→ Łacina → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
1. mos maiorum start learning		zwyczaj przodków;
2. consuetudo start learning		zwyczaj;
3. ius est ars boni et aequi start learning		prawo jest sztuką stosowania tego co dobre i słuszne;
4. ius civile start learning		prawo krajowe, obywatelskie;
5. ius canonicum start learning		prawo kanoniczne;
6. ius cogens start learning		prawo bezwzględnie wiążące, przepisy prawne, które każdy z podmiotów musi w konkretnym przypadku respektować nie mając żadnej możliwości uchylenia ich zastosowania przez oświadczenie woli. (Istnieje jeden rodzaj powinnego zachowania);
7. ius dispositivum start learning		prawo względnie wiążące; prawo opierające się w szerokim zakresie na uznaniu autonomii woli stron, które mogły z dużą swobodą kształtować swoje stosunki prawne, mają zastosowanie wówczas jeśli zainteresowana osoba nie postanowi inaczej (dowolne kształtowanie przez strony np. ustalenie czynszu, umowa kupna-sprzedaży);
8. ius particulare start learning		prawo miejscowe
9. ius universale start learning		prawo uniwersalne, powszechne (np. dyrektywy UE);
10. ignorantia iuris nocet start learning		nieznajomość prawa szkodzi;
11. ignorantia facti non nocet start learning		nieznajomość faktów nie szkodzi;
12. forum start learning		rynek, targ, sąd;
13. forum competens start learning		sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy;
14. forum contractus start learning		miejsce gdzie została zawarta umowa;
15. forum delicti commissi start learning		miejsce popełnienia przestępstwa;
16. forum domicilii start learning		miejsce zamieszkania;
17. forum originis start learning		miejsce pochodzenia;
18. forum rei sitae start learning		miejsce gdzie jest przedmiot sporu;
19. forum solutionis start learning		miejsce spełnienia świadczenia;
20. forum soluti contractus start learning		miejsce wywiązania się z umowy;
21. forum hereditatis start learning		miejsce według jakiego prawa nastąpi spadek/miejsce gdzie nastąpi spadek;
22. privilegium fori start learning		przywilej stawania przed sądem specjalnym np. sąd duchowny;
23. actor sequitur forum rei start learning		powód idzie/niesie powództwo do sądu pozwanego (sąd właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego);
24. iura novit curia! start learning		sąd (urząd) zna prawo. W prawie rzymskim to strony musiały udowodnić, że dane prawo obowiązuje. Obecnie przyjmuje się, że sąd zna prawo;
25. lex start learning		ustawa;
26. lex perfecta start learning		ustawa opatrzona sankcją nieważności. Nieważność czynności dokonanej wbrew przepisom np. zakaz darowizn między małżonkami;
27. lex plus quam perfecta start learning		ustawa przewidująca sankcję nieważności i represyjną np. bigamia;
28. lex minus quam perfecta start learning		ustawa nie przewidująca sankcji nieważności tylko sankcję karną np. związek małżeński zawarty w czasie żałoby był ważny, ale strony podlegały karze infamii;
29. lex imperfecta start learning		ustawa nie przewidująca ani nieważności, ani kary za dokonanie czynności zabronionej przez ustawę np. lex Cincia zakazująca nadmiernych darowizn na rzecz osób spoza rodziny, leges sumptuariae;
30. praeter legem start learning		działanie obok prawa, szukanie luk w prawie (obejście przepisów);
31. contra legem start learning		działanie sprzeczne z ustawą;
32. iuxta legem start learning		działanie zgodnie z ustawą (przepisem);
33. ratio legis start learning		zamierzenie ustawodawcy, cel ustawy;
34. ubi eadem legis ratio, ibi eadem dispositio start learning		Gdzie ten sam cel ustawy, tam takie samo uregulowanie (taka sama dyspozycja ustawy), w takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne, zasada dobrego prawodawcy;
35. per analogiam start learning		wnioskowanie przez podobieństwo np. jeśli nie mogę znaleźć czegoś w ustawie sięgam do podobnych przepisów;
36. analogia legis start learning		analogia w obrębie jednego aktu prawnego;
37. analogia iuris start learning		analogia w obrębie całego systemu prawa;
38. a contrario start learning		wnioskowanie z przeciwieństwa np. jeśli coś nie jest zakazane to jest dozwolone;
39. praesumptio facti start learning		domniemanie faktu;
40. praesumptio iuris tantum start learning		domniemanie prawne (wzruszalne) np. domniemanie ojcostwa;
41. praesumptio iuris ac de iure start learning		domniemanie prawne niewzruszalne, nie można go obalić przez przeprowadzenie przeciwdowodu np. wpisy w księgach wieczystych;
42. nullum crimen sine lege start learning		nie ma przestępstwa bez ustawy;
43. lex retro non agit start learning		ustawa nie działa wstecz np. przepisy które prowadzą do pogorszenia czyjejś sytuacji. Jeśli dzisiaj coś nie jest przestępstwem i to popełniłem a jutro jest już to spenalizowane to nie mogę zostać za to ukarany;
44. lex posterior derogat legi priori start learning		ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą;
45. lex specialis derogat legi generali start learning		ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną np. do żołnierza który popełnił przestępstwo zastosujemy kodeks karny wojskowy, a nie kodeks karny.;
