→ Nowe Słowa → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
prakseologia start learning		teoria sprawnego działania; jest dziedziną badań naukowych dotyczących wszelkiego celowego działania ludzkiego
a priori start learning		łac. „z góry”, „uprzedzając fakty”, „z założenia
wenerować start learning		szanować, poważać
kazuistyka start learning		rozstrzyganie, w poszczególnym wypadku i przy danych okolicznościach, moralnych lub prawnych wątpliwości, jakie się nasuwają przy zbiegu sprzecznych obowiązków
walidacja start learning		proces potwierdzania, że dany akt prawny, umowa lub decyzja spełniają określone wymogi formalne i materialne, co pozwala na ich uznanie za ważne i skuteczne w systemie prawnym
proweniencja start learning		pochodzenie jakichś zjawisk lub osób
petryfikacja start learning		utrwalenie (się) czegoś w określonej formie niepodatnej na zmiany
promulgacja start learning		ogłoszenie aktu normatywnego
immisja start learning		działanie właściciela nieruchomości na własnym gruncie, którego skutki odczuwalne są na gruncie sąsiedzkim.
heteronomia start learning		podleganie normom, których się samemu nie ustanowiło.
egzemplifikacja start learning		zilustrowanie czegoś przykładami
rudymentarny start learning		elementarny, podstawowy lub zanikający, szczątkowy
aksjomat start learning		w logice: założenie, które przyjmuje się bez dowodu w systemie dedukcyjnym
ekwiwokacja start learning		błąd logiczny polegający na użyciu w jednej wypowiedzi terminu w dwu różnych znaczeniach
konwergencja start learning		zbieżność; też: powstawanie zbieżności; występowanie podobnych cech u organizmów niespokrewnionych ze sobą, a żyjących w zbliżonych warunkach
tetralogia start learning		cykl czterech utworów artystycznych
komeraże start learning		złośliwe plotki, intrygi lub nieporozumienia
apologetyczny start learning		broniący przed zarzutami, usprawiedliwiający, a zarazem pochwalny
ekwiwalent start learning		rzecz równa innej wartością
dykteryjka start learning		krótkie, zabawne opowiadanie
trawestacja start learning		przeróbka czyjejś wypowiedzi, jakiegoś wątku, utworu literackiego, muzycznego itp.; też: utwór będący taką przeróbką
peremptoryjny start learning		stanowczy, ostateczny
kontestacja start learning		kwestionowanie, sprzeciw
reguły intertemporalne start learning		zasady, które określają, które przepisy prawne (nowe czy stare) mają zastosowanie w konkretnej sytuacji
prestidigitator start learning		artysta cyrkowy pokazujący sztuki polegające na zręczności i robiące wrażenie magicznych
pompatyczny start learning		z dezaprobatą: przesadnie wystawny, uroczysty i ceremonialny lub zachowujący się z nadmierną powagą i podniosłością
paruzja start learning		zapowiadany przez proroków powrót Chrystusa na świat w chwale pod koniec dziejów
status quo ante start learning		poprzedni/dawniejszy stan rzeczy
eskapizm start learning		ucieczka, oderwanie się od rzeczywistości i od problemów z nią związanych
antecedencje start learning		zdarzenia, okoliczności poprzedzające jakiś fakt, konieczny do jego zrozumienia
moralitet start learning		utwór literacki, spektakl lub film, który niesie przesłanie moralne
mierzchnąć start learning		tracić blask, gasnąć, pogrążać się w mroku, słabnąć, upadać
efemeryczny start learning		szybko przemijający, ulotny; istniejący krótko i przemijający bez pozostawienia wpływu
fanfaronada start learning		przechwalanie lub popisywanie się swoją odwagą
transcendencja start learning		istnienie poza granicami bytu lub poza granicami ludzkiego poznania
