Genetyka

mutacja germinalna

obecna we wszystkich kom. organizmu od zygoty]

mutacja de novo

nie odziedziczana, ale przekazywana dalej

achondroplazja

AD, 50% de novo, 50%dziedziczone

genopatie

powstają przed zapłodnieniem

blastopatie

do 14 dnia po zapłodnieniu

embriopatie

14-60 dzień ciąży

fetopatie

po 60 dniu ciąży

wady serca

20-40 dzien ciąży

wady OUN

24-40 dzień ciąży

nowotwory wrodzone

-blastomy (neuroblastoma, Guz Wilmsa...), białaczki

etiologia wieloczynnikowa

ch. genetyczne i niegenetyczne; np. cukrzyca, nadciśnienie, schizofrenia

różyczka powoduje

małowodzie

streptomycyna powoduje

głuchotę

deformacja

zmiana kształtu w wyniku ucisku mech., na ogół ostatni trymestr, zależne od matki(mała macica, miednica, ciąża wielopłodowa, ektopowa) lub płodu (małowodzie, nieprawidł. ułożenie, malformacje) np. płetwiastość szyi(obrzęk), stopa końsko-szpotawa [narasta]

malformacja

pierwotny defekt morfogenetyczny, dot. proliferacji, różnicowania, migracji, apoptozy komórek albo procesów wzajemnego komunikowania się komórek = agenezje, hipoplazje etc.np. rozszczepy, holoprosencefalia [nie narasta]

dysrupcje

zniszczenie prawidlowo rozwijających się części ciała (np. przez pasma owodniowe, dziurowatość mózgu)

dysplazje

nieprawidłowe dojrzewanie; dot. zwykle 1 tkanki

torticollis

kręcz szyi

craniostenosis

zarośnięcie szwów czaszki spowodowanie wczesnym zahamowaniem rozwoju mózgu

craniosynostosis

przedwczesne zrośnięcie szwów czaszki w czasie wzrostu mózgu

w z. Crousona, z. Aperta (mut. FGFr2)

craniosynostosis

holoprosencefalia

niedokonany podział przodomózgowia

lisencefalia

niedorozwój zakrętow (gładki mózg)

leukokoria(biały odblask źreniczny) może być spowodowana

Wrodzoną zaćmą (zwykle dziedziczenie AD)  Przetrwałym hiperplastycznym ciałem szklistym  Retinopatią wcześniaków  Siatkówczakiem (AD)  Toksoplazmozą oczną  Chorobą Norriego (XR

telekantus

przemieszczenie wewn. kąta oka do zewnątrz (skrócenie szpary powiek)

epikantus

zmarszczka nakątna (fałd przechodzi na górną powiekę)

z. Waardeburga

różnobarwność tęczówek, telekantus, piebaldyzm, głuchota

piebaldyzm

biały lok nad czołem - mutacja KIT

z. Klippel- Feila

zrośnięcie kręgów szyjnych

sekwencje

kaskada wad jako następstwo pierwotnej, np. sekwencja Potter (agenezja nerek->skąpowodzie ->...), Robina, pęknięcia błon owodniowych, wady cewy nerwowej

zespoły

wady powstają równolegle, niezależnie od siebie, np. FAS, Patau, Aperta

skojarzenia

nielosowe połączenia wad, np. VACTERL (vertebral, anal, cardiac, tracheo-esophageal, renal, limb)

kompleksy

grupa wad (uszkodzenie/wada naczynia krwionośnego zarodka)

aberracje chromosomowe zrównoważone

translokacje wzajemne zrównoważone, inwersje...

