→ Prawoznawstwo → Start Learning

Question		Answer
Relatywizm prawa europejskiego start learning		Opiera się na relacjach pomiędzy trzema głównymi filarami prawa: prawo rzymskie, sztuka grecka, myśl judochrześcijańska
glosy start learning		uwagi interpretacyjne wypisywana na marginesach ksiąg podczas tłumaczenia prawa
Geneza prawoznawstwa start learning		Wyłania się z dziedziny filozofii, iuris prudentia, czyli juryprudencji
dogmatyka prawa start learning		bada prawo obowiązujące, to szereg przedmiotów objaśniających regulacje normatywne
regulacje normatywne start learning		teksty formułowane w języku prawnym, inaczej akty normatywne, inaczej akty prawne
normatywne start learning		zgodne z normą prawną
norma prawna start learning		dekodowana z przepisów prawnych reguła postępowania, która odpowiada na pytanie: kto, w jakich okolicznościach, jak powinien się zachować reguła, będąca prawem i zapisana w postaci przepisu, określająca postępowanie danej jednostki/instytucji
substrat materialny start learning		element oznaczający; dla osoby niezapoznanej z kluczem niezrozumiały np. gest w języku migowym
prawo start learning		profesjonalny system normatywny, czyli system norm, regulujący sposób postępowania ludzi, całokształt przepisów prawnych i norm prawnych, obowiązujących w państwie i ustanowionych lub uznanych przez kompetentne organy państwowe.
odróżnienie formy i treści start learning		Rozróżnienie przepisu i normy
System prawa start learning		jednowymiarowa konstrukcja, oparta na przepisach prawnych
Porządek prawny start learning		wielopłaszczyznowa konstrukcja, w której prawo się materializuje i decyduje o ludzkich losach
Język prawny start learning		język stosowany w aktach normatywnych; język sformalizowany i precyzyjny
Język prawniczy start learning		język interpretacji i opisu prawa
stanowienie prawa start learning		na podstawie zasady legalizmu (praworządności), dokonywane przez kompetentne organy ustawodawcze (ustawę uchwala Sejm) nie tylko prawa centralnego, ale także lokalnego (sejmik województwa, radę powiatu, radę gminy)
uznanie prawa start learning		gdy państwo uznaje, że nie musi ustanawiać prawa, bo jest ono już ustalone i jest to także suwerenna decyzja organów ustawodawczych
procesy integracji prawnej start learning		tworzenie jednej wersji prawa dla kilku narodów, zamiast kilkunastu dla każdego państwa (ratyfikowane umowy międzynarodowe)
Kodeks start learning		ustawa będąca zbiorem przepisów odnoszących się do określonych gałęzi prawa
Prawo to świat powinnościowy start learning		przepisy nakładają na adresata określone powinności
akt normatywny start learning		Oficjalny dokument, wydany przez kompetentne organy państwowe w trybie przewidzianym przez prawo, który w swojej treści grupuje przepisy prawne.
ius universale start learning		prawo uniwersalne, obowiązujące na całym terytorium Polski
Ius particurale, Akty prawa miejscowego. start learning		prawo obowiązujące na danym obszarze. Są one wydawane przez władze gminy, powiatu, województwa.
Preambuła start learning		uroczysty wstęp, który nie jest obligatoryjną częścią ustawy, jest konieczna jedynie w konstytucji, pisana podniosłym językiem, stanowi deklaracje wartości, na której opiera się państwo i społeczeństwo narodu
Charakter prawa stanowionego start learning		Powinnością prawodawcy jest stanowienie prawa słusznego. Prawodawca ma podejmować sprawiedliwe decyzje, będące trafne merytorycznie.
charakter heteronomiczny norm prawnych start learning		nie są one tworzone ani stanowione poprzez adresatów tych norm.
przestrzeganie prawa start learning		Respektowanie nakazów i zakazów
realizacja postanowień prawnych start learning		wykonanie przez adresata sekwencji określonych czynności, które mają za zadanie wywołanie określonego skutku prawnego
Abstrakcyjność normy prawnej start learning		cecha, która pozwala na opisanie sytuacji, która wydarzy się niezliczoną ilość razy;
Generalność normy prawnej start learning		cecha, która umożliwia zaadresowanie prawa do ogółu, rozumianego jako szerszej grupy osób
Decyzja stosowania prawa start learning		Poprzez tę czynność następuje przeniesienie normy abstrakcyjno - generalnej na grunt indywidualno - konkretny, gdyż norma prawna w chwili zastosowania prawa zyskuje indywidualnego adresata oraz odnosi się do konkretnego przypadku.
