→ VEURS 5vwo Aardrijkskunde Begrippen → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
absolute afstand start learning		de afstand uitgedrukt in kilometers
absolute ligging start learning		de unieke ligging van een plaats in het graadnet
afstandsverval start learning		het verschijnsel dat de interactie tussen gebieden afneemt naarmate de afstand toeneemt
amerikanisering start learning		de verbreiding van de Amerikaanse (westerse) cultuur over niet-westerse gebieden
andersglobalisten start learning		groep internationale actievoerders die zich verzet tegen de huidige, sterk door de mno's vormgegeven, globalisering
backwash-effecten start learning		negatieve invloed van een gebied (meestal centrum) op de economische ontwikkeling van een ander gebied (meestal de periferie)
blokvorming start learning		landen zoeken aansluiting en steun bij elkaar om hun positie (vooral economisch en militair) te versterken
communicatie- en informatietechnologie start learning		alle technieken die het mogelijk maken op elektronische wijze te communiceren en informatie van het ene punt naar het andere punt te verspreiden
culturele globalisering start learning		proces waarbij een grotere verwevenheid ontstaan tussen cultuurgebieden
culturele identiteit start learning		centrale waarden van een cultuur waaraan een volk zijn eigenheid ontleent
dekolonisatie start learning		proces waarbij de kolonies zelfstandig worden
economische globalisering start learning		het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden op economisch terrein toeneemt met name door de opkomst van mno's
exploitatiekolonie start learning		een kolonie die door het moederland gebruikt wordt als winstgewest (leveren van grondstoffen, afzetmarkt)
geografische mobiliteit start learning		stroming van mensen, goederen, informatie en ideeën tussen gebieden
globalisering start learning		het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen op aarde toeneemt
global shift start learning		een (mogelijke) verschuiving van het economische en politieke zwaartepunt van de landen rond de Atlantische Oceaan naar gebieden rond de Stille Oceaan
hegemoniale staat start learning		een land dat gedurende een bepaalde periode grote delen van de wereld domineert op economisch, militair, financieel en cultureel gebied
imperialisme start learning		het proces waarbij landen hun macht in andere delen van de wereld willen uitbreiden door gebieden te veroveren en te controleren
infrastructuur start learning		het geheel aan verbindingen in een bepaald gebied: wegen, waterwegen, spoorwegen, vliegvelden, telefoon, telex, internet
interactietheorie van Ullman start learning		theorie die ervan uitgaat dat uitwisseling van goederen, mensen of ideeën tussen gebieden alleen tot stand komt wanneer aan drie basisvoorwaarden is voldaan: complementariteit, transporteerbaarheid en geen tussenliggende mogelijkheden
lingua franca start learning		de voertaal in een gebied waar meerde talen gesproken worden
lokalisering start learning		de aanpassing van mondiale producten of diensten aan de lokale markt en cultuur
mainport start learning		intercontinentaal knooppunt in een transportnetwerk
markteconomie start learning		een economisch stelsel waarbij het functioneren van de markt bepaald wordt door het principe van vraag en aanbod en waarbij de rol van de overheid bescheiden is
mondialisering start learning		het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen op aarde toeneemt
netwerken start learning		verbindingen tussen gebieden en landen op economisch, politiek en sociaal-cultureel terrein
productieketen start learning		de route die een product aflegt van idee of grondstof tot dienst of eindproduct
regionale identiteit start learning		groepen mensen en gebieden koesteren hun identiteit en proberen de regionale kenmerken te behouden en te benadrukken
regionalisme start learning		groepen mensen koesteren hun identiteit en proberen de regionale kenmerken te behouden en te benadrukken
relatieve afstand start learning		de afstand uitgedrukt in tijd, geld en moeite die het kost om hem te overbruggen
relatieve ligging start learning		de ligging van een plaats of gebied ten opzichte van andere plaatsen en gebieden
spread-effecten start learning		de positieve economische invloed van een gebied op een ander gebied, zoals externe investeringen en overdracht van kennis, waardoor de welvaart in het gebied toeneemt
transportnetwerk start learning		het geheel van transportlijnen met elkaar verbonden door knooppunten
transporttechnologie start learning		technische voorzieningen die samenhangen met het vervoer van goederen en mensen
triade (triadisch netwerk) start learning		het geheel van verbanden tussen de drie belangrijkste economische machtsblokken (VS, Japan en EU) in de wereld
tijd-ruimtecompressie start learning		proces waarbij de relatieve afstand tussen plaatsen door de moderne transport- en informatietechnologie daalt
uitschuiving start learning		proces van verplaatsing van bedrijven en functies vanuit een centrum naar buiten
vrijhandel start learning		handel waarbij zo weinig mogelijk handelsbelemmeringen zoals invoerrechten bestaan
vestigingskolonie start learning		een gebied waar kolonisten zich blijvend vestigen
wereldorde start learning		de manier waarop de wereld op economisch, politiek en sociaal-cultureel terrein is georganiseerd
WTO (wereldhandelsorganisatie) start learning		internationale organisatie, in 1995 door de westerse landen opgericht, met als doel de bevordering van de internationale handel, de beslechting van handelsconflicten en de opheffing van handelsbarières
aardkern start learning		Het binnenste deel van de aarde, waar warmte ontstaat
aardkorst start learning		De dunne buitenste schil van de aarde, die bestaat uit continentale en oceanische korst.