der

translokacja niezrównoważona

z. Turnera

X0 uogólniony obrzęk płodu

z. Wolffa-Hirschhorna

4p

z. Cri du chat

5p

CATCH

22q; długi nos! także u niemowląt, 75 %wada serca (20%Fallot)

z. Williamsa

7q; zdolności muzyczne, nadmierna ufność

z. Pradera- Willego

15q; uszkodzony ośrodek sytośći-> żarłoczność -> śmierć z powodu powikłań otyłości (cukrzyca, chNS)

z. Angelmana

15q; napady niekontrolowanego śmiechu z ruszaniem rękoma ("wesołe marionetki") dzieci lubią zabawę wodą i błyski

z. Millera-Dickera

17p; delecja/mutacja LIS1 -> lisencefalia +mała głowa, cienka kora

z. WAGR

11p; gen PAX6 (aniridia, zaburz. oka, trzustki, OUN), WT1-guz wilmsa

z przewodu Mullera powstają

macica, jajowody, górna cz. pochwy

z przewodu Wolffa

niasieniowod, najądrze, pęcherzyki nasienne

wt1

gen odp. za różnicowanie nerek i gonady [mutacja ->guz Wilmsa]

mutacja SOX-9 (na SRY)

dysplazja kampomeliczna

przyczyny malformacji

Aberracje chromosomowe - 6%  Choroby jednogenowe - 7,5%  Teratogeny - 1,5%  Choroby matki - 3%  Wrodzone infekcje - 2%  Dziedziczenie wieloczynnikowe - 20%  Nieznane - 60%

wskazania do analizy chromosomowej

Cechy dysmorf. sugerujące z. aberracji chromos.  Wielowadzie  Bad rodzinne aberracji strukt.  Niepłodność pierwotna • 2+ poronień (zrównoważ. translokacje u ~5% par)  upośl. umysłowe /Niskorosłość

częstość wyst. aberracji chromos.

10% plemników i 25% dojrzałych oocytów  Około 50% poronień samoistnych  5% porodów martwych  Około 0,6-1% żywo urodzonych dzieci

trisomie zależne od wieku matki

+13, +21 (nie XYY)!

Trisomie będące powodem poronień

15% (+16), 9% (+21,+13,+18), 1% (XXX, XXY, XYY) 27% inne

Zaśniad groniasty całkowity - kariotyp

46, XX, a w 10% 46, XY(dispermia) Nie występują struktury płodu • Może ulec transformacji nowotworowej do choriocarcinoma. Częstsza jest przemiana złośliwa postaci heterozygotyczne

zaśniad groniasty częściowy- kariotyp

triploidii 69, XXX lub 69, XXY (nie występuje kariotyp 69, XYY). W kariotypie triploidalnym dwa genomy są zazwyczaj pochodzenia ojcowskiego

kliniczne skutki aberracji chromosomowych niezrównoważonych

U zarodka - obumarcie  U dzieci żywo urodzonych - Zespoły wad wrodzonych z niepełnosprawnością intelektualną  Niepełnosprawność intelektualna z cechami dysmorfii  Zaburzenia cielesno-płciowe

kliniczne skutki aberracji chromosomowych zrównoważonych

Nosiciel aberracji jest zdrowy, ale może mieć niepowodzenia ciążowe (brak ciąży, poronienia samoistne, porody martwe, dzieci z zespołem wad)

częstość z. Downa

1:650

z. Downa - zgony z powodu

w okresie niemowlęcym i wczesnodziecięcym są: wada serca, infekcje układu oddechowego, wada przewodu pokarmowego i nowotwory, natomiast u dorosłych -schorzenia OUN.  Prawie wszyscy chorzy powyżej 40 r.ż. wykazują cechy demencji

najczęstsza translokacja robertsonowska

łącza się całe lub prawie całe ramiona długie chromosomów. Miejscem połączenia jest rejon centromeru. Dochodzi do utraty ramion krótkich. W kariotypie stwierdza się brak chromosomu. połowa to 14/21

z. downa najczęstsze wady - w kolejności

Wada serca, Atresia/zwęż XII, Ch. Hirschprunga, Niedosłuch, zez, zaćma, wada refrakcji, oczopląs, Niedocz. tarczycy, Niestab. kręgów szyjnych szczytowo-obrotnik, ALL2%

