→ Historia → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
rewolucja neolityczna start learning		przejście do osiadłego trybu życia
neolit start learning		osiadły tryb życia
Żyzny półksiężyc start learning		pierwsze osady rolnicze, 10 000 lat p.n.e., Palestyna i Mezopotamia, od Morza Śródziemnego przez Morze Martwe do okolic Zatoki Perskiej, rzeki: Jordan, Eufrat, Tygrys
Egipt start learning		pierwsze osady 3500 p.n.e., nad Nilem
Piramidy w Gizie (Memfisie) start learning		2560 p.n.e. w Egipcie, piramida Cheopsa - jeden z 7 cudów świata
Monarchia despotyczna start learning		Rządzi jedna osoba, która nie podlega żadnym prawom, np. starożytny Egipt (Faraonowie)
Teokracja start learning		władca wcieleniem boga (np. Faraon 3500 p.n.e., gdy zjednoczył się dolny i górny Egipt)
Pismo start learning		usprawniało transakcje i pobór podatków, pozwalało przekazywać rozkazy władcy, spisywanie praw, ochrona przed nadużyciem
Sumer i Babilonia (część Mezopotamii ok. 4300 - 3100 p.n.e) start learning		Koło, pismo, brąz, kodeks prawny (Hammurabiego), kalendarz, matematyka, astronomia, medycyna, politeizm (wielu bogów), monarchia despotyczna, sieć irygacyjna (kanały)
Paleolit start learning		koczowniczy tryb życia
Judaizm start learning		przymierze z Jahwe, oczekiwanie na Mesjasza, jeden Bóg, zmartwychwstanie, wolna wola, zbawienie przez pokutę
Menora start learning		w judaizmie, święty, złoty, siedmioramienny świecznik, ustawiony w Pierwszym Przybytku
Gwiazda Dawida start learning		godło Izraela od 1948
Tora (pięcioksiąg) start learning		Najważniejszy tekst judaizmu, znajduje się w Aron ha-kodeszu
Cywilizacja grecka start learning		ciepły, suchy klimat (susze), wojna o ziemię, hodowla, rzemiosło, wino, oliwa, handel morski i rybołówstwo
Polis start learning		miasta-państwa w starożytnej Grecji, nie było wspólnego państwa przez góry, które były też ochroną przed wrogami
Religia grecka start learning		Politeizm, antropomorfizm, boska hierarchia, herosi, przeznaczenie, wyrocznie, kult ważniejszy niż wiara, wspólni bogowie jednoczą Greków
Politeizm start learning		wiara w wielu bogów
Antropomorfizm start learning		bogowie o cechach ludzkich (np. starożytna Grecja)
bóg grecki - Zeus start learning		władca Olimpu, bóg nieba i piorunów
grecki bóg - Hades start learning		brat Zeusa, bóg świata podziemi
grecki bóg - Posejdon start learning		bóg morza
grecki bóg - Hefajstos start learning		bóg ognia, opiekun rzemieślników
grecki bóg - Atena start learning		bogini mądrości
grecki bóg - Apollo start learning		opiekun Muz, pan wyroczni
grecki bóg - Ares start learning		bóg wojny
grecki bóg - Demeter start learning		bogini ziemi i urodzaju
grecki bóg - Afrodyta start learning		bogini miłości
grecki bóg - Hermes start learning		bóg kupców i złodziei
Ostracyzm start learning		starożytna Grecja, tajne głosowanie na skorupkach kogo wywalić z miasta
Arystokracja start learning		Elitarna warstwa społeczna w starożytnej Grecji, dziedziczna (1200 p.n.e. podczas najazdu Dorów)
Demokracja pośrednia start learning		decyzje podejmują przedstawiciele społeczeństwa wybrani w wyborach (np. Polska)
Demokracja bezpośrednia start learning		decyzje podejmuje się przez głosowanie ludowe, mogą wziąć udział wszyscy uprawnieni obywatele
Ostatni król Rzymu start learning		Tarkwiniusz Pyszny, po nim nastała rebublika (509 r. p.n.e)
Republika w Rzymie - kiedy start learning		509 - 27 r. p.n.e.