46. lex posterior generalis non derogat legi priori speciali start learning		ustawa ogólna późniejsza nie uchyla ustawy wcześniejszej szczególnej;
47. de lege lata start learning		komentarz do istniejącego już przepisu;
48. de lege ferenda start learning		postulat o tym, że należy wprowadzić jakiś przepis (postulat zmian);
49. sensu stricto start learning		ściśle, w znaczeniu ścisłym;
50. sensu largo start learning		szeroko, w znaczeniu szerokim;
51. clara non sunt interpretanda start learning		normy, które są jasne nie wymagają interpretacji (wykładni);
52. ex definitione start learning		z definicji;
53. qui suo iure utitur, neminem laedit start learning		kto korzysta ze swojego prawa, nikomu nie szkodzi;
54. prior tempore potior iure start learning		kto pierwszy ten lepszy. Pierwszy w czasie, lepszy w prawie;
55. expressis verbis start learning		wyraźnie powiedziane, dobitnymi słowami, dokładnie;
56. numerus clausus start learning		wyliczenia wyczerpujące, liczba zamknięta np. zawarty w konstytucji RP katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego;
57. prima facie start learning		na pierwszy rzut oka;
58. genus start learning		rzeczy oznaczone gatunkowo, rzeczy oznaczone co do gatunku; rzeczy zamienne, rodzajowo oznaczone, takie, które określano za pomocą wagi, miary i ilości np. zboże, olej, wino, pieniądze;
59. species start learning		rzeczy oznaczone indywidualne, rzeczy odrębnie kwalifikowane ze względu na ich cechy indywidualne (obraz, rzeźba), niezamienne;
60. genus perire non censetur start learning		uważa się, że gatunek nie ginie. (rzeczy oznaczone gatunkowo w razie zaginięcia muszą być zastąpione)
61. inter vivos start learning		czynności prawne za życia np. umowy, kupno-sprzedaż;
62. mortis causa start learning		czynności prawne na wypadek śmierci np. testament;
63. causa solvendi start learning		podstawa przekazania wartości z tytułu uwolnienia się ze zobowiązania, chęć umorzenia istniejącego długu;
64. causa donandi start learning		podstawa darowizny, w celu dokonania darowizny. Dokonuje się po to, żeby nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby bez żadnego ekwiwalentu (przykład: darowizna przyczyna: chęć obdarowania);
65. causa obligandi vel acquirendi start learning		w celu zobowiązania kogoś, celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów (przykład: sprzedaż, najem);
66. per facta concludenta start learning		konkluzja przez fakty dorozumiałe np. jeśli wsiadasz do autobusu to zawierasz umowe per facta concludentia i musisz w ramach tej umowy kupić bilet;
67. ad solemnitatem start learning		(forma czynności prawnej zastrzeżona) pod rygorem nieważności, aby była skuteczna musi mieć określoną formę ta czynność np. akt notarialny;
68. ad probationem start learning		(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla celów dowodowych, czynność prawna dokonywana na piśmie w celu posiadania dowodu jej zawarcia np. umowa kredytowa zawierana z bankiem;
69. ad eventum start learning		(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla wywołania określonych skutków prawnych np. darowizna za 1 zł;
70. negotium claudicans zobowiązująca wykonana przez osobę małoletnią bez zgody opiekuna) start learning		czynność prawna kulejąca, dokonana przez osobę nieupoważnioną (np. pełnomocnik bez upoważnienia) lub niezdolną, (np. czynność rozporządzająco do momentu wydania zgody/potwierdzenia nie jest nieważna tylko nieskuteczna, charakteryzuje się bezskutecznością zawieszoną;
71. essentialia negoti start learning		istota czynności prawnej, dzięki nim można było zaliczyć czynność do danego typu i odróżnić od innych. Bez ustalenia essentialia negotii nie można zawrzeć ważnej czynności prawnej np. przy kontrakcie kupna sprzedaży należy określić towar i cenę, w testamencie należy wyznaczyć dziedzica bo bez tego czynności te byłyby nieważne
72. naturalia negotii start learning		to co jest z natury związane z czynnością. Wynikają one z zasad sprawiedliwego obrotu prawnego. Dorozumiewa się że z określoną czynnością związane są milcząco (nie muszą być wyraźnie określone) tego rodzaju elementy np. przy kupnie sprzedaży przyjmuje się odpowiedzialność za wady fizyczne i wady prawne towaru. Mogą być one przez strony rozszerzone lub wyłączone.;
73. accidentalia negotii start learning		klauzule dodatkowe np. termin, warunek, polecenie;
74. erga omnes start learning		skuteczne wobec wszystkich którzy chcieliby naruszyć prawo właściciela jakiejś rzeczy lub jakieś inne prawo skuteczne wobec wszystkich np. prawa rzeczowe (przysługująca skarga > actio in rem);
75. inter partes start learning		stosunki zobowiązaniowe skuteczne wobec stron np. zobowiązania z umów (przysługująca skarga > actio in personam);
76. causa start learning		przyczyna, podstawa, przypadek;
77. vacatio legis start learning		okres między datą ogłoszenia aktu prawnego, a datą jego wejścia w życie;
78. verba legis start learning		słowami ustawy, brzmienie ustawy;
79. condicio start learning		warunek;
80. dies start learning		termin;
81. dies a quo start learning		termin początkowy (od którego dnia);
82. dies ad quem start learning		termin końcowy (do którego dnia) po zakończeniu którego czynność przestaje być skuteczna;