łoskot start learning		głuchy odgłos powstający przy uderzaniu o siebie ciężkich przedmiotów
refutacja start learning		obalenie dowodów strony przeciwnej lub odparcie czyichś zarzutów; też: pismo o takiej treści
antologia start learning		zbiór wybranych utworów literackich, muzycznych lub filmowych, zgromadzonych i zazwyczaj publikowanych razem, często powiązanych wspólną tematyką, gatunkiem lub autorem
amfibolia (lub dwuznaczność) składniowa start learning		wada budowy zdania, która prowadzi do wieloznaczności jego interpretacji
teleologia start learning		teoria, według której wyjaśnieniem wszelkich zjawisk i procesów zachodzących w naturze i społeczeństwie jest to, że zmierzają one do jakiegoś celu
kontraktualizm start learning		inaczej umowa społeczna
antypodyczny start learning		kompletnie przeciwstawny
piwotalny start learning		ktoś, kto nie ma samodzielnej władzy, ale wchodzi w koalicję z prawie każdą opcją polityczną
ruja i porubstwo start learning		coś niemoralnego i gorszącego
epifenomen start learning		zjawisko (fenomen) wtórne, współwystępujące ze zjawiskiem podstawowym, lecz nie wywierające istotnego wpływu na jego przebieg
deprywacja start learning		ciągłe niezaspokojenie jakiejś potrzeby biologicznej, bądź psychologicznej (częściej)
deterioracja start learning		spadek wartości, jakości, sprawności lub wydolności czegoś
pleonazm (lub pleonazja) start learning		błąd językowy polegający na użyciu w wypowiedzi słów, które znaczą to samo lub prawie to samo (tzw. masło maślane)
imponderabilia start learning		rzeczy nieuchwytne i niedające się dokładnie zmierzyć lub obliczyć, mogące jednak wywierać wpływ na jakieś sprawy
cyganeria artystyczna (lub bohema) start learning		środowisko artystyczne, którego członkowie spędzają czas na wspólnych zabawach i tworzeniu, demonstrując pogardę dla konwenansów, norm społecznych i materializmu
inercja start learning		bierne poddawanie się czemuś
egzaltacja start learning		przesadne okazywanie uczuć i emocji
synekdocha start learning		figura stylistyczna polegająca na zastąpieniu nazwy całości lub ogółu przedmiotów nazwą części lub jednego przedmiotu
dialektyzacja (gwaryzacja) start learning		wprowadzanie do tekstu elementów charakterystycznych dla danego dialektu (gwary),
agalma start learning		kultowy wizerunek bóstwa lub poświęcony mu dar
prefiguracja start learning		to, co ze względu na pewne cechy wspólne można uznać za zapowiedź kogoś lub czegoś, co zaistniało później
dependencja start learning		zależność od czegoś lub kogoś
holizm start learning		filozoficzne i naukowe podejście, które zakłada, że rzeczywistość jest całością, a nie tylko sumą jej poszczególnych części
artefakt start learning		wytwór ręki ludzkiej, każdy przedmiot wykonany lub zmodyfikowany przez człowieka, a następnie odkryty w wyniku badań archeologicznych
diachronia start learning		badanie zmian językowych zachodzących w czasie
katatonia start learning		zespół zaburzeń psychicznych występujący głównie w schizofrenii, objawiający się zahamowaniem ruchu lub gwałtownymi ruchami
uwiąd start learning		stopniowy zanik tkanek i narządów lub obniżenie się ich sprawności albo stopniowy zanik aktywności w jakiejś dziedzinie życia
amalgamat start learning		stop metalu z rtęcią albo mieszanina różnych elementów
fantom start learning		zjawa, model anatomiczny przedstawiający jakiś narząd lub sylwetkę człowieka albo odczuwanie bólu, swędzenia w miejscu po amputowanej kończynie lub jej części