aardkorstplaten start learning		Delen van de aardkorst die als geheel bewegen ten opzichte van andere aardkorstplaten.
aardmantel start learning		Het deel van de aarde waar de aardkorst op drijft.
aardverschuiving start learning		Het in beweging komen van los verweringsmateriaal op hellingen.
andesiet start learning		Stollingsgesteente dat ontstaat bij vulkaanuitbarstingen in subductiezones.
asthenosfeer start learning		Het gedeelte van de mantel dat gedeeltelijk vloeibaar is en waar de lithosfeer overheen beweegt.
basalt start learning		Stollingsgesteente dat ontstaat bij vulkaanuitbarstingen.
bergstorting start learning		een grote rotsmassa die over een helling naar beneden glijdt.
breuk start learning		Gesteente dat onder invloed van rek of druk in de aardkorst breekt.
breukgebergte start learning		Gebergte dat ontstaat als langs een breuk delen van de aardkorst omhoog komen.
caldera start learning		Het deel van een stratovulkaan dat overblijft als de bovenkant van de vulkaan door explosieve uitbarstingen instort.
chemische verwering start learning		Het oplossen van gesteente door de inwerking van water, zuren en zuurstof
conglomeraat start learning		Een gesteente dat ontstaat wanneer lagen grind worden samengeperst.
convectiestroming start learning		Het systeem van stromingen van gesteente in de mantel.
convergente plaatbeweging start learning		De beweging waarbij aardkorstplaten naar elkaar toe bewegen.
delta start learning		Nieuw land dat ontstaat op de plaats waar een rivier in zee uitmondt en het sediment zich ophoopt.
diepzeetroggen start learning		De diepste plaatsen in de oceaan die ontstaan bij convergente plaatsbewegingen.
divergente plaatbeweging start learning		De beweging waarbij aardkorstplaten uit elkaar bewegen.
doline start learning		Laagte in het terrein die ontstaat doordat grotten in kalksteen instorten.
effusieve eruptie start learning		Een rustig verlopende uitbarsting van een vulkaan.
endogene processen start learning		Processen zoals aardbevingen, vulkanisme, platentektoniek en gebergtevorming die 'van binnenuit'op de aardkorst inwerken.
epicentrum start learning		plaats aan het aardoppervlak die direct boven de haard van de aardbeving ligt.
erosie start learning		De uitschurende werking van water, wind of ijs dat in beweging is.
estuarium start learning		Een trechtervormige riviermonding die ontstaat bij grote eb-en-vloedverschillen.
exogene processen start learning		Processen zoals verwering, erosie en sedimentatie die 'van buitenaf' op de aardkorst inwerken.
explosieve eruptie start learning		Een explosief verlopende uitbarsting van een vulkaan.
fysische verwering start learning		Het verbrokkelen van gesteente door het bevriezen van water, temperatuurwisselingen of de werking van wortels.
gesteentekringloop start learning		De doorgaande omvorming van stollingsgesteente naar sedimentgesteente naar metamorf gesteente.