Rozwój dzieci z z. Downa

siedzenie– 6-30 m.ż. • Chodzenie – 1-4 r.ż. • Pierwsze słowa – 1-3 r.ż. • Średni IQ - 45-48(70) • Zdolności uczenia 6-8latkow

nondysjunkcja matczyna

z. Downa, z. Patau

z. Patau

trisomia 13, rzadko translokacja 13,14 ; Dysmorfia twarzy Holoprosencefalia Rozszczep podniebienia. Trigonocefalia Wady stóp i dłoni Wielotorbielowatość nerek Przetrwała HbF Macica dwurożna Rozszczep siatkówki

z. Edwardsa

TRISOMIA18 Płód: wady, IUGR, NT, Wielowodzie  Nieprawidł. test potrójn  Niska waga  Upośl. rozwoju Trudności w ssaniu  wady serca

z. edwardsa- cechy dysmorficzne twarzy

Mała, okrągła twarz  Wąskie podniebienie  Małe usta  Małogłowie < 3 centyla  Długa czaszka, wystająca potylica  Nisko osadzone uszy, głuchota  Micrognathia  wydatny czubek nosa  Uszy fauna-szpiczaste, nisko osadzone

z. edwardsa- cechy dysmorficzne

Krótka szyja Wnętrostwo  Mała, wąska miednica  Nakładanie się palców  Hipoplazja paznokci  Krótki mostek, wąska klp  nerka podkowiasta/ wodonercze  Łyżwiaste stopy  Fotofobia guz Wilmsa, hepatoblastoma

Wykrywanie mikrodelecji

hybrydyzacji in situ z fluorescencyjną detekcją sondy (FISH).  Mogą być też stosowane techniki biologii molekularnej

retinoblastoma

13q

dysmorfia twarzy w z. wolffa-hirschhorna

Mikrocefalia Twarz o wyglądzie hełmu Hiperteloryzm Wydatna gładzizna Krótka rynienka podnosowa Usta “karpiowate”

z. wolffa -defekty zamykania się struktur ciała

Coloboma iridis  Rozszczep wargi, podniebienia  Wady przegród serca

cri du chat- wygląd twarzy

twarz „księżycowata” hyperteloryzm, szeroka nasada nosa zmarszczka nakątna, zez mikrognatia

cri do chat - wady OUN

rozlana atrofia kory mózgowej, poszerzenie układu komorowego, wodogłowie atrofia móżdżku

z. CATCH- cechy wynikajace z zaburzen III i IV łuku

Aplazję grasicy  Hipoplazję przytarczyc z hipokalcemią (60%),  Niedobory immunologiczne  Podśluzówkowy lub otwarty rozszczep podniebienia (ulewanie przez nos)

CATCH22 cechy dysmorf. twarzy

Twarz zwykle jest podłużna, nos długi (także u niemowląt), czubek nosa spłaszczony, a kąciki wewnętrzne oczu przesunięte na zewnątrz

z. williamsa - cechy twarzy

Twarz hipotoniczna Grube wargi, duże usta Długa rynienka podnosowa Niebieskie „gwiaździste” tęczówki

z. williamsa - zaburzenia zachowania

Umiarkowana niepełnosprawność intelektualna Zaburzenia koordynacji wzrokowej Zaburzenia koncentracji Dobra pamięć słuchowa Zdolności muzyczne „Socjalne” zachowanie Gadatliwość

z. smitha -magenisa - fenotyp

Otyłość, niskorosłość Hypotonia w niemowlęctwie Upośledzenie psychoruchowe Zaburzenie rytmu dobowego snu Wzmożona aktywność ruchowa Chrypiący głos Małogłowie Płaska część środkowa twarzy Prognatyzm Szeroka nasada nosa Duże usta