Republika Rzymu start learning		Zgromadzenia Ludowe i system urzędniczy
Zasady systemu urzędniczego w Rzymie start learning		wybieralność, kolegialność, ograniczenie czasowe funkcji, bezpłatność, odpowiedzialność za sprawowaną funkcję
Cesarstwo w starożytnym Rzymie - kiedy start learning		27 p.n. e, gdy Gajusz Oktawiusz przejął władzę
Rzym cesarstwem start learning		pozory trwania republiki, która miała jedynie znaczenie symboliczne, cesarz
Princeps start learning		cesarz, utrzymuje starożytny Rzym (wojsko, skarb, urzędników)
Patrycjusze start learning		Wyższa warstwa społeczna w starożytnym Rzymie, dziedziczna
Plebejusze start learning		Gorsza warstwa społeczna w starożytnym Rzymie, bylo wolni, ale do pewnego momentu nie mieli praw obywatelskich
Nobilitas start learning		rzymskie usposobienie szlachectwa (po reformach politycznych w III w.), złączenie patrycjuszy i plebsu przez małżeństwo
Proletariusze start learning		w starożytnym Rzymie najbiedniejsi, bez ziemi
Przyczyny ekspansji (podboju) Rzymu start learning		ziemie uprawne, łupy, niewolnicy, ambicje cesarzy, przejęcie strategicznych obszarów, likwidacja konkurencji (wojny punickie z Kartaginą)
Romanizacja start learning		przyjmowanie przez podbite tereny kultury Rzymskiej i Łaciny
Hellenizacja Rzymu start learning		przyjmowanie elementów greckiej kultury
Sparkatus start learning		ok. 109 - 71 p.n. e, niewolnik, gladiator rzymski, przywódca największego w historii Rzymu powstania niewolników
Skutni ekspansji Rzymu start learning		romanizacja, hellenizacja, Imperium Romanum, utworzenie armii zawodowej, rozprzestrzenienie się osiągnięć cywilizacji rzymskiej, problem niewolnictwa (Spartakus)
Prowincje rzymskie start learning		jednostki admimistracyjne cesarstwa rzymskiego na podbitych terytoriach (poza Italią), rządzi urzędnik we współpracy z miejscową elitą
Organizacja podbitych przez Rzym ziem start learning		zajmowali część, większość podbitych państw zachowała niezależność (za daniny, pomoc wojskową), zakładanie kolonii, prowincje
Podział cesarstwa rzymskiego start learning		395 r., cesarzowie byli zabijani więc wprowadzono ich 4, przy rozpadzie było 2
barbaryzacja rzymskiej armii start learning		barbarzyńcy spoza państwa wcielali się do armii
Koniec starożytności start learning		476 r., upadek Rzymu, obalenie ostatniego cesarza Zachodu - Romulusa Augustulusa
Wewnętrzne przyczyny upadku starożytnego Rzymu start learning		trudna do obrony granica, wysokie koszty armii, brak niewolników, nieurodzaj, wojny, spadek liczby ludności - mniej podatków, rosnący dług państwa, niski autorytet cesarzy, podział cesarstwa (395 r.) barbaryzacja armii
Zewnętrze przyczyny upadku Rzymu start learning		napór plemion germańskich, wielka wędrówka ludów (Hunowie, IV i V w.), obalenie ostatniego cesarza Romulusa Augustulusa (476 r.)
Wpływy kultury greckiej na rzymską start learning		podatnoścć na wpływy np. Etrusków, podbój Grecji (II w. p.n.e.), moda na kulturę grecką (studia, nauczyciele, język, moda, dieta, architektura), hellenizacja religii (odbicie bogów), wzorowanie się na literaturze i filozofii
Religia starożytnych Rzymian start learning		Politeizm (bogowie przejęci od Etrusków), dużo wróżb, przyjmowanie bóstw podbitych ludów, popularna religia wschodu, tolerancja religijna (oprócz chrześcijaństwa), boski kult cesarzy
bóg rzymski - Jupiter (Jowisz) start learning		odpowiednik Zeusa
bóg rzymski - Mars start learning		bóg wojny
bóg rzymski - Wenus start learning		bogini miłości
bóg rzymski - Neptun start learning		bóg morza
bóg rzymski - Westa start learning		bogini ogniska domowego
Dorobek starożytnej Grecji i Rzymu start learning		uzupełniające się kultury, wzorzec, punkt odniesienie dla późniejszych kultur, udoskonalali wszystko, wszechstronni, technika, prawo, literatura, sport, filozofia
Wady starożytnej Grecji i Rzymu start learning		niewolnictwo, kobiety, chrześcijanie, eksploatacja podbitych ludów, wady demokracji
Fajne rzeczy starożytnej Grecji start learning		filozofia klasyczna (Tales, Platon, Arystoteles), nauka (Archimedes, Goras, Tales), teatr (tragedie i komedie - Ajschylos, Sofokles), architektura, rzeźba (Fidiasz, Myron, Poliklet), literatura (Homer), demokracja
Fajne rzeczy w starożytnym Rzymie start learning		Prawo rzymskie, architektura (łuk, kopuły), kalendarz rzymski, drogi, akwedukty, republika
Chrześcijaństwo - gdzie start learning		ok. 300 r. dzisiejsza Turcja, potem IV - V w. na zachód
Powstanie Chrześcijaństwa start learning		I w., wyznanie monoteistyczne wyodrębnione z judaizmu, silna ewangelizacja, fajne hasła (równość, braterswto, wspieranie słabszych), uniwersalizm, trafia do różnych grup społecznych i narodów
Przyczyny prześladowania chrześcijan start learning		kult cesarza, żydowska sekta, różne plotki
Prześladowania chrześcijan start learning		64 r. - oskarżenie chrześcijan o pożar Rzymu (Neron), potem cesarzowie Domicjan (I w.) i Dioklecjan (III w.)
