→ HYDROSFERA → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
Hydrosfera start learning		Powłoka wodna Ziemi obejmująca wody atmosferyczne, powierzchniowe i podziemne. W każdej formie.
Zasoby wodne świata w % start learning		96,50%- ocean światowy, 1,74% - pokrywa śnieżna i lodowce, 1,70% - wody podziemne
% wód słodkich i wód słonych start learning		97,5% - wody słone, 2,5% - wody słodkie
Cykl hydrologiczny start learning		Krążenie wody między atmosferą, hydrosferą i litosferą.
Transpiracja start learning		Parowanie z powierzchni roślin i zwierząt.
Sublimacja start learning		Przejście lodu w parę wodną (z pominięciem fazy ciekłej)
Kondensacja start learning		Skroplenie pary wodnej, powstanie chmur
Resublimacja start learning		Przejście pary wodnej w lód (z pominięciem fazy ciekłej)
Ewaporacja start learning		Parowanie wody z gleby.
Retencja start learning		Czasowe wyłączenie wody z obiegu. Lodowce, wieloletnia zmarzlina, śnieg, wody głębinowe
Mały obieg wody start learning		atmosfera > kontynent \| atmosfera > ocean
Duży obieg wody start learning		ocean > atmosfera > obszar lądowy
Bilans wodny start learning		Zestawienie przychodów i ubytków wody na danym obszarze w określonym czasie. P = E + H
Rok hydrologiczny w Polsce start learning		od listopada do października
Miejsca na ziemi z dodatnim bilansem wody start learning		strefa równikowa, strefa okołobiegunowa, tereny nadmorskie, dowietrzna strona gór, obszary o rozwiniętej sieci rzecznej
Miejsca na ziemi z ujemnym bilansem wody start learning		Strefa zwrotnikowa, tereny nadmorskie z zimnym prądem morskim, tereny w cieniu opadowym (zawietrzna strona gór)
Powierzchnia oceanów i mórz start learning		361 mln km2
Podział wszechoceanu według wielkości start learning		Spokojny, Atlantycki, Indyjski, Arktyczny
Morze start learning		Część oceanu oddzielona od wód otwartych.
Morze otwarte start learning		Szeroko połączone z oceanem.Np. morze północne, arabskie, norweskie
Morze przybrzeżne start learning		Oddzielona od oceanu łańcuchami wysp lub półwyspem.np. Morze Ochockie, Japońskie, Beringa, Południowochińskie
Morze międzywyspowe start learning		Znajdujące się pomiędzy wyspami.Np. Celbes, Jawajskie, Moluckie
Morze śródziemne start learning		Łączące się z oceanem przez cieśniny. Międzykontynentalne lub wewnątrzkontynentalne.
Średnie stężenie soli w wodzie morskiej start learning		35‰ (35g/l)
Morze z największym zasoleniem start learning		Morze czerwone 46‰ (duże parowanie, niewielkie opady, mały dopływ innej wody, ograniczony kontakt z oceanem)
Najmniejsze zasolenie start learning		Morza wewnętrzne (np. Bałtyk) 3-10‰
Średnia temperatura wód powierzchniowych start learning		17,4
W jakiej temperaturze woda ma największą gęstość? start learning		4
Barwa wody: niebieska start learning		brak planktonu i zawiesiny - strefa gorąca
Barwa wody: niebiesko-zielona start learning		plankton zwierzęcy - strefa zimna
Barwa wody: żółto-brunatna start learning		Plankton roślinny, składniki mineralne dostarczane przez rzeki
Barwa wody: czerwona start learning		pyły pustynne lub czerwony plankton - Morze Czerwone
Falowanie start learning		Rytmiczny ruch wody wywołany wiatrem.
Tsunami start learning		Fale wywołane podwodnym trzęsieniem ziemi lub wybuchem wulkanu.