83. computatio civilis start learning		tzw. komputacja rzymska, sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba;
84. computatio a momento ad momentum start learning		liczenie co do minuty, bardzo dokładne;
85. ex tunc start learning		od momentu dokonania, mocą wsteczną;
86. ex nunc start learning		od teraz;
87. res start learning		rzecz;
88. res omnium communes start learning		rzeczy wspólne dla wszystkich np. powietrze, morze, brzegi morskie;
89. superficies solo cedit start learning		to co zostało na stałe połączone z gruntem staje się własnością właściciela gruntu np. drzewo;
90. iura in re aliena start learning		prawa na rzeczy cudzej (ograniczone prawa rzeczowe) np. hipoteka na dom;
91. ius possidendi start learning		prawo do posiadania rzeczy;
92. ius utendi (abutendi) start learning		prawo do używania rzeczy;
93. ius disponendi start learning		prawo dysponowania rzeczą np. można ją sprzedać, wynająć;
94. ius infinitum start learning		prawo nieograniczone (w praktyce nie ma czegoś takiego, gdyż każde prawo da się ograniczyć);
95. nemo plus iuris ad (in) alium fransferre potest quam ipse haberet start learning		nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada np. jeśli nie jestem właścicielem jakiejś rzeczy to nie mogę przenieść jej własności na kogoś innego;
96. accessio possessionis start learning		doliczenie posiadania;
97. accessio temporis start learning		doliczenie czasu;
98. in statu usucapiendi start learning		w trakcie biegu zasiedzenia;
99. dominium directum start learning		własność zwierzchnia (senior);
100. dominium utile start learning		własność podrzędna (wasal);
101. condominium pro indiviso start learning		współwłasność w częściach idealnych, współwłasność niepodzielna;
102. rei vindicatio start learning		powództwo windykacyjne (skarga wydobywcza), wytacza się kiedy jest się pozbawionym danej rzeczy, aby ją z powrotem odzyskać;
103. actio negatoria start learning		powództwo negatoryjne, skarga o naruszenie posiadania, kiedy naruszający zachowywał się tak jakby miał prawo do korzystania z rzeczy;
104. non facere pati start learning		nic nie robić/ znosić służebność, ten kto jest obciążony służebnością, musi to znosić i nic nie robić;
105. confussio start learning		zmieszanie np. płynów;
106. ususfructus start learning		służebność osobista pobierania wszystkich pożytków, polega na prawie używania cudzej rzeczy i pobierania z niej wszystkich pożytków bez naruszenia jej substancji - bez zużycia;
107. quasi-ususfructus start learning		korzystanie z rzeczy zużywalnej, użytkowanie, którego przedmiotem była rzecz zużywalna, która staje się własnością użytkownika z obowiązkiem zwrotu w takiej samej ilości i jakości jak przed użytkowaniem;
108. servitus in faciendo consistere nequit start learning		służebność nie polega na działaniu. Właściciel zobowiązany był jedynie do znoszenia cudzego działania lub powstrzymania się od działania;
109. pignus start learning		zastaw ręczny;
110. pignus antichreticum start learning		zastaw antychretyczny, polega on na tym, że dłużnik daje rzecz wierzycielowi, a pożytki z tej rzeczy zaliczane są na poczet długu;
111. corpus start learning		fizyczne/faktyczne władanie(w innym znaczeniu to po prostu rzecz/przedmiot);
112. animus start learning		wola władania;
113. animus rem sibi habendi/animus possidendi start learning		wola zatrzymania rzeczy dla siebie;
114. nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest start learning		nikt sam dla siebie nie może zmienić podstawy posiadania;
115. possessio vitiosa start learning		posiadanie wadliwe np. jeśli ktoś nabył siłą, podstępem, potajemnie;
116. possessio non vitiosa start learning		posiadanie niewadliwe;
117. animus possidendi pro alieno start learning		wola posiadania w czyimś imieniu;
118. precario dans start learning		oddający w prekarium;
prekarium start learning		umowa polegająca na oddaniu rzeczy na prośbę w bezpłatne używanie z obowiązkiem zwrotu na każdoczesne żądanie;
119. precario accipiens start learning		prekarzysta otrzymujący w prekarium;
120. beneficium possessionis start learning		dobrodziejstwa posiadania;
121. cautio damni infecti start learning		gwarancja naprawienia szkody, stypulacja o charakterze gwarancyjno-odszkodowawczym;
122. constitutum possessorium start learning		ustanowienie kogoś posiadaczem, zbywca przenosił własność rzeczy na nabywcę bez jej wydawania np. przenoszę własność mojego niewolnika z jednoczesnym zawarciem umowy, iż przez określony czas będę tytułem najmu korzystać z jego pracy;
123. traditio corporalis start learning		przeniesienie fizyczne, przeniesienie posiadania poprzez wydanie rzeczy;
124. longa manu tradittio start learning		przekazanie przez wskazanie rzeczy z odległości, bez fizycznego zetknięcia się z nią;
125. traditio brevi manu start learning		zachodziła wówczas, gdy dotychczasowy depozytariusz w drodze umowy (np. kupna) stawał się posiadaczem tej rzeczy, kupowanie rzeczy, którą się dzierżyło;
126. traditio symblolica start learning		przeniesienie własności poprzez symboliczną czynność np. wręczenie kupującemu kluczyków do samochodu;