apoteoza start learning		wywyższenie, uwielbienie, gloryfikacja kogoś lub czegoś, przedstawienie w sposób wyidealizowany, często do rangi bóstwa
aprecjacja start learning		wzrost wartości towaru lub dobra
panaceum start learning		domniemany środek leczniczy przeciw wszystkim chorobom
temporalny start learning		czasowy
tour de force start learning		wyczyn, majstersztyk, osiągnięcie, popis siły
agronomia start learning		nauka o rolnictwie
nomad start learning		człowiek niemający stałego miejsca zamieszkania, przebywający gdzieś tymczasowo, często w złych warunkach
eunuch start learning		wykastrowany mężczyzna lub chłopiec
à rebours start learning		na odwrót niż zwykle
ex nihilo start learning		z niczego
remedium start learning		lekarstwo, środek zaradczy
neurotyczność start learning		skłonność do przeżywania negatywnych emocji, takich jak lęk, stres, smutek, poczucie winy, a także trudnościami w radzeniu sobie z sytuacjami stresowymi
dystynkcja start learning		wytworność i elegancja w sposobie bycia albo cecha odróżniająca
symbioza start learning		współistnienie; bliskie współżycie dwóch różnych gatunków organizmów, które przynosi korzyści przynajmniej jednemu z nich
deprecjacja start learning		spadek wartości danego dobra lub waluty w stosunku do innej waluty
ignoramus et ignorabimus start learning		nie wiemy i nie będziemy wiedzieć
wcale start learning		partykuła podkreślająca, że wyrażony w zdaniu sąd zaprzeczony mówiący uważa za prawdziwy, wbrew przypuszczeniom, że mogłoby być inaczej
propinacja start learning		wyłączne prawo właściciela dóbr ziemskich do produkcji i sprzedaży alkoholu w obrębie jego dóbr oraz sprowadzania ich oraz czerpania z nich korzyści
residuum start learning		pozostałość
atawizm start learning		regresja ewolucyjna; powrót lub odtworzenie u danego organizmu cechy, która była obecna u jego odległych przodków, a nie ujawniała się przez wiele pokoleń
gros start learning		na wielką skalę, w całości
komprador start learning		w krajach kolonialnych: miejscowy kupiec, pośredniczący w handlu z metropolią, później członek zamożnej burżuazji
drenować start learning		powodować uszczuplenie czyichś zasobów finansowych lub innych dóbr
zwornik start learning		coś, co spaja jakieś elementy
eksplikacja start learning		wyjaśnianie, tłumaczenie
naddeterminacja start learning		stan, w którym dane zjawisko, wynik lub proces jest jednocześnie uwarunkowany przez nadmierną liczbę różnych przyczyn lub czynników
logocentryzm start learning		traktowanie słów i języka jako podstawowego sposobu ujmowania rzeczywistości, charakterystyczne zwłaszcza dla umysłowości Zachodu
avant la lettre start learning		przed nazwaniem
-infra start learning		pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: poniżej, późniejszy, wewnątrz
butwieć start learning		rozkładać się pod wpływem wilgoci i powietrza
homogeniczny start learning		jednorodny
heterogeniczny start learning		różnorodność
ścibolić (ścibić) start learning		szyć lub pisać coś długo, pracowicie, często niezręcznie; wykonywać jakąkolwiek ręczną pracę w taki sposób
persyflaż start learning		szyderstwo zamaskowane pozorami uprzejmości lub utwór literacki, w którym autor, stosując ironię, świadome naśladuje styl jakiegoś twórcy
sprzedawać zboże na pniu start learning		sprzedać zboże przed żniwami, jeszcze zanim zostanie ono zżęte, czyli od razu i bez zwłoki
par excellence start learning		„w całym tego słowa znaczeniu” lub „w najwyższym stopniu” (dosłownie: „przez doskonałość”)
