Moja lekcja

 0    56 flashcards    aniadziekiewicz
download mp3 print play test yourself
 
Question język polski Answer język polski
mit
start learning
opowieść o bogach, demonach, legendarnych bohaterach i nadnaturalnych wydarzeniach, będąca próbą wyjaśnienia odwiecznych zagadnień bytu, świata, życia i śmierci, dobra i zła oraz przeznaczenia człowieka
archetyp
start learning
pierwotny wzorzec (pierwowzór) postaci, zdarzenia, motywu lub schematu
topos
start learning
powtarzający się motyw, który często występuje w obrębie literatury i sztuki danej kultury, cywilizacji. Wskazuje na jedność kulturową danego kontynentu czy na istnienie pierwotnych wzorców myślenia człowieka
heros
start learning
w mitologii greckiej postać zrodzona ze związku człowieka i boga. Herosi mieli nadzwyczajne zdolności, jak wielka siła, spryt lub inne przymioty. Byli dowodem przenikania się świata bogów i ludzi
sacrum
start learning
sfera świętości. Wokół niej koncentrują się wierzenia i obrzędy, praktyki religijne. Właściwość, która przysługuje niektórym przedmiotom, istotom, przestrzeniom, okresom
profanum
start learning
to co ludzkie, sfera świeckości, przeciwieństwo sacrum – sfery świętej. W sferze tej odbywają się wszystkie codzienne wydarzenia z życia człowieka
demitologizacja
start learning
obalenie mitu związanego z jakąś postacią, rzeczą lub zjawiskiem
desacralizacja
start learning
przejście określonego podmiotu spod władzy kościelnej do świeckiej; pozbawienie czegoś świętości
Sokrates
start learning
poglądy etyczne, szczęście = rozum=cnota (te trzy stanowią jedno)
Platon
start learning
idealizm obiektywny, Jaskinia Platona
Idealizm obiektywny
start learning
stanowisko fizyczne związane ze stosunkiem bytu do ludzkiej świadomości, pogląd głoszący istnienie obiektywnej rzeczywistości (duchowej i moralnej), niezależnej od naszych przeżyć, na którą nie mamy wpływu, stworzonej np. przez Boga, ideę czy ducha
Jaskinia platonska
start learning
metaforyczne przedstawienie ludzi w ziemskim świecie, wpływu idei na ten świat. Platon uważał,że tylko wyzwolenie się z łańcuchów(spraw życia doczesnego) ludzie mogą poznać prawdę wyższą-świat idei. Dusza-poprzez anamnesis-świat idei
Arystoteles
start learning
pojęcie materii i formy, • Odrzucił platoński dualizm rzeczy materialnych i idei
Forma (aystoteles)
start learning
nadaje kształt i postać materii-tworzywu. Formy nie mogą istnieć bez materii, a sama materia bez formy nie posiada kształtu, koloru itp.Świat jest nierozerwalną kombinacją materii i idei – form
Materia (arystoteles)
start learning
cała materia składa się z tych samych ciągłych substancji pierwotnych (teoria atomistyczna)
Poetyka (arystoteles)
start learning
przedstawia teorię struktury i odbioru dzieła literackiego. Arystoteles charakteryzuje literaturę jako sztukę mimetyczną i opisuje jej trzy gatunki: tragedię, epos komedię
Sticyzm
start learning
nurt materialistyczny. Wg filozofów tego nurtu, człowiek, aby osiągnąć szczęście musi zachować równowagę duchową, powagę, spokój i twórczość umysłu. Człowiekiem powinien rządzić rozum, nie namiętności
Styka stoicka
start learning
cnota, natura, obowiązek
Cnota stoicka
start learning
Cnota jest jedna, niepodzielna i nie ulega stopniowaniu. Kto jest prawdziwie cnotliwy staje się automatycznie dobry, a jego szczęście a jego szczęście nie zależy od czynników zewnętrznych. Wszystko poza cnotą jest moralnie obojętne lub złe