sankcja represyjna start learning		obejmują adresata, który zachował się wbrew wskazaniom dyspozycji w określonych okolicznościach negatywnych reperkusjami, które najczęściej mają charakter odebrania adresatowi określonych praw i dóbr
sankcja egzekucyjna start learning		przymuszenie adresata, łamiącego wskazania zawarte w dyspozycji normy do wykonania takiego stanu rzeczy, jaki powinien zaistnieć
sankcja nieważności start learning		unieważnia czynność prawną dokonaną wbrew wskazaniom zawartym w dyspozycji
norma rozkaźnikowa start learning		wyrażona przy pomocy trybu rozkazującego np. “Nie zabijaj”
norma powinnościowa start learning		z użyciem takich słów jak “powinien”, “musi”, “może”, “ma”
norma opisowa start learning		formułuje opis czyjegoś przyszłego postępowania np. “Sejm uchwala ustawy”
norma okresu warunkowego start learning		sformułowana z uwzględnieniem poprzednika “jeżeli” i następnika “to”; z użyciem tzw. implikacji
uzasadnienie tetyczne obowiązywania prawa start learning		obowiązuje, bo zostało ustalone przez kompetentne organy w odpowiednim trybie i czasie.
uzasadnienie aksjologiczne (psychologiczne) obowiązywania prawa start learning		prawo obowiązuje gdyż reprezentuje powszechnie uznane społeczne wartości
behawioralne uzasadnienie obowiązywania prawa start learning		adresaci w skali masowej zachowują się zgodnie z jego założeniami.
desuetudo — odwyknienie start learning		; utrata zainteresowania normą prawną przez organy państwowe; ma miejsce w przypadku, gdy adresat prawa nie przestrzega wzorca zawartego w dyspozycji, ale z jakiegoś powodu organy państwowe nie sankcjonują owych naruszeń
omijanie prawa start learning		gdy adresat w warunkach określonych w hipotezie łamie dyspozycję, ale robi to w taki sposób, by nie dowiedziały się o tym organy władzy publicznej
cywilne nieposłuszeństwo start learning		odwołuje się do sytuacji, gdy adresat normy w pełni świadomie łamie wskazania dyspozycji ze świadomością, że zostanie nałożona na niego sankcja
klauzula abrogatio start learning		uchylenie mocy prawnej danego przepisu/przepisów i nie uchwalenie na jego miejsce innego przepisu/przepisów; nazywana uchyleniem czystym
klauzula obrogatio start learning		wymiana starego aktu normatywnego na nowy; w miejsce starego aktu uchwalany jest nowy akt prawny
derogatio start learning		nowelizacja; formalna zmiana wprowadzona do aktu normatywnego (ustawa o zmianie ustawy)
przepisy epizodyczne start learning		trwają tylko i wyłącznie przez określony czas
orzeczenia Trybunału konstytucyjnego start learning		przepisy, które zostały przez Trybunał Konstytucyjny określone jako niezgodne z konstytucją tracą moc obowiązującą
Zasada prospektywności prawa start learning		prawo nie powinno działać wstecz (Lex retro non agit)
Retroaktywne działanie prawa start learning		norma prawna, która ma zastosowanie wsteczne
Wymiar normatywny porządku prawnego start learning		system prawny = porządek prawny
zasada kompetencji powierzonych start learning		Unia Europejska może podejmować się tylko tych działań, do których została upoważniona przez państwa członkowskie w akcie założycielskim
kompetencje domniemane; start learning		wynikające z funkcji i zadań powierzonych wspólnocie
kompetencje pomocnicze, uzupełniające start learning		służą podjęciu działań nieprzewidzianych traktatem, służących dobru wspólnego rynku
zasada pomocniczości start learning		każdy szczebel władzy powinien realizować tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy lub jednostki działające w ramach społeczeństwa
zasada jednolitych ram instytucjonalnych start learning		UE wykorzystuje instytucje i organy wspólnotowe jak własne
zasada równowagi instytucjonalnej start learning		żadna instytucja UE nie ma supremacji nad inną; każdy organ ma więc podejmować działania, które nie naruszają kompetencji innych organów
zasada równowagi kompetencyjnej start learning		każda instytucja UE podejmuje działania w zakresie własnych kompetencji, określonych w Traktacie ustanawiającym UE; żadna inna instytucja nie może jej zastąpić, ani wchodzić w zakres sprawowanej władzy
zasada proporcjonalności, mówiąca start learning		instytucje mogą podejmować tylko te działania, które są konieczne do osiągnięcia celów zawartych w traktacie, a środki zastosowane do ich osiągnięcia muszą być proporcjonalne do celu
Instytucja prawna start learning		zespół norm prawnych powiązanych ze sobą funkcjonalnie, odpowiadający za powstanie, trwanie lub ustanie stosunku prawnego.
