→ Łacina Paremie (długie Bez Opisu) → Start Learning

Question		Answer
Male nostro iure uti non debemus start learning		nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
Lex retro non agit start learning		prawo/ustawa nie działa wstecz
Pacta sunt servanda start learning		umów należy dotrzymywać;
Audiatur et altera pars start learning		niech będzie wysłuchana i druga strona
Volenti non fit iniuria pl. start learning		Chcącemu nie dzieje się krzywda
Clara non sunt interpretanda start learning		nie dokonuje się wykładni tego, co jasne
interpretatio cessat in claris start learning		łac. wykładnia kończy się wtedy, gdy osiągamy jasność
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet start learning		nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada
Ignorantia iuris nocet start learning		nieznajomość prawa szkodzi)
1. Fas start learning		prawo boskie, też ‘właściwe postępowanie’; historycznie oznaczało wszelkie reguły, które łączono z funkcjonowaniem dawnej religii rzymskiej, w późniejszym okresie (od VI w p.n.e. oznaczało prawo sakralne.
2. Ius start learning		prawo świeckie, od VI w p.n.e. oznaczenie prawa świeckiego.
3. Lex start learning		ustwa, prawo pozytywne, prawo ustawowe; najwęższe znaczenie pojęcia prawa, pierwszym znaczeniem tego słowa była ustawa, prawo świeckie przyjęte w formie ustawy.
4. Contra ius fasque start learning		przeciw prawu boskiemu i ludzkiemu
5. Fas est start learning		jest rzeczą godziwą
6. Per fas et nefas start learning		wszelkimi środkami godziwymi i niegodziwymi
7. Ius est ars boni et aequi start learning		Prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne
8. Ius recipsit aequitatem start learning		prawo ma na względzie sprawiedliwość
9. Ius et fraus nonquam cohabitant start learning		Prawo i działanie podstępne nigdy nie współistnieją
10. Male iure nostro uti non debemus start learning		Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
11. Summum ius summa iniura start learning		szczyt prawa to szczyt bezprawia
12. Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi start learning		sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą przyznania każdemu należnego mu prawa
13. Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere start learning		Nakazy prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, każdemu oddać co mu się należy
14. Non omne quod licet honestum est start learning		Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe
15. Ius naturale start learning		prawo naturalne, reguły odpowiadające rozumowi
16. Ius gentium start learning		prawo rodów, reguły prawne, które porządkują relacje między suwerennymi państwami, prawo międzynarodowe, prawo rodów
17. Ius civile start learning		prawo obywatelskie, stworzone przez obywateli dla obywateli
18. ius commune start learning		prawo powszechne, reguluje wspólne dla różnych krajów europejskich
19. Ius sanguinis start learning		właściwe jest prawo kraju pochodzenia, prawo krwi
20. Ius soli start learning		właściwym porządkiem prawnym jest porządek kraju, w którym się znajdujemy, prawo ziemi
21. Ius publicum start learning		prawo publiczne
22. Ius privatum start learning		prawo prywatne
23. Publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem start learning		Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, które ma na względzie korzyść jednostek
24. Ius publicum privatorum pactis mutari non potest start learning		Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych
25. Privatorum conventio iuri publico non derogat start learning		umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego
26. Ius cogens start learning		uprawnienia o charakterze bezwzględnym (czynność prywatna go nie zmienia i nie uchyla)
27. Ius dispositivum start learning		uprawnienia o charakterze fakultatywnym/względnym (prywatna czynność może go zmienić i uchylić)
28. Ignorantia iuris nocet start learning		nieznajomość prawa szkodzi
29. Ius civile vigilantibus scriptum est start learning		Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych
31. Nec stultis solere succurri start learning		Nie należy przyzwyczajać głupich, że będzie im się zawsze