127. successio start learning		dziedziczenie;
128. successio ex lege start learning		dziedziczenie z ustawy;
129. successio anticipata start learning		to co ktoś otrzymał na poczet spadku, dziedziczenie za życia (spadek wcześniej przyjęty);
130. successio ordinum et gradum start learning		dziedziczenie wg stopni/klas (wstępni, zstępni),. Gdy do spadku nie zgłosili się w określonym terminie powołani w pierwszej kolejności, pretor oferował go dalszym krewnym w tej samej klasie lub dziedzicom następnej klasy;
131. successio in possessionem start learning		przejęcie uprawnień swojego poprzednika, spadkobierca mógł kontynuować zasiedzenie spadkodawcy, o ile ten spełniał przesłanki potrzebne do zasiedzenia;
132. successio ab intestato start learning		dziedziczenie beztestamentowe (ustawowe), po kimś kto nie pozostawił testamentu, lub był on nieważny czy też nieskuteczny;
133. successio contra tabulas start learning		dziedziczenie wbrew testamentowi;
134. successio ex testamento start learning		dziedziczenie na podstawie testamentu;
135. successio in universitatem start learning		dziedziczenie w zakresie ogólnym, przejęcie ogółu praw i obowiązków które przysługiwały poprzednikowi np. przejęcie i aktywów i pasywów;
136. successio in capita start learning		dziedziczenie wg. głów, dziedziczenie po równo, wg ustawy XII tablic każde dziecko dostawało tyle samo (żona w tym przypadku traktowana jako agnacyjna córka);
137. successio in stirpes start learning		dziedziczenie wg szczepów
138. nasciturus pro iam nato habetur start learning		mający się narodzić jest uważany za narodzonego ilekroć chodzi o jego korzyść;
139. cum animo testandi start learning		z wolą, zamiarem, myślą testowania (animus-duch zmian);
140. favor testamenti start learning		wątpliwości, które pojawiają się w testamencie rozpatrujemy na korzyść jego ważności. interpretacja testamentu zmierzająca do zrealizowania woli testatora (np. przymknięcie oka na niektóre błędy formalne, które mogłyby uczynić testament nieważnym)
141. lucidum intervallum start learning		przebłysk świadomości, przebłyski występowały u chorego psychicznie, były przerwą w chorobie, która pozwalała na odzyskanie pełnej zdolności do czynności prawnych.;
142. legatum per vindicationem start learning		zapis windykacyjny, na jego mocy legatariusz stawał się właścicielem kwiryntarnym rzeczy zapisanej mu w testamencie w momencie przyjęcia spadku przez spadkobiercę, zatem mógł się domagać wydania tego przedmiotu od dziedzica za pomocą rei vindicatio (skargi wydobywczej)
143. legatum per damnationem start learning		legat damnacyjny, polecenie aby spadkobierca wydał rzecz danej osobie dziedzic był zobowiązany wydać zapisany przedmiot zapisobiorcy;
144. legatum nominis start learning		zapis wierzytelności, legat zapisany z imienia (nazwiska) z wierzytelnościami, z tytułu legatu; zapis wierzytelności należącej do spadku, w legacie zapisuje się wierzytelność;
145. legatum liberationis start learning		legat zwalniający z długu zapisobiorcę, jaki miał wobec spadkodawcy;
146. transmissio hereditatis start learning		przekazanie spadku na inną osobę, prawo przejęcia spadku nie przez samego powołanego, ale przez jego spadkobierców, Na przykład jeśli dziedzic zmarł zanim otrzymał spadek, to spadek ten otrzymuje dziedzic dziedzica.;
147. cum viribus hereditatis start learning		odpowiedzialność spadkobiercy rzeczy spadkowych z tytułu spadku, spadkobierca odpowiada tylko tym, co jest w spadku rzeczami należącymi do spadku;
148. pro viribus hereditatis start learning		odpowiedzialność do wysokości spadku, nie odnosi się do konkretnej rzeczy ze spadku a jedynie do określonej wartości, którą można spłacić inną rzeczą.;
149. hereditatis petitio start learning		powództwo o wydanie spadku jako całości, wnosił go dziedzic przeciw każdemu kto kwestionował jego prawo do spadku i nie chciał mu wydać majątku spadkowego;
150. separatio bonorum start learning		oddzielenie spadkobiercy od majątku który otrzymał;
151. matrimonium start learning		małżeństwo;
152. mas start learning		mężczyzna;
153. femina start learning		kobieta;
154. vir start learning		mąż;
155. uxor start learning		żona;
156. coniunctio maris et feminae start learning		połączenie mężczyzny i kobiety/związek mężczyzny i kobiety;
157. matrimoniale foedus start learning		przymierze małżeńskie/ umowa małżeńska, małżeństwo równouprawnionych osób;
158. impedimentum matrimonii start learning		przeszkody małżeńskie;
159. impedimentum matrimonii dirimens start learning		przeszkoda małżeńska zrywająca (np. wiek, bigamia);
160. impedimentum matrimonii impediens start learning		przeszkoda małżeńska wzbraniająca, przeszkody tamujące zawarcie małżeństwa (np. różnice wyznań), jeżeli jednak zostanie zawarte to jest już ważne;
161. matrimonium iustum start learning		małżeństwo zgodne z prawem;
162. matrimonium iniustum start learning		małżeństwo niezgodne z prawem;
163. matrimonium legitimum start learning		małżeństwo zgodne z prawem;
164. matrimonium non legitimum start learning		małżeństwo faktycznie nie zawarte;
165. matrimonium non existens start learning		małżeństwo które, nie istnieje;