Koniec prześladowania chrześcijan start learning		Edykt mediolański (313 r.), Konstantyn Wielki i Licyniusz - tolerancja wyznaniowa dla chrześcijan
Islam - kiedy start learning		Mahomet - 570 - 632, za początek Islamu uznaje się 622 r., rozprzestrzenił się na północną Afrykę, trochę Azji, Hiszpanię
Monoteizm start learning		wiara w 1 boga
5 filarów islamu start learning		wyznanie wiary, modlitwa, jałmużna, post, pielgrzymka do Mekki
Dżihad start learning		święta woja z niewiernymi w islamie
Koran start learning		święta księga islamu podzielona na surry
Mahomet start learning		prorok Allaha
Imam start learning		przywódca religijny, osoba nadzorująca meczet (islam)
Zasady i symbole islamu start learning		monoteizm (Allah), 5 filarów islamu, dżihad, Koran, Mahomet, imam
Rola Arabów w kulturze europejskiej start learning		ważny ośrodek kultury w średniowieczu, zachowanie literatury Greków i Rzymian po arabsku, łącznik między Azją i Europą (cyfry arabskie z Indii, papier z Chin), matematyka, medycyna, astronomia, sztuka arabska w Hiszpanii, sarmatyzm
arabeska start learning		w sztuce arabskiej ornament wykorzystujący motyw roślinny
hilal (półksiężyc) start learning		symbol islamu
Karol Wielki start learning		rządzil 768 - 814, Europa, od połowy Włoch i kawałkek Hiszpanii do morza i Odry, Dunaju
751 r. start learning		Pepin Krótki obala władzę Merowingów, rozpoczyna się dynastia Karolingów w państwie Franków
Utworzenie państwa kościelnego - rok start learning		756 - 1870 r.
Przyjęcie chrześcijaństwa przez Chlodwiga I (Frankowie) - rok start learning		Najprawdopodobniej 496 r.
Karol Wielki królem - rok start learning		768 r.
Karol Wielki cesarzem - rok start learning		800 r.
Śmierć Karola Wielkiego - rok start learning		814 r.
Traktat w Verdun start learning		843 r., podział państwa karolińskiego między jego wnuków (synów Ludwika I Pobożnego)
Wojny Karola Wielkiego start learning		opanował Longobardów w Italii, pokonał i chrystnianizował germańskich Sasów, zepchnął Arabów w Hiszpanii za rzekę Ebro
Karol Wielki i papież start learning		ochraniał i pomagał papieżowi, został za to świętym cesarzem rzymskim w 800 r.
Karol Wielki i jego państwo start learning		wędrował z dworem po całym kraju, państwo podzielone na hrabstwa i marchie, stała kontrola urzędników, byli oni mianowani, dowolnie odwoływani i przenoszeni
Działalność Karola Wielkiego start learning		Wojny, współpraca z papieżem, zorganizowane państwo
Minuskuła karolińska start learning		nowy rodzaj pisma zapoczątkowany przez Karola Wielkiego we współpracy ze szkołą akwizgrańską zamiast kursywy merowiańskiej
Akwizgran start learning		Powstał tam zespół pałacowy Karola Wielkiego wzorowany na architekturze bizantyńskiej
Renesans karolański start learning		odrodzenie kultury europejskiej, reforma przy pomocy mnichów z Irlandii, poprawa poziomu edukacji, kopiowanie starożytnych dzieł, szkoła dworska i wspieranie artystów w Akwizgranie, minuskuła, kronikarze (Piotr Diakon, Einhard)
Święte cesarstwo rzymskie - gdzie start learning		Między Polską a Francją, 962 - 1806 r.
Monarchia Ottonów start learning		Otton I - 962 - koronowanie na cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego
Ottonowie start learning		zjednoczyli i unocnili państwo, powstrzymali najazd Węgrów, podporządkowali Czechy, walczyli o wpływy w Italii
Koniec Świętego Cesarstwa Rzymskiego start learning		1806 r.
Idea uniwersalnej monarchii Ottona II start learning		Budowa cesarstwa jednoczącego wszystkie państwa chrześcijańskie w Europie na równych prawach
Dekret o wyborze papieża przez kardynałów (cesarstwo) - kiedy start learning		1059 r.
Spór o inwestyturę start learning		spór między cesarzem Henrykiem IV a papieżem Grzegorzem VII o mianowanie biskupów
Relacje kościół - cesarstwo X-XI w. start learning		kryzys kościoła, uzależnienie od władzy świeckiej - lenna, X - XI - odnowa kościoła - ruch z Cluny, dekret o wyborze papieża przez kardynałów, spór o inwestyturę
Dictatus papae start learning		1075 r., papież Grzegorz VII ogłasza Dictatus Papae - program polityki kościelnej - konflikt z cesarzem Henrykiem IV
Ukorzenie w Canossie start learning		w 1077 król niemiecki Henryk IV upokorzył się przed papieżem Grzegorzem VII w Canossie, by uzyskać zdjęcie klątwy
Konkordat Wormacki start learning		1122, ugodowe porozumienie między cesarstwem a papiestwem
Bizancjum - gdzie start learning		głównie nad morzem Czarnym, chociaż w latach swojej świetności dookoła śródziemnego oprócz Hiszpanii
Bizancjum start learning		Cesarstwo wschodniorzymskie 395 - 1453 r.