U Większości pacjentów z z. Prader-Willego-nieprawidło\yy fenotyp wynika z

Delecji/miktodelecji chromosomu 15 pochodzenia ojcowskiego [Angelman- matczynego]

Hipogonadyzm u chorych z zespołem Willego-Pradera wynika z

niskiego poziomu gonadotropin

z. Angelmana -fenotyp twarzy

Mikro i brachycefalia  Duża żuchwa, otwarte usta  Macrostomia  Prognatyzm  Szeroko rozstawione zęby

patogeneza triploidii

Dispermia – zapł haploidalnej kom. jajowej przez 2 plemniki – 60%  Digynia -diploidalna kom jajowa +haploidalny plemnik  Diandria - haploidalna kom. jajowa +diploidalny plemnik

duża wada wrodzona

upośledza czynności ustroju/skraca czas przeżycia • 2-3 % noworodków • dodatkowe 1-2% rozpoznawanych jest w późniejszym okresie życia  np. rozszczep wargi, wrodzona wada serca, stopa końsko-szpotawa.

U dziecka wykryto 3 małe wady oznacza to:

duże ryzyko 90% współistnienia wady dużej

prawidłowy wariant fenotypowy

jeśli występuje on u co najmniej 4% populacji, małe wady są to różnice budowy występujące u mniej niż 4% populacji

zespól Goldenhara

wyrośla + niedorozwój małżowin usznych, asymetria twarzy, torbiele nadgałkowe, wady kręgowe

zniekształcenia okol. krzyżowej będące wskazaniem do US/MRI

naczyniaki,  aplazja skóry,  zmiany wyniosłe,  kępki włosów,  mnogie zmiany skórne  zagłębienia > 5 mm głębokości lub> 2,5 cm od odbytu

dysplazje niegenetycznego pochodzenia

odpryskowce (hamartoma) takie jak naczyniaki, znamiona

typy kraniosynostozy

scaphocephalia (łódkogłowie)  brachycephalia (krótkogłowie)  plagiocephalia (skośnogłowie)  trigonocephalia (trójkątnogłowie)  oxycephalia (wieżogłowie)  acrocephalia (stożkogłowie)

synophrys -

zrośnięcie brwi

entropion

- podwinięcie brzegów powiek

w zespole Pena-Shokeira

małoocze

warfaryna -wpływ na płód

nos siodełkowaty

zespół Noonan

płetwistosc szyi, wnętrostwo, niskorosłość...

Talidomid -jak działa teratogennie?

Odp. Hamuję angiogeneze w zawiązkach kończyn

8. Przyczyna hipoplazji płuc w zespole Potter jest:

a. niedostateczne krążenie. w'drzewie oskrzelowym

sekwencja robina

Ucisk wewnątrzmaciczny na żuchwę płodu mikrognatia niezstąpienie języka niezrośnięcie blaszek podniebienia rozszczep podniebienia

wady wynikające z sekwencji błon amniotycznych

3 t=bezmózgowie, przep. mózgowa, rozszczepy twarzy; 5t= rozszczep wargi, zarośnięcie nozdrzy, palcozrost, ubytki kk,ściany klp i brzucha; 7t=mikro/retrognatia, def. uszu, kk, craniosynostoza, przewęż. amniot; po 8t= ze skąpowodzia

FAS - cechy dysmorfii twarzy

 krótkie szpary powiekowe  płaska środkowa część twarzy  wiotka górna warga  płaska rynienka nosowa

penetracja mutacji

mówi o odsetku osób posiadających zmutowany allel, u których dana cecha (np. objawy choroby) ujawnia się fenotypowo

przykłady niepełnej penetracji

choroba Huntingtona (zależność od wieku) - polidaktylia (65 % nosicieli genu) - retinoblastoma (90%)

heterogenność locus

wytwarzanie podobnych fenotypów poprzez mutacje w różnych genetycznych loci, np. stwardnienie guzowate, wielotorbielowatość nerek t. dorosłych, głuchota Ar