Epikureizm
start learning
nakazuje człowiekowi wierzyć świadectwu zmysłów, cieszyć się życiem i korzystać z jego radości. „Dobro to przyjemność, czyli brak bólu”. Epikurejczycy odrzucają wiarę w siły pozaziemskie, głoszą pochwałę życia na ziemi
Inwokacja
start learning
rozbudowana apostrofa otwierająca utwór literacki, zazwyczaj poemat epicki, w której zwykle autor zwraca się do muzy, bóstwa lub duchowego patrona z prośbą o natchnienie, pomoc w tworzeniu dzieła.Np. „Gniew, bogini, opiewaj Achilla, syna Peleusa”
Epos
start learning
epopeja, jeden z głównych i najstarszych gatunków epiki, np. „Iliada”, „Odyseja”. Sceny batalistyczne, rozpoczyna sie inwokacją, równoległe wątki
Epitet stały
start learning
określenie zawsze odnoszone do tego samego zjawiska. Ten rodzaj epitetu występował przede wszystkim w poezji antycznej i epopejach. powtarzające się określenia, które uwypuklają główną cechę bohatera lub zjawiska
Porównanie homeryckie
start learning
porównanie bardzo rozbudowane, którego jeden człon jest szczegółowym obrazem, zwykle dotyczy czynów ludzkich zestawianych z zachowaniem zwierząt lub zjawiskami przyrody, charakterystyczne dla Homera ("Iliada", "Odyseja") i naśladowane głównie w eposie.
Retardacja
start learning
jej celem jest zwiększenie napięcia u czytelnika poprzez opóźnienie bądź zatrzymanie akcji utworu, zwykle literackiego. Osiąga się ją poprzez długie, obszerne opisy. Retardacje są jednymi z cech eposu;
Prawo skruszonego serca
start learning
człowiek wyrzeka się gniewu oraz nienawiści i budzi w sobie uczucia dobroci oraz życzliwości w stosunku do sprawcy swojego nieszczęścia żeby skłonić go do spełnienia jego prośby
Król edyp -problemy
start learning
problem prawdy, koncepcja losu ludzkiego, postawa człowieka wobec losu, sens cierpienia
Tragizm
start learning
uwikłanie bohatera w konflikt sprzecznych racji. Starcie równorzędnych racji moralnych (konflikt tragiczny) powoduje nieuchronną klęskę jednostki szlachetnej. Ową niemożność dokonania odpowiedniego wyboru, nazywamy konfliktem tragicznym
Tragizm Edypa
start learning
bohater staje przed wyborem, jednakże bez względu na to, jaką decyzję podejmie, jest skazany na klęskę. woybór wartości równorzędnych: dobro poddanych, dojście do prawdy a spokój i szczęście osobiste
hamartia - wina tragiczna
start learning
błędne rozpoznanie i fałszywa ocena własnej sytuacji przez bohatera. Edyp popełnia nieszczęśliwe zbłądzenie, gdyż czyni źle, nie mając tego świadomości. Opacznie interpretuje fakty
hybris
start learning
zarozumiałość i pycha prowadząca do narażenia się na karę bogów. Edyp drwiący z kalectwa Tyrezjasza, sam będzie ślepy
Perypetia
start learning
nieoczekiwane zdarzenie zmieniające bieg wydarzeń, np. przybycie posłańca z Koryntu
Katastrofa
start learning
nagłe i nieoczekiwane wydarzenie niosące ze sobą negatywne skutki: straty materialne oraz ciężkie urazy, lub śmierć ludzi
Ironia tragiczna
start learning
różnica między samoświadomością bohatera a jego faktyczną sytuacją. Edyp dąży do poznania prawdy o zabójcy Lajosa, jednocześnie nie wie, że to on jest winny
Fatum
start learning
Przeznaczenie, siła będąca ponad ludźmi i bogami, decyduje o życiu Edypa
katharsis
start learning
oczyszczenie, wstrząs uczuciowy wywołany u widza przez losy bohatera tragedii, który wzbudza litość i trwogę
mimesis
start learning
naśladownicze przedstawienie akcji poważnej, skończonej wyrażone w języku ozdobnym
