→ Moja Lekcja → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
OŚWIECENIE rewolucja francuska (1789-1799) start learning		→ refleksja o tym, że nie powinno niszczyć się budynków, które były zamieszkiwane przez władców i magnaterię, ze względu na ich wartość historyczną, koniec XVIII wiekulata 40 XIX wieku – pierwsza organizacja prawna zajmująca się konserwacją zabytków skupienie na rozwoju, Bóg odsunięty na dalszy plan, estetyka malowniczości (PITTORESQUE) np. Stourhead Garden, Poczdam – pawilon chiński, Wersal – młyn (asymetria, ma wyglądać naturalnie) w Niemczech początki robotyki, pierwszy załogowy lot balonem nowe materiały: pierwszy most żeliwny - Iron bridge, Anglia maszyna parowa - James Watt, walcownia - Adolf Menzel nie ma manufaktur, są fabryki
Skrajny klasycyzm start learning		Etienne Louis Boulle - 1784 r. - Pomnik Izaaka Newtona - architektura obdarta z detalu, kubiczna - Jak miał działać? W ciągu dnia do wewnątrz przedostaje się światło z zewnątrz, ale wnętrze jest ciemne - efekt, jakby gwiazdy świeciły, w nocy miała być lampa -mimo, że nie zostało zrealizowane, wzorowano się na tych pomysłach później np. w okresie modernizmu
start learning		Biblioteka narodowa - Etienne Louis Boulee - 1785 - projekt niezrealizowany - mimo, że wygrał konkurs, przyczyną był wybuch rewolucji, jego realizacja miała być bardzo tania 3 - inny model biblioteki - zmiana myślenia, architekci awangardowi chcieli znaleźć nowe pomysły na budowle, które pojawiały się w ówczesnym czasie - Obiekty miały wzbudzać emocje, “trafiać do duszy”, były monumentalne - projekt nekropolii - piramida, bez detalu ny model biblioteki - monumentalna biblioteka, w której ludzie się swobodnie poruszają, wcześniej nie było takiej “wolności”
Claude- Nicolas Ledoux start learning		- był w więzieniu, przez projektowanie dla bogatych, - projektował utopie, ale również projektował dla magnaterii - Projektował obiekty, “których się nie zapomina”: - dom strażnika rolnego, - dom nadzorcy rzeki Lou, - idealne miasto Chaux - o planie centralnym, miało być miastem miłości;. budynkiem użyteczności publicznej była świątynia miłości - dom usposobienia seksualnego, był tam też dom edukacji, pałac sprawiedliwości
start learning		Warszawa, Zbór ewangelicki/Kościół ewangelicki Trójcy Świętej, Szymon Bogumił Zug bryła obdarta z dekoracji, pojawiają się jednak kolumny doryckie. jedyne elementy dekoracyjne to pasy, które pojawiają na elewacji. - Jest addytywność brył - walec, do niego dostawione portyki i kopuła Polski skrajny klasycyzm - podobne myślenie co u Boulle czy Ledoux
Willa Teppera, Szymon Bogumił Zug start learning		- Polski skrajny klasycyzm niezrealizowane - zwracamy uwagę na to, co jest na górze na spłaszczonej kopule mamy urne - zabawa architekturą - “myślimy co nas czeka”
start learning		Pałac Dobrzyńskiego, Stanisław zawadzki- Polski skrajny klasycyzm Dobrzyński był masonem i w związku z tym Zawadzki zaprojektował jego dom w kształcie symbolu masonów - w kształt węgielnicy - węgielnica to przyrząd do wyznaczania kątów prostych na budowie
Skrajny klasycyzm, Anglia 1790-1830 start learning		● Architektura surowa mało detalu, ● jeżeli pojawiały się kolumny to były gotyckie, ● arch. swoją wielkością ma wzbudzać emocje, ● światło również tworzy odpowiedni nastrój JOHN SOANE
John Soane start learning		Skrajny klasycyzm, Anglia 1790-1830 ● Przedstawienia obiektów w formie ruiny na obrazach występowało dosyć często, często były ukazywane w otoczeniu parkowym - staje się to coraz bardziej popularne podczas romantyzmu. est klasycystą i romantykiem, ● oświetlenie pojawiające się często z góry. ● Budowle zaprojektowane przez Soane’a, malarz Gandi przedstawiał w formie ruiny, może kojarzyć się z rozpoczynającym się romantyzmem,
start learning		Bank of England, John Soane, Skrajny klasycyzm Anglia - Rysunki Gandy’ego - rysunki ruin Johna, zaczyna się powoli romantyzm. - bardzo prosta architektura, surowe wnętrze, które wywołuje wrażenie - światło istotne wpadające przez przeszkloną kopułę daje klimat, - od końca XVIII w. często pokazuje się budynki jako ruiny - mamy bank of england jako ruinę.
start learning		Londyn, Lincoln’s Inn Fields, dom własny, John Soane ○ jeżeli ktoś wcześniej wystawiał kolekcje artystyczne, to właśnie w prywatnych domach○ Soane przechowywał w swoim domu spolia (fragmenty budowli antycznych) Nieregularny układ – założenie romantycznych budowli, ● W środku domowe muzeum ○ funkcja muzealna pojawia się dopiero w XIX jeżeli chodzi o gmach użyteczności publicznej,
Oświecenie → EPOKA ROMANTYZMU → Pozytywizm start learning		Koniec z wiosną ludów – 1848 Dualizm; klasycyzm + romantyzm Malarstwo: c.p. Friedrich, C.F. Schinkel – fantazje na temat architektury średniowiecznej oraz poszukiwanie stylu na podstawie stylu gotyckiego. Schinkel przedstawiając katedry na swych obrazach dąży do romantyzmu i tworzy wariacje gotyku.
Francja 1795-1830 – klasycyzm dyrektoriatu / empire – styl związany z Napoleonem: start learning		styl związany z Napoleonem: nawiązanie do starożytnego Rzymu - przepych - Egipt - styl zaczyna się w momencie wielkich grabieży przez wojska napoleona w Egipcie oraz we Włoszech - Styl pokazujący władzę, arch. monumentalna
start learning		Paryż, Łuk triumfalny Carrousel – Charles Percier, Francois Fontaine(Francja 1795-1830 – klasycyzm dyrektoriatu / empire – styl związany z Napoleonem) Przepych, ● dużo detali, ● w nadłuczach dwie postacie kobiece – sławy trzymające wieniec laurowy, ● girlandy, medaliony, fryzy z postaciami, ● u góry rydwan – to kojarzy się z władcą-Kolumny które się tam znajdują zostały przywiezione z Włoch – spolia
start learning		Paryż, kościół de la Madeleine (Francja 1795-1830 – klasycyzm dyrektoriatu / empire – styl związany z Napoleonem) - kościół katolicki, a wygląda jak świątynia antyczna - brak krzyża, ale w tympanonie na osi głównej jest postać Chrystusa - rzut jakby 3 panteony połączone ze sobą, kopuła która doświetla wnętrze
ROSJA – epoka romantyzmu – klasycyzm Aleksandrowski – 1801-1825 start learning		- monumentalność - długie elewacje - mniej detalu - architekci: 7 ● nie wszyscy rosyjscy np. Carlo Rossi – neapolitańczyk, na jego cześć nazwali tanie wino w Polsce xd, ● dużo architektów uczonych we Francji, - styl empire oddziałuje na inne kraje, ale nie występuje w Rosji czasem występują jego cechy
start learning		Petersburg, Giełda na Strielce, Th. De Thomon- arch. francuski (ROSJA – epoka romantyzmu – klasycyzm Aleksandrowski – 1801-1825) - wygląda jak świątynia antyczna, - kolumna dorycka, - budynek o współczesnej funkcji, ale archaicznym wyglądzie
start learning		Petersburg, Admiralicja, Zacharow(ROSJA – epoka romantyzmu – klasycyzm Aleksandrowski – 1801-1825) - nowa funkcja, - kolumnady doryckie, - pojawiają się wieńce laurowe - Zacharow stworzył nowy, monumentalny budynek o długości 407 metrów, mający pomieścić władze Admiralicji. Pośrodku, na przecięciu osi trzech ulic, pozostawił wieżę z iglicą.
