→ Logika Wykłady → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
logika formalna start learning		klasyczna, modalna, deontyczna, niemonotoniczna, podważalna
logika nieformalna start learning		racjonalność praktyczna
podejście formalistyczne start learning		charakteryzuje przede wszystkim zwolenników pozytywizmu prawniczego, rozumowanie na podstawie metodologii nauk ścisłych
Podejście antyformalistyczne start learning		Argumentacyjne (rozum praktyczny) - zwolennicy teorii argumentacji prawniczej, uważają że rozumowanie prawnicze ma charakter autonomiczny, uważają że wypowiedzi prawne nie mogą być rozpatyrywane w kategorii prawdy i fałszu
Ujęcie opisowe start learning		W ramach logiki rozpatrujemy sposób rozumowania prawników oraz analizujemy go pod kątem logicznym
Ujęcie postulatywne (normatywne) start learning		Postulujemy sposób, w jaki prawnicy powinni rozumować
Logika uzasadniania start learning		Wykorzystanie logiki prawniczej do uzasadniania rozstrzygnięć sądowych i analiz prawnych
Logika Heurezy start learning		Stosowana do kontekstu odkrycia - działań prawników, które poprzedzają wydanie decyzji - znalezienie przesłanek dla owych decyzji
Logika systemowa start learning		System prawa jest często rekonstruowany przy uwzględnieniu pewnych postulatów logicznych - w szczególności, gdy system posiada sprzeczności i braki (system musi być niesprzeczny i zupełny)
Reguły egzegezy start learning		Reguły interpretacyjne; reguły walidacyjne; reguły inferencyjne systemu
Reguły interpretacyjne start learning		Wyznaczają sposób interpretacji językowej, systemowej i funkcjonalnej
Reguły Walidacyjne start learning		Rozstrzygają kwestie kolizji normatywnych - między normami np. lex posterior derogat legi priori)
Reguły inferencyjne systemu start learning		Mają charakter quasi-logiczny, nie są to bezpośrednio reguły logiki formalnej, ale pewną logikę można w tych regułach dostrzec
Arystoteles wymyślił: start learning		Logikę nazw; najwyższe prawa myślenia (zasada tożsamości, zasady sprzeczności, zasada wyłączonego środka); Sylogizm kategoryczny i modalny; Odróżnienie możliwośći jednostronnej i dwustronnej; wnioskowanie z sylogizmu kategorycznego
Zdania asertoryczne start learning		Stwierdzają coś
Zdania modalne start learning		Zawierają funktory "musi" lub "może"
Najwyższe prawa myślenia start learning		Zasada tożsamości (principium identiatis); zasada niesprzeczności (principium non contraditionis); zasada wyłączonego środka (principium tertio exclusi)
Zasada tożsamości (principium identitatis) start learning		Oznaczana wzorem P<->P - każdy byt jest tym, czym jest, ponieważ nie może być czymś innym (problem z nazwami pustymi)
Zasada niesprzeczności (principium non contradictionis) start learning		Ujmowana wzorem ~(p^~p) Mówi ono, zaprzeczenie koniunkcji zdania z jego negacją jest prawdziwe, ponieważ koniunkcja: p ∧ ¬ p jest zdaniem sprzecznym. "Niepodobna, ażeby coś zarazem było i nie było"
Ontologiczna ZS start learning		mówiącą, iż żadnemu przedmiotowi nie może zarazem przysługiwać i nie przysługiwać ta sama cecha, tzn. byt jest niesprzeczny.
Logiczna ZS start learning		twierdzącą, że dwa sądy, z których jeden przyznaje danemu przedmiotowi daną cechę, a drugi nie przyznaje temu przedmiotowi tej cechy, nie mogą być zarazem prawdziwe; „zdania sprzeczne nie mogą być zarazem prawdziwe”, ~ (p ^ ~p)
Psychologiczna ZS start learning		głoszącą, że dwa przekonania, którym odpowiadają dwa sądy sprzeczne, nie mogą istnieć w tym samym czasie w jednym umyśle; „ niepodobna, aby ktokolwiek był jednocześnie przekonany o tym samym, że jest i że nie jest ”.
Zasada wyłączonego środka (principium tertio exclusi) start learning		zapisywane jest wzorem: p∨¬p. dla dowolnego zdania "p" albo prawdziwe jest ono samo, albo prawdziwe jest jego zaprzeczenie.
Dictum de omni et nullo start learning		Zasada w rozumowaniach zakresowych. Co jest prawdziwe dla wszystkich jest prawdziwe dla poszczególnych
Zasada racji dostatecznej (leibniz) start learning		Zasada dot. możliwości uzasadniania twierdzeń, które wygłaszamy - teoria/stwierdzenie są warte tyle, co ich uzasadnienie.