Konstantynopol "Nowy Rzym" start learning		kontynuacja cesarswta rzymskiego obalonego w 476 r., mieszkańcy Bizancjum - Rzymianie, rzymskie prawa, kultura i tradycja, dążenie do odbudowy cesarstwa rzymskiego
Justynian I (Bizancjum - VI w.) start learning		odzyskał większość dawnego terytorium rzymskiego, kodeks Justyniana - prawo rzymskie, architektura (Hagia Sophia), cezaropapizm - podporządkowanie kościoła cezarowi
Przyczyny rozłamu chrześcijaństwa start learning		rywalizacja biskupów Rzymu i Konstantynopola, łacina vs. greka, spory dogmatyczne (Filioque - prawosławie i katolicyzm), brak cesarskiej kontroli nad biskupem Rzymu, spór o celibat, opłatek itp.
Skutki rozłamu chrześcijaństwa XI w. start learning		1054 - podział na katolicyzm (Wschód) i prawosławie (Zachód), schizma wschodnia, kultura łacińska i grecka, konflikty i wojny
Feudalizm, lenno start learning		ustrój społeczno-gospodarczo-polityczny, opiera się na zależności ziemskiej, hierarchicznej zależności jednostek, twoje ziemie mogą do kogoś należeć
lenno (feudalizm) start learning		majątek (ziemia) nadawana wasalowi przez seniora
senior (feudalizm) start learning		osoba nadająca lenno
wasal (feudalizm) start learning		osoba otrzymująca lenno, podlega seniorowi
suzeren (feudalizm) start learning		najwyższy senior, stojący na szczycie drabiny feudalnej
beneficjum (feudalizm) start learning		dobro nadawane wasalowi przez seniora w zamian za wykonywanie określonych obowiązków
inwestytura (feudalizm) start learning		uroczyste nadanie lenna
hołd lenny (feudalizm) start learning		przysięga wierności składana seniorowi przez wasala
komendacja (feudalizm) start learning		akt poddnia się wasala seniorowi, fragment umowy lennej
Społeczeństwo stanowe start learning		odrębne grupy społeczne posiadające określone prawa i obowiązki: rycerstwo, duchowieństwo, mieszczaństwo, chłopstwo
Funkcje miasta w średniowieczu start learning		gospodarcza, kulturalna, polityczna, militarna
Społeczeństwo średniowiecznego miasta start learning		patrycjat, pospólstwo, plebs
Cechy rzemieślnicze start learning		organizacje zrzeszające przedstawicieli danego rzemiosła, które: regulują wielkość i jakość produkcji i cen, nadzorują dostęp do zawodu, mają samorząd zawodowy, uczestniczą w obronie miasta
Średniowieczny świat start learning		jednolita kultura, władza cesarska i papieska, dominacja kościoła i religii, uniwerslana - powszechne występowanie (łacina, chrześcijaństwo, ideały, organizacja społeczeństwa)
Kościół w średniowieczu start learning		szkolnictwo (duchowni prowadzą szkoły) i administracja (pomoc przy zarządzaniu państwem)
Rola średniowiecznych zakonów start learning		religia, nauka, kultura, szkoły, szpitale, wiedza techniczna, wzór do naśladowania, szerzenie chrześcijaństwa, zachowanie starożytnego dziedzictwa
Kultura rycerska start learning		mieszkają w dworach i zamkach, ćwiczą walkę, bawią się na ucztach, polowaniach, turniejach, kultura: ideał rycerskości, damy, poezja, zamki
Kultura miejska - średniowiecze start learning		mieszkają w kamienicach i drewnianych domach, handel i rzemiosło, targi, jarmarki, kuglarze, kultura: architektura miejska, uniwersytety, teatry uliczne
Rekonkwista start learning		walka chrześcijan o wyparcie Maurów z Półwyspu Iberyjskiego (VIII - XV w.)
