→ 1. Budowa I Funkcjonowanie Układu Odpornościowego → Start Learning

Question		Answer
antygeny - start learning		najczęściej białka lub polisacharydy znajdujące się na powierzchni mikroorganizmów chorobotwórczych, które wtargnęły do organizmu wraz z wdychanym powietrzem, pobranym pokarmem, wodą lub przez uszkodzoną skórę mogą nimi też być toksyny wydzielane przez bakterie, grzyby lub pasożyty. Są rozpoznawane przez układ odpornościowy jako obce i wywołują odpowiedź immunologiczną organizmu
odporność - start learning		niewrażliwość organizmu na działanie drobnoustrojów chorobotwórczych lub innych toksyn
tkanki i narządy układu odpornościowego: start learning		grasica, szpik kostny czerwony, migdałki, węzły chłonne, śledziona, kępki Peyera
komórki biorące udział w reakcjach odpornościowych: start learning		limfocyty B, limfocyty Tc (cytotoksyczne), Ts (supresorowe), Th (pomocnicze, helper), komórki NK, makrofagi, granulocyty, komórki tuczne (mastocyty), komórki dendrytyczne
cząsteczki uczestniczące w reakcjach odpornościowych: start learning		przeciwciała (immunoglobuliny) - IgG, IgA, IgM, IgD, IgE; układ dopełniacza, cytokiny - interleukiny, interferony, chemokiny
grasica - start learning		miejsce dojrzewania limfocytów T oraz eliminacji tych limfocytów T, które mają nieprawidłowo wykształcone receptory na powierzchni błony
szpik kostny czerwony - start learning		powstają w nim wszystkie limfocyty, dojrzewają limfocyty B oraz są usuwane limfocyty nieprawidłowo wykształcone i uszkodzone
migdałki - start learning		odgrywają istotną rolę w obronie organizmu przed zakażeniem drogą pokarmową i oddechową. Są miejscem zatrzymywania, a także namnażania się limfocytów
węzły chłonne - start learning		następuje filtracja limfy i zatrzymywanie patogenów. Namnażają się w nich limfocyty B i T, a limfocyty B wytwarzają tam również przeciwciała
śledziona - start learning		miejsce reakcji odpornościowych przeciwko obcym cząsteczkom, które znalazły się we krwi. Wytwarza limfocyty, uczestniczy w fagocytozie i niszczeniu zużytych krwinek białych, płytek krwi i prawdopodobnie również komórek nowotworowych
kępki Peyera - start learning		zachodzą reakcje odpornościowe przeciwko patogenom pojawiającym się w świetle jelita cienkiego uczestniczą one również w powstawaniu tolerancji na antygeny pokarmowe i florę bakteryjną
limfocyty - start learning		powstają w szpiku kostnym, następnie nabywają zdolność do odpowiedzi immunologicznej - kompetencję immunologiczną - w procesie nazywanym dojrzewaniem limfocytów polega ona na utworzeniu się na powierzchni limfocytów charakterystycznych receptorów, które rozmnażają antygeny - odbywa się w szpiku kostnym albo grasicy
limfocyty B - start learning		dojrzewają w szpiku kostnym, ich zadanie to wytwarzanie przeciwciał
limfocyty T - start learning		dojrzewają w grasicy. Rozpoznają antygeny, biorą udział w regulacji reakcji obronnej organizmu oraz niszczeniu patogenów
limfocyty Tc (cytotoksyczne) - start learning		dzięki obecności specjalnych receptorów rozpoznają komórki z obcym antygenem na powierzchni i niszczą je
limfocyty Ts (supresorowe) - start learning		hamują reakcje obronne organizmu (stanowią m.in. zabezpieczenie przed autoagresją, biorą udział w mechanizmach tolerancji na antygeny pokarmowe)
limfocyty Th (pomocnicze, helper) - start learning		wzmacniają odpowiedź immunologiczną organizmu
komórki NK (natural killer) - start learning		należą do limfocytów, odznaczają się zdolnością do niszczenia innych komórek organizmu np. zmienionych nowotworowo lub zainfekowanych wirusem
makrofagi - start learning		komórki powstające z monocytów, fagocytują patogeny na różnych etapach reakcji odpornościowej
granulocyty obojętnochłonne i kwasochłonne - start learning		biorą udział w fagocytozie - pochłaniają różne rodzaje antygenów