32. Ius in personam start learning		prawo względem osoby (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, jest skuteczne tylko przeciwko jednej, ściśle określonej osobie)
33. Ius in rem start learning		prawo względem rzeczy (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, przysługuje przeciwko nieokreślonemu kręgowi przedmiotów)
34. Ius generale start learning		uprawnienia o charakterze ogólnym
35. Ius speciale start learning		uprawnienia o charakterze szczególnym
36. Ius apellationis start learning		uprawnienia do wniesienia apelacji
37. Ius avocandi start learning		prawo odwołania się
38. Ius provocationis start learning		możliwość wniesienia zaskarżenia od wyroku karnego
39. Ius cavendi start learning		uprawnienia do strzeżenia/chronienia, uprawnienia do podjęcia działań w celu ochrony obywateli i interesów państwa
40. Ius coercendi start learning		uprawnienia do karcenia, państwo jest uprawnione do wymierzania kar
41. Ius gladii start learning		uprawnienie do użycia siły zbrojnej (prawo miecza)
42. Ius disponendi start learning		uprawnienia do rozporządzania
43. Ius possidendi start learning		uprawnienia do posiadania/do faktycznego władania/korzystania z rzeczy
44. Ius fruendi start learning		uprawnienia do czerpania korzyści
45. Ius acquisitum = Ius quaesitum start learning		uprawnienia do nabycia czegoś
46. Dominus start learning		właściciel
47. Ius utendi et fruendi start learning		prawo do korzystania i pobierania korzyści z obiektu do którego mamy uprawnienia
48. Lex posterior derogat priori start learning		ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą
49. Lex posterior generalis non derogat legi priori speciali start learning		ogólna ustawa późniejsza nie uchyla wcześniejszej ustawy szczegółowej
50. Lex specialis derogat legi generali start learning		ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną
51. Lsuperior derogat legi inferiori start learning		ustawa wyższa uchyla ustawę niższą
52. Lex retro non agit start learning		ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość, prawo nie działa wstecz = lex prospicit, non respicit
53. Cessante ratione legis cessat ipsa lex start learning		Gdy ustaje przyczyna obowiązywania ustawy, traci moc sama ustawa
54. Lex iniusta non est lex start learning		ustawa niesłuszna nie jest ustawą
55. Inter arma silent leges start learning		wśród szczęku oręża milczą prawa
56. Nullum crimen sine lege start learning		nie ma przestępstwa bez ustawy
57. Nulla poena sine lege start learning		nie ma kary bez ustawy (formalna definicja przestępstwa)
58. Nullum crimen sine poena start learning		nie ma przestępstwa bez kary (publiczny charakter przestępstwa)
59. Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur start learning		ustawy są właściwiej interpretowane, gdy zachowuje się ich ducha
60. Scire leges non hoc est verba larum tenere, sed vim ac potestatem start learning		Znać prawa to nie znaczy trzymać się słów ustawy, ale jej treści i mocy działania
61. In legibus magis simplicitas quam difficultas placet start learning		W prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość
62. Consuetudo est optima legum interpres start learning		Zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa
63. Ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus = lege non distinguente nec nostrum est distinguere start learning		tam, gdzie ustawa nie wprowadza rozróżnień nie powinniśmy my takich rozróżnień wprowadzać
64. Lex imperfecta start learning		ustawa niedoskonała (brak sankcji)
65. Lex minus quam perfecta start learning		ustawa mniej niż doskonała (opatrzona sankcją ale nie pozbawiająca ważności czynności)
66. Lex perfecta start learning		ustawa doskonała (sankcja nieważności)
67. Lex plus quam perfecta start learning		ustawa bardziej niż doskonała (sankcja nieważności i kara)
68. Minus quam perfecta lex est, quae vetat aliquid fieri, et si factum sit, non rescindit, sed poenam iniungit ei, qui contra legem fecit start learning		Ustawa mądra jest to ustawa, która zakazuje czegoś, ale jeśli zostało dokonane, nie czyni nieważnym ale nakłada karę.