atrofia start learning		zanikanie tkanek lub organów; zanik
panegiryk start learning		uroczysty, przesadnie pochwalny tekst sławiący jakąś osobę, czyn lub wydarzenie
translacja start learning		tłumaczenie
autarkia start learning		samowystarczalność np. gospodarcza
tromtadracja start learning		krzykliwe, efekciarskie przedstawianie jakichś poglądów lub wzniosłych haseł pozbawionych treści
gospodarka intensywna start learning		gospodarka, która stawia na wysokie nakłady pracy lub kapitału na jednostkę powierzchni, co prowadzi do wysokiej wydajności, masowej produkcji i wykorzystania nowoczesnych technologii
gospodarka ekstensywna start learning		gospodarka, która charakteryzuje się niskimi nakładami na jednostkę powierzchni, zwiększaniem produkcji poprzez powiększanie areału, co skutkuje niską wydajnością, tradycyjnymi metodami i ograniczonym użyciem środków produkcji
cykl Kondratiewa start learning		długookresowy cykl koniunkturalny trwający 45-60 lat, charakteryzujący się systematycznymi zmianami w aktywności gospodarczej (fazy: ożywienie, szczyt, kryzys i recesja)
internalizacja start learning		proces przyswajania zewnętrznych norm, wartości i przekonań, które stają się częścią wewnętrznego systemu jednostki
eksternalizacja start learning		proces uzewnętrzniania wewnętrznych stanów, myśli lub emocji na zewnątrz, często w postaci zachowań skierowanych do otoczenia
kwantyfikacja start learning		proces przekształcania cech lub zjawisk w dane liczbowe, czyli ilościowe ujmowanie tego, co wcześniej było opisowe
analog (analogon) start learning		rzecz lub pojęcie odpowiadające innemu
koekwacja start learning		zrównanie, głównie podatków lub praw, powinności
konsekracja start learning		uroczyste poświęcenie
emfaza start learning		przesadna emocjonalność wypowiedzi lub nacisk położony na pewne zdania, wyrazy lub sylaby, uwydatniający ich znaczenie
aporia start learning		ciągle aktualne zagadnienie filozoficzne, domagające się nieustannego przemyśliwania od nowa przez kolejne pokolenia filozofów
ordynacja rodowa (fideikomis familijny) start learning		majątek ziemski rządzący się swoimi własnymi prawami dotyczącymi dziedziczenia, posiadający swój własny statut (akt fundacyjny), zapobiegający rozdrobnieniu dóbr
szuba start learning		obszerne okrycie wierzchnie, używane na obszarze Rzeczypospolitej w okresie od XV do XVII wieku
pajdokracja start learning		forma rządów, w której władzę sprawują osoby nieletnie, niedojrzałe i niedoświadczone
gerontokracja start learning		w niektórych państwach starożytnej Grecji (m.in. w Sparcie) sprawowanie władzy przez radę starców (gerontów); pot. ustrój państwowy oparty na rządach ludzi w wieku podeszłym
kleptokracja start learning		dosłownie „władza złodziei”; forma władzy ze skorumpowanymi władcami, wykorzystującymi bogactwa naturalne kosztem mieszkańców w celu defraudowania funduszy państwowych oraz poszerzania osobistego bogactwa
plutokracja start learning		system sprawowania rządów, w którym podstawową zasadą władzy jest bogactwo
scjentokracja start learning		ustrój, w którym decyzje polityczne oparte są bezpośrednio na wiedzy naukowej
technokracja start learning		koncepcja ustroju społecznego, w którym władzę sprawowaliby technicy, eksperci, organizatorzy i kierownicy produkcji
apelatywizacja start learning		proces znaczeniowy polegający na tym, że nazwa własna, jednostkowa, staje się wyrazem pospolitym, nazywającym całą klasę zjawisk, przedmiotów, osób itd.