STWARDNIENIE GUZOWATE

AD, Zróżnicowana ekspresja. W zmienionych tkankach – teoria „ dwóch uderzeń” Hamartoma, zmiany skórne, NI, padaczka Choroba heterogenna – cztery różne loci. Znane są 2 loci: gen TSC1 (9q) i TSC2 (16p) wiekszosc sporadyczna

zmiany skórne w stwardnieniu guzowatym

Znamiona odbarwieniowe, 90% już u niemowląt (liśc jesionu), angiofibroma na policzkach, grzbiecie nosa, podbródku (75%) – rzadko przed 2r.ż., Skóra szagrynowa, Płaskie włókniaki czoła, Guzki Koenena – włókniaki okołopaznokciowe Dołkowate ubytki w szkliwie

Stwardnienie guzowate - guzki Pringle'a

naczyniakowłokniaki (angiofibroma) żółtoróżowe grudki różnej wielkości, na ogół nie zlewające się ze sobą, zajmujące symetrycznie okolice łojotokowe: nos i przyśrodkowe części policzków

guzki na siatkowce w przebiegu stwardnienia guzowatego

płaskie, półprzezroczyste, słabo odgraniczone od otoczenia • guzki typu "owocu morwy” • guzki "mieszane”

Stwardnienie guzowate zmiany w mózgu

„Guzy” hamartomatyczne w istocie szarej – nieprawidłowa migracja neuronów • Guzki i gwiaździaki podwyściółkowe okołokomorowe

wielotorbielowatość nerek t. dorosłego

AD, Mutacje genu policystyny (85% przypadków gen PKD1 (16p13.3) 15% - PKD2 (4ql3-q23), bardzo rzadko – PKD3

heterogenność alleli

wytwarzanie podobnych fenotypów przez różne zmutowane allele w pojedynczym locus (NF1, mukowiscydoza)

mutacje nonsensowne powodujące hemofilię powodują

większą oporność na leczenie (35%)niż mutacje zmiany sensu

genomowy imprinting

zróżnicow. ekspresja genów w zal. od tego, czy są one dziedziczone od matki/ojca; sekwencja genu nie jest zmieniona; dot. mniejszości genów.(metylacja, zmiana struktury chromos.) odwracane /usuwane podczas gametogenezy.

guz wilmsa jako przykład genomowego imprintingu

wynik utraty jednej kopii genu odpowiedzialnego za supresję nowotworową - druga kopia jest zinaktywowana na drodze nieprawidłowego piętnowania

unidisomia

dwie kopie tego samego chromosomu pochodzącego od jednego rodzica (dziadka/babci) Nondysjunkcja w I podziale mejotycznym

heterodisomia

– kopie dwóch chromosomów homologicznych pochodzących od jednego rodzica Nondysjunkcja w II podziale mejotycznym

mutacje dynamiczne

mutacje spowodowane wzrostem liczby trójnukleotydowych sekwencji powtarzalnych w genie

antycypacja

coraz cięższe objawów i wcześniejszy początek choroby genet w kolejnych pokoleniach- wzrost liczby powtórzeń trinukleotydow (huntington,łamliwy X, SCA, dystrofia miotoniczna)

łamliwy ch. X - objawy

NI lekka do umarkowanej - Wydłużona twarz o zaostrzonych rysach - Wystający podbródek - Duże uszy - Zwiększony obwód głowy - Hipotonia - Zaburzenia mowy - Zachowania autystyczne - Powiększone jądra

18.-Objawy w SCA (ataksja rdzeniowo-móżdzkowa) to:

Odp. Pogorszenie koordynacji ruchów, zaburzenia równowagi, mowy, chodu, drżenie zamiarowe

25. Genetyczne podłoże fenyloketonurii:

Odp. Mutacja w genie hydroksylazy fenyloalaniny l ub genach szlaku przemiany biopteryn

fenyloketonuria jest dziedziczona w sposób

a. autosomalny recesywny. według praw Mendla

alkaptonuria

Deficyt oksydazy kwasu homogentyzynowego (HGA) – prowadzi do nagromadzenia w ustroju dużych ilości HGA i wzmożonego wydalania z moczem.