start learning		Petersburg sztab generalny, Carlo Rossi (ROSJA – epoka romantyzmu – klasycyzm Aleksandrowski – 1801-1825) brama jest tak poprowadzona, że nie widać przestrzeni za tą bramą, ale widać ścianę budynku i to jest związane z romantyzmem – nieregularność asymetryczność. - Rydwan wojska francuskiego na szczycie, Elewacja bardzo długa ale monotonna, - nie ma prześwitów przez bramę która jest w formie łuku triumfalnego (na nim sławy) - kolumna z dziobami statków- pokazanie władzy potęgi – często się pojawiają w innych budowlach
POLSKA – klasycyzm królestwa kongresowego start learning		Królestwo kongresowe powstaje w 1815 r. Architekt który tworzy główne budynki użyteczności publicznej w warszawie to Włoch arch. Antonio Corazzi – przybywa w 1820, dostaje zlecenie od Staszica na gmach towarzystwa przyjaciół Nauk, tak się sprawdza, że dostaje inne zlecenia. ● było połączone unią personalną z Rosją, w związku z tym odczuwalny jest jej wpływ na kraj ● Produkty do Polski idą z Rosji, ● gospodarka funkcjonuje dobrze dlatego są pieniądze na nowe budy
start learning		Warszawa, Gmach towarzystwa przyjaciół nauki, A. Corazzi(POLSKA – klasycyzm królestwa kongresowego) ● porządek palladiański, ● mocny cokół, ● dwie kondygnacje kolumn korynckich, ● wywyższenie części środkowej, ● okna przypominające te w termach rzymskich. ● Monumentalna bryła
start learning		Warszawa, Gmach Teatru Wielkiego, Opery i Baletu, A. Corazzi ● powstaje nowoczesny obiekt → wiedza zebrana ● Stylem podobieństwo do Teatru Berlińskiego – Schinkel ● Gdy dostaje to zlecenie wyrusza w podróż po Europie popatrzeć jak takie budynki wyglądają w innych państwach, ● myśli w jakim stylu ma to zbudować i jak ogarnąć całą maszynerię, podczas podróży jest bardzo przydatna
start learning		. Londyn, British Museum, Robert Smirke(Anglia 1820-1840) ,pojawiają się tam nowe elementy konstrukcyjne i materiały np. betonowe fundamenty, żeliwna konstrukcja kopuły, lepsze materiały = lepszy obiekt = nie trzeba o nie tak mocno dbać ● Nawiązania do willi palladia, ryzality wychodzące do narożnika, ● nie ma jednostajności taka jak w Warszawie czy Petersburgu ● Na środku obiektu znajduje się czytelnia, jest na planie centralnym czyli powinna się kojarzyć z panteonem
Niemcy – Prusy, Bawaria – klasycyzm (nowogrecki) start learning		Niemcy swoją architekturą przestali chcieć nawiązywać głównie do Francji, ich kierunkiem bardziej unikatowych odniesień był grecki antyk. Leo von Klenze – niemiecki architekt, nadworny architekt króla Westfalii Hieronima Bonapartego w Kassel oraz króla bawarskiego Ludwika I. W większości realizacji reprezentował nawrót do klasycznego stylu greckiego, tworzył również w stylu arkadowym.
start learning		Walhalla koło Ratyzbony lata 30 XIX w, Leo von Klenze, Niemcy – Prusy, Bawaria – klasycyzm (nowogrecki) budowana jest świątynia tożsamości niemieckiej, to nie jest funkcja sakralna, ponieważ jest nawiązanie do greckiej architektury, konkretnie do świątyni Ateny, (Partenon) - kolumny doryckie - „niech Niemcy trwają mocno razem jak więzy tego pomnika”
start learning		Gliptoteka Monachium, Leo von Klenze, Niemcy – Prusy, Bawaria – klasycyzm (nowogrecki) - najstarszy przykład w Europie. - Osobne pokazywanie rzeźb Pinakoteka – muzeum z malarstwem Pojawiają się nawiązania do renesansu – neorenesans – np. pojawiają się edykuły w budowlach.
start learning		Monachium - propyleje, Leo von Klenze – Niemcy – Prusy, Bawaria – klasycyzm (nowogrecki) za bramą zespół budowli muzealnych – świątynie sztuki + pinakoteka - sala z malarstwem
start learning		Monachium, Rezydencja królewska Ludwiga I, Leo von Klenze Neorenesans – Bawaria 1815-1840 - wzorzec z Palazzo Pitti - Wyraźnie widać okna tworzące ciąg arkadowy – styl arkadowy - charakterystyczny
C.F. Schinkel start learning		l - najważniejszy architekt niemiecki Projektował w 2 stylach: - nowogreckim - neogotyckim. Neorenesans – Bawaria 1815-1840
start learning		Berlin, Königliches Schauspielhaus, C.F. Schinkel – teatr do którego nawiązywał Corazzi projektując teatr i operę w WWA
start learning		Berlin, Altes Museum, 1823-30, klasycyzm, Carl Friedrick Schinkel · monumentalna fasada z kolumnadą w stylu jońskim · We wnętrzu monumentalne schody Przed wejściu do budynku pomieszczenie przypominające stoę w wypadku muzeum miejsce do przechadzki, na ścianach zawieszone pierwsze eksponaty o Schody na osi centralnej muzea jako świątynia sztuki · Pinakoteka – sala z malarstwem · Monumentalna architektura pasująca do funkcji, wprowadzająca w odpowiedni nastrój · Przed budynkiem teren zielony, wprowadzający do wnętrza budynku · Pierwsze eksponaty na dziedzińcu
NEOGOTYK – Schinkel start learning		„Gotycka katedra nad rzeką” - OBRAZ; Charlottenburg, Mauzoleum Królowej Luizy (projekt niezrealizowany), 1810
start learning		Charlottenburg, Mauzoleum Królowej Luizy (projekt niezrealizowany), 1810 NEOGOTYK – Schinkel · Najbardziej odczuwalny klimat gotyku, jednak jest wiele niezgodności · Schinkel był zafascynowany architekturą starożytnej Grecji igotycką · Forma wynika z materiału i funkcji · Liście palmowe przy sklepieniu, zamiast żeber· Bazy kolumn nie przypominają gotyckich parafraza
start learning		Berlin, Friedricks – Werdesche Kirsche, 1821-31 NEOGOTYK – Schinkel· Powstały 4 koncepcje kościołów w różnych stylach poważanych przez Schinkla Tworzenie kostiumu stylowego· Lizeny połączone fryzem arkadkowym – typowe rozwiązanie z kościołów romańskich · Sławy (uskrzydlone kobiety trzymające wieńce laurowe) w nadłuczach(?), przy wejściu do kościoła Eklektyzm · Kościół dwuwieżowy w stylu neogotyku · Wieżyczki w narożnikach przypominające wieże sił – pinakle – miały zadanie dociążyć przyporę, w budowli Schinkla mają wyłącznie charakter dekoracyjny
start learning		Berlin, Akademia Budowlana, 1831-36 NEOGOTYK – Schinkel · Eklektyzm ornamentów → detal nawiązujący do architektury starożytnej · Połączenie architektury gotyckiej z grecką Rozpowszechnienie cegły jako materiału budowlanego → nawiązanie do neogotyku · Łuki, wieże → elementy kojarzące się z gotykiem · Budynek miał inspirować ówczesnych, kształcących się architektów i budowniczych
STYL REGENCJI (EKLEKTYZM) – ANGLIA 1800-1830 John Nash start learning		Nash Proponuje, aby kościoły budować w dwóch stylach; neogotyckim lub neogreckim · Kościoły budowane przez Nasha: o Budowla o układzie bazylikowym o Wieże po stronie strefy wejściowej · Mieszkaniówka → inny styl xd · Wille → typ włoskich willi, styl staroangielski Nash szukał odpowiedniego stylu do funkcji budynku
start learning		Brighton, Pałacyk letni księcia Regenta, 1815-23, J. Nash, STYL REGENCJI (EKLEKTYZM) – ANGLIA 1800-1830 Dzięki żeliwu - kopuły o dużym przekroju · Nawiązanie do arch. chińskiej i arabskiej, (bardziej pewna wariacja i naśladowanie niż odwzorowywanie), · Łuki podkowiaste z kultury arabskiej · Bogate wnętrza; o Kuchnia; żeliwne kolumny przypominające palmy Rzut symetryczny · Romantyczne usytuowanie kopuł i wieżyczek na dachu · Eklektyzm · Pałac letni → gotyk indyjski, styl hindu · Wąskie wieżyczki przypominające wieżyczki z kultury chińskiej, smukłe elementy pełniące funkcję wentylacji, smukłość - żeliwo
start learning		Londyn, Regent Street, Regents Park, 1811-25 · Tarasy podparte zdwojonymi kolumnami jońskimi Konstrukcja wspornikowa · Picadilly Circus – przełamanie ulicy Regent Street · Carlton Terreca, ok. 1827 · Cumberland Terraces · Park Trescent · Zabudowa szeregowa, potraktowana w sposób jednolity stylistycznie – tworzy jedną całość kompozycyjną · U góry, na osi tympanon trójkątny, na końcu ryzalit · Styl nawiązujący do starożytnej Grecji · Kolumny z rowkami, doryckie, pozbawione bazy
start learning		Strawberry Hill, dom Horacego, 1745-75POCZĄTEK NEOGOTYKU W ANGLII – ok. 1750 · Flankowanie – zaburzone proporcje, brak pełnienia funkcji · Zworniki stalaktytowe · Wnętrze: lustra we wnękach, organiczne dekoracje · Nadawanie kostiumu stylowego · Nie pełnił funkcji obronnej · Dom w typie średniowiecznej warowni · Pierwszy budynek w Europie wybudowany w stylu neogotyckim · Rzut; niesymetryczny · Wieże · Sklepienie wachlarzowe
start learning		Arkadia Nieborowska, Domek Gotycki, Szymon Bogumił Zug, 1778, NEOGOTYK – PAWILONY OGRODOWE - POLSKA · Średniowieczny klimat · Niesymetryczny plan · Wieże · Nie ma cegły, ostrych łuków
start learning		Puławy, Domek Gotycki, Piotr Aigner, 1801(NEOGOTYK – PAWILONY OGRODOWE - POLSKA) · Założenie parkowe · Łuk strzelisty · Materiał: cegła · Smukłe kolumny · Rozety
start learning		Opinogóra, Pałacyk, Henryk Marconi, lata 20/30 XIX w.(NEOGOTYK – PAWILONY OGRODOWE - POLSKA) Rzuty nieregularne · Nieregularne wieże, usytuowane w jednym narożniku
start learning		Dowspuda, Pałac Ludwika, Henryk Marconi ok. 1820(NEOGOTYK – PAWILONY OGRODOWE - POLSKA) Barokowy układ planu · Ryzalit główny zaznaczający oś główną · W narożnikach ryzality · Architektura tworząca klimat gotycki, niepełniące swojej funkcji Obie budowle nawiązują do neogotyku angielskiego, architektury przetworzonej.