gneis start learning		Metamorf gesteente dat ontstaat uit graniet.
graniet start learning		Stollingsgesteente dat ondergronds stolt bij intrusies.
horst start learning		De zijde van de breuk die omhoog is bewogen.
hotspot start learning		Vulkanen die niet liggen bij randen van aardkorstplaten maar veroorzaakt worden door mantelpluimen.
hydrologische kringloop start learning		De kringloop van het water.
intrusie start learning		Magma dat ondergronds stolt. Hierbij ontstaat graniet.
kalksteen start learning		Sedimentgesteente dat ontstaat door het samenpersen van schelpen en kalksteen.
karstverschijnselen start learning		Alle verschijnselen die ontstaan door het oplossen van kalksteen.
Koolstofkringloop start learning		De continue verplaatsing van koolstof tussen de atmosfeer, hydrosfeer, biosfeer en lithosfeer.
leisteen start learning		Metamorf gesteente dat ontstaat uit schalie.
lithosfeer start learning		De aardkorst en het bovenste deel van de mantel dat als aardkorstplaten beweegt.
marmer start learning		Metamorf gesteente dat ontstaat uit kalksteen
metamorf gesteente start learning		gesteente dat ontstaat doordat bestaand gesteente onder druk komt en daardoor vervormt.
midoceanische rug start learning		Het 'onderwatergebergte' op de oceaanbodem dat een wereldomspannend geheel vormt.
Pangea start learning		Het supercontinent dat ongeveer 225 miljoen jaar geleden bestond.
platentektoniek start learning		Het bewegen van de aardkorstplaten.
plooien start learning		Gesteente dat door druk in de aardkorst verbogen wordt.
plooiingsgebergte start learning		gebergte dat ontstaat door de druk in de aardkorst waarbij gesteente geplooid en opgeheven wordt.
puinwaaier start learning		De ophoping van stenen die door een aardbeving naar beneden zijn gevallen.
pyroclastisch materiaal start learning		Al het materiaal dat bij een vulkaan uitbarsting in de lucht wordt geslingerd, zoals lava, as en stenen.
schaal van Mercalli start learning		Schaal waarbij de intensiteit van een aardbeving wordt gemeten aan de hand van de hoeveelheid schade die is aangericht.
Schaal van Richter start learning		Schaal waarbij de intensiteit van een aardbeving wordt gemeten aan de hand van de hoeveelheid energie die vrijkomt.
schalie start learning		sedimentgesteente dat ontstaat door het samenpersen van lagen klei.
schild start learning		de kern van het continent, waar de oudste gesteenten voorkomen.
schildvulkaan start learning		Een vulkaan die ontstaat doordat de dun vloeibare basaltische lava 'rustig' vanuit de krater uitstroomt en een uitgestrekt gebied kan bedekken.
schist start learning		Metamorf gesteente dat ontstaat als kleihoudend gesteente onder grote druk komt te staan.
sediment start learning		Het losse materiaal dat door rivieren of de wind wordt meegenomen.
sedimentatie start learning		Het ophopen van sediment op plaatsen waar de snelheid van water op wind afneemt.
sedimentgesteente start learning		Gesteente dat ontstaat door het samenpersen van sediment.
slenk start learning		De zijde van de breuk die omlaag is bewogen.
steenkool start learning		Metamorf gesteente dat ontstaat uit bruinkool.
stollingsgesteente start learning		Gesteente dat ontstaat doordat vloeibare lava of vloeibaar magma stolt.
stratovulkaan start learning		Kegelvormige vulkaan die bestaat uit een gelaagde opbouw van afwisselend as- en lavalagen.
subductie start learning		Het wegduiken van oceaanbodem in de mantel.
transforme plaatbeweging start learning		De beweging waarbij aardkostplaten langs elkaar bewegen.
tsunami start learning		Golven die ontstaan door aardbevingen op de bodem van de oceaan.
verwering start learning		Het uiteenvallen van gesteente door inwerking van water, temperatuur, wortels en zuren
zandsteen start learning		Sedimentgesteente dat ontstaat door het samenpersen van lagen zand.