166. matrimonium non consummatum start learning		małżeństwo niedopełnione;
167. matrimonium ratum et consummatum start learning		małżeństwo zawarte (ważne) i dopełnione jest nierozerwalne;
168. matrimonia libera esse debent start learning		małżeństwa powinny być wolne, tzn. zawarte dobrowolnie. Nikogo nie zmusza się ani do zawarcia, ani do trwania w małżeństwie;
169. sponsalia start learning		zaręczyny (formalne);
170. matrimonii promissio start learning		przyrzeczenie zawarcia małżeństwa (nieformalne);
171. ad reparationem damnorum start learning		można domagać się naprawienia szkody, np. po wycofanych zaręczynach;
172. nemo turpitudinem suam allegans audiatur start learning		ten kto powołuje się na swoją niegodziwość niech nie będzie wysłuchany np. rozwód bo ładniejsza sąsiadka;
173. nulla humana potestas start learning		żadna ludzka władza (nie może rozerwać małżeństwa zawartego i dopełnionego);
174. separatio quoad torum et separatio mensam start learning		rozdzielenie co do łoża i stołu;
175. separatio perpetua start learning		separacja stała;
176. separatio temporanea start learning		separacja na jakiś czas;
177. separatio manente vinculo start learning		separacja przy trwającym węźle (małżeństwo nadal trwa);
178. mater semper certa est start learning		matka jest zawsze pewna;
179. pater noster start learning		ojciec nasz;
180. pater est quem nuptiae demonstrant start learning		ojcem jest ten na którego wskazuje małżeństwo, domniemanie prawne, ojcem jest mąż matki;
181. impotentia generandi start learning		bezpłodność, niezdolności do reprodukcji, nawet jeżeli możliwe jest odbycie stosunku płciowego;
182. impotentia coeundi start learning		niemożność współżycia;
183. filius start learning		syn;
184. filia start learning		córka;
185. avus start learning		dziadek;
186. avia start learning		babcia;
187. nepos start learning		wnuk;
188. neptis start learning		wnuczka;
189. liberi vulgo concept start learning		dzieci poczęte bez małżeństwa/ pozamałżeńskie;
190. liberi prioris tori! start learning		dzieci z pierwszego małżeństwa;
191. filii legitimi start learning		dzieci z prawego łoża;
192. filii illegitimi start learning		dzieci z nieprawego łoża;
193. filii illegitimi legitimantur per subsequens matrimonium parentum start learning		jeżeli dziecko urodzi się poza małżeństwem, a rodzice zawrą małżeństwo to dziecko zostaje uznane jako dziecko z prawego łoża;
194. exceptio plurium concubentium start learning		zarzut wielu współżyjących, (zarzut posiadania wielu partnerów seksualnych przez matkę, używany obecnie przy ustaleniu ojcostwa);
195. adoptio start learning		adopcja, adoptowana osoba musiała być alieni iuris, przysposobienie osoby podległej czyjejś władzy (alieni iuris), która skutkiem tego aktu wchodzi pod władzę ojcowską (patria potestas) adoptującego, wychodząc jednocześnie spod dotychczasowej władzy;
196. adrogatio start learning		adrogacja, przyjęcie pod władzę pater familias, przysposobienie osoby "sui iuris", w momencie przysposobienia osoba "sui iuris" stawała się "alieni iuris" ze wszystkimi tego konsekwencjami;
197. adoptio naturam imitatur start learning		adopcja naśladuje naturę (musi być zachowana odpowiednia różnica wieku między adoptującym, a adoptowanym);
198. in vivo start learning		zapłodnienie naturalne;
199. in vitro start learning		zapłodnienie sztuczne (w probówce/ szkle);
200. obligare start learning		zobowiązywać;
201. obligatio start learning		zobowiązanie;
202. creditor start learning		wierzyciel;
203. debitor start learning		dłużnik;
204. ex contractu start learning		zobowiązanie z kontraktu/umowy;
205. ex delicto start learning		zobowiązanie z czynu niedozwolonego;
206. ius obligationis start learning		prawo zobowiązań np. zadatek przepada;
207. vinculum iuris start learning		węzeł prawny;
208. obligatio naturalis start learning		zobowiązanie naturalne, nie mogły być dochodzone w drodze procesu, dłużnik nie ponosi odpowiedzialności prawnej za swój dług np. długi karciane;
209. dare start learning		dać (świadczyć);
210. facere start learning		działać (czynić);
211. non facere start learning		zaniechać;
212. pati start learning		znosić;
213. impossibilium nulla obligatio est start learning		nie ma zobowiązania gdy (świadczenie) jest niemożliwe;
214. damnum emergens start learning		rzeczywista szkoda majątkowa, dająca się wyliczyć w pieniądzach;
215. lucrum cessans start learning		zysk którego poszkodowany nie osiągnął (korzyści jakich poszkodowany mógł się spodziewać gdyby szkoda nie nastąpiła) np. jak taksówkarz rozwalił taksówkę i na czas naprawy nią nie jeździł, a więc nie zarobił);
216. pretium commune start learning		cena rynkowa;
217. pretium singulare start learning		cena szczegółowa/jednostkowa/detaliczna;
218. pretium affectionis start learning		cena sentymentalna (związana z przywiązaniem do rzeczy) wartość rzeczy na podstawie subiektywnego odczucia;
219. ius moderandi start learning		prawo miarkowania przy szacowaniu szkody, np. wycena sędziego (zachowanie umiaru w wycenie), sędzia może dokonać innego oszacowania wartości niż powód;