Zasada podwójnego przeczenia (negacji) start learning		Podwójna negacja prowadzi do asercji
Implikacja (fałszywa) start learning		Tylko gdy z prawdy robi się fałsz 1->0
Logika stoików start learning		Założyciel Zenon z Kition, Chryzyp z Soloi, Diodoros Kronos - Stoicy - twórcy pierwszego pełnego systemu logiki zdań (jeżeli ... to ...), definicje negacji, koniunkcji, alternatywy rozłącznej (także wieloczłonowej), logika oparta na aksjomatach
Modus Ponendo Ponens (MPP) start learning		Jeżeli pierwsze to drugie; ale pierwsze: więc drugie ((p →q) ^ p) →q
Modus Tollendo Tollens start learning		Jeżeli pierwsze to drugie; ale nie drugie: więc nie pierwsze,
Realizm start learning		Rzeczy abstrakcyjne istnieją niezależnie od umysłu. Będąc realistami i rozważając pojęcie sprawiedliwości, zakładamy iż pojęcie sprawiedliwości istnieje rzeczywiście i ma określoną naturę, którą możemy poznać.
Konceptualizm start learning		Rzeczy abstrakcyjne to zależne od umysłu pojęcia
Nominalizm start learning		Tylko słowa są uniwersalne
Prawo Dunsa Szkota start learning		~p → (p →q) lub częściej p →(~p →q) - z fałszu wynika wszystko. Implikacja w której poprzednikiem jest zdanie fałszywe jest zawsze prawdziwa.
Brzytwa Ockhama start learning		Nie należy mnożyć bytów ponad konieczność - powinno się redukować teorie do jak najprostszych
Gottfried Wilhelm Leibniz start learning		Projekt uniwersalnego języka symbolicznego - characteristica universalis; prekursor myślenia informatycznego, idea stworzenia maszyny liczącej; Definicja identyczności (x i y są identyczne wtedy i tylko wtedy gdy posiadają te same własności)
Immanuel Kant start learning		Logika Formalna - dziedzina badająca i ustalająca schematy rozumowań niezawodnych (rozumowań w których dochodzi do transmisji prawdy z przesłanek na wnioski); zdania modalne; zdania analityczne i syntetyczne; zdania a priori i a posteriori
Zdanie analityczne start learning		Orzekają coś już zawartego w podmiocie np. Kawaler nie ma żony.
Zdania syntetyczne start learning		Zdania rozszerzające - wychodzą poza wiedzę czysto językową, orzekają coś niezawartego w podmiocie np. Jan ma dwie siostry.
Zdania a priori start learning		uznajemy je niezależnie od naszego doświadczenia - nie potrzebujemy potwierdzenia prawdziwości tych zdań za pomocą zmysłów czy obserwacji.
Zdania a posteriori start learning		są rezultatem wcześniejszego doświadczenia ludzkiego - to doświadczenie stanowi uzasadnienie
Prawa de Morgana start learning		Negacja Koniunkcji i negacji alternatywy
Negacja koniunkcji start learning		Negacja koniunkcji jest równoważna alternatywie negacji ~(p^q) <-> (~p v ~q)
Negacja alternatywy start learning		Negacja alternatywy jest równoważna koniunkcji negacji ~(p v q) <-> (~p ^ ~q)
John Stuart Mill start learning		Przedstawiciel empiryzmu brytyjskiego; koncepcja indukcji eliminacyjnej (metodologia nauk - kanon jedynej zgodności); teoria nazw - wykład o nazwach
Indukcja start learning		Typ rozumowania redukcyjnego określany jako wnioskowanie od szczegółu do ogółu - wnioskowanie o prawdziwości racji z prawdziwości następstw
Kanony Milla start learning		Tzw. schematy wnioskowania indukcyjnego. Miały pomóc w rozwiązaniu problemu indukcji. Pozwalają ustalić związki przyczynowe między występowaniem zjawisk różnego rodzaju.
Kanon jedynej zgodności start learning		dotyczy związków pomiędzy przyczyną a skutkiem danego zjawiska
Kanon jedynej różnicy start learning		ma miejsce wtedy, kiedy możemy wskazać warunki niezbędne do zaistnienia danej sytuacji;
Kanon zmian towarzyszących start learning		możemy zastosować wówczas, kiedy zaobserwujemy zmiany w natężeniu zjawiska w zależności od sytuacji towarzyszących;
Idea funkcji prawdziwościowej start learning		funkcji, której dziedziną jest nie zbiór liczb (jak przy funkcjach matematycznych) lecz dwa byty abstrakcyjne, obecnie zwane wartościami logicznymi: prawda (V,1) i fałsz (F,0)
Logika formalna start learning		Bada schematy rozumowań niezawodnych (rozumowań które "nie gubią prawdy")
Logiczna teoria języka (semiotyka logiczna) start learning		Ogólna teoria znaku i znaczenia
Metodologia nauk start learning		Nauka o metodach nauk - analiza czynności i rezultatów badawczych
Entymemat start learning		Rozumowanie, w którym przesłanka potrzebna do tego, aby rozumowanie było poprawne logicznie, nie została wypowiedziana Np. Dzisiaj jest poniedziałek -> jutro jest wtorek
Sylogizm hipotetyczny start learning		wnioskowanie, w którym głównym funktorem jest implikacja (której celem jest wyrażenie, iż mamy do czynienia z wnioskowaniem). Po lewej stronie formuły sylogizmu hipotetycznego są przesłanki wnioskowania, po prawej jest wniosek.