Przyczyny odkryć geograficznych start learning		metale szlachetne, trudny handel ze wschodem przez Turków, nowe drogi morskie do Chin i Indii, rywalizacja kupców europejskich i arabskich, ciekawość, szerzenie chrześcijaństwa, wynalezienie busoli, karaweli, koniec rekonkwisty
Krzysztof Kolumb start learning		1492 - odkrycie drogi morskiej do Ameryki
Vasco da Gama start learning		1497 - 1498 - wyprawa do Indii
Ferdynand Magellan start learning		1519 - 1522 - podróż dookoła świata
Henryk Żeglarz start learning		1419 - 1460 - organizuje wyprawy morskie wzdłuż wybrzeży Afryki
Bartolomeo Diaz start learning		1487 - okrycie Przylądka Dobrej Nadziei w Afryce
Hernan Cortez start learning		1519 - 1521 - podbój Meksyku - państwo Azteków
Francisco Pizarro start learning		1531 - 1534 - podbój państwa Inków
Skutki odkryć geograficznych start learning		powstanie kolonii - rywalizacja, walki z rodzimą ludnością, śmierć Azteków i Inków, Hiszpania i Portugalia to mocarstwa, spadek znaczenia szlaków śródziemnomorskich, metale szlachetne, migracja, chrystianizacja, nowe towary, niewolnictwo, ofiary, wiedza
Przyczyny reformacji start learning		niewykształcony kler, brak ideałów chrześcijańskich, fiskalizm, upadek autorytetu papieża, humaniści krytykują kościół, ludzie świeccy vs. duchowi
Luteranizm start learning		1517 r. - 95 tez Marcina Lutra przeciw odpustom (początek reformacji)
zasady luteranizmu start learning		zbawienie - wiara i łaska Boga, tylko Biblia, bez kościołów i duchownych, likwidacja zakonu i celibatu, brak Maryji, świętych, obrazów, 2 sakramenty - chrzest i eucharystia, języki narodowe w liturgii, kościół słucha państwa
Kalwinizm start learning		1541 r. - Jan Kalwin z Francji zakłada gminę wyznaniową w Genewie, Szwajcarii
Predestynacja start learning		kalwinizm, losy człowieka z góry określone przez Boga
zasady kalwinizmu start learning		predestynacja, tylko Biblia, ale wykłady Kalwina, brak zakonu i celibatu, brak Maryji, świętych, obrazów, 2 sakramenty - chrzest i Eucharystia, kościół niezależny od państwa, wyrzekanie się przyjemności, bogactwo dowodem łaski bożej
Anglikanizm start learning		1534 r. - akt supremacji - zerwanie związków z Rzymem przez króla Henryka VIII (brak zgody na rozwód, chęć wzmocnienia pozycji i przejęcia majątku kościoła)
zasady anglikanizmu start learning		król głową kościoła - bez papieża, zniesienie przywilejów duchowieństwa, konfiskata majątku zakonów i opornych duchownych, angielski w liturgii, zachwanie hierarchii kościoła i dogmatów
Kontrreformacja (odnowa kościoła) start learning		działania kościoła katolickiego na rzecz jego odnowy i przeciwdziałania reformacji
Sobór trydencki - papież (1545 - 1563) start learning		reformy w kościele, koniec prostetantów, pojednanie chrześcijan, odzyskanie pozycji kościoła w Europie
Święte Oficjum - papież (1542) start learning		walka z protestantami i herezją, procesy przeciwko heretykom, tortury i palenie na stosach, księgi zakazane
Jezuici - Ignacy Loyola (1540) start learning		nawracanie pogan i prostetantów, działanie przez oświatę i publikacje, szkoły, działania misyjne, dyskusja z protestantami
Renesans start learning		epoka w dziejach cywilizacji początkowo we Włoszech XIV wieku i trwająca do XVI wieku
Geneza renesansu start learning		osłabienie kościoła, powrót do antycznej Grecji i Rzymu, napływ ludzi z Bizancjum, zamożni ludzie to mecenat, odkrycia geograficzne i naukowe, druk
Antropocentryzm start learning		człowiek w centrum zainteresowań (renesans, odrodzenie)
Humanizm start learning		człowiek wszechstronny, wiara w ludzki rozum i jego możliwości (renesans, odrodzenie)
Odrodzenie, renesans - charakterystyka start learning		antropocentryzm, humanizm, "Jestem człowiekiem i nic co ludzie nie jest mi obce" - Terencjusz, odrodzenie antycznej literatury i sztuki, obalenie religii na rzecz nauki, piękno i radość życia, krytyka kościoła
Rola druku (1450) w upowszechnianiu nowych idei start learning		spadek cen i powielanie dzieł literackich, dostęp większej grupy ludzi do słowa pisanego, kościół nie decyduje o tym co możemy wiedzieć, większa edukacja dla biedniejszych
Rafael Santi (1483 - 1520 - renesans) start learning		Szkoła ateńska, Przemienienie Pańskie, Madonna ze szczygłem
Leonardo da Vinci (1452 - 1519 - renesans) start learning		filozof, uczony, malarz, rzeźbiarz, architekt, dzieła: Mona Lisa, Dama z łasiczką, Ostatnia Wieczerza (Mediolan), człowiek witruwiański