żyrant start learning		osoba poręczająca za kogoś spłatę pożyczki
bigoteria (lub dewocja) start learning		pobożność, gorliwość w zachowaniach religijnych
serwilizm start learning		bezkrytyczne podporządkowanie, niewolnicza służalczość
presumpcja start learning		uznanie czegoś za fakt na podstawie powiązanych, ustalonych wcześniej faktów
pean start learning		wypowiedź będąca wyrazem zachwytu i uwielbienia
konstatacja start learning		stwierdzenie faktu, ustalenie czegoś jako pewne na podstawie obserwacji lub innych danych
stratyfikacja start learning		wyróżnienie warstw w społeczeństwie według różnych kryteriów; też po prostu warstwowy układ czegoś
reguła Pareto start learning		znana jako zasada 80/20 i głosi, że w wielu przypadkach około 80% rezultatów wynika z 20% przyczyn
agonistyczny start learning		związany z walką lub rywalizacją
rewindykacja start learning		odzyskiwanie utraconej własności lub prawa do czegoś na drodze sądowej
liminalny start learning		stan zawieszenia, pośredni, przejściowy, który znajduje się pomiędzy dwoma różnymi formami lub etapami
anekumena start learning		obszar niezamieszkany na stałe przez człowieka i niewykorzystywany gospodarczo
praxis start learning		praktyka
liberum rumpo start learning		praktyka stosowania liberum veto, która w praktyce oznaczała "zrywanie" obrad
kateksja start learning		psychoanalityczne pojęcie oznaczające inwestycję energii psychicznej (libido) w obiekt, którym może być osoba, rzecz, idea lub czynność, w celu zaspokojenia popędów
paradygmat start learning		przyjęty sposób widzenia rzeczywistości w danej dziedzinie, doktrynie itp.
lumpenproletariat start learning		zdeklasowana warstwa osób znajdujących się na marginesie społecznym w społeczeństwie kapitalistycznym
akceleracja start learning		przyspieszenie, skrócenie czasu trwania zjawisk, procesów itp.
etiologia start learning		nauka zajmująca się przyczynami powstawania zjawisk, procesów i faktów
pitrasić start learning		potoczne określenie na gotowanie lub przyrządzanie jedzenia
superfluum start learning		nadmiar, zbędność lub zbyteczność
de lege lata start learning		obowiązujące prawo
bon mot start learning		krótkie, dowcipne opowiadanie, anegdota lub powiedzenie, zbliżone do przysłowia
sfragistyka start learning		nauka o pieczęciach i ich historii
obediencja start learning		posłuszeństwo, podporządkowanie się władzy
serwilizm start learning		postawa nadmiernego podporządkowania się, uległości
wolumin start learning		objętość książki, tom
almanach start learning		rocznik, zbiór informacji i danych na dany rok
minuskuła start learning		mała, drobna litera alfabetu
majuskuła start learning		wielka litera alfabetu
konterfekt start learning		portret, wizerunek osoby
idolatria start learning		bałwochwalstwo, uwielbienie przedmiotów lub osób w sposób nadmierny
arywizm start learning		przekonanie o wyższości jednej grupy etnicznej nad innymi
dezynwoltura start learning		brak skrupulatności, swoboda w zachowaniu
eklektyczny start learning		łączący różne style, idee lub wpływy
ex ante start learning		przed wystąpieniem zdarzenia, przewidywane
ex post start learning		po wystąpieniu zdarzenia, ocena retrospektywna
ex nihilo start learning		z niczego, bez uprzednich zasobów
nihil fit start learning		nic się nie dzieje, brak skutków
ultra vires start learning		działanie wykraczające poza uprawnienia
de lege ferenda start learning		zgodnie z proponowanymi zmianami prawa
krakowskim targiem start learning		w sposób niejednoznaczny, w wyniku kompromisu
synoptyk start learning		osoba opracowująca prognozy meteorologiczne
felczer start learning		osoba wykonująca podstawowe zabiegi medyczne, ale niebędąca lekarzem
kohezja start learning		spójność, wewnętrzna zgodność
osnowa start learning		główny, nośny element w tkaninie
tribalizm start learning		lojalność wobec własnej grupy plemiennej, etnicznej
próbnik start learning		narzędzie do badania jakości materiału
in fraudem legis start learning		w celu obejścia prawa
przepisy dyspozytywne start learning		przepisy prawne, które strony mogą modyfikować lub zmieniać w umowie

Nowe słowa

You must sign in to write a comment

More