Pływy start learning		Cykliczne pionowe wahania poziomu wód. > siła przyciągania Ziemi i księżyca
Pływy syzygijne start learning		PEŁNIA lub NÓW > Księżyc i słońce w jednej lini > sumuje się ich siła przyciągania
Pływy Kwadrowe start learning		I i III kwadra > księżyc stoi w opozycji do słońca i jego oddziaływanie jest częściowo znoszone przez naszą gwiazdę
Największe pływy występują w akwenach start learning		Zatoka Fundy (Kanada) 20m, Rio Gallegos (ARgentyna) 18m, Kanał La Manche 16m
Prądy morskie start learning		Ogromne masy wody przemieszczające się poziomo w powierzchniowych warstwach mórz i oceanów. Przyczyna: stałe wiatry - pasaty, różnica gęstości wód
Prądy ciepłe morskie start learning		ciepła woda, zwiększanie temperatury, większa ilość opadów, od równika do wyższych szerokości
Prądy zimne morskie start learning		zimna woda, obniżenie temperatury, mniejsze opady, od biegunów ku równikowi
Prąd ciepły start learning		Prąd północnorównikowy
prąd ciepły start learning		Prąd południoworównikowy
Prąd ciepły start learning		Prąd równikowy wsteczny
Prąd ciepły start learning		Prąd północnoantlantycki
Prąd Ciepły start learning		Prąd Zatokowy
Prąd Ciepły start learning		Północnoantlantycki
Prąd ciepły start learning		Prąd Norweski
Prąd ciepły start learning		Prąd Kuro-Siwo
Prąd ciepły start learning		Prąd Madagaskarski
Prąd ciepły start learning		Prąd Mozambicki
Prąd ciepły start learning		Somalijski
Prąd ciepły start learning		Wschodnioaustralijski
Prąd ciepły start learning		Gwinejski
Prąd ciepły start learning		Brazylijski
Prąd zimny start learning		Dryf Wiatrów zachodnich
Prąd zimny start learning		Grenlandzki
Prąd zimny start learning		Labradorski
Prąd zimny start learning		Kalifornijski
Prąd zimny start learning		Peruwiański
Prąd zimny start learning		Benguelski
Prąd zimny start learning		Zachodnioaustralijski
Prąd zimny start learning		Oja-Siwo
Prąd zimny start learning		Kanaryjski
Prąd zimny start learning		Arktyczny prąd okołobiegunowy
Sejsze start learning		(fale stojące) Podniesienie lub obniżenie poziomu wody w częsci zamkniętego zbiornika wodnego. Wywołane różnicą ciśnienia atmosferycznego. N- podnosi się W-opada
DOWNWELLING start learning		Pionowy ruch wody morskiej spowodowany róznicą gęstości wody. Zapadanie się wód do głębokości ok. 1km. CZęść wód zimnych prądów morskich na styku z prądami ciepłymi. 50 a 60 szerokość
UPWELLING start learning		Pionowy ruch wody>różnica gęstości. Wynoszenie wód głębionowych na powierzchnię, gdzie pasaty wiejące od lądu ""spędzają" z morza wody powierzchniowe. 1cm/doba Strefa międzyzwrotnikowa, zachodnie wybrzeża kontynentów
EL NINO start learning		co 2-7 lat, trwa wiele miesięcy, związane z osłabieniem pasatów. Powoduje: zmiany pogodowe, zahamowanie upwellingu
LA NINA start learning		Przeciwne zjawisko do El nino. Obniżenie temperatury przypowierzchniowej warstwy wód oceanu spokojnego. powód: wzmocnienie pasatów. Powoduje: wzmożenie upwellingu, deszcze monsumowe, obfite opady
Rzeka start learning		Naturalny, powierzchniowy ciek wodny, płynie przez wyżłobione przez siebie koryto. Początek: źródło, jezioro, lodowiec, bagno. Zasilanie: opad, topnienie śniegów, wody podziemne
Rzeka główna start learning		Rzeka płynąca bezpośrednio od źródła do ujścia
Dopływ start learning		Rzeka mająca ujście w rzece głównej. Dzielimy na: prawobrzeżne i lewobrzeżne
System rzeczny start learning		rzeka główna + dopływy
Dorzecze start learning		Obszar, z którego wszystkie wody spływają do jednej rzeki. (np. dorzecze amazonki > wszystkie cieki kończą bieg w amazonce)
Zlewisko start learning		Obszar, z którego wszystkie wody spływają do jednego zbiornika.