Michał Anioł (1475 - 1564 - renesans) start learning		Pieta watykańska, Madonna przy schodach, rzeźba Dawida, sklepienie kaplicy sykstyńskiej
Mikołaj Kopernik (1473 - 1543 - renesans) start learning		astronom, matematyk, ekonomista, lekarz, duchowny, autor "O obrotach sfer niebieskich" - teoria heliocentryczna
Galileusz - włoski astronom i fizyk (renesans) start learning		zrobił lunetę i mikroskop, był za teorią Kopernika, odkrył siły bezwładności i księżyców Jowisza, prześladowany przez Kościół
"Pochwały głupoty" start learning		rozprawa filozoficzna Erazma z Rotterdamu - krytykował ludzi w renesansie
Erazm z Rotterdamu (renesans) start learning		holenderski uczony i humanista, twórca "Pochwały głupoty" twórca irenizmu - powrót do jedności chrześcijan, zwolennik pacyfizmu, krytyk kościoła, poglądy podobne do Lutra, pedagog, wydawał starożytne dzieła, przełożył Nowy Testament na grekę
Absolutyzm start learning		władza w rękach jednej osoby - monarchy, on ustanawia prawo i kieruje państwem bez żadnej kontroli "Państwo to ja" - Ludwik XIV
Fiskalizm start learning		wysokie podatki
Merkantylizm start learning		wspieranie własnego eksportu przy ograniczeniu importu towarów
Monarchia absolutna we Francji Ludwika XIV (1643 - 1715) start learning		"Państwo to ja", zarządzanie przy pomocy urzędników odpowiedzialnych przed królem, powiększanie terytorium Francji, fiskalizm, merkantylizm, kontrola społeczeństwa, liczna policja, podporządkowanie sobie kościoła i szlachty
Anglia monarchią parlamentarną start learning		Deklaracja Praw Narodu Angielskiego (1689), władza króla ograniczona przez parlament, koniec feudalizmu, równość wobec prawa, katolicy nie mogą pełnić funkcji państwowych, możliwość awansu społecznego bez względu na pochodzenie
władza króla w Anglii (monarchia parlamentarna) start learning		władza jest ograniczona przez parlament (Izba Lordów i Izba Gmin)
o czym decyduje parlament (Anglia monarchią) start learning		parlament decyduje o nowych prawach, podatkach, liczebności armii
Przyczyny wojny o niepodległość USA start learning		Anglicy biorą surowce, narzucanie wysokich cen i ceł, brak reakcji na postulaty kolonistów, brak przedstawiciela w parlamencie brytyjskim, bojkot angielskich towarów i zarządzeń władz brytyjskich
Starcie pod Lexington start learning		Pierwsza bitwa o niepodległość USA przeciw UK, 19 kwietnia 1775
Polacy walczący wraz ze Stanami o niepodległość start learning		Kazimierz Pułaski, Tadeusz Kościuszko
Podpisanie "Deklaracji niepodległości" i utworzenie USA - kiedy start learning		4 lipca 1776
Pokój USA i UK po wojnie o niepodległość - kiedy start learning		3 września 1783 r., uznanie niepodległości Stanów
Przebieg wojny o niepodległość USA przeciw UK start learning		1775 - starcie pod Lexington, 4 lipca 1776 - "Deklaracja niepodległości", wojna partyzancka, 1777 - kapitulacja Anglików pod Saratogą, Francja i niektórzy polacy wspierają USA, 1781 - kapitulacja UK pod Yorktown, 1783 - wygrana USA
Skutki wojny o niepodległość w USA start learning		uznanie niepodległości przez UK (1783), konstytucja 12 stanów w Filadelfii (1787), republika - trójpodział władzy, prezydent, prawa wyborcze białych mężczyzn
Trójpodział władzy USA start learning		władza ustawodawcza - kongres, izba reprezentantów, senat, władza wykonawcza - prezydent, władza sądownicza - sądy, robią jak w Polsce
Burżuazja start learning		Bogate mieszczaństwo we Francji
Przyczyny rewolucji francuskiej (1789 - 1799) start learning		kryzys finansowy monarchii, wysokie podatki, niechęć wobec absolutyzmu, popularność idei oświeceniowej, "opinia publiczna" - krytyka monarchii i chęć reformy, nieurodzaj, droga żywność, burżuazja chce mieć wpływy
Wielki terror (rewolucja francuska) start learning		zwalczanie przeciwników rewolucji, zwalczanie kościoła przez Komitet Ocalenia Publicznego z Robespierrem na czele (1793 - 1794)
Dyktatura Jakobinów (i Robespierrego) w czasie rewolucji francuskiej start learning		Jakobini to radykalni lewicowcy, przeciwnicy monarchii, mieli Wielki Terror (1793 - 1794), masowo gilotynowali przeciwników politycznych, zabijali niewinnych, konfiskowali majątek arystokracji i kościoła, tłumili bunty, śmierć 40 tys. osób