69. Lex causae start learning		prawo właściwe w danej sprawie
70. Lex domicilii start learning		prawo miejsca zamieszkania
71. Lex fori start learning		prawo prawo miejsca siedzibysądu
72. Lex loci actus start learning		prawo miejsca dokonania czynności
73. Lex loci celebrationis start learning		prawo miejsca dokonania aktu uroczystego (ceremonii)
74. Lex loci contractus start learning		prawo miejsca, w którym została zawarta umowa
75. Lex patriae start learning		prawo ojczyste
76. Lex rei sitae start learning		prawo położenia rzeczy
77. Hereditas start learning		spadek
78. Bonum / bona start learning		dobra majątkowe (majątek)
79. Res corporales start learning		obiekt materialny
80. Res incorporales start learning		obiekt niematerialny
81. Possessio start learning		posiadanie/władztwo faktyczne
82. Dominium start learning		własność
83. Iura in re aliena start learning		prawo do rzeczy cudzej/ ograniczone prawa rzeczowe
84. Obligatio / obligationes start learning		zobowiąznie
85. (...) hominum causa omne ius constitutum sit start learning		Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
86. Nasciturus pro iam nato habetur quitiens de commodis eius agitur start learning		dziecko poczęte uważa się za już narodzone, o ile chodzi o jego korzyści
87. Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius quaeritur start learning		tego, kto ma się urodzić, uznaje się za już urodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści
88. Matrimonium putativum start learning		małżeństwo mniemane, nieważne
89. Matrimonium legitimum start learning		małżeństwo wywołujące skutki prawne, zgodne z prawem, małżeństwo ważne
90. Matrimonium start learning		małżeństwo
Ius quod ad personas pertinet start learning		prawo, które dotyczy osób
91. Coniux start learning		małżonek (ogólnie)
92. Maritus / vir/ vir + coniux start learning		mąż
93. Marita / uxor start learning		żona
94. Parentes / genitores start learning		rodzice
95. Ascendentes start learning		wstępni, ascendenci
96. Descendentes start learning		zstępni, descendenci
97. Cognatus start learning		pokrewieństwo krwi (spokrewniony rodzeństwo rodziców, kuzynostwo)
98. Affinis start learning		powinowactwo (relacja pomiędzy jednym z małżonków, a krewnymi drugiego małżonka)
99. Persona start learning		osoba ludzka
100. Mater start learning		matka
101. Mater semper certa est start learning		matka jest zawsze pewna
102. Pater start learning		ojciec
103. Pater est quem nuptiae demonstrat start learning		ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
104. Quia semper certa est, etiam si volgo conceperit: pater vero is est, quem nuptiae demonstrant. (...) start learning		ponieważ ta zawsze jest pewna, nawet jeśli pocznie nie z prawego łoża, ojciec jest zaś to ten, na którego wskazuje małżeństwo
105. Obligatio est vinculum iuris, quo necessitate adstringimur alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iuria start learning		zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do świadczenia czegoś zgodnie z prawami naszego państwa
106. Creditor start learning		wierzyciel
107. Debitor start learning		dłużnik
108. Obligatio ex contractu start learning		zobowiązanie umowne (dwie strony umówiły się na określone świadczenia)
109. Obligatio ex delicto start learning		zobowiązanie z czynu niedozwolonego (zobowiązanie deliktowe)
110. Obligatio quasi ex contractu start learning		zobowiązanie jak gdyby z zobowiązania umownego (np. spłata nadwyżkowej raty kredytu, bezpodstawne wzbogacenie)
111. Obligatio quasi ex delicto start learning		zobowiązanie jak gdyby z czynu niedozwolonego (np. gdy mój pies pogryzł jakąś osobę)
112. Obligatio ex lege start learning		zobowiązanie z mocy samego prawa
114. Obligatio civilis start learning		zobowiązanie cywilne (jest to takie zobowiązanie, którego spełnienia można domagać się na drodze sądowej)
115. Obligatio in solidum start learning		solidarność niewłaściwa (po stronie zobowiązanej występuje kilku dłużników, z których każdy może spełnić świadczenie co uwalnia pozostałych)
116. Obligatio pro rata start learning		zobowiązanie podzielone na części – reguła w prawie rzymskim
117. Causa start learning		przyczyna prawna (to cel społecznogospodarczy, od którego istnienia określony porządek prawny uzależnia skuteczność oświadczenia woli)
118. Causa obligandi vel acquirendi start learning		celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia
119. Causa solvendi start learning		składający oświadczenie zmierza do rozwiązania węzła obligacyjnego (zwrot pożyczki)
120. Causa donandi start learning		składający oświadczenie woli zmierza do bezpłatnego dokonania przysporzenia majątkowego na rzecz kontrahenta (darowizna)
121. Iusta causa traditionis start learning		słuszna podstawa przeniesienia posiadania (dotychczasowy posiadacz przekazuje własność nowemu posiadaczowi przeniesienie odbywa się w oparciu o akceptowalną przez prawo podstawę)
122. Iusta causa possidendi start learning		słuszna/godziwa przyczyna objęcia w posiadanie (podstawa do wejścia w posiadanie przez zasiedzenie)
123. Causa criminalis start learning		sprawa kryminalna
124. Causa civilis start learning		sprawa cywilna
125. Culpa start learning		wina
126. Culpa in custodiendo start learning		wina w nadzorze (możliwość przypisania odpowiedzialności za czyny innych osób
127. Culpa in eligendo start learning		wina w wyborze (np. odpowiedzialność za winy podwykonawców)
128. Neglegentia start learning		sytuacja w której sprawca, wyraził szkodę, chociaż tej szkody nie chciał wyrządzić; wina nieumyślna
129. Dolus start learning		zły zamiar, podstęp (sprawca który chce wyrządzić szkodę wina umyślna)
130. Culpa lata start learning		grube niedbalstwo (niezrozumienie tego, co wszyscy rozumieją)
131. Culpa levis start learning		lżejsze niedbalstwo
132. Culpa in concreto start learning		niedołożenie staranności takiej, jak w swoich własnych sprawach
133. Culpa in abstracto start learning		porównanie staranności sprawcy szkody, z jakąś hipotetyczną starannością jakiej należałoby dołożyć
134. Culpa in contrahendo start learning		niestaranność w fazie zawierania/negocjowania umowy (np. rozpoczęcie negocjacji bez zamiaru zawarcia umowy)
135. Dolus premeditatus start learning		popełnienie czynu w sposób zaplanowany
136. Dolus repentinus start learning		popełnienie czynu w sposób raptowny (nie planował, ale uczynił)
137. Dolus subsequens start learning		zamiar następczy (podjęcie działania w celu osiągnięcia rezultatu i w czasie jego realizacji dokonanie rzeczy, które nie były planowane
138. Dolus directus start learning		zamiar bezpośredni (ktoś podjął działanie, zmierzające bezpośrednio do wywołania określonego nagannego lub przestępnego skutku)
139. Dolus coloratus start learning		zły zamiar zabarwiony (używany, żeby wskazać, iż nagannemu działaniu sprawcy towarzyszyło jakieś szczególne zabarwienie emocjonalne)
140. Dolus evetualis start learning		zamiar ewentualny (sprawca wie, że jego działanie może wywołać określony skutek i on się z nim godzi podpala dom wiedząc, że są w nim osoby, które nie mogę go samodzielnie opuścić)
141. Volenti non fit iniuria start learning		Chcącemu nie dzieje się krzywda
142. Casus start learning		przypadek
143. Casus fortuitus start learning		przypadek nadzwyczajny (czysto losowy)
144. Casus mixtus start learning		przypadek mieszany (kiedy szkoda jest następstwem zdarzenia losowego, ale jest ona następstwem niedbalstwa)
145. Casus a nullo praestantur start learning		za zdarzenie z powodu przypadku nikt nie jest zobowiązany do świadczenia (od nikogo nie można domagać się odszkodowania)
146. Casus sentit dominus start learning		zdarzenie przypadkowe dotyka właściciela (konsekwencje zdarzeń przypadkowych ponosi właściciel)
147. Vis maior / vis absoluta / vis start learning		siła wyższa
148. Periculum start learning		ryzyko
149. Periculum locatoris start learning		ryzyko wynajmującego
150. Periculum debitoris start learning		ryzyko dłużnika (ryzyko ponosi dłużnik)
151. Periculum in mora start learning		ryzyko w okresie zwłoki (zwłoka stan kiedy strona w terminie nie wykonała swoich obowiązków)
152. Lucrum cessans start learning		utracone korzyści
153. Damnum emergens start learning		rzeczywisty uszczerbek majątkowy
154. Damnum start learning		szkoda
155. Damnum compensare start learning		naprawianie szkody
156. Solutio start learning		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika
157. Datio in solutum start learning		sytuacja kiedy dłużnik za zgodą wierzyciela świadczy mu coś innego niż wynika z treści zobowiązania
158. Solutio + res start learning		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem rzeczy (czy świadczył to co powinien świadczyć)
159. Solutio + tempus start learning		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem czasu (czy we właściwym czasie wykonał zobowiązanie)