start learning		Kórnik, Rezydencja, C. F. Schinkel (NEOGOTYK – PAWILONY OGRODOWE - POLSKA) Nawiązanie do neogotyku angielskiego · Naczółki złamane w narożnikach, nawiązanie do architektury Tudorów · Łuki · Wnętrze; styl mauretański(Zastosowanie wschodnich detali i ornamentów, orientalny historyzm)
EPOKA ROMANTYZMU – NEOGOTYK – PRUSY – REZYDENCJE NIEMIECKIE start learning		Największe zagęszczenie zamków i pałaców znajduje się w Kotlinie Jeleniogórskiej · Typ letnich rezydencji XIX wiecznych · Wille zaczęły powstawać głównie z inicjatywy pruskiej rodziny królewskiej, następnie arystokracja pruska budowała się blisko króla
start learning		Mysłakowice, Pałac Króla Fryderyka Wilhelma IV, F. A. Stuhler, po 1840 Mysłakowice, Pałac Króla Fryderyka Wilhelma IV, F. A. Stuhler, po 1840 · Pierwotnie barokowe założenie
start learning		2. Zamek Stolzenfels am Rhein, K. F. Schinkel, F. A. Stuhler, 1825 – 45 Okolice rzeki Ren · Obiekt był początkowo ruiną, następnie został odbudowany, pierwotnie barokEPOKA ROMANTYZMU – NEOGOTYK – PRUSY – REZYDENCJE NIEMIECKI
start learning		Londyn, Parliament (Westminster), Charles Bawy, Augustus Pugin ● Ośmioboczne wieżyczki w elewacjach, całość ozdobiono kamiennymi ornamentami ● Budowla w założeniu jest dwuosiowa i symetryczna, jedynie na zewnątrz traci symetrię ze względu na rozmieszczenie wież. Zaprojektował ok. 8 tys. detali projektując parlament · Parlament istniał od XVI wieku, po pożarze, został ogłoszony konkurs na wykonanie nowego parlamentu, powinien być w stylu architektury tradycyjnej · Wieże – wentylacje · Dziedzińce – pomagały w doświetlaniu i przewietrzaniu wnętrza ● Prostokątne okna
Augustus Pugin: start learning		EPOKA ROMANTYZMU – NEOGOTYK – ANGLIA · Zaprojektował ok. 8 tys. detali projektując parlament 1841 – porównanie sakralnej architektury greckiej i chrześcijańskiej - ten od parlamentu Nie liczy się estetyka, liczy się etyka – motto Pugina · Najważniejsza jest czystość struktury obiektów gotyckich · Uważa, że tylko osoba wierząca może budować w stylu neogotyckim
POZYTYWIZM – II poł. XIX wieku – 1848 r. (Wiosna Ludów – nie odbywa się tylko w Anglii i Rosji) start learning		Rozwój techniki · I dyskusja na temat tego, jak się powinno tworzyć · 1870 – wojna niemiecko-francuska · Zaczyna się pluralizm stylistyczny · Architekt – badacz, teoretyk architektury, konserwator zabytków · Badania archeologiczne → badanie przeszłości · Powstają wzorniki detalu architektonicznego · Empiryzm – poznawanie poprzez dotyk · Łączenie stylów z przeszłości
start learning		Katedra w Kolonii, lata 40, XIX wieku - II FAZA NEOGOTYKU (DOGMATYCZNA, STRUKTURALNA), ok. 1840/50 – kontynuacja budowy katedry · W miejscu transeptu, nawy poprzecznej, pojawiają się budynki gospodarcze · Początkowo zbudowane były dwie wieże · Ukończenie budowli bazując na planie i wzornikach niemieckich · Techniki budowlane ze średniowiecza
Eugene Emmanuel Viollet-le-Duc: start learning		II FAZA NEOGOTYKU (DOGMATYCZNA, STRUKTURALNA), ok. 1840/50 · Dogłębnie bada architekturę gotycką · Fascynacja gotykiem ze względu na rzetelność, forma wynika z konstrukcji materiałowych · Usuwanie elementów wcz niż XIX w. · Badawcze podejście do architektury ·uważa, że nie należy ukrywać współczesnych konstrukcji · Puryzm stylowy – jednolitość stylu – pracując przy obiektach usuwa elementy z późniejszych czasów niż średniowiecze · Konserwator zabytków · Obiekty współczesne i oryginalne mają większa wartość niż naleciałości · Zagorzały ateista
start learning		Paryż, Kościół św. Eugene, Louis Auguste Boileau, 1854-55 - II FAZA NEOGOTYKU (DOGMATYCZNA, STRUKTURALNA) · Krytyka Viollet-le-Duca odnośnie braku czytelnej ekspozycji współczesnych elementów · Żeliwne, żelazne detale; maswerki w oknach wykonane ze współczesnych materiałów, tralki, motywy roślinne, sklepienie z blachy · Kamienny budynek · Zewnętrze naśladujące styl historyczny · Wnętrze z elementami współczesnymi
start learning		Paryż, Saint Vincent de Paul, (1830 - 46), polichromie (1849 - 53) NEORENESANS - FRANCJA OK. 1840/50-1890 · Nawiązanie do wnętrz Brunelleschiego · U dołu kolumny jońskie, u góry korynckie · Pomiędzy szeroki pas fryzu figuralnego, nawiązującego do fryzu znajdującego się na Partenonie
Projektowany nowy budynek szkoły nie nawiązuje już do antyku, jest wznoszony w stylu neorenesansowym włoskim (zachowane elementy renesansu, nawiązuje do antyku), staje się przodujący nad klasycyzmem (proj. Felix Duban) Ignacy Hittorf• odkrył na Sycili pierwotna kolorystykę świątyń (zapoczątkowalo to przemyślenia architektów również na temat innych elementów architektury antycznej) • początkowo wykładowca, dyrektor Ecole des Beaux- próbuje zmienić sposób myślenia szkoły start learning		Ecole des Beaux, Paryż, Felix DubanNEORENESANS - FRANCJA OK. 1840/50-1890 • raz do roku organizowany konkurs, gdzie głównym tematem jest np. muzeum, nagrodą był roczny wyjazd na staż do Rzymu, gdzie można było pobierać nauki z zakresu architektury antycznej • wykładowcy byli zwolennikami klasycyzmu tradycyjnego akademickiego • szkoła kształcąca architektów z różnych stron Europy • stawiała nacisk na projektowanie obiektów użyteczności publicznej → pojawia się dużo budynków o podobnych funkcjach, podobnych rozwiązaniach, unowocześnione ze względu na rozwój w XIX wieku
start learning		Henri Labrouste, Biblioteka świętej Genowefy (lata 40./50. XIX w.) • część czytelni połączona z częścią magazynową (niedługo to się zmieni -> niewystarczający sposób magazynowania biblioteki) • forma neorenesansowa Henri uważał, że architektura ma być ramą dla funkcji wprowadzonej w środku; nazwiska autorów ksiażek • pierwszy raz w budynku użyteczności publicznej odsłonięta konstrukcja żel słupy •dwunawowa hala • układ arabeski (wić roślinna-antyk) wpisany w kratownice, tworzy koła- element dekoracyjny+konst • sklepienia jako siatka metalowa obrzucona tynkiem
start learning		Biblioteka Narodowa, lata 50. XIX w. część magazynowa przypomina maszynownie czy kotłownie ->funkcjonalność, przegrody na książki ażurowe-dobra wentylacja zbiorów, światło z góry• zasłona na końcu magazynu (Henri się wstydził wyglądu magazynu) • wzorzec magazynu dla nowych bibliotek w XIX w. • książki już osobno w części magazynowej • żeliwne słupy, sklepienia żeglaste z przeszkleniami doprowadzającymi światło do wnętrza • czytelnia zaprojektowana w istniejącym już obiekcie • neorenesansowa dekoracja (medaliony z głowami, kasetony z rozetami)
start learning		Biblioteka Uniwersytetu we Wrocławiu, Richard Pluddemann, lata 80./90. XIX w. • wysokie okna na elewacji- prawdopodobnie od części magazynowej
start learning		Katedra la Major, Marsylia, Leon Vaundoyer, lata 50~styl neobizantyjski~. • brak nawiązania do Francji • styl śródziemnomorski, przypomina też trochę neoromanizm • wnętrza przypominające kościoły renesansowe weneckie