220. compensatio lucri cum damno start learning		–zysk ze stratami, sytuacja w której jedno zdarzenie szkodzące staje się dla poszkodowanego źródłem zarówno straty, jak i korzyści, np. na skutek niewłaściwego remontu zawalił się dom (strata), ale odzyskano i sprzedano cegły (zysk);
221. ius retentionis start learning		prawo zatrzymania rzeczy do momentu spełnienia świadczenia, prawo zatrzymania pewnych części majątku(np. na wychowanie dzieci z powodu rozwodu zawinionego przez żonę);
222. ius tollendi start learning		prawo do zatrzymania nakładów (użytecznych, zbytecznych) przez posiadacza zobowiązanego do wydania rzeczy właścicielowi np. Prawo do zabrania drogich szat niewolnikowi;
223. ius variandi start learning		prawo wyboru świadczenia;
224. obligatio alternativa start learning		zobowiązanie przemienne, z treści zobowiązania wynika możliwość spełnienia więcej niż jednego świadczenia. Spełnienie któregokolwiek z nich zwalnia dłużnika ze zobowiązania. Wybór świadczenia należał w zasadzie do dłużnika chyba, że strony ustaliły, że dokonać wyboru może wierzyciel;
225. facultas alternativa start learning		upoważnienie przemienne, jest to przypadek, gdy w treści zobowiązania istnieje tylko jedno świadczenie, jednakże dłużnik może zwolnić się ze swojego obowiązku również przez spełnienie innego świadczenia. – Np. odpowiedzialność właściciela niewolnika za delikt popełniony przez niewolnika – właściciel zobowiązany był wydać niewolnika poszkodowanemu, ale mógł się zwolnić od odpowiedzialności również przez zapłatę kary prywatnej
226. datio in solutum start learning		przekazanie własności w celu uwolnienia się od zobowiązania;
227. negotium mixtum cum donatione start learning		czynność prawna mieszana z darowizną, umowa darowizny z częściową odpłatnością, przeniesienie własności rzeczy lub prawa majątkowego za częściową odpłatnością;
228. contractus innominatus start learning		kontrakty nieokreślone/ nienazwane, których zawarcie możliwe jest dzięki zasadzie swobody umów;
229. pactum de contrahendo start learning		nieformalna umowa o zawarciu umowy (umowa przedwstępna);
230. rebus sic stantibus start learning		„skoro sprawy przybrały taki obrót”; klauzula zasadniczej zmiany okoliczności, ustalone warunki obowiązują, o ile okoliczności się nie zmienią, np. siła nabywcza pieniądza;
231. exceptio non adimpleti contractus start learning		zarzut niewykonanej umowy;
232. dolus start learning		zły zamiar (wina umyślna);
233. culpa start learning		wina nieumyślna, niedbalstwo;
234. culpa in abstracto start learning		niedochowanie staranności wg abstrakcyjnego wzorca, za który uważa się;
235. culpa in concreto start learning		niedochowanie staranności;
236. culpa Aquiliana start learning		wina akwiliańska – okalecznie lub zabicie niewolnika lub zwierzęcia, bezpodstawne umorzenie długu;
237. culpa in eligendo start learning		niedbalstwo przy wyborze, np. przyjęcie do pracy nieodpowiednich osób;
238. culpa in custodiendo start learning		wina osoby zobowiązanej do nadzoru rzeczy np. gdy ją ktoś ukradł z powodu niewłaściwego dopilnowania;
239. culpa in contrahendo start learning		wina przy zawieraniu kontraktu, gdy źle sformułujemy umowę;
240. casus start learning		sprawa, przypadek;
241. vis maior start learning		siła wyższa;
242. lex fori processualis start learning		prawo procesowe jakie obowiązuje w miejscu gdzie toczy się spór;
243. iudicium - actus trium personarum start learning		sąd - akt (czynność) 3 osób: sędziego, powoda i pozwanego
244. audiatur et altera pars start learning		niech będzie wysłuchana i druga strona (zasada kontradyktoryjności);
245. domini litis start learning		władcy(dysponenci procesu/sporu) zarządzają procesem, decydują o tym czy spór się odbędzie czy nie;
246. nemo iudex sine actore start learning		nie ma sędziego bez powoda(musi zostać wniesione powództwo, inaczej nie ma sprawy);
247. vigilantibus iura sunt scripta start learning		prawa pisane są dla pilnujących/uważnych;
248. ne eat iudex ultra petita partium start learning		niech nie wychodzi sędzia ponad żądanie stron (kompetencje sędziego mieszczą się tylko w granicach jakie wytaczają strony);
249. ante litem natam start learning		przed powstaniem sporu;
250. post litem natam start learning		po powstaniu sporu;
251. qui rem in iudicium ducti start learning		ten, który wniósł sprawę do sądu;
252. contra quem res in iudicium deducitur start learning		ten jest pozwanym, przeciwko komu została wniesiona sprawa do sądu
253. legitimatio ad processus start learning		upoważnienie do (prowadzenia) procesu;
254. legitimatio ad causam start learning		upoważnienie do konkretnej sprawy, występowanie w procesie w charakterze strony procesowej;
255. successio mortis causa start learning		następstwo prawne na wypadek śmierci;
256. successio inter vivos start learning		następstwo prawne między żyjącymi np. kiedy spakobierca przejął część spadku za życia spadkodawcy;
257. res iudicata - inter partes start learning		sprawa osądzona - tworzy prawo między stronami;
258. res inter alios gesta start learning		rzecz dokonana między osobami trzecimi
259. ad quem start learning		do pewnego czasu;
260. post quem start learning		po pewnym czasie;