Zlewnia start learning		Obszar, z którego wszystkie wody powierzchniowe spływają do jednego punktu danej rzeki.
Dział wodny/ dział wód /wododział start learning		Granica między dwoma dorzeczami lub zlewiskami.
Obszar bezdopływowy start learning		Obszar nienależący do żadnego zlewiska oceanu. WOdy powierzchniowe nie spływają nigdzie, a kończą swój bieg w jeziorze, bagnie, piaskach pustyni.
Przepływ rzeki start learning		Ilość niesionej przez nią wody. m3 lub litry/sekunda
Bifurkacja start learning		Jedna rzeka dzieli się na dwa ramona i odprowadza wodę do różnych dorzeczy. Rzadkie zjawisko.
Kaptaż start learning		Przeciągnięcie rzeki. Jedna rzeka przechwytuje wody innej rzeki na skutek bardzo silnej erozji wstecznej.
Rzeka stała start learning		Płynąca przez cały rok. Dostawa wody równoważy straty.Np. Nil, Wisła
Rzeka okresowa start learning		Tylko w porze deszczowej.np. Kaszgar Chiny
Rzeka epizodyczna start learning		Płynąca przez kilka godzin po ulewnym deszczu.Np. Wadi Saura, Algieria
Ustrój rzeczny (reżim) start learning		Charakterystyczny dla danej rzeki przebieg zjawisk hydrologicznych w ciągu roku. W skład: sposób zasilania, przebieg stanów wody, przebieg przepływów, zlodzenia.
Ustrój rzeczny - Deszczowy równikowy start learning		Równomierne opady, obfite, całoroczne, największe podczas zenitalnego położenia słońca
Ustrój rzeczny - Deszczowy podrównikowy start learning		Największe przepływy w porze deszczowej.
Ustrój rzeczny - Deszczowy śródziemnomorski start learning		max przepływ w okresie zimowym, latem niż
Ustrój rzeczny - deszczowy monsumowy start learning		Wezbrania tylko podczas monsumu letniego
Ustrój rzeczny - deszczowy oceaniczny start learning		równomierne opady w ciągu roku, niewielkie wahania wód, mniejsze parowanie zimą
Ustrój rzeczny - Lodowcowy start learning		Wysokie przepływy latem = topnienie lodowców
Ustrój rzeczny - śnieżny start learning		Wysokie przepływy = wiosna = topnienie śniegu, jesienią niskie
Ustrój rzeczny - śnieżno -deszczowy start learning		wysokie przepływy = topnienie śniegu (wiosna) opady (lato)
Ustrój rzeczny - śnieżno - lodowcowy start learning		Wyrównane przepływy (może być różnie)
najdłuższe rzeki świata start learning		Nil, amazonka, jangcy, Missisipi z Missouri, ob z irtyszem
największe rzeki świata start learning		amazonka, kongo, Missisipi z Missouri, parana, la płata, ob z irtyszem
rzeki z największym przepływem start learning		amazonka, kongo, jangcy
jezioro start learning		naturalny zbiornik wodny utworzony w zagłębieniu terenu. nie podlega wymianie z wodą morska. aby powstało: nieckowaty charakter terenu, nieprzepuszczalne skały w pobliżu, dostawa wody
jezioro przepływowe start learning		zasilanie: wody rzek wpływają i wypływają z jeziora
jezioro odpływowe start learning		zasilanie: wody rzek tylko wypływają z jeziora
jezioro bezdoplywowe start learning		zasilanie: wody rzek tylko wpływają do jeziora
jezioro słodkie start learning		zasolenie poniżej 1 promila jeziora strefy umiarkowanej i zimnej