start learning		Złota Kaplica w katedrze, Poznań, lata 20. XIX w. • pomnik ku czci narodu, po odzyskaniu niepodległości • poszukiwanie stylu odpowiedniego- styl neobizantyjski, wczesne chrześcijaństwo (w Polsce powrót do lat 1000)
~neorenesans francuski~ start learning		lata 70./80., druga połowa XIX w. umiłowanie przez francuzów swojego stylu narodowego, powrót do renesansowych zamków francuskich (Loara, zamki Franciszka I)
start learning		Ratusz (Hotel de Ville), Theoden Ballu, Eduard De Perthesneorenesans francuski wysokie dachy namiotowe • nawiązania do wież, właściwie wykusze w stylu wież • dekoracja na elewacji
start learning		Opera Garnier, Paryż, Charles Garnier (ukończył Ecole des Beaux)~neobarok~ • wzorcowy budynek dla budynków teatralnych w II. połowie XIX w. POCZYTAC o tym
start learning		Królewski Teatr Dworski, Berlin* lata 40. XVIII w • pierwszy teatr, który jest wolnostojącym obiektem, dominanta • nie ma wyodrębnionych autonomicznych części, jedna bryła w stylu świątyni antycznej
start learning		Teatro alla Scala, Mediolan*lata 80. XIX w. • pierwsze duże założenie, jeśli chodzi o ilość miejsc na widowni • znajduje się w ciągu ulic, nie był wolnostojący • 6 kondygnacji lóż (13500 miejsc) • widownia w kształcie podkowy, możliwie duża liczba miejsc równorzędnych
start learning		Grand Theatre, Bordeaux • zwieńczenie procesu kształtowania się rzutu tego obiektu • gmach wolnostojący z funkcjonalnym podziałem bryły (wejście, widownia, scena), pom. techniczne po dwóch stronach obiektu • elewacja nawiązująca do świątyni antycznej
start learning		Gmach Parlamentu Niemieckiego (Reichstag), Berlin, Paul Wallot, 1840/50-1890 r • styl wilhelmiński (rządów Wilhelma II), upodobał sobie neobarok-majestat władzy, trumf, respekt przed władzą • oś główna zaznaczona pseudo portykiem (świątynia antyczna) •narożniki zaznaczone wieżami •nowa kopuła, wcześniej zadaszenie na planie kwadratu
~MIASTO Z POŁOWY XIX W.~ LONDYN start learning		• duży wzrost ilości mieszkańców w XIX w.: 8 milionów mieszkańców • przeludnienie powoduje ścisk na ulicach (wąskie, niedostosowane ulice), problemy sanitarne, słaby dostęp do produktów • pojawiają się slumsy
~MIASTO Z POŁOWY XIX W.~ Paryż start learning		• kamienice czynszowe (na górze mieszkała biedota) • projekty utopijnych socjalistów: Falanster, Charles Fourier (na wzór Wersalu, niezrealizowany)•propozycja obiektów z dziedzińcami wewnętrznymi samowystarczającymi: powstały szerokie bulwary z zielenią łączące ze sobą stare i nowe obiekty: „skończyło się to tak, jakbyśmy wypchali garderobę (to, co w środku), a na zewnątrz (drzwi) to ta ładna osłona z kamienic, które widzimy przy bulwarach” • układ geometryczny usługi, przedszkola, praca, mieszkania (nie cieszyły się popularnością) • przebudowę Paryża (1853-69 r.) zleca Napoleon III Haussmannowi (nie był to inżynier ani architekt), zaczął wyznaczać osie w mieście, nie zwAZAJAC na starą zabudowę
~MIASTO Z POŁOWY XIX W.~Barcelona start learning		• również przebudowana, jednak nie aż tak drastycznie, jak Paryż • Idefonsco Cedra, 1859 r., stare miasto zostało połączone szerokimi ulicami, nowa zabudowa bardzo geometryczna
~MIASTO Z POŁOWY XIX W.~ Wiedeń start learning		• wychodzenie zabudowy poza mury fortyfikacji- decyzja o wyburzeniu • główna ulica, gdzie znajdują się najważniejsze obiekty użyteczności publicznej parlament jako świątynia grecka- rządy w starożytnej Grecji były tymi właściwymi)• teatr wiedeński wzorem teatru dla Europy Środkowej i Wschodniej • każdy nowy budynek stylem miał nawiązywać do stylu, który kojarzy nam się z danym obiektem (np. teatr był wzniesiony w stylu neorenesansu włoskiego, ponieważ uważano, że był to najlepszy okres dla tego typu budowli;
~MIASTO Z POŁOWY XIX W.~ Kraków start learning		• pod zaborem austriackim • Jan Zawiejski buduje Teatr im. Juliusza Słowackiego, bryłą nawiązuje do Opery Garniera 4
start learning		Teatr im. Juliusza Słowackiego, Kraków,~MIASTO Z POŁOWY XIX W.~ jak opera garniera te same skale obiektów, większa jest jednak cz wejściowa i cz ze sceną w operze klatka schodowa wprowadzająca b podobna; pojsię również loże teatr miał elektrownię- pierwszy taki przykład budynku użyteczności publicznej, stylu willi renesansowej włoskiej • bryła: wyróżniające się trzy części • neorenesans wenecki (okna weneckie na elewacji frontowej, nawiązanie do attyki północno-włoskiej), renesans polski (attyka polska nawiązuje do sukiennic krakowskich)• maszkarony proj Santi Gucci- manieryzm krakowski
start learning		Teatr lwowski • powstał w podobnym czasie, jak krakowski; więcej podobieństw do Garniera niż w Krakowie: zdwojone kolumny na elewacji klatka schodowa z lożami
~MIASTO Z POŁOWY XIX W.~Łódź start learning		• miasto kształtujące się w XIX w.: rozwój przemysłu za sprawą pojawienia się bogatych przemysłowców • miasto powiatowe, nie grało dużej roli, jeśli chodzi o budynki użyteczności publicznej reprezentacyjna część miasto to rezydencje bogatych przemysłowców (nie mieli do czynienia z określonym stylem architekturze; zlecając budowę obiektu chcieli, aby styl, w którym zostanie on wzniesiony pokazywał ich bogactwo)
start learning		Pałac Izraela Poznańskiego, łódź • w stylu neorenesansu, Franciszka I+ neobarok II cesarstwa
grupa trzech rezydencji Ludwika II Bawarskiego (król szalony/ bajkowy; pod koniec życia odebrano mu władzę- ubezwłasnowolnienie; zginął w niewyjaśnionych okolicznościach) 35 • bardzo zwracał uwagę na swoje miejsce zamieszkania- budował dla siebie- nie dla służby, mocno się zadłużył start learning		Neuschwanstein, Bawaria, 1869-84 r., Christian Jank, Eduard Riedel, Georg Dollmann (odpowiada za wszystkie projekty Ludwika) Linderhof, Herrenchiemsee
projekty Ludwika1 start learning		Neuschwanstein, Bawaria, 1869-84 r., Christian Jank, Eduard Riedel, Georg Dollmann (odpowiada za wszystkie projekty Ludwika) • Bryła w stylu neogotyckim • styl neobiznatyjski, wnętrza kształtowane na wzór scenografii dla oper, neogotycki • najbardziej znana posiadłość • dwukrotnie przekroczony budżet • mieszkał tylko 173 dni, za jego życia nie dokończony • Disney wykorzystał pałac jako inspiracja dla posiadłości Śpiącej Królewny
projekty Ludwika2 start learning		Linderhof • neobarok, rokoko • kolorystyka pastelowa, drobny rokokowy detal
projekty Ludwika3 start learning		Herrenchiemsee • podobny do wersalu (wnętrza, jak i elewacje)
~ARCHITEKTURA PRZEMYSŁOWA start learning		Około 1800 r. nadchodzi zmiana w nauczaniu: architekci i inżynierowie nauczano są osobno; inżynierowie zauważają, że żeliwo to materiał, który może wskazać nowy kierunek w architekturze Żelazo było stosowane już w czasach prehistorycznych, w XVIII i XIX w. różni się tym, że znalazło swoje zastosowanie w konstrukcji, wcześniej tylko elementy wzmacniające. Żeliwo to nowość (XVIII w.) Architekci w swoich szkołach nadal patrzą w przeszłość, jaki styl powinien być prawidłowy, w ogóle nie myślą o stworzeniu czegoś nowego z pomocą nowego materiału, a nawet niektórzy architekci są wyśmiewani za pokazywanie nowego materiału na zewnątrz.