261. prorogatio fori start learning		zgodny wybór sądu przez strony (oddanie do rozstrzygnięcia sporu sądowi bez względu na jego właściwość miejscową czy osobową);
262. prorogatio iurisdictionis start learning		przedłużenie jurysdykcji (do zakończenia sprawy sąd będzie właściwy);
263. prorogatio imperii start learning		przedłużenie władzy;
264. exceptiones peremptoriae start learning		zarzuty powodujące zniweczenie żądania (trwałe) np. przedawnienie;
265. exceptiones dilatoriae start learning		oddalenie powództwa ze względu na niewłaściwość sądu (przejściowe);
266. exceptiones non sunt extendendae start learning		zarzut należy interpretować ściśle, nie rozszerzająco, wyjątków nie należy interpretować rozszerzająco;
267. replicatio start learning		odpowiedź na zarzuty;
268. duplicatio start learning		odpowiedź na odpowiedź (replikację);
269. onus proferendi start learning		ciężar wniesienia dowodu, przytoczenia twierdzeń, dla uczestników (ciężar przytoczenia dowodu), strony są obowiązane podejmować działania, ażeby wyjaśnić istotne okoliczności sprawy i przedstawiać dowody;
270. onus probandi start learning		ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, ciężar na oskarżycielu;
271. ei incumbit probatio qui dicit non qui negat start learning		ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, co zaprzecza;
272. ne bis in idem start learning		nie można wnieść powództwa 2 razy w tej samej sprawie;
273. sententia facit ius inter partes start learning		wykrok stanowi prawo między stronami;
274. votum separatum start learning		zdanie odrębne np. odrębne zdanie sędziego w sądzie kolegialnym, odcięcie i uzasadnienie swojego stanowiska, uzasadnienie to powinno być na sporządzone na piśmie;
275. reformatio in peius start learning		zmiana/reforma na gorsze. Ten kto wnosi apelację nie może dostać gorszego wyroku niż w sądzie 1 instancji (wyjątek stanowi prokurator wg KPK);
276. de minimis non curat praetor start learning		drobnostkami nie zajmuje się sąd np. sprawy o małej szkodliwości społecznej;
277. error in procedendo start learning		błąd w procedurze postępowania/proceduralny np. niepodpisanie pisma;
278. iudex inhabilis start learning		sędzia niezdolny do wydania wyroku (wyłączony przez ustawę) np. kiedy jest krewnym jednej ze stron;
279. iudex suspectus start learning		sędzia podejrzany (wyłączony na wniosek którejś ze stron gdy są wątpliwości co do jego stronniczości) np. gdy istnieje podejrzenie romansu między sędzią, a oskarżonym;
280. absolutio ab instantia start learning		wyrok uwalniający, zakończenie sprawy w wyniku umorzenia, np. z powodu braku dowodu winy;
281. professio iuris start learning		na podstawie jakiego prawa ma orzekać sąd, wyznanie prawa, oświadczenie osoby o tym jakiemu prawu podlega (osobowość prawa w średniowieczu);
282. ad litis ordinationem start learning		to co dotyczy prowadzenia procesu;
283. ad litem decidendam start learning		to co się bierze pod uwagę przy wydaniu wyroku;
284. compensatio start learning		potrącenie, wzajemne zaliczenie długów i wierzytelności;
285. novatio start learning		odnowienie, przemiana zobowiązania w nowe;
286. cessio start learning		cesja, przelew (przeniesienie) wierzytelności, odstępowanie swoich praw (wierzytelności) osobie trzeciej;
287. error in iudicando start learning		błąd materialny w osądzeniu;
288. cessio legis start learning		cesja z mocy ustawy, odstąpienie uprawnienia na mocy ustawy;
289. actio Pauliana start learning		skarga pauliańska, powództwo przysługujące wierzycielom w razie ich pokrzywdzenia przez działania dłużnika, mające na celu odwrócenie skutków takich działań, miało ono na celu unieważnienie czynności zdziałanych na szkodę wierzycieli przez dłużnika np. wyzbywanie się majątku przez dłużnika;
290. tempus deliberandi start learning		czas do namysłu;
291. emptio rei speratae start learning		kupno rzeczy przyszłej, spodziewanej np. plony (charakter warunkowy, kontrakt wywiera skutki prawne jedynie w przypadku ziszczenia się warunku);
292. emptio spei start learning		kupno szansy, losu np. zwierzyny z polowania, (wywiera skutki prawne nawet w przypadku nieuzyskania oczekiwanych rezultatów);
293. res extra commercium start learning		rzeczy wyłączone z obrotu prawnego;
294. dicta et promissa start learning		to, co zostało powiedziane, przyrzeczone przez sprzedającego właściwości przedmiotu kupna (sprzedawca odpowiada za nie w myśl zwyczajów kupieckich i przepisów prawnych);
295. pactum reservati dominii start learning		umowa z zastrzeżeniem własności, np. zastrzeżenie własności sprzedawanego przedmiotu na rzecz sprzedawcy aż do chwili zapłaty ceny;
296. pactum displicentiae start learning		umowa o zwrot rzeczy, np. sprzedaż na próbę, gdy kupujący może do określonego czasu wycofać się z kontraktu, uznając, że towar mu nie odpowiada;
297. pactum in favorem tertii start learning		umowa na rzecz osoby trzeciej, np. dłużnik, zamiast świadczyć do rąk wierzyciela, jak w typowym stosunku obligacyjnym, jest zobowiązany spełnić świadczenie na rzecz osoby trzeciej;
298. pactum de retroemendo start learning		umowa sprzedaży z zastrzeżeniem prawa odkupu (za tę samą cenę);