Dystrofia Duchenne'a

gen dystrofiny DMD  lokalizacja Xp21  wielkość - 2,5 Mbp, 75 eksonów 0,1% całego genomu ludzkiego, 1,5% chromosomu X [2/3dziedziczne]

objawy DMD

postępujące osłabienie mięśni proksymalnych kończyn od 2. r.ż. (wysoki poziom CK); przykurcze stawów; skolioza; chód kaczkowaty; upośledzenie umysłowe; kardiomiopatia; objaw gnoma – rzekomy przerost mięśni łydek; objaw Gowersa - wspinania się po sobie

dystrofia beckera

recesywny sprzężony z chromosomem X; mutacja w genie dystrofiny DMD; inna forma alleliczna choroby

przykłady fakomatoz

1. NF1 2. Stwardnienie guzowate 3. VHL naczyniakowatość siatkówkowomóżdżkowa 4. Zespół Sturge-Webera MIM 185300 naczyniakowatość mózgowo-twarzowa

25. Dlaczego częściej występują zaburzenia różnicowania płci z całkowitą zamianą płci z męskiej żeńską?

b) szlak różnicowania gonady męskiej jest bardziej skomplikowany

Gen SRY

hamuje rozwój gonady pierwotnej w kierunku jajnika.

nasieniowód, najądrze, pęcherzyki nasienne powstają

od 9 tygodnia po zapłodnieniu pod wpływem testosteronu produkowanego przez jądro płodowe

kom. podporowe gonady pierwotnej

Jeśli zawierają XY, to przekształcą się one w komórki Sertolego. Powstają ok. 4 tygodnia ciąży. Od 8-10 tygodnia ciąży rozpoczynają produkcję czynnika antymullerowskiego

kom. steroidogenne gonady pierwotnej

Jeśli kom t. podporowego przekształcają się w Sertolego, to wtedy kom. steroidogenne przekształcają się w kom. Leydiga.ok. 7 tygodnia ciąży. Od 9 tyg-> testosteron ->przewod Wolffa ->nasieniowody, najądrza, pęcherzyki

mutacje SOX9 u plodów XY powodują

zróżnicowanego fenotypu od prawidłowego męskiego do prawidłowego żeńskiego z obecnością dysgenetycznych gonad - kobiety XY z dysplazją kampomeliczną

duplikacje SOX-9 u płodów 46, XX powodują

fenotyp męski

DAX1, WNT4

uczestniczą w rozwoju gonady męskiej, ich duplikacja powoduje brak prawidłowego róznicowania w kierunku jądra

duplikacja DAX1 powoduje

agenezję gonad i bezpłodność

brak genu DAX1

powoduje wrodzoną hipoplazję nadnerczy często współistniejącą z hipogonadyzmem hipogonadotropowym i zaburzeniami spermatogenezy, ale niezwiązaną z odwróceniem płci.

Mutacja RSPO1

prowadzi do determinacji płci męskiej (rozwój jąder z gonady pierwotnej) nawet w przypadkach 46, XX SRY(-)

43. Receptorv dla hormonów nłciowvch wvsteouia w różnvch mieiscach w organizmie człowieka, przyporządkuj hormon i miejsce gdzie działa najsilniej.

b) testosteron-mózg, DHT -zatoka moczowo-płciowa

Homozygotyczna mutacja genu AMH lub genu receptora prowadzi do

braku inwolucji przewodów Müllera i obecności macicy i jajowodów u mężczyzn. Równocześnie obecne są wewnętrzne i zewnętrzne narządy płciowe męskie.