żeliwo, żelazo, stal start learning		żeliwo- ściskanie 37 stal, żelazo- rozciąganie
dlaczego wcześniej żelazo nie było wykorzystywane? start learning		• nie było możliwości wykonania licznych elementów, dopiero rozwój przemysłu w Angliipiece w hucie zaczęto opalać węglem- większa ilość możliwa do wyprodukowania • nie było wcześniej odporne na korozje- wtedy rozwój nauki polepszył właściwości materiału
start learning		Iron Bridge na rzece Severn, Abraham Darby III, 1775-79 • rozpiętości 30,5 m • przypomina kamienny most- nowości jeśli chodzi o materiał, kształt konstrukcji, wygląd stary (kształt spoin kamiennych, połączenia ciesielskie) • estetyzacja rozwiązań inżynieryjnych
start learning		Sunderland Bridge, Wearmouth, Thomas Paine • rozpiętość 72 m • wczesne systemy sprężeń kratownicy: kwadrat, koło • technika nitowania
start learning		Theatre Francais, Victor Louis, 1786 r., Paryż • konstrukcja z żelaza kutego • nie radzono sobie jeszcze z momentem bezwładności • materiał, który nie jest łatwopalny • nie widać konstrukcji (ukryta)
start learning		Cieplarnia Ogrodu Botanicznego, Paryż, Charles Rohault de Fleury, 1833 Prototyp wszystkich wielkich cieplarń o żelaznej konstrukcji; użycie żeliwnych belek i słupów
start learning		Union Bridge, 1820, Anglia pierwsze mosty wiszące; kute żelazo, przęsło 137 m
start learning		Menai Bridge, 1819-26 Anglia-Szkocja pierwsze mosty wiszące; kute żelazo - łańcuchy, wymienione na stalowe, żeliwo, kamień, przęsło 176,5 - nie przewidziano wpływu wiatru - awaria wieszaków i pasa górnego
start learning		Ozimek, Polska • najstarszy żelazny most łańcuchowy w Europie • kopie wieszaków z Union Bridge • stylistyka historyzująca (skupienie na konstrukcji) • elementy kratownicy nawiązują do neogotyku- rozety, czterolistne koniczyny
pierwsze mosty wiszące start learning		krzywa łańcuchowa, systemy wieszakowe Union Bridge, Menai Bridge - Anglia, Ozimek - Polska • krzywa łańcuchowa (Gaudi często stosował tę konstrukcję w swoich projektach) • systemy wieszakowe • pylony (tradycyjne kamienne) • najczęściej problemy z łączeniami ścięgien, nie przewidziany skutków oddziaływania wiatru (awaria wieszaków)
start learning		Rotunda British Museum żeliwne żebra, które były ciągłe • zielono szmaragdowy kolor konstrukcji
start learning		Kapitol w Waszyngtonie • wymiana drewnianej konstrukcji na żeliwne żebra
start learning		Brompton, Londyn, kaplica, 1839 r. • wczesna kratownica, koło w układzie łańcuchowym, unikatowe wiązary
Żelazo i stal start learning		1784 Henry Cort - pudlingowanie żelaza- pod wpływem wysokiej temperatury są wydzielane pewne surowce, pierwiastki (separowanie węgla, siarki, krzemu) 1855 - H. Bessemer - uzyskanie stali metodą szybkiego utleniania (patent); 1865 - wytop stali metodą Pierre-Emile Martina; od ok. 1875 - okres DOMINACJI STALI
Żeliwo rozciągane zacznie pękać – podatne na ściskanie ● Żelazo i stal podatne na rozciąganie i nie mogą być ściskane ● Szkło, żelazo i żeliwo wykorzystywane są przy pasażach, domach handlowych start learning		Domy towarowe zostaną wyparte przez pasaże bo w 1 połowie xix wieku miasto ma gęstą zabudowę i nie ma miejsca na wsadzanie nowych wielkich domów towarowych. Dopiero po przebudowie Paryża zrobi się dla domów towarowych miejsce. Wystawy światowe pokazywały nowości w kwestii rozwoju inżynieryjnego, konstrukcyjnego, materiałowego. ● Henri de Dion zaprojektował ramę galerii maszyn ktora będzie wykorzystywana przy dworcach kolejowych.
start learning		Wieża Eiffla, Gustave Eiffel● Powstała na wystawę w Paryżu (1889) • na wystawę światową (miała być rozebrana), dlatego została wykonana z tańszego materiału-żelaza (co 5 lat musi być malowana) Wykonana z żelaza kutego, NIE STALI(taniej, tymczas). Są też elementy czysto dla ozdoby nie tylko sama konstrukcja.● A.D. pierwsza „wystawa światowa”miała miejsce w Londynie w połowie 18 wieku natomiast pierwsze prawdziwe EXPO to rok 1851, też w Londynie. miała być rozebrana po kilku latach tak jak galeria maszyn(rozebrana). Została bo miała przydatną funkcję - przesyłanie inf. Był tam telegraf. ●Wykonana z prefabrykowanych elementów jeden ważyl<3 tony żeby łatwo było transportować z fabryki na budowę.
start learning		Galeria Maszyn, Paryż Ferdinand Dutert NOWOŚĆ Elish Otis, dźwig osobowyDźwig osobowy - winda - Amerykanin Elish Otis zaprezentowano na wystawie światowej w Nowym Jorku w 1853, a 4 lata później już była użytkowana w NY w domu towarowym. Potem też wprowadzono winde Otisa w wieży Eiffla ● Tworzyła ogromną nawę ze szkła i metalu, ● jej szerokość wynosiła 115 metrów, wysokość 48,324 metra, a długość 420 metrów z ● ogromna hala bez wewnętrznych podpór ● Konstrukcja z kratownic
Domy towarowe start learning		● nawiązanie od zamków nad Loarą ● styl narodowy, pobyt w domu towarowym ma się równać doznaniom z pobytu w operze, ● budynek reprezentacyjny wprowadzający nas w odpowiedni nastrój kupowania-oglądania
start learning		Domy towarowe: Paryż, Le Bon Marche, Eiffel i Louis Charles Boileau, 1869-74 ● Opracował pierwszy katalog wysyłkowy, który dostarczał do klientów pocztą. ● Organizował wyprzedaże sezonowe np. “biała wyprzedaż” pościeli w zimie, kiedy to spadał popyt na te towary ● Insp. renesansem Franciszka I. ● Reprezentacyjna klatka schodowa. Pierwszy taki dom towarowy w Paryżu. ● Odsłonięta konstr. szkieletowa przeplatana witrażami. ● Rewolucja handlu - nowatorskie podejście do klienteli, reklamy i sprzedaży; ● czytelnie dla mężczyzn których żony robiły zakupy czy nagrody i zabawy dla dzieci.