Logika Klasyczna start learning		KRZ, klasyczny rachunek predykatów, KRP jest nadbudowane nad KRZ. Obydwa z tych rachunków obowiązują te same zasady.
Logika nieklasyczna start learning		Nie jest to logika dwuwartościowa (0/1) lub gdy jest probabilistyczna (w %); dotyczy wypowiedzi, które nie posiadają wartości logicznej np. logiki pytań; logika nie spełnia jakiegoś z podstawowych praw logiki klasycznej
Semiotyka logiczna start learning		Ogólna teoria znaku i znaczenia dzieli się na trzy działy
Syntaktyka/Syntaksa (gramatyka) (semiotyka logiczna) start learning		Najbardziej abstrakcyjna; bada relację pomiędzy znakami na poziomie struktury, reguły poprawnego przekształcania i budowania wyrażeń językowych.
Semantyka (semiotyka logiczna) start learning		Średnio abstrakcyjna; bada relację między symbolem a jego znaczeniem oraz jego odniesieniem (przedmiotem o którym symbol może być orzekany).
Pragmatyka (Semiotyka) start learning		Najmniej abstrakcyjna; bada relację między znakami a tymi, którzy je nadają lub odbierają oraz rzeczywistością "trójkąt komunikacji". Dopiero na poziomie pragmatyki można mówić o funkcji performatywnej
Norma według Johna Austina start learning		Norma jako rozkaz suwerena + nawyk posłuchu - interpretacja na płaszczyźnie czysto syntaktycznej
Norma według szkoły poznańskiej, Zygmunta Ziembińskiego start learning		Wyrażenie (jednoznacznie) określające kto, w jakich okolicznościach, jak powinien się zachować - norma definiowana na płaszczyźnie semantycznej - skupiamy się na treści normy - znaczeniu
Norma według Jerzego Wróblewskiego start learning		Wypowiedź której znaczeniem jest wzór powinnego zachowania - definiowana na płaszczyźnie semantycznej - skupiamy się na treści normy/znaczeniu
Norma według Marka Zirk-Sadowskiego start learning		Norma jako wypowiedź, która spełnia funkcję wpływającą (sugestywną) wobec adresatów, nakłaniając ich do pewnego zachowania - definiowana na płaszczyźnie pragmatycznej (przez funkcję jaką spełnia)
Metodologia nauk start learning		Ostatnia z dyscyplin w ramach logiki; nauka o metodach nauk (analiza czynności i rezultatów badawczych) Dwa typy metodologii: Metodologia pragmatyczna i metodologia apragmatyczna
Metodologia pragmatyczna start learning		Czynności badawcze (metody prowadzenia badań naukowych przez naukowców)
Metodologia apragmatyczna start learning		Analizy rezultatów - tez, twierdzeń itp.
Zasada racji dostatecznej start learning		"nic nie istnieje bez racji, zaś każda prawda może i powinna zostać uzasadniona za pomocą prawd pierwotniejszych"; ZRD to jedno z najwyższych praw myślenia
Logiczna teoria języka start learning		Język jako system znaków, scharakteryzowany przez słownik, reguły gramatyczne oraz semantyczne (znaczeniowe)
Język naturalny start learning		Język etniczny np. polski angielski niemiecki
Język sztuczny start learning		KRZ i KRP
Mieszany start learning		np. Esperanto
Cechy języków naturalnych start learning		Spontaniczność; Wyrażenia definiowane ostensywnie (wskazują jego desygnat); Uniwersalność; Wyrażenia okazjonalne (np. dzisiaj); zmienność znaczeń; nadmiarowość; intensjonalność
Zdania w sensie logicznym start learning		Posiadają wartość logiczną (0 lub 1); normy, dyrektywy, problem wypowiedzi niezupełnych - trzeba konkretyzacji lub kwantyfikacji; Zdania analityczne i zdania syntetyczne; zdania aprioryczne i zdania aposterioryczne
Język przedmiotowy start learning		(język pierwszego stopnia) to język w którym odnosimy się do rzeczywistości pozajęzykowej
Metajęzyk start learning		(język drugiego stopnia) to język służący do opisu jakiegoś innego języka
Język prawny start learning		język w którym formułowane są teksty prawne
Język prawniczy start learning		język w którym analizowane są teksty prawne, w którym mówimy o prawie (metajęzyk w stosunku do języka prawnego)
Langue start learning		Język jako system znaków mający charakter konwencji (faktu społecznego) - badany synchronicznie (badany w danym momencie) lub diachronicznie (analizy historyczno-porównawcze)
Parole start learning		Zalicza się do niego język prawny i prawniczy; wypowiadanie, komunikacja, praktyczne posługiwanie się langue
Linguistic competence start learning		Zdolność danego człowieka do tworzenia wyrażeń w danym języku, rozumienia go (przede wszystkim natvie speakerzy)
Linguistic performance start learning		wykonawstwo językowe; akty komunikacji możliwe dzięki posiadaniu linguistic performance
Semantyka referencjalna start learning		Aby zrozumieć wyrażenie, musimy wyjść poza język
Semantyka niereferencjalna start learning		Wyjście poza język nie jest konieczne dla zrozumienia wyrażenia
Nurt kognitywistyczny start learning		nurt ten przyjmuje, iż norma posiada wartość poznawczą i można mówić o niej w kategoriach prawdy/fałszu. W nurcie tym wyodrębniamy dwie strategie: supernaturalizm i naturalizm
Naturalizm start learning		u podstaw norm leżą pewne fakty i/lub zjawiska empiryczne. Norma wyraża relacje o charakterze faktycznym, mo być redukowana do faktów empirycznych.