160. Solutio + locum start learning		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem miejsca (czy we właściwym miejscu wykonał zobowiązanie)
161. Obligatio alternativa start learning		zobowiązanie alternatywne/przemienne; zobowiązanie, którego wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń
162. Solutio start learning		świadczenie
163. Facultas alternativa start learning		upoważnienie przemienne; polega na tym, że dłużnik może zwolnić się od swojego zobowiązania, spełniając inne świadczenie
164. Mora start learning		zwłoka
165. Mora debitoris = mora solvendi start learning		zwłoka dłużnika (określa sytuacje, kiedy dłużnik nie wykonał zobowiązania w prawidłowo ustalonym terminie)
166. Interpellatio start learning		wezwanie
167. Mora ex rei fit start learning		zwłoka wynika z samego stanu rzeczy (z treści umowy wynika, kiedy dane świadczenie ma być wykonane i automatycznie jeśli nie zostanie wykonane to bez wezwania ma miejsce zwłoka)
168. Fur semper moram facere videtur start learning		Złodziej postrzegany jest zawsze jako będący w zwłoce
169. Perpetuatio obligationis start learning		dosł. Uwiecznienie zobowiązania Przeniesienie ryzyka
171. Utile per inutile non vitiatur start learning		to, co jest skuteczne, nie doznaje uszczerbku ze strony tego, co jest nieskuteczne (Dotyczy problemu częściowej nieważności czynności prawnej. Częściowa nieważność czynności nie powoduje całkowitej nieważności te czynności)
172. Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere start learning		To, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu
173. Ratihabitio mandato comparatur start learning		potwierdzenie równa się zleceniu
174. Contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatis start learning		Zawarcie kontraktu jest dobrowolne, lecz wykonanie przymusowe
175. Contractus bilateralis start learning		umowa dwustronna (wyraźnie rozdzielamy dwie strony o odmiennych interesach)
176. Contractus multilateralis start learning		umowa wielostronna (np. umowa spółki prawa cywilnego)
177. Contractus innominatus start learning		brak zaskarżalności w prawie rzymskim
178. Contractus vitalitus start learning		umowa aż do śmierci jednej ze stron, umowa dożywotnia
179. Essentialia contractus start learning		przedmiotowo istotne składniki treści kontraktu
181. Accidentalia contractus start learning		nie wpływają na istotę kontraktu (np. na to, czy daną umowę uznamy za umowę sprzedaży czy najmu), jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych (np. termin, warunek, polecenie)
182. Pacta sunt servanda start learning		umów należy dotrzymywać
183. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur] start learning		dosł. ‘ponieważ sprawy przybrały taki obrót’ każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach; wszelkie umowy są rozumiane w określonym stanie rzeczy
184. Impossibilium nulla obligatio est start learning		Nie ma zobowiązania, gdy [świadczenie] jest niemożliwe
185. Ex maleficio non oritur contractus start learning		Kontrakt nie rodzi się z czynu bezprawnego
186. Contractus stricti iuris start learning		umowa ścisłego prawa (przy której wykonaniu rygorystycznie trzymamy się treści umowy ustalonej przez strony umowy)
187. Contractus bonae fidei start learning		umowa dobrej wiary (charakteryzuje się tym, że przy ustalaniu ich treści sąd ma pole swobodnej oceny)
188. Bona fides start learning		dobra wiara (zasady współżycia społecznego)
189. Mala fides start learning		zła wiara
190. Venire contra factum proprium nemini licet start learning		nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów
191. Tu patere legem quam fecisti start learning		powinieneś przestrzegać prawa, które uczyniłeś
192. Turpitudinem suam allegans nemo audiatur start learning		Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany
193. Dolo facit qui petit quod redditurus est start learning		Działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić
194. In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt start learning		W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie
195. In ambiguitas contra stipulatorem start learning		wątpliwości tłumaczy się na niekorzyść tego, kto złożył oświadczenie w sposób niejasny
196. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis start learning		w umowach zawierają się milcząco także wymagania wynikające z obyczajów i zwyczaju
197. Actio negatoria start learning		uprawnienie właściciela do tego aby inne osoby zaniechały takich zachowań, które stanowią zakłócenie spokojnego korzystania z jego własności