299. emptio ad gustum start learning		kupno z zastrzeżeniem prawa do zwrotu, jeśli dana rzecz nie będzie się kupującemu podobała (jeszcze nie zawarta umowa, dopiero gdy dany przedmiot mi się spodoba to jest zawarta umowa);
300. negotiorum gestio start learning		prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia;
301. affectio (animus) societatis start learning		chęć (wola) pozostawania w spółce;
302. locatio conductio operis start learning		najem dzieła, zobowiązanie wykonawcy dzieła do wykonania oznaczonego dzieła dla zamawiającego. W zamian za to zamawiający był zobowiązany zapłacić ustalone wynagrodzenie w pieniądzach;
303. in situ criminis! start learning		bierze się pod uwagę ustawę w miejscu gdzie popełniono przestępstwo;
304. pacta sunt servanda start learning		umów należy dotrzymywać;
305. ius soli start learning		prawo ziemi, jeden ze sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa;
306. qui in territorio meo est, etiam meus subditus est start learning		kto jest na moim terytorium podlega mojej władzy;
307. quidquid est in territorio, est etiam de territorio start learning		wszystkie rzeczy znajdujące się na danym terytorium podlegają jego władzy i prawu;
308. persona non grata start learning		osoba niemile widziana, (status ten otrzymują osoby przyłapane na szpiegostwie, muszą wtedy ulotnić się z danego kraju);
309. crimen start learning		przestępstwo/ zbrodnia;
310. delictum start learning		czyn niedozwolony;
311. liber inventarius! start learning		księga inwentarzowa;
312. libri baptisatorum! start learning		parafialna księga chrztu;
313. libri sponsorum! start learning		parafialna księga zawartych małżeństw;
314. libri morturorum/libri demortuorum! start learning		księga zmarłych;
315. delictum frustratum! start learning		przestępstwo chybione;
316. nullum crimen, nulla poena sine lege poenali anteriori start learning		nie ma przestępstwa jeżeli wcześniej nie było zagrożenia sankcją karną;
317. sine lege scripta start learning		bez ustawy pisemnej;
318. sine lege certa start learning		bez ustawy ściśle określonej;
319. sine lege praevia start learning		bez ustawy wcześniejszej;
320. victima start learning		ofiara przestępstwa;
321. vis start learning		siła;
322. vis ac metus start learning		siła i groźba;
323. vis privata start learning		skarga prywatna na wniosek pokrzywdzonego - jeśli została zastosowana przemoc, np. gwałt
324. vis publica start learning		skarga publiczna - oskarżenie z urzędu;
325. vis legis start learning		z mocy prawa;
326. vis testamenti start learning		moc/ważność testamentu;
327. vis probandi start learning		moc dowodu;
328. vis absoluta start learning		siła której nie można się oprzeć;
329. vis compulsiva start learning		siła mogąca oddziaływać na psychikę jednostki/ przymus psychiczny;
330. dolus generalis start learning		zły zamiar ogólny;
331. dolus directus start learning		zły zamiar bezpośredni;
332. dolus directus repentinus start learning		zły zamiar nagły;
333. dolus directus praemeditatus start learning		zły zamiar zamierzony;
334. dolus eventualis start learning		zły zamiar ewentualny, (np. idę napaść na bank i JEŚLI spotkam strażnika to go zabiję)
335. culpa dolo exorta start learning		wina, która pochodzi ze złego zamiaru;
336. delictum putativum start learning		przestępstwo mniemane, urojenie „sprawca” myśli, że je popełnił, sprawca myśli, że czyn dokonany jest przestępstwem;
337. in dubio pro reo start learning		w razie wątpliwości brana jest pod uwagę kara łagodniejsza, to co przemawia na korzyść oskarżonego. W razie wątpliwości na korzyść oskarżonego;
338. in dubio pro libertate start learning		uznanie, że ktoś jest wolny jak są wątpliwości, w razie wątpliwości na korzyść wolności, jeżeli pojawia się wątpliwość czy dany czyn jest dozwolony czy też nie, należy przyjąć, że jest dozwolony;
339. dolus non praesumitur start learning		złego zamiaru się nie domniemywa (powiązane z zasadą domniemania niewinności);
340. nemo prudens punit quia peccatum est sed ne peccetur start learning		nikt roztropny nie karze dlatego, że ktoś popełnił przestępstwo, ale żeby inni nie popełniali przestępstwa (prewencja);
341. delicta parentum liberis non nocet start learning		dzieci nie odpowiadają za przestępstwa rodziców;
342. reus in exceptione actor est start learning		pozwany jeśli stawia zarzut, staje się powodem;
343. verba volant, scripta manent start learning		słowa ulatują, pisma pozostają;
344. nemo iudex in propria (sua) causa start learning		nikt nie jest sędzią we własnej sprawie;
345. causa principalis start learning		proces główny;
346. causa accessoria start learning		kwestia dodatkowa;
347. res iudicata pro veritate habetur start learning		jeżeli zapadł prawomocny wyrok, taki wyrok jest prawdziwy;
348. ne bis in idem crimen iudicetur start learning		nie można kogoś karać za ten sam czyn 2 razy. Nie wolno dwa razy osądzać tego samego przestępstwa, w tej samej sprawie;
349. confessio est regina probationum start learning		przyznanie się (do winy) jest królową dowodu;
353. lex satura start learning		przepis regulujący różne kwestie ujęte w jednym zwartym przepisie;

Łacina

You must sign in to write a comment

More