Nurt antykognitywistyczny start learning		nurt ten zakłada, iż normy nie posiadają jednoznacznej wartości poznawczej prawda/fałsz. Dwie strategie to tutaj: emotywizm i preskryptywizm
Emotywizm (nurt antykognitywistyczny) start learning		wypowiedzi o charakterze normatywnym nie posiadają żadnej wartości poznawczej, są pewną fikcją znaczenia, mają wpływ na nasze zachowanie, ale nic nie znaczą (czyste emotywy).
Preskryptywizm (nurt antykognitywistyczny) start learning		z jednej strony normy nie mają znaczenia opisowego/poznawczego z drugiej posiadamy pewne analogie przypisujące im analogony prawdziwości.
Klasyczna teoria prawdy (teoria korespondencyjna/zgodności) - Arystoteles start learning		Prawdziwość zdania polega na jego zgodności z rzeczywistością (wiodąca teoria prawdy, jedyna "niekryterialna" - nie podaje kryterium prawdziwości)
Kryterialne koncepcje prawdy start learning		Prawdziwość zdania polega na spełnieniu przez zdanie (myśl) pewnych kryteriów
Teoria oczywistości (zagadnienie prawdy) - Kartezjusz start learning		"myślę, więc jestem" - oczywistość to coś jasnego i wyraźnego; oczywistość jest kryterium prawdy, jeśli coś nie jest jasne i wyraźne to nie może być prawdziwe
Koherencyjna teoria prawdy - start learning		Wiek XIX - kryterium prawdy jest spójność ze zdaniami wcześniej uznanymi za prawdziwe (spójność to niesprzeczność plus powiązanie treściowe)
Pragmatyczna teoria prawdy - William James start learning		Kryterium prawdziwości jest użyteczność (zdanie jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy gdy jest użyteczne)
Teoria zgody powszechnej - Jurgen Habermas start learning		Kryterium prawdziwości jest powszechna zgoda (nie wszyscy żyjący ludzie muszą się na nie zgadzać - byłoby to nierealistyczne, powinni się zgadzać wszyscy eksperci w danej dyscyplinie)
Teoria konsensualna prawdy start learning		Kryterium prawdziwości jest konsens uzyskany racjonalnym dyskursem praktycznym
Semantyczna koncepcja Alfreda Tarskiego start learning		Najsłynniejsza, XX-wieczna teoria prawdy. Zdanie stwierdzające "p" jest prawdą tylko i tylko wtedy gdy p jest prawdą -
Prawda w sensie ontologicznym - św. Augustyn start learning		Prawdziwe jest wszystko to, co istnieje
Kumulatywizm (koherencyjna koncepcja prawdy) start learning		Każde nowe odkrycie jest tylko wzbogaceniem istniejących już teorii - kumulatywistyczna zasada korespondencji - nowa teoria, żeby zostać przyjętą musi wchłonąć starą teorię jako swój szczególny przypadek
Antykumulatywizm (koherencyjna koncepcja prawdy) start learning		Nauka to proces, który rozwija się poprzez krytykę tego, co zastane i formułowanie nowych teorii, a więc przez przełamanie paradygmatu - rewolucję naukową
Nazwa start learning		Wyraz lub wyrażenie jest nazwą = nadaje się na podmiot lub orzecznik w zdaniu "X jest Y"
Desygnat nazwy start learning		to każdy przedmiot, o którym (w stosunku do którego) można orzec zgodnie z prawdą językową
Zakres nazwy start learning		Zbiór wszystkich desygnatów danej nazwy
Zbiór w sensie dystrybutywnym start learning		Zbiór elementów posiadających wspólne cechy
Zbiór w sensie kolektywnym start learning		Zbiór elementów należących do całości złożonej
Model semantyczny start learning		rola kontekstu (decyduje o tym jakie desygnaty zaliczamy do zakresu)
Nazwy proste start learning		Składają się z jednego wyrazu
Nazwy złożone start learning		Składają się z jednego lub dwóch wyrazów
Nazwy konkretne start learning		Nazwy przedmiotów (rzeczy oraz osób), oraz czegoś co sobie wyobrażamy jako rzecz albo osobę np. Bóg Olimpijski ((np. KREDENS))
Nazwy abstrakcyjne start learning		Każda nazwa, która nie jest nazwą konkretną np. Burza
Nazwy puste start learning		Nie posiadają ani jednego desygnatu np. Krasnoludek
Nazwy jednostkowe start learning		Posiadają pojedynczy desygnat np. Adam Mickiewicz
Nazwy ogólne start learning		Posiadają dwa lub więcej desygnatów np. sosna
Nazwy indywidualne start learning		Nazwa nie posiadająca definicji słownikowej, znaczenia językowego - nie da się zidentyfikować jej desygnatu wyłącznie za pomocą wiedzy językowej np. Katowice, Alpy, Merol
Nazwy generalne start learning		Posiada znaczenie językowe i definicję słownikową np. górnik, auto, śnieżyca