198. Rei vindicatio start learning		skarga wydobywcza (uprawnienie właściciela do odebrania jego rzeczy od każdego kto nią faktycznie włada bez uzasadnienia prawnego do wydobycia)
199. Superficies solo cedit start learning		to, co znajduje się na powierzchni, przypada gruntowi
200. Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet start learning		Nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw, niż sam posiada
201. Proprietas start learning		własność
202. Animus start learning		zamiar polegający na traktowaniu rzeczy jako swojej
203. Corpus start learning		materialne władanie rzeczą
204. Bonae fidei possessor start learning		posiadacz w dobrej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie w usprawiedliwionym przekonaniu, że nie narusza niczyich uprawnień)
205. Malae fidei possesor start learning		posiadacz w złej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie wiedział, że narusza czyjeś uprawnienia)
206. Melior est condicio possidentis start learning		w jednakowej sytuacji lepsza jest pozycja posiadacza
207. Mala fides supervieniens non nocet start learning		późniejsza zła wiara nie szkodzi (jeżeli ktoś jest posiadaczem w dobrej wierze, a później dowiedział się, że narusza cudze uprawnienia, to nadal jest posiadaczem danej rzeczy sytuacja charakterystyczna dla nieruchomości, w szczególności dla zasiedzenia)
208. Mala fides superveniens nocet start learning		późniejsza zła wiara szkodzi (charakterystyczne dla ruchomości
209. Servitus in faciendo consistere nequit start learning		służebność nie może polegać na działaniu
210. Servitutes start learning		służebności
211. Servitutibus civiliter utendum est start learning		służebności należy wykonywać oględnie
212. Nulli res sua servit start learning		nie można mieć służebności na własnej rzeczy
213. Ex testamento start learning		powołanie do dziedziczenia oparte na testamencie
214. Ab intestato start learning		dziedziczenie beztestamentowe (dziedziczenie ustawowe)
215. Contra tabulas start learning		dziedziczenie przeciwtestamentowe (dziedziczenie przez osoby najbliższe spadkodawcy, które zostały pominięte w testamencie zachowek)
216. Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius quod defunctus habuerit start learning		spadkobranie to nic innego niż sukcesja w całość praw zmarłego
217. Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest start learning		Nikt nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo
218. Testamentum start learning		testament
219. Testamentum allographum start learning		testament alograficzny (testament sporządzony ustnie w obecności świadków)
220. Testamentum holographum start learning		testament holograficzny (testament pisemny sporządzony w całości własnoręcznie)
221. Testamentum ruptum start learning		testament, który utracił prawną skuteczność (testament nieważny)
222. Testamentum militum start learning		testament wojskowy
223. Ambulatoria (enim) est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum start learning		zmienna jest (zatem) wola zmarłego aż do samego kresu życia
224. Falsa demonstratio non nocet start learning		fałszywe oznaczenie nie szkodzi
225. Imperium start learning		uprawnienia władcze (magistratury rzymskie, wojskowość), ale też struktura polityczna, władająca na wielkim obszarze terytorialnym
226. Regnum start learning		władza, rządy
227. Iudicium start learning		sąd, ale też wyrok, proces
228. Administratio start learning		administracja (pomoc; służebny charakter)
229. Actor start learning		powód/oskarżyciel
230. Reus start learning		pozwany/oskarżony
231. Actor sequitur forum rei start learning		powód idzie za sądem pozwanego
232. Forum est ubi domicilium est start learning		miejscem sporu jest sąd miejsca zamieszkania (pozwanego)
233. Cognitio extra ordinem start learning		proces rzymsko kanoniczny, proces cywilny, proces inkwizycyjny, proces mieszany
234. Nemo iudex sine actore start learning		nie ma sędziego bez powoda (nie prowadzi się postępowania jeśli nie została złożona skarga)
235. Actiones semel inclusae judicio salvae permanent /lis pendens start learning		skargi raz wytoczone powodują stan sprawy zawisłej
236. Actio quaelibet in via sua start learning		każda skarga ma właściwą sobie drogę (jest rozpatrywana samodzielnie)
237. Actio personalis moritur cum persona start learning		roszczenie o charakterze ściśle osobistym wygasa ze śmiercią osoby której dotyczy
