Question  |
Answer |
Co to są kwasy karboksylowe? Na zdjęciu grupa karboksylowa. start learning
|
|
Kwasy karboksylowe to pochodne węglowodorów zawierające grupę karboksylową -COOH Kwasy monokarboksylowe mają jedną grupę karboksylową. Wzór ogólny kwasów: RCOOH; R - grupa węglowodorowa;
|
|
|
Wzór ogólny kwasów karboksylowych, które mają nasycony łańcuch węglowodorowy Łańcuch nasycony - wszystkie wiązania pomiędzy atomami węgla (C) są pojedyncze start learning
|
|
Przykładowe niższe kwasy karboksylowe: Sprawdź, czy wzory tych kwasów zgadzają się ze wzorem ogólnym. HCOOH, CH3COOH, C2H5COOH, C3H7COOH
|
|
|
Jak tworzymy kwas karboksylowy od danego alkanu? start learning
|
|
Od wzoru sumarycznego alkanu odejmujemy 1 atom węgla i 3 atomy wodoru. Czy to się zgadza? Porównaj wzory sumaryczne alkanu i kwasu na zdjęciu
|
|
|
Gdzie w przyrodzie występuje kwas mrówkowy i kwas octowy start learning
|
|
Kwas mrówkowy występuje w jadzie mrówek i pszczół, w pokrzywie, igliwiu świerkowym Kwas octowy występuje w fermentujących przetworach owocowych, skwaśniałym winie
|
|
|
Właściwości fizyczne kwasu mrówkowego i octowego Asocjacja (tzn. łączenie się kilku cząsteczek kwasu wiązaniami wodorowymi) podwyższa temperaturę wrzenia kwasów karboksylowych. start learning
|
|
Kwas mrówkowy i octowy to bezbarwne ciecze, dobrze rozpuszczalne w wodzie. Mają ostry, drażniący zapach. Stężone kwasy są truciznami. W kontakcie ze skórą powodują poparzenia. Pary kwasów też są drażniące. Oba kwasy są palne. Temperatura wrzenia kwasów jest wyższa od temperatury wrzenia innych związków organicznych o zbliżonych masach cząsteczkowych, ponieważ ich cząsteczki asocjują.
|
|
|
Właściwości chemiczne kwasu mrówkowego i octowego Na rys. porównanie dysocjacji kwasu karboksylowego C2H3COOH i kwasu nieorganicznego (azotowego HNO3). W roztworze kwasu HNO3 pojawia się więcej kationów H+. Kwas azotowy jest mocniejszy od kwasu karboksylowego. start learning
|
|
Kwasy karboksylowe dysocjują, uwalnia się kation wodoru H+. Kwasy karboksylowe dysocjują słabiej niż kwasy nieorganiczne. Nie wszystkie cząsteczki kwasu karboksylowego ulegają dysocjacji.
|
|
|
Reakcja dysocjacji kwasów karbokylowych start learning
|
|
Kwasy karboksylowe są kwasami słabymi. Wydziela się niewiele kationów H+
|
|
|
Reakcje spalania kwasów karbokylowych start learning
|
|
Kwas mrówkowy i octowy ulegają reakcji spalania całkowitego (powstaje CO2 i H2O). Kwas octowy ulega tez reakcji spalania półcałkowitego (powstaje CO i H2O). Nie ulega jednak reakcji spalania niecałkowitego.
|
|
|
Zastosowanie kwasu mrówkowego start learning
|
|
Kwas mrówkowy stosuje się: do produkcji barwników, do wytwarzania środków grzybobójczych, podczas garbowania skór, jako konserwant żywności (E236)
|
|
|
Zastosowanie kwasu octowego start learning
|
|
Kwas octowy stosuje się: do produkcji rozpuszczalników, w przemyśle spożywczym (ocet 6% i 10%), do produkcji sztucznego jedwabiu, przy produkcji barwników, w farmacji, do wytwarzania niepalnej taśmy filmowej.
|
|
|
Zmiana właściwości kwasów karboksylowych, gdy wydłuża się łańcuch węglowy. biały proszek - kwas stearynowy C17H35COOH start learning
|
|
Kwasy karboksylowe o krótkich łańcuchach węglowych (1-3) są cieczami. Gdy kwas zawiera więcej niż 4 atomy węgla ciecze stają się oleiste. Wyższe kwasy karboksylowe (z długimi łańcuchami węglowymi) są ciałami stałymi. Im dłuższy łańcuch węglowy, tym mniejsza rozpuszczalność kwasów wodzie.
|
|
|
Podaj przykłady wyższych kwasów karboksylowych Kwasy o długich łańcuchach węglowych Wyższe kwasy karboksylowe nazywamy również kwasami tłuszczowymi start learning
|
|
kwasy nasycone: kwas palmitynowy C15H31COOH, kwas stearynowy C17H35COOH, kwas nienasycony: kwas oleinowy C17H33COOH.
|
|
|
Właściwości wyższych kwasów karboksylowych Aby odróżnić stopiony kwas nasycony i nienasycony używamy wody bromowej (która ma kolor czerwony). Gdy woda bromowa się odbarwia i wytrąca się biały osad oznacza to, że badana substancja jest związkiem nienasyconym (tzn. ma podwójne wiązania) start learning
|
|
Kwasy nasycone są ciałami stałymi (np. kwas stearynowy). Kwasy nienasycone to oleista ciecz (np. kwas oleinowy). Kwasy te nie ulegają dysocjacji jonowej. Nie rozpuszczają się w zimnej wodzie, ale dobrze rozpuszczają się w benzynie. Obydwa kwasy mają charakterystyczne zapachy
|
|
|
W jaki sposób wykrywamy związki nienasycone? (tzn. z podwójnymi wiązaniami między atomami węgla) start learning
|
|
Woda bromowa – nasycony roztwór wodny bromu Ma kolor brunatny. Gdy do kwasu oleinowego dodamy wody bromowej, woda bromowa odbarwia się.
|
|
|
Jak nazywamy sole wyższych kwasów karboksylowych? Podczas reakcji obserwujemy intensywny pienienie się roztworu. Wydziela się charakterystyczny zapach mydła start learning
|
|
Mydła. Podczas reakcji wyższych kwasów karboksylowych z wodorotlenkami (tzw. reakcja zobojętniania) powstają sole, zwane mydłami. Taką solą jest stearynian sodu (zamiast atomu wodoru H jest sód Na)
|
|
|
Otrzymywanie soli kwasów karboksylowych Na zdjęciu reakcja otrzymywania octanu sodu (etanianu sodu). Sól kwasu octowego (etanowego) start learning
|
|
Sole kwasów karboksylowych otrzymujemy w reakcji z wodorotlenkiem metalu (tzw. reakcja zobojętniania). Sole możemy też otrzymać w reakcji z tlenkiem metalu albo z metalem.
|
|
|