Nazwy hybrydowe start learning		Powstaje z połączenia indywidualnej i generalnej - jest nieco bardziej zbliżona charakterem do nazwy indywidualnej, bo znajomość wiedzy językowej nie wystarcza zidentyfikować desygnat nazwy hybrydowej
Nazwy ostre start learning		Ma "pusty brzeg" np. prawnik - takie co do których użytkownik nie ma wątpliwości czy może je nazwać tą nazwą czy nie KAŻDA NAZWA PUSTA JEST OSTRA
Nazwy nieostre start learning		Ma "niepusty brzeg" Użytkownik ma wątpliwości językowe czy może tak nazwać np. stary przyjaciel (od jakiego progu staje się on stary)
Rodzaj nieostrości - Skalarna start learning		Jedna własność stopniowalna - stary pies, młody pies
Rodzaj nieostrości - Wielokierunkowa start learning		(wiele własności stopniowalnych): katastrofa
Rodzaj nieostrości - Wielostronna start learning		(pole semantyczne): sprawca–współsprawca-sprawca kierowniczy–podżegacz–pomocnik–nieostre niejasne granice pomiędzy jednym pojęciem a drugim będącym na tym samym polu semantycznym
Rodzaj nieostrości - Struktura otwarta start learning		potencjalna nieostrość: otwarta struktura pojęć np.: prawnych i prawniczych to potencjalna nieostrość–podważalność np.: pojazd (zakaz pojazdów w parku)
Skrajny realizm pojęciowy start learning		"spór o uniwersalia" - Wywodzi się od Platona - realizm - pojęcia abstrakcyjne istnieją realnie; skrajny pojęcia abstrakcyjne istnieją samoistnie (mają desygnaty w formie idei) i nie potrzebują żadnego nośnika
Umiarkowany realizm pojęciowy start learning		Wywodzi się od arystotelesa - umiarkowany bo pojęcia abstrakcyjne mają desygnaty ponieważ mają nośniki - inne byty, którym można przypisać to pojęcie - pojęcia abstrakcyjne istnieją niesamoistnie np. sprawiedliwość
Konceptualizm start learning		Nazwy abstrakcyjne posiadają desygnaty, ale tymi desygnatami są wyłącznie pewne treści umysłowe (brak desygnatów w świecie realnym) np. desygnatem nazwy „mądrość” jest pojęcie mądrości, istniejące w naszym umyśle.
Nominalizm start learning		nazwy abstrakcyjne są wyłącznie nazwami i nie posiadają żadnych desygnatów (tzn. wszystkie nazwy abstrakcyjne są nazwami pustymi)
Synonimy (definicja w sensie logicznym) start learning		Nazwy równoznaczne, tzn. zakresy tych nazw są identyczne (np. dobrobyt - dostatek)
Homonimy (definicja w sensie logicznym) start learning		Wyrazy wieloznaczne, których poszczególne znaczenia nie są ze sobą powiązane (np. golf, granat)
Polisemy (definicja w sensie logicznym) start learning		wyrazy wieloznaczne, których poszczególne znaczenia są ze sobą powiązane treściowo (np. okno - w budynku albo okno programu komputerowego) - wyspa - masa lądowa lub wyspa kuchenna
Stosunki międzyzakresowe start learning		Stosunki między zakresami nazw
Klasa uniwersalna (uniwersum) start learning		Jest to zbiór pełny (każdy przedmiot/desygnat należy do tego zbioru) np. student (S) i nie-student (S') = zbiór pełny (uniwersum)
Równoważność start learning		Zachodzi gdy zakresy nazw A i B są identyczne (wzajemne zawieranie się zakresów - np. auto i samochód)
Nadrzędność start learning		Zachodzi gdy nazwa jest nadrzędna względem B (zakres nazwy B zawiera się w zakresie nazwy A) np. Prawnik i Adwokat
Podrzędność start learning		Zachodzi gdy nazwa A jest podrzędna względem B (nazwa A zawiera się w nazwie B) np. Adwokat i Prawnik (JEST TO PRZECIWIEŃSTWO NADRZĘDNOŚCI)
Niezależność start learning		Specyficzny stosunek zakresowy (jedyny w którym występują wszystkie 4 KATEGORIE) des. AB, A'B, AB' i A'B' np. Poliglota i Prawnik ___ Zakres nazwy A nie zależy od B i vice wersa
Podprzeciwieństwo start learning		Od niezależności różni się tym, że nie ma w nim klasy nie-A, nie-B (A'B') np. Lekarz i Nie-kardiolog
Sprzeczność start learning		Zachodzi gdy całe uniwersum składa się z zakresów nazw A i B i się wzajemnie wykluczają (B=A') np. Kobieta i mężczyzna
Przeciwieństwo start learning		Zakresy nazw A i B nie pokrywają się w żadnym stopniu np. Włoch i Francuz
Logika pytań start learning		Logika Erotetyczna - Kazimierz Ajdukiewicz
Pytanie start learning		To wyrażenie zbudowane z partykuły pytajnej oraz zdania w sensie logicznym lub fragmentu takiego zdania zakończone pytajnikiem
Schemat odpowiedzi start learning		Funkcja zdaniowa, wyznaczona przez treść pytania i partykułe pytajną
Pytania pozbawione schematu odpowiedzi start learning		Pytania otwarte np. co sądzisz o kampanii prezydenckiej?
