego wnętrze wypełnia kariolimfa zawierające chromatynę. W jądrze występują również jedno lub kilka jąderek
funkcje jądra komórkowego
start learning
kontrolowanie przebiegu większości procesów życiowych komórki; powielanie i przekazywanie materiału genetycznego (DNA) do komórek potomnych
Skład chromtyny
start learning
kwas deoksyrybonukleinowy (DNA); kwas rybonukleinowy (RNA); białka histonowe; białka niehistonowe
kariotyp
start learning
zespół chromosomów charakterystycznych dla danego gatunku
chromosomy homologiczne
start learning
dwa podobne do siebie chromosomy
cytozol
start learning
roztwór koloidalny, w którym fazę rozpraszającą stanowi woda, a fazę rozproszoną - inne związki chemiczne i organiczne (białka)
cytoszkielet
start learning
skomplikowana, dynamiczne sieć włókien utworzona przez białka włókienkowe cytozolu, występująca wew wszystkich komórkach eukariotycznych
Skład cytoszkieletu
start learning
mikrotubule, filamenty pośrednie, filamenty aktynowe
mikrotubule
start learning
długie rurki, zbudowane z białka - tubuliny, ich sieci decydują o rozmieszeniu organelli w komórce i tworzy szlaki transportowe wewnątrzkomórkowe
filamenty pośrednie
start learning
włókna różnych białek, tworzące silną, trwałą sieć, która otacza jądro komórkowe- zapewnia wytrzymałość mechaniczną
filamenty aktynowe (mikrofilamenty)
start learning
cienki struktury zbudowane z białka - aktyny. Umożliwiają zmianę kształtu i ruch pełzakowaty, uczestniczy w skurczach włókien mięśniowych
rzęski
start learning
krótkie wypuski, o dużej ilości
wici
start learning
długie wypustki, zwykle jedna lub dwie
ciało podstawowe
start learning
wyrastają z niego rzęski i wici, stanowi środek formowanie się budujących je mikrotubuli
ruch cytoszkieletu
start learning
ruch wewnątrzkomórkowy, dzięki któremu cytozol pośredniczy w transporcie substancji
siateczka śródplazmatyczna
start learning
system błon biologicznych przyjmujących postać spłaszczonych woreczków (cystern) i rozgałęzionych się kanalików
siateczka śródplazmatyczna szorstka
start learning
na jej znajdują się rybosomy, odpowiada za syntezę białek przeznaczonych na eksport
siateczka śródplazmatyczna gładka
start learning
nie zawiera rybosomów, synteza lipidów, w tym kwasów tłószczowych, fosfolipidów i steroidów.
rybosomy
start learning
nie mają błony, odpowiedzialne za syntezę białek w komórce, składają się z dwóch podjednostek -małej i dużej- zbudowanych z białek i rybosomowego RNA (rRNA)
aparat Golgiego
start learning
wiele płaskich, rozszerzonych cystern ułożonych w stos, odpowiada za modyfikowaniu przenoszonych z siateczki białek oraz lipidów, sortowaniu ich oraz upakowaniu w pęcherzyki transportowe
lizosomy
start learning
pęcherzyki otoczone jedną błoną, zachodzi w nich trawienie wewnątrzkomórkowe
mitochondria
start learning
mają owalny kształt, zachodzi w nich główny etap oddychania tlenowego.
plastydy- podział
start learning
plastydy barwne (chloroplasty, chromoplasty) plastydy bezbarwne (leukoplasty)
chloroplasty
start learning
ma dwie błony, bierze udział w fotosyntezie
teoria endosymbiozy
start learning
mitochondria i plastydy- organelle półautonomiczne, pochodzą od komórek prokariotycznych, które zostały wchłonięte przez komórki swojego gospodarza ponad milion lat temu. Niektóre z pochłoniętych wówczas bakterii nie uległy całkowitemu strawieniu,
dowody teorii endosymbiozy
start learning
-podobne wymiary kom. prokariotycznych oraz mitochondriów i plastydów 2. podobieństwo budowy i rozmiarów rybosomów m i p do rybosomów kom prokariotycznych 3. możliwość przemieszczania się DNA z mitochondriów i plastydó do jądra komórkowego
wakuole
start learning
pęcherzyki otoczone jedną błoną i wypełnione płynem, uczestniczą w trawieniu wewnątrzkomórkowym, degradacji struktur jej komórek, magazynują chwilowo związki organiczne, gromadzą uboczne produkty przemiany materii
połączenia komórkowe u zwierząt
start learning
1. połączenia zamykające 2. desmosomy 3. połączenia szczelinowe
połączenia zamykające
start learning
znajdują się na szczytowej części komórki, izolują wewnętrzne środowisko narządu od jego otoczenia
desmosomy
start learning
łączą sąsiednie komórki nabłonka, spinając je w sposób mechaniczny
połączenia szczelinowe
start learning
zbudowane z kompleksów białkowych tworzą kanały, przez które kontaktuje się cytoplazma sąsiadujących komórek
kariokineza
start learning
podział jądra komórkowego
cytokineza
start learning
podział cytoplazmy

You must sign in to write a comment