luka w prawie start learning		brak regulacji normatywnej, która powinna zaistnieć w danym miejscu systemu prawnego, lecz nadal się nie pojawiła
sprzeczności zewnętrzne systemu prawa start learning		sprzeczności pomiędzy starym prawem, a zmieniającą się rzeczywistością społeczną
sprzeczności wewnętrzne start learning		sprzeczności, które zachodzą pomiędzy normami
normę kolizyjną start learning		norma powodująca kompromis między normami sprzecznymi
Stosowanie prawa start learning		proces decyzyjny podejmowany przez kompetentny organ państwowy, która na podstawie abstrakcyjno — generalnej normy prawnej wydaje indywidualne i konkretne decyzje procesu stosowania prawa.
przestrzeganie prawa start learning		stosowanie się do zakazów i nakazów zawartych jako wzorce zachowania w treści norm prawnych dekodowanych z przepisów prawnych.
realizacja postulatów prawa start learning		korzystanie z uprawnień nadawanych jako prawo podmiotowe przez odpowiednie normy; powinno być zgodne z prawem obowiązującym
Luz decyzyjny start learning		w kontekście decyzji sądowej dawany jest po to, by prawo można było dostosować do aktualnych warunków życia
zasada subsydiarności (pomocniczości) start learning		obywatelom można pomóc, ale oni także sami muszą się starać w celu poprawy własnego bytu.
nadzwyczajny środek odwoławczy start learning		odwołanie od orzeczenia sądu drugiej instancji; nie należy się każdemu, jeżeli jednak istnieją pewne okoliczności, które nie zostały ujawnione w postępowaniu pierwszej czy drugiej instancji skargę taką można wnieść.
zasada prawdy materialnej start learning		ustalenie rzeczywistego przebiegu zdarzenia w jak najbardziej precyzyjny sposób
zasada prawdy formalnej start learning		za rzeczywistość uznaje się tę prawdę, którą uda ustalić się przed sądem
Kolizja normatywna start learning		gdy mamy do czynienia z przeciwieństwem, a więc jedna norma coś nakazuje, a druga zakazuje
Reguła następstwa czasowego; lex posterior derogat legi priori start learning		ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą
Lex specialis derogat legi generali start learning		prawo szczególne uchyla zastosowanie prawa ogólnego;
Lex posterior generali non derogat legi priori speciali start learning		prawo późniejsze ogólne nie uchyla zastosowania prawa wcześniejszego szczegółowego
Lex superior derogat legi inferiori start learning		norma o wyższej mocy prawnej uchyla zastosowanie normy o niższej mocy prawnej
luki rzeczywiste start learning		występuje w procesie stosowania prawa wtedy, kiedy jest to udowodniony, systemowy brak regulacji normatywnej
luki pozorne (de lege ferenda) start learning		luka na przyszłość; gdy patrzymy na ustawę i oceniamy jej funkcjonowanie i mówimy o postulatach na przyszłość, czyli tym co powinno się zmienić w przyszłości w danej ustawie
luka strukturalna (konstrukcyjna) start learning		występuje w sytuacji, w której w przepisie blankietowym ustawodawca upoważnił jakiś organ do wydania rozporządzenia, a ono nie zostało wydane
luka aksjologiczna start learning		jest to luka rzeczywista (wg prof. Liżewskiego); w procesie decyzyjnym stosowania prawa
luka logiczna start learning		norm prawnych jest za dużo i występuje wówczas kolizja normatywna
proceduralny nakaz wydania decyzji start learning		usunięcie luki w prawie przez sędziego w trakcie procesu decyzyjnego na drodze analogii
analogia legis (analogia z ustawy) start learning		zapożyczenie gotowego rozwiązania, które istnieje już w systemie prawa
analogia iuris (analogia z prawa) start learning		dotworzenie podstawy normatywnej
Stosunek prawny start learning		Określa pewną sformalizowaną relację prawną pomiędzy podmiotami prawa
Stosunek prawny abstrakcyjny start learning		określony model zachowań powinnych pomiędzy podmiotami prawa, które są wyznaczane przez abstrakcyjno — generalne normy prawa
Stosunek prawny realny start learning		stosunek prawny zawierany przez podmioty prawa jako odzwierciedlenie stosunków społecznych
Stosunek dwustronny start learning		w stosunku prawnym występują dwie strony, co nie znaczy, że dwie osoby.