Pytania rozstrzygnięcia start learning		Partykuła "czy" lub inwersja; mogą być jedno- lub dwuczłonowe
Pytania dopełnienia start learning		Zawierają inne niż "czy" partykuły
Pytania rozstrzygnięcia dwuczłonowe start learning		Mają dwie możliwe odpowiedzi (tak/nie), które pozostają w sprzeczności
Pytania rozstrzygnięcia jednoczłonowe start learning		Mają 3 lub więcej możliwych odpowiedzi, które pozostają w przeciwieństwie np. Czy Wisła przepływa przez Kraków, Wrocław i Poznań
Pytania zamknięte start learning		Posiada schemat odpowiedzi - każde pytanie rozstrzygnięcia jest zamknięte (max 2 odp.)
Pytania otwarte start learning		Nie posiada schematu odpowiedzi - każde pytanie otwarte jest pytaniem dopełnienia
Pytanie proste start learning		Chodzi nam o uzyskanie jednej informacji
Pytanie złożone start learning		Chodzi nam o uzyskanie więcej niż jednej informacji
Pytanie właściwie postawione start learning		Pytanie którego założenie (twierdzenie, którego prawdziwość przyjmujemy, gdy stawiamy na serio dane pytanie) jest prawdziwe/trafne
Pytanie niewłaściwie postawione start learning		Pytanie, którego założenie (twierdzenie, którego prawdziwość przyjmujemy, gdy stawiamy na serio dane pytanie) jest fałszywe/mylne
Pytania sugestywne start learning		Może polegać na nakierowaniu odpowiadającego na udzielenie określonej odpowiedzi, przekazywanie pewnych, nieznanych lub zapomnianych przez odpowiadającego informacji/wpływanie na jego oceny lub stosunek do czegoś
Eroteza (pytanie retoryczne) start learning		Nie oczekujemy odpowiedzi uznając ją za oczywistą (wyraża pogląd lub sugestię) - np. czy wiesz która jest godzina?! (do hałasującego w nocy)
Erotema (pytanie retoryczne) start learning		Wymaga jednoznacznej odpowiedzi - tak albo nie i służy zdobyciu przewagi w dyskusji/sporze np. Czy mnie kochasz?
Ajtiologia (pytanie retoryczne) start learning		Zadanie pytania sobie samemu i udzielenie na nie oczywistej odpowiedzi (?) np. Czy można przyjąć, że mój klient przyznał się do popełnienia przestępstwa? Oczywiście że nie.
Aporia (pytania retoryczne) start learning		Retoryczne wyrażenie (zazwyczaj pozornych wątpliwości lub niepewności np. Czy ta okrutna zbrodnia ma pozostać bez kary?
Odpowiedzi prawdziwe/fałszywe start learning		Odpowiedź prawdziwa zgodna z rzeczywistością, fałszywa jest niezgodna z rzeczywistością - czasem powyższe kryteria krzyżują się z kryterium subiektywnym (odpowiedzi szczere/nieszczere)
Odpowiedzi właściwe start learning		Odpowiedź właściwa (ścisła, bezpośrednia) to zdanie zbudowane wg. schematu odpowiedzi, w którym niewiadoma pytania X jest zastąpiona przez jakąś wartość, należącą do zakresu niewiadomej pytania)
Odpowiedzi niewłaściwe start learning		To każda odpowiedź o innej budowie lub w której zastąpiono niewiadomą pytania X przez wartość nie należącą do zakresu niewiadomej pytania (kto odkrył amerykę? - nie wiem)
Odpowiedź całkowita wprost start learning		Odpowiedź właściwa (zgodna ze schematem z niewiadomą zastąpioną przez wartość należącą do zakresu niewiadomej pytania)
Odpowiedzi całkowite nie wprost start learning		Odpowiedź z której wynika odpowiedź właściwa np. Jaki obywatel Polski zdobył nagrodę Nobla z fizyki? - "Polka, która odkryła rad i polon."