238. Delicta perentium liberis non nocent start learning		przestępstwa rodziców nie szkodzą dzieciom (karne też)
239. Actio semel extincta non reviviscit start learning		roszczenie raz wygasłe nie odżywa
240. Res iudicata start learning		rzecz osądzona
241. Ne bis in idem start learning		nie dwa razy za to samo (zakaz powtórnego karania)
242. Res iudicata pro veritate accipitur start learning		prawomocny wyrok przyjmuje się jako prawdę (wiążące)
243. Actor non condemnatur start learning		powód nie może być zasądzony
244. Nemo tenetur seipsum accusare start learning		nikt nie jest zobowiązany do oskarżenia samego siebie
245. Actori incumbit probatio start learning		Na powodzie spoczywa ciężar dowodu
246. Actori incumbit onus probandi start learning		ciężar dowodu spoczywa na powodzie
247. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat start learning		ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza
248. Reus exceptiendo fit actor start learning		podniesienie przez pozwanego zarzutu czyni go powodem
249. Reus in exceptione actor est start learning		pozwany w zakresie podniesionego zarzutu jest powodem (tj. na nim spoczywa ciężar dowodu)
250. Non debet actori licere, quod reo non permittur start learning		Powodowi nie wolno tego, na co nie pozwala się pozwanemu
251. Audiatur et altera pars start learning		należy wysłuchać także drugiej strony
252. Iura novit curia start learning		sąd zna prawo
253. Ubi ius ibi remedium start learning		gdzie prawo, tam i środek (do jego realizacji)
254. Iudicis est ius dicere, non dare start learning		zadaniem sędziego jego stosowanie a nie tworzenie prawa
255. Iudex non calculat start learning		sędzia nie kalkuluje
257. Iudex suspectus start learning		sędzia podejrzany
258. Iudicium non debet esse illusorium start learning		wyrok nie powinien być pozorny
259. Nemo est iudex in propria causa start learning		Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie
260. Nemo iudex sine actore start learning		Nie ma sędziego bez powoda
261. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat start learning		Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza
262. In dubio pro reo start learning		w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
263. In dubio semper id, quod minus est, debetur start learning		w wypadku wątpliwości, wymagane jest to co mniejsze
264. Iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requirit / ne ultra petita start learning		sędzia nie może zasądzić ponad żądanie powoda
265. Reformatio in peius iudici apellatio non licet start learning		Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmienić wyroku na niekorzyść zasądzonego
266. Reformationis in peius start learning		pogorszenie sytuacji skazanego w wyniku wyroku zapadłego w postępowaniu odwoławczym
267. Ubi societas, ibi ius start learning		gdzie społeczeństwo, tak i prawo (różne źródła antyczne)
268. Auctoritas, non veritas facit legem start learning		władza a nie prawda jest źródłem prawa
269. Lex facit regem start learning		prawo czyni króla
270. Fortior est custodia legis quam hominis start learning		silniejsza jest ochrona prawna niż ludzka
271. De minimis non curat praetor start learning		pretor (władza) nie zajmuje się błahostkami
272. De minimis non curat lex start learning		prawo nie zajmuje się błahostkami (forma anglosaska)
273. Iustitia nemini neganda start learning		nikomu nie należy odmawiać sprawiedliwości
274. Nulla taxatio sine representatione start learning		nie ma opodatkowania bez demokratycznego umocowania
275. Fiscus sepmer locuples solvendo start learning		skarb państwa jest zawsze wypłacalny
276. In tributis non admittur compensatio start learning		w przypadkach długów podatkowych nie dopuszcza się potrącenia
277. Quod semel sumpsit, fiscus numquam reddit start learning		skarb państwa nigdy nie oddaje tego, co raz przyjął
278. Ius canonicum start learning		prawo kanoniczne
279. Argumentum a fortiori start learning		wnioskowanie z uzasadnienia słabszego na silniejsze w oparciu o założenie konsekwencji ocen prawodawcy
280. Argumentum a maiori ad minus start learning		(wnioskowanie z większego na mniejsze) jeśli komuś nakazano (lub dozwolono) czynić więcej, to nakazano (lub dozwolono) mu i mniej
281. Argumentum a minori ad maius start learning		(wnioskowanie z mniejszego na większe) — jeśli zakazano komuś czynić mniej to tym bardziej zakazano mu i więcej.