afgeleide ontwikkeling start learning		Andere partijen of gebieden bepalen de richting waarin en de manier waarop een gebied groeit.
afroming start learning		In een gebied wordt het beste aan natuur, arbeid en kapitaal weggenomen of ingezet ten behoeve van een ander gebied.
agrarische involutie start learning		steeds > ppl in de bevolkingslandbouw zonder dat het basispatroon van werken en productiviteit hierdoor wezenlijk verandert.
agribusiness start learning		Een wereldwijd eco en pol netwerk over de productie van voedsel; v ontwikkelen van nieuwe gewassen t/m verkoop
agrochemische vervuiling start learning		Het door de landbouw in de kringlopen brengen van schadelijke stoffen (mest, insectenbestrijdingsmiddelen).
assimilatie start learning		Migranten passen zich zodanig aan de nieuwe samenleving aan dat ze onherkenbaar worden (eenzijdige beïnvloeding).
assimilatiepolitiek start learning		Overheidsbeleid dat erop gericht is om minderheden onder te brengen in de culturele hoofdstroom.
autocratisch regime start learning		Een dictatoriale regering die zich weinig aantrekt van de mening van de burgers.
autonome ontwikkeling start learning		Het zelf kunnen bepalen van de richting waarin en de manier waarop je wilt groeien.
biodiversiteit start learning		De soortenrijkdom aan planten en dieren.
braindrain start learning		Het wegtrekken van de hooggeschoolde mensen uit een regio.
cirkelmigratie start learning		Het heen en weer reizen van arbeidsmigranten tussen het herkomstgebied en het gebied waar men werk heeft.
complementariteit start learning		Het ene gebied heeft iets te bieden waar in een ander gebied vraag naar bestaat.
culturele minderheid start learning		Een bevolkingsgroep die zich niet verwant voelt met de culturele hoofdstroom van die staat (normen, waarden en tradities).
deagrarisatie start learning		Het proces waarbij de landbouw snel aan betekenis inboet en mensen uitstoot.
duurzaamheid start learning		zoekt evenwicht behoeften bewoners, de milieugevolgen, sociale gelijkheid; geen gevaar voor toekomstige generaties en kringlopen moeten intact blijven.
etnische minderheid start learning		bevolkingsgroep die wat betreft afkomst (ras, volk) binnen een staat kleiner is dan de dominante bevolkingsgroep, vaak verweven met culturele minderheid.
federale staat start learning		Een verbond van afzonderlijke staten die naar buiten optreden als één geheel (bondstaat). Bepaalde binnenlandse aangelegenheden regelen ze ook gezamenlijk (politie).
federalisme start learning		Het streven naar politieke en culturele zelfstandigheid van gebieden binnen een staat.
good governance start learning		transparante manier van besturen; bevolking heeft zeggenschap over besteding belastinggeld en kan regeringsbeleid controleren en beoordelen.
groene revolutie start learning		modernisering vd landbouw door de toepassing van moderne kennis in de vorm van machines, kunstmest, hoogwaardig zaaigoed, fokvee en moderne irrigatie.
hazardmanagement start learning		Een planmatige vorm van gevarenbeheersing door risico's in kaart te brengen, voorzorgsmaatregelen te nemen, en rampenplannen op te stellen en aan de hand daarvan te oefenen.
integratie start learning		Migranten passen zich aan en maken deel uit van de samenleving zonder dat ze volledig onherkenbaar worden (wederzijdse beïnvloeding).
lahar start learning		Een vulkanische modderstroom die bestaat uit een mengsel van water, as en modder.
landdegradatie start learning		Het afnemen van de kwaliteit van de bodems in een gebied.
megastad start learning		Stad van meer dan tien miljoen inwoners, die in de nationale economie een vooraanstaande rol speelt.
moslimfundamentalisme start learning		Zie politieke islam.
nation building start learning		Het proces waarbij gepoogd wordt een nationale eenheid en identiteit te smeden.
overurbanisatie start learning		Een situatie waarbij het aantal inwoners van een stad sneller groeit dan het aantal banen en huizen dat beschikbaar is.
politieke islam start learning		Het aan een religieus verleden ontlenen van claims door moslims over hoe de samenleving ingericht zou moeten worden (moslimfundamentalisme).