start learning		Domy towarowe: Paryż, Au Printemps, Paul Sedile Dom handlowy w Paryżu z przeszkloną kopułą ● Wrażenie wielkiego akwarium. ● Reprezantacyjna klatka schodowa ● Komunikacja pomostami łączącymi poszczególne segmenty ● Bardzo reprezentacyjna forma. ● Konstrukcja szkieletowa
start learning		Domy towarowe:● Lafayette - neobizantyjskie witraże. ● Wnętrze z balkonami przypomina operę paryską. ● Bardzo bogata architektura
start learning		Młyn fabryki czekolady Meniera, 1814● Wyjątkowy budynek bo dekoracyjny mimo, że przemysłowy. ● Budynek szkieletowy z żelaza z widoczną konstrukcją ryglową. Bardzo nowatorskie jest pokazanie konstrukcji.● Nawiązanie do architektury mauretańskiej ● Wew cegły, ze względów higienicznych, pokryte są gipsowym tynkiem, na zewnątrz maja ciekawą mozaikę. Na elewacji motywy geometryczne - żółte i różowe. ● Środki ogromnych dysków z terakoty, przyozdobione są roślinami kakaowca, albo literą M (od Menier) ● Menier jako farmaceuta Sprzedawał leki i czekoladowe pastylki, które miały przyćmić ich gorzki smak. ● Ramy elewacji wypełnione są cegłami, które nie mają f nośnej. ● Wypełnienie podwójne, od wew cegłami o długości 11cm a od zew cegiełkami 6cm.
Wynalazki - arch przemysłowa itp start learning		● Zamiast drewna zaczęto w Anglii wykorzystywać węgiel do produkcji energii. ● Silnik parowy- powstaje maszyna parowa- James Watt ● John Kay - latające czółenko - maszyna tkacka - robotnikom nie pasuje, że są zastępowani maszynami ● Manufaktura - proces podzielony jest na etapy i na specjalizacje - wiele osób wyspecjalizowanych w konkretnych rzeczach pracuje nad jednym przedmiotem
Źródła energii: arch przemysłowa itp start learning		Napęd wodny - stosowany jako pierwszy i najstarszy już od starożytności. Ograniczeniem jest lokalizacja - musi być rzeka alko jezioro - nie jesteśmy w stanie kontrolować ilości mocy generowanej np. ją zwiększyć - plusem jest ciągłość procesu wytwarzania energii w ten sposób – minus spaliny; Poddasze było nieużytkowe do tej pory przez drewnianą więźbe dachową, kratownice umożliwią nam wprowadzenie tam maszyn. Silnik parowy - musi mieć w miarę podobną odległość do wszystkich urządzeń, które napędza -utytułowanie w centrum - potrzebne są pasy transmisyjne - problem z ewakuacją bo budynek narażony jest na wybuchy i pożary - problem oświetlenia
start learning		Biała fabryka, Ludwik Geyer PRZEMYSŁ WŁÓKIENNICZY Pierwsza tkalnia w Łodzi, i i 2 wieżami ciśnień jest wyjątkowym rozwiązaniem architektury industrialnej.● Wieża kurzowa - łatwopalny kurz od bawełny był odprowadzany, funkcja wentylacyjna ● Wieża wodna - zbiornik z wodą na wypadek np. pożaru, działa też jako wieża ciśnień ● Styl klasycyzm, bogaci fabrykanci nadają odpowiedni wygląd i klimat swoim własnościom - estetyzacja● Konstrukcja głównej tkalni jest drewnia● Czteroskrzydłowa fabryka z budynkiem Starej Kotłowni pośrodku dziedzińca, z wysokim kominem, 2 wieżami kurzowym
start learning		Księży Młyn - fabryka włókiennicza Karola Scheiblera Łódź PRZEMYSŁ WŁÓKIENNICZY● Elektrownia zakładowa dekorowana witrażami ●Zespół fabryczno - mieszkalny nad rzeką● Zbudowany w XIX wieku przez Karola Scheiblera, najbogatszego łódzkiego przemysłowca. rezydencje właścicieli, bocznica kolejowa. Wszystko to rozmieszczone wzdłuż brukowanych uliczek i spójne arch. ● Magazyny znajdowały się w znacznej odległości od hali produkcyjnej - jak wybuchnie pożar to nie spłonie wszystko. Samowystarczalne miasto w mieście wzor. na ang osadach przemysłowych. Były tu budynki fabryczne m.in. ogromna przędzalnia, magazyny, famuły (domy robotnicze), szkoła, remiza straży ogniowej, 2 szpitale, gazownia, klub fabryczny, konsumy (sklepy),
SILNIK ELEKTRYCZNY start learning		- rewolucjonizuje sposób projektowania budynków przemysłowych, nie musimy tworzyć wielokondygnacyjnych założeń - maszyna parowa nie musi znajdować się już w centrum - zaczynają powstawać hale jednopoziomowe. Generuje to inne rozwiązania jeśli chodzi o oświetlenie - dachy pilasty
Dach pilasty, inaczej dach szedowy lub zębaty start learning		Dachy takie stosowane są przede wszystkim do krycia hal przemysłowych. Dobre światło bo nie bezpośrednie i łatwość przewietrzanie.
start learning		Manufaktura - fabryka włókiennicza Izraela Poznańskiego lata 70 XIX w. neorenesans i neobarok 49 ● wkomponowana jest jednostka mieszkaniowa dla robotników ● samowystarczalne założenie
start learning		PRZEMYSŁ CIĘŻKI Dortmund - 1898 - 1904 ● wzorcowa kopalnia ● Niedaleko od kopalni położone jest specjalne osiedle dla górników ● styl neogotycki ● reprezentacyjne wnętrza
ARCHITEKTURA TRANSPORTU start learning		● Początkowo kolej pojawi się w kopalni wprowadzano tam szyny z żeliwa, ale pękały, więc zaczęto robić je z żelaza● Początkowo kolej była tylko prywatna, tylko w Belgii od razu była państwowa... ○ pierwsze wrażenie ○ przypominały dworce, katedrę, wille albo pałac ● Pierwsza hala dworcowa była w Liverpoolu 1850 a lata 30 xix wieku to pierwszy dach nad torami? chociaż ze slajdu może wynikać ze to jednak był Londyn Euston station 1837 rok ● Pojawia się nowa architektura wraz ze spopularyzowaniem publicznej kolei - dworce, specjalne mosty... ● Architektura dworcowa jest reprezentacyjna 50○ działa jak średniowieczna brama do miasta
start learning		. Dworzec w Zurychu ● Romanizm i gotyk poszukiwanie stylu dla dworców, nawiązuje do świątyni gotyckiej ● Układ bazylikowy ● Architektura bardzo monumentalna, ● Ma bramę przelotowa
start learning		Lipsk (1842) Dworzec brama przelotowa w fasadzie, nawiązuje do willi włoskiej
Monachium dworzec czołowy start learning		● Dworzec czołowy wymaga obrotnicy żeby zmieniać kierunek lokomotywy 51 ● Pierwsze dworce mają układ czołowy ● Włoski renesans
Transport towarowy i osobowy start learning		dyżilans, omnibus, tramwaj konny, kolej konna, parowa most, estakada, tunel, dworzec, wiata i hala peronowa, zajezdnia, stajnie miejskie
Wrocław 1807 - 1914 start learning		● Miasto z planowanym rozwojem i układem przedmieścia uzależnionych od centrum.● Miasto twierdza za czasów pruskich (początek XIX w) fortyfikacje uniemożliwiające rozwój. ● I poł XIX w powstają pierwsze budowle żydowskie, początek zacieśniania więzów z Prusami, podobne zjawiska architektoniczne jak w Berlinie ● Harmonijna, regularna zabudowa ● Planty w miejscu fortyfikacji z XIV wieku 3 co do wielkości miasto niemieckie ● Wojna z napoleonem = reformy w Prusach = sekularyzacja dóbr kościelnych, oczatki samorządu, inwestycja w brukowanie ulic, numerowanie domów itp.