jezioro słonawe start learning		zasolenie od 1-20 większość jezior przybrzeżnych: jezioro jamno, maracaibo
jezioro stałe start learning		misa jeziora wypełniona przez cały rok Bajkał, Ontario, mamry
jezioro słone start learning		powyżej 20 klimat suchy: jezioro Elton, jezioro martwe. wielkie jezioro słone
jezioro okresowe start learning		wysycha w porze suchej (częściowo lub całkowicie) jezioro Czad, jezioro eyre
jezioro epizodyczne start learning		wypełnione tylko po obfitych opadach lub roztopach Małe jeziora
jezioro tektoniczne start learning		w zagłębieniu powstałym w wyniku ruchów skorupy. długie, wąskie i bardzo głębokie Bajkał, morze martwe, jezioro Wiktorii, Loch ness
jezioro wuklaniczne start learning		w kraterach lub kalderach wygasłych wulkanów głębokie, okrągłe, niewielkie jezioro albano (Włochy)
jezioro kosmiczne = meteorytowe start learning		po uderzeniu meteorytów okrągłe kratery w rezerwacie morasko (poznań)
jezioro krasowe start learning		w zagłębieniach pochodzenia krasowego, utworzone przez wody krasowe głębokie, zróżnicowane jezioro w Krasie jugoslawskim na Polesiu lubelskim
jezioro przybrzeżne start learning		odcięcie zatoki przez mierzeje płytkie, duże, nieregularny kształt Łebsko, Gardno, sarbsko, wicko
jezioro reliktowe start learning		pozostałość po dawnym morzu lub większym jeziorze zróżnicowany kształt i głębokość morze kaspijskie, jezioro arabskie
jezioro morenowe start learning		w wyniku zamknięcia odpływu wód przez morenę czołową lub zagłębienie w morenie dennej płytkie, duże, zróżnicowany kształt mamy, Śniardwy
jezioro rynnowe start learning		w wyniku erozji, w rynnach polodowcowych wąskie, długie, głębokie Hańcza, gopło
jezioro cyrkowe start learning		w dawnych polach firnowych Małe, głębokie, okrągłe Czarny staw, wielki staw
jeziora meandrowe start learning		w dawnej części koryta rzecznego, dawny meander wąskie, płytkie, w kształcie sierpa
jezioro deltowe start learning		w zagłębieniach powstałych w obrębie delty płytkie, nieregularny kształt
największe jeziora świata start learning		morze kaspijskie. jezioro górne. jezioro Wiktorii
najgłębsze jeziora świata start learning		Bajkał. Tanganika, morze kaspijskie
BAGNA start learning		tereny trwale nadmiernie uwilgocone. w zagłębieniach, na pojezierzach, wieczna zmarzlina
TORFOWISKO start learning		porośnięte roślinnością wodolubną, dochodzi w nim do gromadzenia się martwej materii organicznej.
KRIOSFERA start learning		Powłoka, która tworzą lody na Ziemi. Na powierzchni litosfery, pod, w hydrosferze i atmosferze
Największy obszar zlodowacony start learning		Antarktyda. Lądolód o wielkości 13mln km2 i grubość ok 4 km
Występowanie lodowców w Europie start learning		Alpy, Pireneje, Góry Skandynawskie, Islandi
Występowanie lodowców w Azji start learning		Himalaje, Tybet, Karakorum, Pamirz, Kaukaz, Syberia, Daleki Wschód
Lodowce w Afryce start learning		Kilimandżaro, Kenia, Ruwenzori
Jedyny kontynent bez zlodowacenia start learning		Australia (bez oceani!)