regionale autonomie start learning		Situatie waarbij een gebied een zekere mate van zelfbestuur kent.
regionalisme start learning		Een regio krijgt een aparte status binnen een staat, maar de politieke onafhankelijkheid is kleiner dan bij separatisme.
relatieve zeespiegelstijging start learning		De stijging van de zeespiegel ten opzichte van het land, door bv absolute stijging vd zeespiegel, daling van het land (bijvoorbeeld door inklinking) of beiden
risicoanalyse start learning		Het in kaart brengen van de natuurlijke risico's in een gebied.
risicoperceptie start learning		Het persoonlijk inschatten van gevaren.
roofbouw start learning		Het zodanig gebruikmaken van het natuurlijke milieu dat kringlopen beschadigd raken.
rurale involutie start learning		Zie agrarische involutie.
separatisme start learning		Een gebied wil een eigen politieke eenheid vormen door zich af te scheiden van een grotere politieke eenheid.
soft state start learning		Een land met een zwak bestuur, vaak gekenmerkt door corruptie.
subcontracting start learning		Het uitbesteden van werk en dus ook van verantwoordelijkheid aan onderaannemers.
taifoen start learning		Zie tropische cycloon.
transporteerbaarheid start learning		Het kunnen vervoeren van een goed of dienst binnen een redelijke tijd en tegen aanvaardbare kosten.
tropische cycloon (taifoen) start learning		Rondom het oog ontstaat een werveling van draaiende lucht. Dit diepe lagedrukgebied ontstaat bij sterk opstijgende lucht, vooral boven warm zeewater.
tussenliggende mogelijkheden start learning		Alternatieve mogelijkheden tussen twee gebieden die complementair zijn.
urbane involutie start learning		proces waarbij > ppl opgenomen worden in de stedelijke eco (met name de informele sector), zonder dat het basispatroon van werken en productiviteit hierdoor wezenlijk verandert.
vluchtsector start learning		De informele dienstensector.
waterbalans start learning		De hoeveelheid water die een gebied binnenkomt en uitgaat.
zwerflandbouw (ladangbouw) start learning		Het steeds op een andere plaats uitoefenen van akkerbouw door stukken oerwoud plat te branden.
Randstad start learning		Stedelijk gebied gevormd door Amsterdam, Rotterdam, Den haag en utrecht met hun omgeving in een ring gelegen.
deltametropool start learning		de wereldstad aan de monding van grote rivieren
grootstedelijke functies start learning		activiteiten in bedrijvigheid, openbaar bestuur, kennis en cultuur, waarvan de bevolking in de wijde omtrek van de steden gebruikmaakt.
pendelzones start learning		het gebied dat overlapt wordt door de herkomst en bestemmingsplaatsen van forensen
stedelijk netwerk start learning		steden die met elkaar verbonden zijn door infrastructuur en functionele relaties
Noordvleugel start learning		Deel van de Randstad: kernsteden Amsterdam en Utrecht, uitstrekkend van de haven van IJmuiden tot Almere, het Gooi en Amersfoort
Zuidvleugel start learning		Deel van de Randstad: kernsteden Rotterdam en Den Haag, uitstrekkend tot Leiden
Groene Hart start learning		Groen en grotendeels open, landelijk gebied dat tussen de vier grote steden ligt
urban field start learning		stedelijk gebied; ppl op het verstedelijkte plattend werken, winkelen en uitgaan in de stad en de ruimte op het platteland in dienst staat behoeften vd steden
halfwegzone start learning		Verstedelijkt gebied in Noord-Brabant en Gelderland
bereikbaarheid start learning		de mate waarin je binnen korte tijd en zonder moeite kunt komen waar je wilt
ruimtelijke ordening start learning		de wetten en regels van de overheid waarmee bepaald wordt op welke manier de ruimte gebruikt mag worden
sectoraal beleid start learning		beleid dat voor een onderwerp of sector van de samenleving geld (migratie, onderwijs, subsidiebeleid) ten aanzien van huur en koopwoningen
regionale samenwerking start learning		samenwerking tussen de drie bestuurslagen; noodzakelijk omdat de aanspraken van bewoners en bedrijven op de ruimte en voorzieningen vaak de gemeentegrens overschrijden
nota ruimte start learning		Alle plannen van de verschillende ministeries over de ruimtelijke ordening, vastgelegd tot 2020
groeikernen start learning		steden die suburbansiatie moesten opvangen om te voorkomen dat het platteland dicht zou groeien.
groeisteden start learning		aangewezen steden die regionale ongelijkheid in de stad moest tegengaan en de bevolking in leeglopende steden houden.