granulocyty zasadochłonne - start learning		magazynują i wydzielają m.in. histaminę - substancję, która zwiększa przepuszczalność naczyń co prowadzi do zaczerwienienia i obrzęku uszkodzonej tkanki (stanu zapalnego)
komórki tuczne (mastocyty) - start learning		komórki tkanki łącznej występujące w obrębie różnych narządów, wytwarzające i gromadzące m.in. histaminę odgrywają podobną rolę jak granulocyty zasadochłonne
komórki dendrytyczne - start learning		powstają w szpiku kostnym, podobnie jak komórki nerwowe mają wypustki - stąd ich nazwa
komórki prezentujące antygeny (APC) - start learning		limfocyty B, makrofagi, komórki dendrytyczne - pochłaniają antygeny, a następnie dzielą je za pomocą enzymów na fragmenty, które umieszczają na swojej powierzchni - w tej formie antygeny są rozróżniane przez limfocyty T
przeciwciała (immunoglobuliny) - start learning		wiążą antygeny, co umożliwia ich eliminację przez inne elementy układu odpornościowego
IgG - start learning		występują we krwi i tkankach, jako jedyne przenikają przez łożysko (chronią płód), są głównymi przeciwciałami biorącymi udział w reakcji odpornościowej
IgA - start learning		głównie w wydzielinach błon śluzowych (przewodu pokarmowego, dróg oddechowych, układu moczowo-płciowego), zapewniają ochronę w miejscu występowania
IgM - start learning		na powierzchni limfocytów B oraz we krwi, wydzielane we wczesnych stadiach reakcji odpornościowej organizmu, eliminują patogeny zanim zostaną wytworzone odpowiednie ilości IgG
IgD - start learning		na powierzchni limfocytów B, biorą udział w ich różnicowaniu
IgE - start learning		w tkankach, powodują uwalnianie histaminy z komórek tucznych, uczestniczą w zwalczaniu pasożytów oraz w reakcjach alergicznych
układ dopełniacza - start learning		tworzony przez zespół ok. 30 enzymów osocza krwi, wspomaga przeciwciała w zwalczaniu infekcji, jest aktywowany przez połączenie antygenu z przeciwciałem (IgG lub IgM)
cytokiny - start learning		różnorodne peptydy lub białka wytwarzane i wydzielane przez komórki układu odpornościowego, wpływają na wzrost, namnażanie i aktywowanie komórek uczestniczących w odpowiedzi immunologicznej
interleukiny - start learning		przekazują informacje między krwinkami białymi
interferony - start learning		zaangażowane w obronę przeciwwirusową
chemokiny - start learning		powodują przemieszczanie się leukocytów do miejsca zakażenia
odporność nieswoista (wrodzona) - start learning		jest obecna w chwili narodzin człowieka, wiąże się z występowaniem naturalnych barier obronnych, które ograniczają wnikanie czynników chorobotwórczych
pierwsza linia obrony organizmu: start learning		nieuszkodzona skóra, błona śluzowa przewodu pokarmowego, dróg oddechowych; niskie pH potu (5,5) i soku żołądkowego (1-2), ślina i łzy zawierające liozym; fizjologiczne odruchy obronne (kaszel, kichanie, wymioty), niektóre białka obecne we krwi i tkankach (układ dopełniacza, interferony)
druga linia obrony organizmu: start learning		-komórki żerne: makrofagi, granulocyty obojętnochłonne i kwasochłonne -komórki NK
odporność swoista (nabyta) - start learning		kształtuje się w trakcie życia osobniczego, odpowiedź immunologiczna w tym etapie odporności jest zawsze skierowana przeciwko konkretnym czynnikom chorobotwórczym, a jej uruchomienie wymaga czasu
trzecia linia obrony organizmu: start learning		-limfocyty B i wytwarzane przez nie przeciwciała -limfocyty T
odpowiedź immunologiczna organizmu - start learning		uruchomienie ciągu reakcji obronnych zmierzających do eliminacji antygenu
odpowiedź typu humoralnego - start learning		biorą udział przeciwciała obecne we krwi, limfie i płynach tkankowych oraz na powierzchni komórek
odpowiedź typu komórkowego - start learning		z antygenem reagują bezpośrednio komórki - limfocyty T