Lodowiec start learning		Powstająca na powierzchni Ziemi masa lodu, pozostająca w ciągłym powolnym ruchu.
Warunki niezbędne do powstania lodowca start learning		1. Położenie powyżej granicy wiecznego śniegu 2. opady śniegu 3. pole firnowe (zagłębienia)
Granica wiecznego śniegu start learning		Wysokość, powyżej której w ciągu roku więcej przybywa śniegu niż topnieje.
Etapy powstawania lodu lodowcowego start learning		śnieg>firn(ziarnisty śnieg)>lód firnowy(szary lub biały)>lód lodowcowy(niebieskawy)
ABLACJA start learning		Gdy jęzor lodowcowy zejdzie poniżej granicy wiecznego śniegu ulega topnieniu
AKUMULACJA (LODOWCA) start learning		Gromadzenie się śniegu w polu firnowym
transgresja lodowca start learning		akumulacja>ablacja - czoło lodowca przesuwa się ku przodowi(zimą)
stagnacja lodowca start learning		akumulacja=albacja - czoło lodowca stoi w miejscu
regresja lodowca start learning		akumulacja<ablacja - czoło lodowca cofa się (latem)
LODOWIEC CYRKOWY (KAROWY) start learning		Wykształcone tylko pole firnowe (brak jęzora) np. Pireneje, Alpy
LODOWIEC ALPEJSKI (DOLINNY) start learning		Jedno pole firnowe i jeden jęzor wypełniający dolinę.
LODOWIEC NORWESKI (FIELDOWY) start learning		Powstaje na płaskowyżach zwanych fieldami, spływa w różnych kierunkach wielkimi jęzorami
LODOWIEC PIEDMONTOWY(podgórski) start learning		Kilka jęzorów wypływających z własnych pól firnowych u podnóża góry łączy się w jedno.
LODOWIEC HIMALAJSKI (rozgałęzione) start learning		Silnie rozbudowany, wypełnia sieć sąsiadujących dolin, połączenie kilku mniejszych lodowców.
LĄDOLÓD start learning		Rozległa pokrywa lodowa, przykrywająca wielkie obszary. We wszystkich kierunkach.
LĄDOLÓD NA ANTARKTYDZIE start learning		Prawie cała powierzchnia pokryta lodem 90% ogólnej masy lodu lodowcowego Grubość do 4500m
LĄDOLÓD NA GRENLANDI start learning		80% powierzchni wyspy 9%ogólnej masy lodu lodowcowego na Ziemi grubość do 3400m
Lodowiec szelfowy start learning		Część lądolodu zanurzona w wodzie.
Cielenie się lodowca start learning		Oderwanie lodowca szelfowego od lądolodu, tworzenie się gór lodowych.
Wieloletnia zmarźlina start learning		Trwale zamarźnięta warstwa gleby i skał wraz z wodami podziemnymi. Podczas lata odmarza tylko do głębokości 025-0,5m - warstwa czynna -Wszędzie tam gdzie roczna średnia -0 -14% powierzchni lądów
Wody podziemne start learning		Wody wypełniające pory i pęknięcia w skałach.
Warstwa wodnonośna start learning		warstwy skalne, w których gromadzi się woda.
Strefa nasycenia (zawodniona, saturacji) start learning		Górna część litosfery, położona poniżej strefy aeracji, w której wszystkie pory i szczeliny są wypełnione wodą.
Strefa napowietrzenia (strefa aeracji) start learning		Powyżej zwierciadła wody gruntowej, gdzie część porów i szczelin wypełnia powietrze.
Zwierciadło wody gruntowej(poziom) start learning		Powierzchnia oddzielająca strefę nasyconą od napowietrzonej.