Stosunek wielostronny start learning		stosunek, w którym występują więcej niż dwie strony, a każda z nich może mieć odmienną sytuację prawną.
Zdarzenia prawne start learning		zdarzenia faktyczne, które doprowadzają do powstania, zmiany, bądź wygaśnięcia stosunku prawnego.
Fakty start learning		zdarzenia prawne, które są niezależne od woli ludzkiej, a pomimo to są w wstanie doprowadzać do powstania, zmiany lub wygaśnięcia istniejących stosunków prawnych
Działania start learning		zdarzenia prawne zależne od woli ludzkiej
czynności wywołujące skutki prawne start learning		podmiot podejmuje działanie objęte wolą i świadomością, która prowadzić ma do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego
Zdolność prawna start learning		zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków
Zdolność do czynności prawnych start learning		zdolność do nabywania prawa i zaciągania zobowiązań w drodze samodzielnie dokonywanych czynności prawnych, które doprowadzają do wywołania skutków prawnego w postaci powstania, zmiany, bądź wygaśnięcia stosunku prawnego
Noramtywizm start learning		każdy akt hierarchicznie niższy czerpie moc z aktu hierarchicznie wyższego
Gałąź prawa start learning		całokształt obowiązujących aktów normatywnych, które regulują pewną wyodrębnioną sferę stosunków społecznych
Instytucja prawna start learning		zespół przepisów normujących konkretny, prawnie wygenerowany przedmiot regulujący
Osoby prawne start learning		Skarb Państwa i inne jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.
Skarb Państwa start learning		państwo jako podmiot w gałęzi prawa prywatnego
quasi osoby prawne start learning		Jeżeli przepisy te nie przyznają określonym podmiotom osobowości prawnych
typ korporacyjny osoby prawnej start learning		dominuje substrat ludzki, a więc członkowie osoby prawnej; są one zakładane by prowadzić działalność wykraczającą poza sferę gospodarczo — ekonomiczną; najważniejszy jest więc cel działania
typ zakładowy osoby prawnej start learning		dominuje substrat majątkowy, są więc one zakładane w celu uczestnictwa w obrocie majątkowym
rejestracyjny Tryb powstawania osób prawnych start learning		nadanie osobowości prawnej następuje poprzez wpisanie do rejestru, z inicjatywy członków; państwo decyduje jakie są warunki powoływania osoby prawnej, warunki te należy spełnić
erekcyjny (ustawowy) Tryb powstawania osób prawnych start learning		osobowość prawną nadaje państwo na drodze ustawy; w ten sposób realizowana jest pewna wizja polityki państwa
koncesyjny Tryb powstawania osób prawnych start learning		analogiczny do trybu rejestracyjnego, tylko należy jeszcze dołożyć element uzyskania pozwolenia przez państwo
Teoria rzeczowa start learning		przedmiotem stosunku prawnego są rzeczy.
Teoria zachowań start learning		przedmiotem stosunku prawnego są zachowania.
Teoria mieszana start learning		przedmiotem stosunku prawnego są zachowania, które się do rzeczy odnoszą
Treść stosunku prawnego to start learning		uprawnienia podmiotów, będących stronami tego stosunku prawnego (sfera niezakazana i nienakazana) i obowiązki (sfera nakazana)
Stosunki facere, non —facere start learning		polegające na działaniu i nie działaniu.