282. Argument ab exemplo start learning		argument z przykładu, odwołujący się do przykładu
283. Argument ad absurdum start learning		argument odwołujący się do absurdu
284. Argumentum a rerum natura start learning		argument z natury rzeczy
285. Argumentum a loco communi start learning		argument z rzeczy wspólnych
286. Argument a loco speciali start learning		argument z miejsc specjalnych
287. Argument a cohaerentia start learning		argument ze spójności
288. Argument a completudine start learning		argumentacja odwołująca się do zupełności systemu prawa
289. Ratio legis start learning		cel konkretnej sprawy
290. Ratio iuris start learning		cel prawa, porządku prawnego
291. Ratio legis est anima legis start learning		sens ustawy jest jej duszą
292. Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet start learning		nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, aniżeli sam posiada
293. Accessio cedit principali start learning		rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej
294. Ambiguitas contra stipulatorem start learning		sformułowania dwuznaczne rozumieć należy przeciw składającemu oświadczenie
295. Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum start learning		Wola spadkodawcy może być zmieniona aż do ostatniego tchnienia
296. Dies interpelat pro homine start learning		termin wzywa za człowieka
297. Dolus omnimodo puniatur start learning		podstęp jest karany w każdym przypadku
298. Emptio tollit locatum start learning		kupno przekreśla najem
299. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis start learning		w umowach jest milcząco zawarte to, co stanowi zwyczaj i obyczaj
300. Male iure nostro uti non debemus start learning		nie powinniścmy źle używać naszego prawa
302. Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur start learning		dziecko poczęte uważa się za urodzone ilekroć chodzi o jego korzyść
303. Qui tacet, consentire videtur ubi loqui potuit et debuit start learning		Kto milczy, ten zdaje się zgadzać gdy ktoś mógł i powinien był mówić
304. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur] start learning		każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach
305. Semel heres semper heres start learning		kto raz zostanie dziedzicem pozostaje nim na zawsze
306. Tutor rem pupili emere non potest start learning		opiekun nie może nabyć rzeczy osoby poddanej jego opiece
307. Vim vi repellere licet start learning		siłę wolno odeprzeć siłą
308. Accessio start learning		akcesja
309. Actus start learning		akta
310. Adoptio start learning		adopcja, przysposobienie
311. Apellatio start learning		apelacja
312. Cautio start learning		kaucja, zabezpieczenie
313. Cessio start learning		cesja, przeniesienie wierzytelności
314. Clausula start learning		klauzula
315. Compensatio start learning		kompensacja, potrącenie
316. Contractus start learning		kontrakt
317. Donatio start learning		darowizna
318. Exceptio start learning		wyjątek
319. Depositum start learning		depozyt, przechowanie
320. Delictum start learning		delikt, czyn niedozwolony
321. Vindicatio start learning		windykacja
322. Inventarium start learning		inwentarz
323. Legalis start learning		legalny, prawny
324. Legtum start learning		legat, zapis
325. Mandatum start learning		mandat, zlecenie
326. Novatio start learning		nowacja, odnowienie
327. Occupatio start learning		zawłaszczenie, okupacja
328. Pactum start learning		pakt, umowa
329. Poena start learning		kara
330. Precarium start learning		prekarium
331. Prohibitio start learning		zakaz
332. Promulgatio start learning		promulgacja
333. Provincia start learning		prowincja
334. Privatus start learning		prywatny
335. Publicus start learning		publiczny
336. Restitutio start learning		restytucja
337. Sanctio start learning		sankcja
338. Successio start learning		sukcesja
339. Ius publicum start learning		prawo publiczne
340. Nasciturus start learning		mający się narodzić (oznacza dziecko poczęte, ale jeszcze nie urodzone)
341. De in ius vocando start learning		o wezwaniu do sądu

Łacina paremie (długie bez opisu)

You must sign in to write a comment

More