Koryfeusz
start learning
w starożytnej Grecji przewodnik chóru śpiewającego pieśni ku czci boga Dionizosa. Wykonywał najtrudniejsze partie
Stasimon
start learning
pieśń wykonywana przez chór stojący na orchestrze, pod przewodnictwem koryfeusza
Epeisodion
start learning
fragment dramatu antycznego zawierający dialogi lub monologi postaci
Najsłynniejsi dramatopisarze
start learning
Arystofanes, Ajschylos, Eurypides, Sofokles, Tespis, Arystoteles
Arystofanes
start learning
twórca komedii, ostre akcenty społeczne i polityczne. Zasadnicza problematyka jego komedii dotyczyła starań o ustanowienie pokoju
Ajschylos
start learning
rzeczywisty twórca tragedii greckiej. Wprowadził na scenę drugiego aktora, rozwój dialogu i akcji scenicznej, ograniczył rolę chóru, wprowadził do tragedii akcję dziejącą się poza sceną.„Prometeusz w okowach", „Odyseja”
Eurypides
start learning
twórca tragedii, odbicie tragiczne dzieje Grecji z okresu wojny peloponeskiej, toczonej między Spartą i Atenami w V w. p.n.e. Eurypides był atakowany za zbytnią nowoczesność swojej twórczości
Sofokles
start learning
twórca tragedii, największy obok Ajschylosa i Eurypidesa tragik starożytnej Grecji. Bohaterowie Sofoklesa są pogrążeni w rzeczywistości pełnej sprzeczności nie do pogodzenia, przepełnionej konfliktami sił, które nieuchronnie dążą do kolizji
Tespis
start learning
twórca tragedii
Arystoteles
start learning
główny cel tragedii-wywołanie wstrząsu uczuciowego-katharsis, Działania bohatera tragicznego są z góry skazane na niepowodzenie, a każda decyzja, którą podejmie zawsze prowadzi do klęski. Życie bohatera zaplanowane przez bogów
Horacy
start learning
poeta rzymski, największy liryk, mistrz satyryW swoich utworach Horacy podejmuje temat nieśmiertelności poety i poezji, czystości gatunku literackiego, propaguje epikureizm oraz ideę „złotego środka”.
Perypatetycy
start learning
szkoła Arystotelesa. Horacy, tak jak perypatetycy zalecał poprzestanie na małym, pochwalał skromność, nieubieganie się o zaszczyty, władzę ani bogactwo. Miało to odzwierciedlenie w dążeniu do zachowania umiaru, czyli złotego środka
Autotematyzm
start learning
tendencja do wypowiadania refleksji na temat procesu powstawania dzieła, sposobów, celów pisania-tematem utworu.np. Horacy, podejmujący w swoich utworach kwestię własnej twórczości-Horacy "Exegi monumentum"
Exegi Monumentum aere perennius
start learning
Stawiam sobie pomnik, Horacy podejmuje temat nieśmiertelności dzieła poety. Stworzony za życia utwór przedłuża poecie życie
Non omnis moriar
start learning
Nie wszystek umrę, bo pozostawię po sobie ślad, cząstkę siebie
Carpe diem
start learning
chwytaj dzień, chwytaj chwilę, mysl przepełniona humanizmem i ideą epikurejską. Przyjemność czerpać ze spokoju płynącego z naturalnej radości życia
Pieśń
start learning
Gatunek literacki poezji lirycznej o tematyce poważnej. cechy: uproszczona budowa, układ stroficzny, częste refreny, rytmizacja
Safona
start learning
najsławniejsza poetka starożytnej Grecji, VII i VI wpne, poezja liryczna (liryka eolska). Ukazana siła kobiecych uczuć, pełna wdzięku i delikatności, wrażliwości, subtelności, bogactwo wyrazu
Anakreont z Teos
start learning
Autor poezji jambicznej, pieśni lirycznych i elegii opiewających wino, śpiew i miłość. Postawa żartobliwego dystansu, konwencja gry miłosnej, flirtu, charakterystyczne obrazy i motywy np. topos miłości

You must sign in to write a comment