przeciwciała (immunoglobuliny) - start learning		białka wydzielane przez komórki plazmatyczne (pobudzone limfocyty B) w odpowiedzi na kontakt z antygenami, mające zdolność reagowania przeciw nim
humoralna odpowiedź immunologiczna - start learning		polega na produkcji przeciwciał, czyli cząsteczek, które łączą się z konkretnymi antygenami i w ten sposób doprowadzają do unieszkodliwienia patogenów
komórkowa odpowiedź immunologiczna - start learning		polega na niszczeniu komórek rozpoznawanych jako obce, czyli komórek zakażonych wirusami, komórek nowotworowych, przeszczepów i grzybów. Limfocyty Tc przylegają do takich komórek i wydzielają specjalne substancje powodujące ich śmierć martwe komórki są pochłaniane przez komórki żerne
selekcja klonalna - start learning		proces wyboru i namnażania określonego limfocytu
komórki plazmatyczne - start learning		powstają przez pobudzenie limfocytu B i jego różnicowanie, wydzielają przeciwciała, które stanowią wolną, krążącą w organizmie formę
pamięć immunologiczna - start learning		niektóre limfocyty T i B powstałe w wyniku pierwszego kontaktu z alergenem stają się komórkami pamięci dzięki nim odpowiedź immunologiczna na ponowny kontakt z antygenem jest szybsza i bardziej efektywna
reakcja zapalna - start learning		odpowiedź organizmu na infekcje lub uraz (mechaniczny albo chemiczny), należy do mechanizmów odporności nieswoistej podczas reakcji zapalnej dochodzi do wzmożonego wytwarzania wielu białek przez komórki różnych tkanek i uwalniania przez granulocyty zasadochłonne oraz komórki tuczne substancji, m.in. histaminy i prostglandyn reakcja zapalna objawia się zaczerwienieniem, bólem i obrzękiem w miejscu infekcji lub urazu oraz podwyższoną temperaturą, która może dotyczyć także całego organizmu; dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych i zwiększenia ich przepuszczalności
autoantygeny - start learning		antygeny własne organizmu, pełnią funkcję swoistych identyfikatorów - dzięki nim układ immunologiczny odróżnia komórki własne organizmu od obcych
główny układ zgodności tkankowej (autoantygeny) - start learning		zespół białek odpowiedzialny za prezentację antygenów limfocytom T, szczególnie ważne w medycynie i transplantologii, ponieważ odpowiedzialny jest za procesy odrzucania przeszczepu
zgodność tkankowa - start learning		jak najlepsze dopasowanie antygenów dawcy i biorcy przeszczepu
odporność swoista czynna - start learning		została samodzielnie wytwarzona przez organizm np. po przeszczepieniu lub przebytej chorobie
odporność swoista bierna - start learning		nabyta przez wprowadzenie do organizmu gotowych przeciwciał skierowanych przeciwko konkretnym antygenom np. mleko w czasie karmienia, surowica odpornościowa
surowica odpornościowa - start learning		płynna część krwi pozbawiona krwinek, płytek krwi, fibrynogenu oraz czynników krzepnięcia, zawierająca dużą ilość przeciwciał, otrzymana w wyniku uodpornienie organizmu określonym antygenem
pierwotna odpowiedź immunologiczna - start learning		mechanizmy odpornościowe podczas pierwszego kontaktu z patogenem
pamięć immunologiczna - start learning		limfocyty T i B (komórki pamięci) oraz przeciwciała pozostałe w organizmie po zwalczeniu patogenu. Dzięki niej przy kolejnym kontakcie z tym antygenem reakcja obronna jest szybsza i znacznie silniejsza, często również przebiega bez objawów
wtórna odpowiedź immunologiczna - start learning		powtórna odpowiedź organizmu na dany antygen, dzięki pamięci immunologicznej jest znacznie szybsza i silniejsza
szczepienie ochronne - start learning		wprowadzenie do organizmu człowieka osłabionych bądź zabitych drobnoustrojów lub ich składników (pojedynczych antygenów) co wywołuje odpowiedź immunologiczną

1. Budowa i funkcjonowanie układu odpornościowego

You must sign in to write a comment

More