Odpowiedzi częściowe start learning		Pozwala wykluczyć niektóre odpowiedzi właściwe (ale nie jest całkowitą nie wprost) - np. Nie był nim Jan Czochralski
Odpowiedzi znoszące fałszywe (mylne, błędne) założenia pytania start learning		np. Kto jest królem Francji - Francja nie jest królestwem i nie ma aktualnie króla
Relacja start learning		Zależność która zachodzi pomiędzy przedmiotami; symbol xRy
Przykłady relacji start learning		Rówieśnictwo, pokrewieństwo, bycie starszym, bycie wyższym, stosunki zakresowe
Dziedzina relacji start learning		Zbiór wszystkich podmiotów (poprzedników relacji) pozostających w określonej relacji z innymi przedmiotami (następnikami relacji)
Przeciwdziedzina relacji start learning		Zbiór wszystkich następników relacji do których co najmniej jeden przedmiot (poprzednik relacji) pozostaje w określonej relacji
Pole relacji start learning		Suma dziedziny i przeciwdziedziny relacji
Konwers relacji start learning		Relacja odwrotna; relacja, która zachodzi między y a x
Zwrotność start learning		np równość w zbiorze liczb
Przeciwzwrotność start learning		Dana relacja nigdy nie jest zwrotna np. relacja bycia przodkiem - nikt nie może być własnym przodkiem
Niezwrotność start learning		Dana relacja może być zwrotna lub może nie być zwrotna, w zależności od tego, w jakim obszarze pola relacji ją rozpatrujemy np. Relacja darzenia sympatią - można darzyć siebie samego sympatią lub nie
Równoważność zakresowa start learning		Zakres nazwy X taki sam jak zakres nazwy Y (np. zakres nazwy ziemniak równoważny nazwie kartofel)
Symetryczność relacji start learning		Relacja funkcjonuje w obie strony: ta sama relacja zachodząca pomiędzy x i y (xRy) zachodzi pomiędzy y i x (yRx)
Relacje symetryczne start learning		Pokrewieństwo
Relacje przeciwsymetryczne start learning		Typy relacji które nigdy nie są symetryczne np bycie starszym
Relacje niesymetryczne start learning		Dana relacja może być symetryczna lub może nie być symetryczna, w zależności od tego, w jakim obszarze pola relacji ją rozpatrujemy np. bycie lubianym
Przechodniość (tranzytywność) start learning		Czy jeżeli dana relacja zachodzi pomiędzy x i y oraz y i z too zachodzi pomiędzy x i z
Relacje przechodnie start learning		np bycie starsym (matka starsza od córki, córka starsza od syna, matka starsza od syna)
Relacje nieprzechodnie start learning		Dana relacja może być przechodnia lub może nie być przechodnia, w zależności od tego, w jakim obszarze pola relacji ją rozpatrujemy np. Bycie znajomym/najbliższym sąsiadem
Relacje przeciwprzechodnie start learning		Dana relacja nigdy nie jest zwrotna np. bycie matką, bycie babcią
Spójność (relacje) start learning		Czy relacja zachodzi (w jakimś kierunku) pomiędzy dwoma dowolnymi elementami jakiegoś zbioru (to czy relacja jest spójna czy nie zależy od tego, na jakim określona jest zbiorze)
Relacje spójne start learning		Np. Relacja bycia większym w zbiorze liczb naturalnych - wybranie dwóch dowolnych liczb z takiego zbioru gwarantuje wybranie jednej mniejszej i drugiej większej - relacja bycia większym będzie spajać wszystkie pary elementów w zbiorze
Relacje niespójne start learning		np. bycie starszym w zbiorze, w którym są rówieśnicy - "na dwoje babka wróżyła" - nie gwarantuje zajścia relacji bycia starszym pomiędzy członkami tej pary (można wybrać rówieśników)
Relacja równościowa start learning		zwrotna, symetryczna i przechodnia (np. rówieśnictwo w zbiorze ludzi)
Relacja słabo porządkująca start learning		Przeciwzwrotna, przeciwsymetryczna, przechodnia i niespójna (np bycie starszym w zbiorze w którym są rówieśnicy)
Relacja silnie porządkująca start learning		Przeciwzwrotna, przeciwsymetryczna, przechodnia i spójna (bycie starszym w zbiorze, w którym nie ma rówieśników)
Podział logiczny start learning		Proces myślowy, polegający na dobraniu nazw podrzędnych do nazwy, której zakres dzielimy w ten sposób, żeby zakresy tych nazw podrzędnych się wykluczały, a ich suma dawała zakres nazwy dzielonej
Podział naturalny start learning		Dokonywany w oparciu o naturalne kryterium, co sprawia że desygnaty należące do zakresów takich naturalnych podziałow są do siebie zwykle podobne na wielu płaszczyznach
Podział sztuczny start learning		Dokonywany w oparciu o sztuczne kryterium, co sprawia że desygnaty należące do zakresów takich sztucznych podziałów zwykle mają niewiele wspólnego
Totum divisionis start learning		Całość dzielona (nazwa, której zakres dzielimy)
Membra divisionis start learning		Nazwy podrzędne
Fundamentum divisionis start learning		Kryterium (podstawa) podziału; aby podział był poprawny, musi mieć jedno ostre kryterium