Wykładnia prawa start learning		proces myślowy, który zmierza do ustalenia jaka norma, bądź jakie normy prawne wynikają z przepisów prawnych i co one znaczą (przedmiotem wykładni są przepisy, a efektem wykładni jest norma).
Specjalna zdolność do czynności prawnych start learning		ustawodawca zmienia warunki ustawowe, co do wieku, umożliwiając wykonywanie pewnych, określonych czynności prawnych.
teorie opisowe wykładni prawa start learning		opis działalności interpretatora, a w szczególności analiza stosowanych przez niego dyrektyw interpretacyjnych oraz czynników wpływających na proces wykładni prawa – obrazowanie całego procesu tak jak przebiega
teorie normatywne start learning		formułowanie postulatów jak proces wykładni powinien przebiegać
teorie statyczne (subiektywne) start learning		znaczenie prawa jest niezmienne przez cały okres jego obowiązywania (od wejścia w życie do momentu uchylenia) - znaczenie to jest takie jakie chciał jej nadać prawodawca w momencie tworzenia
teorie dynamiczne (obiektywne) start learning		znaczenie normy prawnej jest zmienne, ponieważ po jej uchwaleniu „odrywa się” ona od prawodawcy i „żyje własnym życiem” - znaczenie normy dostosowuje się do aktualnych potrzeb - tekst normatywny jest niezmienny to norma prawna się obiektywizuje
interpretacji kontekstualnej start learning		danemu przepisowi nadaje się znaczenie jakie wynika z analizy przepisów i zwrotów stanowiących jego kontekst;
klauzule generalne start learning		pozwalają na pewien stopień dowolności w kwalifikacji normatywnej czynu
systematyzacyjne dyrektywy systemowe (a rubrica) start learning		uwzględnienie systematyki aktu normatywnego przy interpretacji,
reguły kolizyjne start learning		dyrektywy pozwalające na rozsądzenie kolizji norm, mają zastosowanie gdy brak jest wyraźnych przepisów uchylających a wzorów zachowania z kolidujących norm nie da się pogodzić
clara non sunt interpretanda start learning		wykładnia nie występuje gdy tekst prawny jest jasny
Omnia sunt interpretanda start learning		wykładni dokonuje się w każdej sytuacji i dotyczy ona każdego składnika interpretowanego obiektu
koncepcja klaryfikacyjna (semantyczna intensjonalna) start learning		zakłada niezbędność procesów wykładni w sytuacjach niejednoznaczności tekstu prawnego lub zmian społecznych dezaktualizujących powstałe jakiś czas temu prawo
koncepcja derywacyjna start learning		Określa cel wykładni jako odtworzenie z przepisu prawnego pełnej treści normy. Łączy właściwości tekstu prawnego z cechami kulturoprawnymi oraz praktyką sądową
Moc prawna aktu normatywnego start learning		cecha aktu normatywnego wyznaczająca jego miejsce w hierarchi źródeł prawa oraz relacje do pozostałych źródeł prawa
Moc obowiązująca aktu normatywnego start learning		wskazuje na uniwersalną dla każdego źródła prawa cechę określającą związanie adresatów aktu normatywnego normami zawartymi w przepisach tego aktu
Tetyczne uzasadnienie obowiązywania aktu normatywnego start learning		zgodność procesu legislacyjnego oraz zakresu formy regulacji z prawem obowiązującym
Aksjologiczne uzasadnienie obowiązywania aktu normatywnego start learning		zgodność regulacji zawartych w akcie z akceptowanymi publicznie wartościami
Behawioralne/ socjologiczne uzasadnienie obowiązywania aktu normatywnego start learning		zgodność rzeczywistych zachowań podmiotów z ustanowionymi w akcie wzorami zachowań
czynności walidacyjne start learning		ustalenia dotyczące mocy obowiązującej aktu normatywneg
Państwo unitarne start learning		charakteryzuje się jednolitą strukturą władzy publicznej obejmującą całe terytorium państwa.
Sui generis start learning		zawłaszczenie mechanizmu podejmowania decyzji publicznych przez rządzącą większość parlamentarną oraz absolutyzacja woli większości jako jedyne i wystarczające uzasadnienie wyborów i decyzji publicznych

prawoznawstwo

You must sign in to write a comment

More