start learning		Wrocław, Kościół ewangelicki 11 tys. Dziewic - 1823 - c.f. Langhans ● klasycyzm epoki romantyzmu spolia przeniesione z bramy Mikołajskiej ● Fasada z dwiema wieżami
start learning		Wrocław, Stara giełda F. C. Langhans, 1825 ● Zewnętrzna prosta forma / palazzo farnese. ● Kompozycja z akcentem na osi ● Inspirowane bryłami z romantyzmu ● Najpiękniejsza we Wrocławiu empirowa sala balowa ● Głowice odlewane z cynku
start learning		Wrocław, Synagoga „pod białym bocianem”, F. C. Langhans, ● Synagoga w stylu klasycyzmu ● Głowice i pilastry na elewacji nawiązujące do bliskiego wschodu lub Egiptu, element nawiązujący do romantyzmu ● Dom modlitwy, pilastry, detal z akcentami egipskimi
Plac wolności start learning		Pałac królewski F. A. Stuler, 1843; Gmach stanów śląskich – august Ronbaum; Królewski sąd i więzienie miejskie – C.F. Busse 1845-52; Teatr miejski - C.F. Langhans, przebudowa C. Schiolt
Wrocław staje się ważnym węzłem komunikacyjnym, powstają dworce: start learning		... - dworzec Świebodzki / C. Ludece - Elewacja - dworzec górnośląski - dworzec dolnośląsko – marchijski – 1844 Julius Manger - nowy dworzec kolei górnośląskiej (główny) – Wilhelm Grapow 1855-57
Dworzec Główny, Wrocław start learning		Styl neogotycki, styl ang. Gotyku – łuki Tudorów, wieżyczki. Nawiązanie do rezydencji, neogotyk dobrze łączy się z nowymi konstrukcjami, wnętrze ma dużo detali secesyjnych
Wrocław po wiośnie ludów ok 1850: start learning		Zabudowa rozwija się najbardziej w stronę południową (tam gdzie znajdują się tory kolejowe) - Nowa giełda – Carl Ludecke 1864-67- podobieństwo i inspiracja z hali Gurzenich- kolonia- neogotyk formy dogmatycznej - nowy ratusz F. A Stuler – neogotyk faza II dogmatyczna - kamienica „pokoyhof”- Langer - Bank rzeszy – kształt pałacu renesansowego- renesans helleński (detal wywodzący się z antyku)- teraz bank zachodni
start learning		Wrocław Kościół Michała archanioła Alexis Langer 1862-71 Wzorzec dla kościołów katolickich pobudzi inne wyznania do tego żeby rywalizować. Okres lat 60-70 to okres budowy 3 świątyń we Wrocławiu najpierw katolicka i prawie równocześnie nowa synagoga a w krótce kościół protestancki jako wzorcowy dla protestantów
Wrocław Kościół im. Zbawiciela c.j.ch. Zimmermann – pola stawowe (dzisiejsza wroclavia) start learning		Kościół protestancki, w otoczeniu parkowym, kościół trójnawowy halowy który jest lepszy dla protestantów ponieważ z emporami w bocznych nawach, kościół z wieżą. Kończony w latach 70
start learning		Wrocław, Synagoga (dom modlitwy) Edwin oppler 1866-72Plan zbliżony do krzyża greckiego cztery główne filary na których spoczywa kopuła Budynek neoromański który wyprzedził główny nurt neoromanizmu o czterdziestolecie, triforia biforia arkadowe fryzy lizeny char. kopuła Z cegły, wpisuje się w działalność szkoły hanowerskiej (cegła i dekoracja terakotowa char. dla niżu nadbałtyckiego) Powstaje w momencie odłamu kultury żydowskiej, ortodoksyjni żydzi zostają w starej pod białym bocianem, liberalni (najbogatsi) budują nowa synagogę. Wnętrza bardzie ozdobne, empory z prospektami organowymi, ortodoksyjni żydzi nie dopuszczali muz organowej
start learning		Wzgórze Liebicha – Carl Schmidt – wzgórze partyzantów Przykład neorenesansu XVI (cinquecento) o formach palladiańskich (ćwierćkolista galeria, formy palladiańskie na zakończeniu balustrady na zwieńczeniu Miejsce po dawnym bastionie sakwowym gdzie urządzone rodzaj punktu widokowego belwederów z restauracja z tarasem widokowym, wieża widokowa. Ta inwestycja została wykonana przez kupca na cześć swojego brata i przekazana wrocławianom do użytkowania
start learning		Pałac czynszowy – dom Sachsów – Carl Wrocłwa, Schmidt – świdnicka naprzeciwko opery Bryła zakończona prostym gzymsem, podzielona na kondygnacje rozdzielone gzymsami, okna oprawione w formę edikuli elementy dostojne i ciężkie arch. XVI są widoczne. Eksponowane miejsce, budynek mieszkalny przypominający pałace włoskie XVI (pomieszanie form rzymskich i weneckich) naśladując renesans nie zważano uwagi z jakich rejonów pochodzą dane formy. Różni się tym od pałaców rzymskich np. tym że ma wykusze.
Szkoła schinkla start learning		architektura ceglana , on rozbudził mode na cegłę, dekoracje terakotowe, jego naśladowcy i uczniowie wyprowadzili w latach 60 do takiego bogactwa formy jak np.
start learning		Berlin Czerwony ratusz H. F Wesemann - szkoła schinkla w którym oprócz gotyku i antyku który chciał połączyć schinkel występują tez formy neoromańskie i neorenesansowe, widać okna florenckie, formy machikuł, przemieszano kilka rożnych stylów, ceglany eklektyzm o różnych watkach stylistycznych
start learning		Wieża ciśnień na grobli c.j.ch. Zimmermann j. Moore - szkoła Schinkla Widać architekturę zredukowana do elementów niezbędnych, robi wrażanie prostotą ani oczu nie razi ani widza nie zostawi obojętnym Inne budynki w tym stylu (schinkla): Gmach dworca nadodrze Która jest w tym stylu tylko że bez dekoracji, jest czysto funkcjonalna budowlą, której forma wynika z tego ze dźwiga na filarach zbiorniki na wodę.