Podział dychotomiczny start learning		Rodzaj podziału logicznego - podział zakresu nazwy na desygnaty posiadające pewną cechę i te jej nie posiadające (np. podział zwierząt na słonie i nie-słonie) - zawsze jest poprawnych podziałem logicznym, ponieważ zawsze jest zupełny i rozłączny
Klasyfikacja start learning		Wielostopniowy (skrzyżowany) podział logiczny
Typologie start learning		Uporządkowanie oparte na podobieństwie do pewnego przedmiotu wzorcowego, zwanego "typem idealnym"
Typy idealne (Max Weber) start learning		To instrument myślowy, pozwalający na opracowanie danych empirycznych w drodze ich systematyzacji np. Arnold Schwarzenegger, Mariusz Pudzianowski - "typy idealne" dla pojęcia atletyczny
Typy legitymizacji władzy państwowej start learning		Charyzmatyczna, tradycyjna, legalistyczna
Podziały definicji start learning		Wedle rodzajów, stylizacji, budowy, funkcji (celów)
Definicje w stylizacji start learning		Przedmiotowej - język przedmiotowy; semantycznej - tylko definiendum w cudzysłowie np. "leukocyt" to...; słownikowej definiendum i definiens w cudzysłowie np. "leukocyt" to "..." (gdy nie ma cudzysłowia to język przedmiotowy)
Podział definicji według budowy start learning		Definiendum - człon definiowany; spółka definicyjna - zwrot wyrażający identyczność lub równoważność; Definiens - człon definiujący
Definicje równościowe start learning		Zbudowana wedle schematu definiendum+spółka definicyjna+definiens - wizualnie składa się z jednego zdania - charakteryzuje warunek eliminowalności/przekładalności - można stosować przemiennie definiendum i definiens
Definicje wyraźne start learning		Definicje równościowe w których definiendum występuje tylko ten wyraz/wyrażenie, które jest definiowane
Definicje klasyczne start learning		Definicja składająca się z rodzaju i różnic; A jest to B mające cechy C - wybiera się rodzaj jak najbliższy gatunkowi który definiuje.
Definicje nieklasyczne start learning		definicje przez wyliczenie (zakresowe lub enumeratywne) np. definicja ordynacji podatkowej: za członków rodziny podatnika uważa się zstępnych, wstępnych itd.
Definicje kontekstowe start learning		Definicje równościowe w których definiendum występuje wyraz/wyrażenie definiowane w otoczeniu innych wyrazów
Definicje nierównościowe start learning		każda definicja, która ma budowę nieprzystającą do schematu definicji równościowej (definiendum+spójka definicyjna+definiens). Może być więcej niż jednozdaniowa.
Definicje cząstkowe (częściowe) start learning		wyjątkowo dozwolona do użytku przez prawodawcę. Podaje tylko niektóre kryteria zastosowania definiowanego terminu = termin definiowany pozostaje nieostry.
Definicje indukcyjne (rekurencyjne) start learning		składają się z 2 części: warunku wyjściowego (przedmioty do zakresu nazwy definiowanej) i warunku indukcyjnego (pośrednio wskazuje inne przedmioty należące do zakresu przez wskazanie relacji, w jakiej pozostają z przedmiotami w kierunku wyjściowym
Definicje przez postulaty (aksjomatyczne) start learning		Składają się z 2 lub więcej zdań zawierających wyrażenie definiowane. prawdziwe (jako aksjomaty) a nie prawdziwe w relacji do rzeczywistości) i zgodnie z semantyką polskiego języka prawnego i ich współprawdziwość określa znaczenie wyrażenia definiowanego.
Zdania asertoryczne start learning		Stwierdzające istnienie pewnego stanu rzeczy
Zdania apodyktyczne start learning		Stwierdzające konieczność (albo niemożliwość) pewnego stanu rzeczy (Kp)
Zdania problematyczne start learning		Stwierdzające możliwość (albo niekonieczność) pewnego stanu rzeczy
Możliwość dwustronna start learning		Możliwe, że p implikuje, że możliwe że ~p (np. Jan zakocha się w Zosi. Możliwe że "jan nie zakocha się w Zosi")
Możliwość jednostronna start learning		Nie wyklucza konieczności (logia modalna przyjmuje)
Stylizacja de re start learning		Każdy człowiek musi umrzeć/ Jan może zdać egzamin
Stylizacja de dicto start learning		Konieczne, że każdy człowiek umrze/ Możliwe, że Jan musi umrzeć
Zdania deontyczne start learning		Zdania stwierdzające, że pewien czyn jest nakazany, zakazany lub dozwolony z uwagi na normy pewnego systemu
Uzasadnianie bezpośrednie start learning		Spostrzeżenia, obserwacje, eksperymenty naukowe, konwencje terminologiczne, oczywistość, intuicja
Wnioskowanie pośrednie start learning		Więcej niż jedna przesłanka -> wniosek/wnioski (np. wnioskowanie z sylogizmu kategorycznego)
Wnioskowanie entymematyczne start learning		Wniosek W wynika entymematycznie ze zbioru przesłanek P1... Pn ze względu na przesłankę Pn+1

logika wykłady

You must sign in to write a comment

More