Vinex wijken start learning		plaats die vanaf 1993 door de overheid is aangewezen om suburbanisatie dmv nieuwbouw op te vangen.
woningbehoefte start learning		aantal woningen gespecificeerd naar soort en locatie dat nodig is om de vraag te voldoen
milieubelasting start learning		druk op het milieu door de vervuiling van lucht, bodem en water
stedelijke distributie start learning		de bevoorrading van winkels, kantoren en horeca
reikwijdte start learning		de afstand die je maximaal wilt afleggen om gebruik te maken van een voorziening
verzorgingsgebied start learning		gebied waar de gebruikers van een voorziening in een stad wonen
drempelwaarde start learning		minimumaantal klanten dat een bedrijf of voorziening nodig heeft om rendabel te zijn
verkeersknooppunt start learning		plaats waar meerdere wegen bij elkaar komen
publiek-private samenwerking (pps) start learning		samenwerking tussen de overheid en het bedrijfsleven
regionaal beleid start learning		beleid waarbij de inrichtingsvoorstellen van verschillende sectoren tot een geheel zijn gesmeed
bestuurlijke netwerken start learning		vrijwillige samenwerkingsverbanden tussen besturen van overheden en maatschappelijke organisaties
kenniseconomie start learning		economie waarbij de productiefactoren arbeid en kapitaal sterk gericht zijn op de ontwikkeling en toepassing van nieuwe technologie
zakelijke dienstverlening start learning		dienstverlening aan overheid en bedrijven
creatieve stad start learning		stad met een hoog aandeel werkende in creatieve beroepen
duale arbeidsmarkt start learning		grote kloof tussen banen voor hoog en laagopgeleiden
stadsvernieuwing start learning		verbeteren van de kwaliteit van woningen door opknappen of sloop en nieuwbouw
herstructurering start learning		Na 1990 een meer gevarieerde bevolkingssamenstelling naleven door nieuwbouw
gentrification start learning		rijke mensen die arbeidswoningen overnemen
buurtprofiel start learning		belangrijkste kenmerken van een bepaalde buurt samengevat
woonomgeving start learning		directe omgeving van woningen (voorgevel, balkon stoep)
woningkenmerken start learning		ouderdom, eigendom, woningtype, staat van onderhoud
bewonerskenmerken start learning		grootte van huishoudens, etniciteit, inkomen, gezinsfase/leeftijd
overlast start learning		hinder die buurtbewoners ondervinden
verloedering start learning		achteruitgang van de fysieke omgeving door bijvoorbeeld vadalisme
objectieve sociale (on)veiligheid start learning		onveiligheid afgemeten aan het aantal criminele feiten dat door de politie is geteld
subjectieve sociale (on)veiligheid start learning		gevoel van onveiligheid dat mensen in de buurt hebben
openbare ruimte start learning		ruimte die er voor iedereen is
toegankelijk start learning		ook kwetsbare mensen kunnen gebruikmaken van de openbare ruimte
onderhoud start learning		tijdig opruimen en herstellen van de openbare ruimte
overzichtelijkheid start learning		goede inrichting en indeling van de openbare ruimte
toezicht start learning		aanwezigheid van een aanspreekpersoon in de openbare ruimte
buur-of wijkvoorzieningen start learning		ontmoetingsmogelijkheden voor de bewoners van een buurt
burgerschap start learning		wijze waarop inwoners deelnemen aan de samenleving en meehelpen deze vorm te geven
sociale cohesie start learning		bereidheid van burgers om een actieve rol te spelen in een buurt
oog start learning		een diep lagedrukgebied

VEURS 5vwo Aardrijkskunde begrippen

You must sign in to write a comment

More