Sekwencja Rokitanskiego

Brak/niedorozwój wew. narządów płciowych u kobiet. U płodów żeńskich i zdrowych kobiet produkowane są pewne ilości AMH. Jeżeli dojdzie do rozregulowania tego procesu produkcja AMH może być nadmierna.

hipogonadyzm Męski wtórny -przyczyny

zespół Pradera-Willego  karłowatość przysadkowa  zespół Kallmanna  mutacja genu receptora GnRH  mutacja genu GnRH [niedobór FSH, ICSH]

hipogonadyzm męski pierwotny - przyczyny

chromosomopatie zespół Klinefeltera aberracje strukturalne  anorchia  nabyta atrofia jąder  czynniki środowiskowe

z. Klinefeltera- możliwe kariotypy

47, XXY – większość (80%) przypadków 48, XXXY 48, XXYY 49, XXXXY 46, XY/47, XXY (mozaicyzm) - około 15% 46, XY i aberracje strukturalne

taurodontyzm

40% w z. Klinefeltera – powiększenie komory zęba trzonowego

z. Kallmanna - mutacja

Gen KAL1 (Xp22.3) koduje glikoproteinę, anosminę-1 odpowiedzialną za migrację komórek embrionalnych produkujących GnRH i budujących opuszkę węchową. Gen ten częściowo unika lionizacji

z. Kalmanna typu 2

Gen FGFR1 (dziedziczenie AD)

z. Kalmanna objawy

jednostronna aplazja nerek, niedorozwoj prącia, wnętrostwo, atrofia jąder, opóźnienie dojrzewania, brak popędu  anosmia, synkineza=lustrzane ruchy kończyn, zaburzenia ruchów gałek ocznych, wysoko wysklepione podniebienie, stopa szpotawa

rola DAX1 w różnicowaniu gonady

udział w różnicowaniu organów steroidogennych: gonady, nadnercza +narządów kontrolujących ich pracę: podwzgórze, przysadka; Niepłodność wypadkową niskich poziomów gonadotropin oraz pierwotnego defektu spermatogenezy

mutacja DAX1

wrodzoną hypoplazję nadnerczy  niedobór GnRH, niedobór LH i FSH  zaburzenia spermatogenezy  dysgenezję gonad niezależną od FSH i LH (efekt obecności mutacji w gonadach)

Wtórny hipogonadyzm żeński

zespół Pradera-Willego (15q)  karłowatość przysadkowa  zespół Kallmanna (niski FSH, LH)

Pierwotny hipogonadyzm żeński - przyczyny

chromosomopatie zespół Turnera inne aberracje pierwotne choroby jajnika czysta/mieszana dysgenezja gonad (FSH, LH wysokie)

aneuploidia w zespole Turnera wynika głownie z

aberracji w spermatogenezie

przyczyna niskorosłości w Turnerze:

niski GH [podaje się od 7 r.ż]

wady kostne w z. Turnera

skrócenie IV kości śródręcza i śródstopia  koślawość łokci, szpotawość kolan  występowanie tzw. wyrostka (sopla) Kosowicza przy nasadzie bliższej kości piszczelowej  zniekształcenie Madelunga  puklerzowata klatka piersiowa  osteopenia, osteoporoza

zniekształcenie Madelunga

śródchrzęstne zaburzenie kostnienia w obrębie nasady dalszej kości promieniowej, powodujące niesymetryczny wzrost przedramienia, przemieszczenie i względne wydłużenie kości łokciowej z uwypukleniem jej głowy i deformacją nadgarstka.

wady serca i naczyń w z. Turnera

Koarktacja aorty  Dwupłatkowa zastawka aortalna  Poszerzenie aorty  Rozwarstwienie aorty  Nadciśnienie

Zespół Turnera - cechy zależne bezpośrednio od aberracji chromosomowej

niski wzrost  wady układu kostnego, krążenia, moczowego(nerka podwójna, podkowiasta, Wędrująca wady moczowodów)  choroby tarczycy  zaburz. wchłaniania w okresie niemowlęcym  częste zapalenie ucha środkowego