start learning		Richard pluddeman, Biblioteka miejska z miejską kasą oszczędności dziś biblioteka uniwersytecka w dolnej części kondygnacji były pomieszczenia bankowe dlatego okna są tam mniejsze, z elewacji można wczytać funkcje, bryła jest asymetryczna w związku z czym uważano że funkcjonalna (wyrażenie funkcji na zewnątrz) zasady szkoły hanowerskiej nawiązuje do neogotyku szkoły hanowerskiej (cegła kamień) cytaty w postaci szczytów jak na kościele św. krzyża. Nowoczesny budynek w którym rozdzielona zostaje czytelnia i magazyn książek(rygorystycznie funkcjonalny)
start learning		Wrocław, Szkoła ludowa przy ul. Reja – Pluddeman zewnętrze odzwierciedla wew. funkcje Szkoła z wew. dziedzińcem, szklane zadaszenie nad aulą i salą gimnastyczna, przykład szkoły hanowerskiej ponieważ została udekorowana architektura glazurowanymi kształtkami ceramicznymi; bud dla chł. i dz. oddzielnie upraszczanie detali, modernizacja
start learning		Wrocław, gimnazjum im św. Elżbiety przy Dawida renesans wenecki, secesyjne, zgeometryzowane dekoracje
start learning		Wrocław, szkoła rzemiosł budowlanych K. Kilmm i wyższa szkoła budowy maszyn neoromanizm, witraże, polichromie, elewacje: data budowy, przedmioty wykładane, dekoracje itp
start learning		Wrocław, Hala Targowa Pluddeman upraszczanie dekoracji, udział firm zajmujących się ŻELBETEM, f. paraboli(najbardziej optymalna), elewacja - modernizm, uproszczona
Żelbet staje się nowym materiałem start learning		przypomina kamień (jest dość trwały) i w przypadku hal targowych podjęto tą decyzje dlatego że był nie plany, nie wymagał konserwacji (taką hale z żelaza trzeba było raz na 5 lat wymalować bo skraplała się woda i zżerała ją rdza) nowoczesne podejście) wtedy były to hale o bardzo dużej rozpiętości (20m wtedy to dużo). Od zew widać architekturę neogotycką, jest modernizowanie stylów historycznych. te firmy budowalne które były wtedy zatrudnione i ich inżynierowie wykonali projekt który sowimi łukami parabolicznymi nawiązuje do form gotyckich.(interpretacja gotyku bez formgotyckich,
start learning		Wrocław, dom handlowy przy ulicy rzeźniczej, budynkach domów towarowych chodzi przede wszystkim o reklamę, pozyskanie klienta, Stad elementy kamienne, duże przeszklenia. o secesja wnosi nowoczesne konstrukcje szkieletowe, z żeliwa żelaza, żelbetu, dają możliwość zawieszenia na nich ścian kurtynowych, odchodzi się od takiej klasycznej elewacji, rodzaj potężnych wielokondygnacyjnych witryn sklepowych
kamienice czynszowe start learning		m te same efekty próbuje się osiągnąć w kamienicach w betonie w odlewach betonowych e i różne techniki tynkarskie, różne faktury dekoracje sztukatorskie, najciekawsza jest oczywiście architektura komercyjna
start learning		Pawilon 4 kopuł, Hans poelzig - wystawa stulecia -interpretacja arch klasycyzmu, o takich formach awangardowych takich formach prostych --użycie żelbetu tworząc antyczne formy
start learning		Hala Stulecia - Poelzig Nie bardzo wiedziano jak postępować z niejednolity kolorem żelbetu dlatego został pokryty cienka powłoką pigmentu konstrukcja szkieletowa żelbetowa, gdyby nie było hal targowych to by pewnie nie powstała (zdobyto wtedy doświadczenie) kopula o średnicy 62 m o takiej antycznej strukturze na żagielkach a jednocześnie o szkieletowej tak jak gotyk
Secesja start learning		(=odejście, styl młodości) 1892/93-1903, jej początkiem była krytyka historyzmu, chęć wprowadzenia w architekturę czegoś nowego; -pierwszy budynek secesyjny: kamienica Maison Tassel w Brukseli ● Art Noveau - Francja i Anglia ● Sezession - Wiedeń ● Jugendstil - Niemcy (Bawaria) ● Modernismo - Hiszpania -Teodor Talewski - “polski Gaudi” w Krakowie -początek wzornictwa: William Morris, Anglia, kierunek Arts&Crafts - nazywany “ojcem wzornictwa”
ART NOUVEAU start learning		Bruksela, Belgia, Tu zaczyna się secesja, państwo dzieli się na osoby bardzo zamożne i mniej (wpływy z kolonializmu), bogaci chcąc się wyróżnić zlecają projekty architektoniczne, które będą się wyróżniały od reszty, będą przemyślane i oryginalne od początku do końca, brak prefabrykatów, każdy element unikatowy - bardzo drogi styl
start learning		-Victor Horta, Bruksela, Hotel Tassel 1892-93 pierwsza kamienica secesyjna, wszędzie organiczne formy, asymetryczne detale, duża klatka schodowa, elewacje: 2 osie zewnętrzne gładkie, środkowa oś z wielkim przeszkleniem wychodzi oble poza lico - nawiązanie do łodygi rośliny (cytat Horta)
start learning		Maison Horta, Victor Horta, Bruksela , - jego własny dom, ornamenty nie przykrywają konstrukcji, są funkcjonalne;
start learning		Hotel van Eetvelde, Victor Horta, Bruksela 1895-97 - ogromne przeszklenie, łączenie szkła z żelazem (na kopule)
start learning		Dom Ludowy, Victor Horta, Bruksela , - pierwszy budynek biurowy na świecie, 1896-99, plan nieregularny, obła elewacja od strony placu, aula na samej górze (ma słabą akustykę i złe umiejscowienie), elementy konstrukcyjne mają linię obłą;
start learning		Bruksela, Henry van de Velde - Dom Bloemenwerf 1894-96 oraz meble do domu, architekt był na początku malarzem, później do tego rzemieślnikiem, zaprojektował swój dom, meble a nawet suknie dla żony żeby pasowała do wystroju (plotka: zaprojektował też jak mają wyglądać obiady żeby pasowały do kolorystyki domu)
start learning		Secesja francuska, Hector Guimard, Castel Beranger w Paryżu Hector Guimard - inspirował się Hortem (wziął sobie zasadę łodygi do serca); - dom wielorodzinny, asymetryczny 1895-98, bardzo dużo detalu, cegła wykonywana ręcznie (koniec z prefabrykatami)
start learning		Secesja francuska, Hector Guimard - zejścia do stacji metra w Paryżu, 1898-1900 140 wejść, każde inne, wyglądały “jak skrzydła ważki”, łączenie szkła z żelazem lub żeliwem, nie ukrywamy materiału
start learning		Secesja francuska, Hector Guimard - Grand Palais d’Art w Paryżu 1897-1900, nawiązanie do późnego baroku, bogata secesja, konstrukcja uwydatniona bogatymi formami
start learning		Secesja francuska, Chedanne - rue Reaumur w Paryżu budynek przemysłowy, nity konstrukcyjne służyły jako dekoracje
start learning		Secesja francuska, Auguste Perret - rue Franklin 25, 1902-03
start learning		JUGENDSTIL - NIEMCY (BAWARIA), August Endell - Atelier Elvira, Monachium wielki ornament (opisywany jako skrzydło smoka, falę, znak zapytania), ornament roccaile (Hermann Obrist - wyhaftował symbol secesji monachijskiej “uderzenie biczem” - tzw. Cyklamen)
GLASGOW - GLASGOW STYLE (SZKOCJA) - secesja start learning		-architektura niejednolita, ważną rolę pełnią witraże, bardziej geometryczna, nawiązuje do sztuki japońskiej
start learning		Secesja, Charles Mackintosh - Glasgow School of Art 1897-99 -, inspirowane zamkami średniowiecznymi Szkocji (kamienne mury, okna o różnych kształtach - w zależności od funkcji pomieszczenia), nawiązuje do drzeworytów japońskich w detalach
start learning		Secesja, The four - Hill House w Helensburgu, 1903 Charles Mackintosh zakłada grupę The four (2 małżeństwa) mało detalu, grube mury, geometryczne wzory, meble nawiązują proporcjami do pomieszczeń, projektuje nawet sztućce, kolorystyka jasna, stonowana, pastelowa
start learning		Secesja, kawiarnia “Willow” - The four, - oparcia krzeseł wysokości człowieka -Mackintosh zaprojektował tez własne liternictwo (pismo techniczne)
WIENER SEZESSION - WIEDEŃ start learning		-secesja geometryczna, inspirowana Szkocją (The Four) -dużo złota, elegancja (Gustav Klimt)
start learning		Secesja wiedeńska, Joseph Maria Olbrich - Wiedeń, Pawilon Secesji 1897-98 nawiązuje do świątyń odkrytych wówczas na Krecie, rzeźba, architektura i malarstwo połączone ze sobą
start learning		Secesja wiedeńska, Otto Wagner - dworzec kolei miejskiej w Wiedniu - - dekoracja powinna podkreślać funkcje elementów konstrukcyjnych
start learning		Secesja wiedeńska, Otto Wagner - Majolikahaus w Wiedniu - tylko konieczne elementy, na ścianie na płasko dekoracje malarskie, żadnych dodatkowych elementów, “To, co nie jest praktycznie, nie może być piękne” - Otto Wagner
start learning		Secesja wiedeńska, Otto Wagner - Urząd Kasy Oszczędności i - brak detalu, filary wnikają w sklepienie, strop szklany
start learning		Secesja, Josef Hoffmann - Bruksela, Palais Stoclet bardzo geometryczny, wnętrza geometryczne, na architekta ogromny wpływ wywarł Otto Wagner
MODERNISMO - BARCELONA start learning		-Antoni Gaudi - Palau Guell - pałac, bogaty inwestor, formy fantastyczne, bajkowe (nawiązanie do zamków), kolorystyka barwna, używanie potłuczonej ceramiki
start learning		Antoni Gaudi - Park Guell
start learning		Antoni Gaudi - Casa Batllo “bajkowo”, dach jak łuska smoka, rzut też jest organiczny
start learning		Antoni Gaudi - Casa Mila “wygląda jak kamieniołom”, można chodzić po dachu, bardzo organiczna forma, metaloplastyka
start learning		Antoni Gaudi - Sagrada Familia 1882(początek budowy) nie trzeba wtedy przypór, ponieważ usunięto siły poziome dalej budowane, na początku Gaudi chciał wprowadzić cechy neogotyckie ale ostatecznie pozostały secesyjne cechy z jego pozostałych projektów, chciał usunąć przypory, więc wstawił pochylone do środka kolumny - krzywa łańcuchowa,

Moja lekcja

You must sign in to write a comment

More