Idee oświeceniowe (XVII - do początku XIX w.) start learning		wolność i równość wszystkich ludzi, rozum, nauka, krytyka kościoła, tolerancja religijna, koncepcja umowy społecznej
Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (Francja - 1789 - rewolucja francuska) start learning		dokument uchwalony przez Zgromadzenie Narodowe, idee oświeceniowe, naród źródłem wiedzy, wolność słowa, tolerancja wyznaniowa, nienaruszalność własności, dokument wprowadzający pojęcie praw człowieka
Skutki rewolicji francuskiej (1789 - 1799) start learning		brak feudalizmu, koniec nierówności wobec prawa, upowszechnienie oświaty, rozdział kościoła od państwa, ideały rewolucji (wolność, równość, braterstwo), natchnienie narodów walczących o wolność, tysiące ofiar, wzór dla przyszłych rewoluncjonistów
Rola Kodeksu Napoleona w dziejach światowego prawa (1804) start learning		zbiór przepisów regulujących sprawy osobiste, rodzinne i majątkowe, podstawa i wzór nowoczesnego prawa cywilnego w wielu państwach
Zasady kodeksu Napoleona (1804) start learning		ujednolicenie prawa, wolność osobista, równość wobec prawa, laicyzacja - uniezależnienie od religii, nienaruszalność własności prywatnej, swoboda działalności gospodarczej, wolność myśli i wyznaniowa
Zmiany przeprowadzone we Francji przez Napoleona start learning		centralizacja - dyktator, scentralizowane urzędy, rozbudowana policja, konkordat z papieżem - biskupi sobie normalnie żyją (1801), Bank Francji, wspieranie rolnictwa, licea, zwalczanie korupcji, reforma administracji - prefekci i merowie
Legiony Polskie we Włoszech - kiedy start learning		1797 r. w Republice Lombardziej za zgodą Napoleona
Dowódca Legionów Polskich utworzonych w 1797 roku start learning		Jan Henryk Dąbrowski
Legiony Polskie we Włoszech start learning		1797 r., generał to Jan Henryk Dąbrowski, ok. 8 tys. ochotników i jeńców z Austrii, promocja patriotyzmu, ale wykorzystywane do zwlaczania ruchów niepodległościowych
Pokój w Tylży (1807) start learning		Napoleon i car Rosji Aleksander I zawarli przymierze, Rosja zabrała Prusom ziemie II i III zaboru, powstało Księstwo Warszawskie
Księstwo Warszawskie start learning		1807 - 1815 r., podporządkowane cesarstwu francuskiemu, Napoleonowi, powstało przez pokój w Tylży
Konstytucja Księstwa Warszawskiego (1807 - 1815) start learning		konstytucja nadana przez Napoleona, władza konstytucyjna, król saski Fryderyk August, dziedziczny tron, prowadził politykę zagraniczną, był 2-izbowy sejm, brak władzy sądowniczej
Księstwo Warszawskie - chronologia start learning		1807 - traktat w Tylży, utworzenie, 1809 - wojna z Austrią, bitwa pod Raszynem, powiększenie Księstwa, 1812 - po stronie Napoleona wojsko idzie na Rosję, 1813 - Napoleon przegrał, Rosja zajmuje teren księstwa
Ziemie Polskie po kongresie wiedeńskim start learning		1815 - zostało zlikwidowane Księstwo Warszawskie, powstało Królestwo Polskie, Wielkie Księstwo Poznańskie i Rzeczpospolita Krakowska
1815 start learning		Po kongresie wiedeńskim powstało Królestwo Polskie, Księstwo Poznańskie i Rzeczypospolita Krakowska, Księstwo Warszawskie zlikwidowane
Królestwo Polskie start learning		Powstało po kongresie wiedeńskim w 1815, zamiast Księstwa Warszawskiego
Wielkie Księstwo Poznańskie start learning		Powstało po kongresie wiedeńskim w 1815 razem z Królestwem Polskim i Rzeczpospolitą Krakowską zamiast Księstwa Warszawskiego
Rzeczypospolita Krakowska start learning		Powstała po kongresie wiedeńskim w 1815 razem z Królestwem Polskim zamiast Księstwa Warszawskiego
Kongres Wiedeński (1814 - 1815) start learning		spotkanie monarchów żeby uporzadkować świat po Napoleonie, "tańczący kongres", ważne są Rosja, Prusy, Austria, UK i Francja, zmiany terytorialne, przywrócenie ładu, zasdy legityzmu, równowagi sił i restauracji
Zasada legityzmu (kongres wiedeński) start learning		Władcy obaleni przez Napoleona i rewolucję francuską odzyskali tron
Zasada równowagi sił (kongres wiedeński) start learning		Jedno państwo nie mogło się wywyższać i być silniejsze niż drugie, żeby nie wyszła kolejna Francja z tego
Zasada restauracji (kongres wiedeński) start learning		Rody, które utraciły władzę przez rewolucję francuską lub Napoleona miały ją odzyskać (Burbonowie - Ludwik XVIII i Karol X)
Święte Przymierze (1815) start learning		sojusz Rosji, Austrii i Prus, mieli zapewnić pokój i ład oparty na chrześcijaństwie, naprawdę zwalczali ruchy wolnościowe i rewolucyjne, utrzymywali pokongresowy porządek