Zwierciadło wody gruntowej - SWOBODNE start learning		W skałach przepuszczalnych: naśladuje powierzchnię terenu Podnosi się: po obfitych opadach, obniża: w czasie suszy (na zboczach - nachylone, w dolinach - niżej, na grzbietach - wyżej)
Zwierciadło wody gruntowej - NAPIĘTE start learning		Wymuszone przez przebieg skał nieprzepuszczalnych Podnosi się tylko wtedy, gdy dojdzie do przerwania warstwy skał nieprzepuszczalnych np. przez budowę studni
WODY INFLITRACYJNE start learning		Wody z opadów atmosferycznych wsiąkające z powierzchni Ziemi pod wpływem grawitacji decydująca większość wód
WODY KONDENSACYJNE start learning		Wody, które powstały w wyniku skraplania się pary wodnej w warstwach skalnych Obszary gorące i suche
WODY JUWENILNE start learning		Woda z kondensacji pary wodnej wydzielającej się z magmy Na obszarach czynnego wulkanizmu
WODY RELIKTOWE start learning		Z dawnych epok geologicznych, uwięzione w skałach Na dużych głębokościach, przykryte warstwami nieprzepuszczalnymi
WODY ZASKÓRNE start learning		Bardzo płytko (korzenie roślin) Często bardzo silnie zanieczyszczone (rozkład, odpady, nawozy) Podlegają zmianom temperatury i silnemu parowaniu
WODY GRUNTOWE start learning		Zasilane są z powierzchni Ziemi przez infiltrację Mało zanieczyszczone, nadające się do spożycia Nie podlegają wahaniom temperatury powietrza
WODY GŁĘBINOWE start learning		90% wód podziemnych, nie biorą udziału w cyklu bardzo czyste, przefiltrowane, często zmineralizowane Bardzo głęboko, najczęściej są dawnymi wodami reliktowymi, odizolowane skałami nieprzepuszczalnymi
WODY WGŁĘBNE start learning		Występują pod skałami nieprzepuszczalnymi Wody artezyjskie i subartezyjskie Zasilane opadami atmosferycznymi oraz wodami powierzchniowymi
WODY KRASOWE start learning		Krążą w szczelinach powstałych w skałach węglanowych (np. wapieniach) Przyczyna zachodzenia zjawisk krasowych
WODA ARTEZYJSKA start learning		Nieckowate ukształtowanie terenu, warstwy: nieprzepuszczalna - przepuszczalna - nieprzepuszczalna Warstwa przepuszczalna musi dochodzić do powierzchni ziemi aby zasilać zbiornik
STUDNIA ARTEZYJSKA start learning		Przewiercenie się przez warstwę nieprzepuszczalną Woda pod bardzo dużym ciśnieniem wypłynie na powierzchnię
STUDNIA SUBARTEZYJSKA start learning		Przebicie warstwy nieprzepuszczalnej Woda popłynie do góry, nie wypłynie na powierzchnię
ŹRÓDŁO start learning		Naturalny wypływ wody podziemnej na powierzchnię
Źródło zstępujące start learning		(spływowe, grawitacyjne) wypływa zgodnie z siłą grawitacji
Źródło wstępujące start learning		(podpływowe, hydrostatyczne) wypychana pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego
ŹRÓDŁO SZCZELINOWE start learning		Wypływa z szczelin skalnych
ŹRÓDŁO WARSTWOWE start learning		wypływa z dolnej częsci warstwy wodonośnej znajdującej się nad warstwą nieprzepuszczalną
ŹRÓDŁO USKOKOWE start learning		Wypływa wzdłuż uskoku biegnącego przez warstwy nieprzepuszczalne
ŹRÓDŁO KRASOWE=wywierzysko start learning		w skałach krasowiejących, wypływa z szczelin, próżni
GEJZERY start learning		Źródła wody wytryskującej w regularnych odstępach czasu. Islandia, półwysep Kamczatka w Rosji, Nowa Zelandia, Park Narodowy Yellowstone w USA Na terenach czynnego wulkanizmu

HYDROSFERA

You must sign in to write a comment

More