Twarz w z. Turnera

antymongoidalne ustawienie szpar powiekowych  zmarszczki nakątne  uboga mimika  ptosis  bogata „oprawa” oczu  hiperteloryzm  dysplastyczne, odstajace uszy  nisko schodząca linia włosów

zespół Swyera

mutacja SRY! Przy kariotypie 46, XY, a więc i przy braku testosteronu taki organizm rozwija się w osobnika żeńskiego charakteryzującego się całkowitym odwróceniem płci

3. W hermafrodytyżmie męskim występuje zwiększone ryzyko zachorowania na neo:

dysgerminomę / gonadoblastomę

DSD 46, XX hermafrodytyzm rzekomy żeński- cechy charakt.

kariotyp 46, XX obojnacze narządy płciowe żeńskie wewnętrzne narządy płciowe niewyczuwalne gonady

DSD 46, XX - przyczyny

Płodowe źródło androgenów wrodzony przerost kory nadnercza niedobór P450 aromatazy łożyskowej Matczyne źródło androgenów guzy jajników lub nadnerczy leki

poziom 17-OH progesteronu pomaga zróżnicować

u pacjentów DSD, XX wrodzony przerost nadnerczy od matczynego hiperandrogenizmu

stopień maskulinizacji w DSD 46, XX

Do 12 tyg ż. płod.: zahamowanie obniżenia się pochwy  Różnego stopnia zlanie się warg sromowych (skrotalizacja)  Zachowanie zatoki mocz-pł Wspólne ujście cewki i pochwy Po 12 tyg: Powiększenie łechtaczki  Osobne ujście i pochwy

Przerost nadnerczy jest głównie spowodowany

niedoborem 21-hydroksylazy.

Mechanizm mutacji we wrodzonym przeroście kory nadnerczy

rekombinacje między genem aktywnym CYP21B i pseudogenem CYP21A

wrodzony przerost kory nadnerczy

Blok metaboliczny, zlokalizowany powyżej etapu syntezy 11hydroksyprogesteronu prowadzi do zmniejszenia stężenia kortyzolu  Prowadzi to do zwiększenia wydzielania ACTH przez przysadkę  Stymulowana przez ACTH kora nadnerczy ulega rozrostowi

WPN- Poradnictwo genetyczne

badania prenatalne  Deksametazon!!! u płodów żeńskich – kontynuować do rozwiązania  amniopunkcja w 16-18 Hbd  ocena stężenia 17-OH progesteronu  nie obserwowano działań ubocznych leczenia u ciężarnych

DSD 46, XY cechy charakterystyczne

kariotyp 46, XY obojnacze lub żeńskie narządy płciowe zewnętrzne brak struktur z przewodów Mullera obecne gonady męskie

wystąpienie zespołu niewrażliwości na androgeny u dziecka wskazuje na:

mutację genu zlokalizowanego na chromosomie X matki

z niewrażliwosci na androgeny (wysoki poziom tesosteronu, LH i estradiolu)

żeński fenotyp, prawidł. piersi, skąpe owłosienie pachowe,łonowe, krótka, ślepo zak. pochwa  brak macicy i jajowodów (AMH)  są jądra - w kan. pachwinowych, wargach srom,j. brzusznej  brak męskich narządów z p. Wolfa

9. Ovotestis to:-

a) gonada w której zróżnicowaniu uległa zarówno część rdzenna jak I korowa

obojnactwo prawdziwe (DSD z ovotestis)

lateralne – po 1 str jajnik, po drugiej – jądro (1/3 chorych)  bilateralne – struktury tkankowe odp jądru i jajnikowi (ovotestis) po obu str (1/5 pacjentów)  unilateralne – ovotestis po jednej, po drugiej – jądro/ jajnik (1/2 pacjentów)