Konserwatyzm start learning		kierunek polityczny opierający się na: silnej monarchii, religii, podziale stanowym, tradycji w państwie, działanie: cenzura, policja, kontrola oświaty, tłumienie buntów
Wiosna Ludów start learning		1848 - 1849 fala wystąpień przeciw feudalizmowi, walka o wolność, własne państwo, zjednoczenie, uczestniczyli wszyscy poza UK, Rosją i Półwyspem Iberyjskim, najbardziej Francja, Austria, państwa włoskie i niemieckie
Socjalizm (XVIII i XIX w.) start learning		ruch społeczny dążący do wprowadzenia powszechnej równości i sprawiedliwości
Liberalizm (XVII - XVIII w.) start learning		Pełna wolność jednostki, równość, konstytucja, tolerancja religijna, wolność gospodarcza, przestrzeganie praw człowieka
Socjaldemokracja (XIX w.) start learning		Idea głosząca budowę sprawiedliwego społeczeństwa opartego na zasadach demokratycznych, bez użycia przemocy
Marksizm (XIX w.) start learning		likwidacja własności prywatnej, społeczeństwo bezklasowe, zniesienie różnic religijnych, narodościowych, ateizm, marksizm - odmiana komunizmu
Wojna sencesyja w USA - kiedy start learning		1861 - 1865
Przyczyny wojny sencesyjnej start learning		abolicjonizm, sprzeciw Południa wobec ceł, konflikt polityczny, Północ - władza centralna, Południe - autonimia, Abraham Lincoln z Północy prezydentem, 1860/61 - 11 stanów południowych ogłasza secesję i tworzy Konfederację
Abolicjonizm start learning		Ruch przeciwko niewolnictwu
Konfederacja start learning		luźny związek państw oparty na umowie międzynarodowej w celu prowadzenia wspólnej polityki zagranicznej
Skutki wojny sencesyjnej start learning		śmierć, zniszczenie materialne południa, nienawiść między północą a południem, zamach na Lincolna, rasizm - Ku Klux Klan, zniesienie niewolnictwa, zagospodarowanie zachodu i Alaski, rozwój gospodarczy
Rewolucja przemysłowa start learning		W Anglii w II połowie XVIII w., w Europie od 1870, przemiany techniczne, ekonomiczne i społeczne, które doprowadziły do rozwoju gospodarki opartej o przemysł
Gdzie i kiedy rozpoczeła się rewolucja przemysłowa start learning		W Anglii w II połowie XVIII w.
Najważniejsze wynalazki do II połowy XIX w. start learning		maszyna parowa do ruchu obrotowego, do napędzania maszyn fabrycznych, młyn i pompy, do kolei i statków parowych, mechaniczna przędzarka, węgiel - koks
Skutki rewolucji przemysłowej start learning		potrzebne węgiel i żelazo, industrializacja, masowe wytwarzanie towarów, robotnicy, Anglia i Europa dominują, niszczenie przyrody, urbanizacja, kolej, statki parowe, drogi, kanały, linie kolejowe
Industrializacja start learning		rozbudowa przemysłu
Robotnicy start learning		nowa grupa społeczna w czasie rewolucji przemysłowej
Urbanizacja start learning		rozbudowa miast
Kolej parowa, statki parowe - kiedy start learning		XVIII - XIX w.
Przemiany społeczne w czasie rewolucji przemysłowej start learning		społeczeństwo stanowe zastąpione społeczeństwem klasowym, konflikty społeczne - robotnicy vs właściciele fabryk, związki zawodowe
Społeczeństwo klasowe start learning		powstało w czasie rewolucji przemysłowej (klasa wyższa, średnia i niższa)
Związki zawodowe start learning		XVIII w. UK, walczą o poprawę sytuacji robotników
Rewolucja techniczna (druga rewolucja przemysłowa) start learning		1870 - XX w., proces zmian w technice i przemyśle opierający się na: użyciu ropy (silniki spalinowe), energii elektrycznej, przemyśle chemicznym
Rewolucja techniczna kiedy start learning		1870 do początków XX w.
Silniki spalinowe - kiedy start learning		XIX w.
Emancypacja kobiet start learning		walka o zrównanie w prawach z mężczyznami, wcześniej nie miały praw politycznych, nie mogły się kształcić i pracować, XIX w.,1863 - otwarcie uczelni dla kobiet we Francji, sufrażystki
Walka o zrównanie w prawach z mężczyznami to start learning		emancypacja kobiet
sufrażystki start learning		walka o prawa wyborcze kobiet
Prawa wyborcze dla kobiet w Nowej Zelandii - kiedy start learning		1893
Prawa wyborcze dla kobiet w Finlandii - kiedy start learning		1906
Prawa wyborcze dla kobiet w Polsce - kiedy start learning		1918
Ku demokracji start learning		ludzie czytają i mają świadomość, opór wobec konserwatywnych rządów, Ameryka wzorem, oparcie na parlamencie, rozwój partii politycznych, wszyscy mężczyźni mogą głosować

Historia

You must sign in to write a comment

More