→ HISTORIA_POJĘCIA_POSTACI_OBRAZY_KLASA 7 → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
Eugene Delacroix start learning		Masakra na Greckiej wyspie Chios 1824-1822r. wojna o niepodległość Grecji od Turków; 1830r. uzyskała niepodległość
Eugene Delacroix start learning		Wolność wiodąca lud na barykady 1830 - rewolucja lipcowa w Paryżu
Józef Bem 1794-1850 start learning		dowódca-powstanie listopadowe; Wiosna Ludów-dowódca armii węgierskiej
James Watt start learning		1782r. maszyna parowa - ruch obrotowy
rewolucja agrarna start learning		trójpolówka zastąpiona płodozmianem (zboża, potem rośliny motylkowe); maszyny rolnicze, uprawa ziemniaków; plony wzrosły 4x
George Stephenson start learning		1825r. Pierwsza na świecie linia kolejowa 40km
Robert Stephenson start learning		1830r. Lokomotywa "Rakieta" 48km/h - Menchester-Liverpool
Robert Fulton start learning		1807r. Parowiec
Adam Czartoryski 1770-1861 start learning		udział w wojnie polsko-rosyjskiej 1792r.; po III rozbiorze zwolennik odbudowy Polski pod berłem cara; zaprzyjaźnił się z Aleksandrem I; 1804-1806 minister spraw zagranicznych Rosji
Adam Czartoryski 1770-1861 start learning		kierował tworzeniem konstytucji Królestwa Kongresowego-1815; prezes senatu Królestwa; prezes Rządu Narodowego podczas powstania listopadowego; przywódca stronnictwa Hotel Lambert
Ksawery Drucki-Lubecki 1779-1846 start learning		do 1800r. Walczył w armii rosyjskiej przeciwko wojskom Napoleona; zwolennik odbudowy Rzeczpospolitej pod berłem cara; 1821-1830 minister skarbu Królestwa Polskiego - uzdrowił finanse;
Aleksander Kotsis start learning		Galicyjska bieda 1870
Wielki książę Konstantyn 1779-1831 start learning		brat cara Aleksandra I i Mikołaja I; brutalna dyscyplina w wojsku; traktował Królestwo jak swoje państwo i bronił jego interesów przed carem
Marcin Zaleski start learning		Zdobycie Arsenału 1831
Piotr Wysocki 1797-1875 start learning		Przywódcs sprzysiężenia podchorążych w Warszawie; dał sygnał do rozpoczęcia postwania listopadowego 29.11.1830.
Wojciech Kossak start learning		Gen. Sowiński na szańcach Woli 1922
Józef Chłopicki 1771-1854 start learning		dowódca; wódz naczelny powstania listopadowego; przeciwny powstaniu; podał się do dymisji; jako cywil 25.02.1831. dowodził w bitwie pod Grochowem
Jan Skrzynecki start learning		Bitwa pod Dębem Wielkim 03.1831.; Bitwa pod Ostrołęką 26.05.1831. powstanie listopadowe
Ignacy Prądzyński start learning		Bitwa pod Iganiami 10.04.1831. powstanie listopadowe
Józef Sowiński start learning		Generał w bitwie w Warszawie 09.1831. powstanie listopadowe
Wojciech Kossak start learning		Olszynka Grochowska 1928
Karol Malankiewicz start learning		Bitwa pod Ostrołęką 1838
statut organiczny start learning		dokument zastępujący konstytucję Królestwa Polskiego 1832r. - Mikołaj I
Hotel Lambert start learning		Adam Czartoryski; na emigracji; wojna między państwami zachodnimi a zaborcami; przyszły ustrój monarchia konstytucyjna
Towarzystwo Demokratyczne Polskie start learning		Wiktor Heltman, Wojciech Darasz; na emigracji; powstanie wygrane przez Polaków bez pomocy innych państw, radykalni działacze powstania listopadowego; przyszły ustrój republika
Józef Zaliwski start learning		spiskowiec emigracji; pułkownik, w noc listopadową kierował zdobyciem Arsenału
Szymon Konarski start learning		emisariusz, próbował zjednoczyć organizacje spiskowe; aresztowany w 1838r.
Piotr Ściegienny start learning		ksiądz; organizator spisku chłopów przeciw władzom rosyjskim i polskim panom; 1844r. aresztowany
wieszcz narodowy start learning		wielki natchniony poeta, uważa że rozumie lepiej świat, czuje się odpowiedzialny za los swojego narodu
epopeja narodowa start learning		utwór literacki o wielkim znaczeniu dla narodu
Adam Mickiewicz start learning		Wielka Emigracja; wieszcz narodowy; Pan Tadeusz, Dziady cz. III-polski mesjanizm
Juliusz Słowacki start learning		Wielka Emigracja; wieszcz narodowy; Kordian
Zygmunt Krasiński start learning		Wielka Emigracja; wieszcz narodowy; Nie-Boska komedia
Fryderyk Chopin 1810-1849 start learning		Wielka Emigracja; kompozytor; ur. w Żelazowej Woli
Henryk Siemiradzki start learning		Chopin grający na fortepianie w salonie księcia Radziwiłła
Juliusz Kossak start learning		Szarża krakusów na Rosjan w Proszowicach 1866
Jakub Szela start learning		Przywódca rabacji galicyjskiej w 02.1846.
Jan Lorenowicz start learning		Rabacja chłopska 1846; 1851
Aleksander Wielopolski 1803-1877 start learning		Naczelnik rządu Królestwa Polskiego 1862-1863r.; zwolennik wierności carowi
"""Czerwoni"" Komitet Centralny Narodowy; Tymczasowy Rząd Narodowy; Rząd Narodowy" start learning		studenci, inteligencja, mniej zamożna mieszczaństwo; radykalny; do najszybszego powstania; Komitet Centralny Narodowy ogłosił się 22.01.1863. Tymczasowym Rządem Narodowym, potem przekształcił się w Rząd Narodowy; który utworzył tajne państwo
"Biali" start learning		zamożna szlachta, bogaci przedsiębiorcy; umiarkowany; wszechsreonny rozwój kraju, stopniowe reformy; w marcu 1863r. Przyłączyli się do walki; Biali postanowili podporządkować sobie Rząd Narodowy
Romuald Traugutt 1826-1864 start learning		Przywódca tajnego państwa od 1863r., w X dyktator powst stycz; w młodości oficer armii rosyj, uczestnik w tłumieniu Wiosny Ludów na Węgrzech i w wojnie krymskiej; W IV1864r. areszt, w 08 powieszony; po areszt tajne państwo przestało istnieć
Aleksander Sochaczewski start learning		Wieczór. Zakładanie kajdan
Aleksander Sochaczewski start learning		Pożegnanie Europy 1894
Kraj Przywiślański start learning		tak nazywano Królestwo Polskie po powstaniu styczniowym podczas rusyfikacji
katorga start learning		ciężka praca przymusowa
Benedykt Dybowski start learning		zesłaniec, wybitny odkrywca, przyrodnik, lekarz, zakładał szpitale dla trędowatych na półwyspie Kamczatka
Bolesław Prus 1847-1912 start learning		pozytywizm; polski pisarz
pozytywizm start learning		powstawły we Francji kierunek filozoficzny, który na ziemiach polskich stał się programem przebudowy społeczeństwa; w Polsce to także okres literacki 1864-1890 - zakładał realizm polityczny, pracę u podstaw i pracę organiczną
praca organiczna start learning		porównanie społeczeństwa do organizmu-trzeba dbać o wszystkie narządy; dążyła do rozwoju gosp. i kult. wszystkich grup społ; rozbudowa przemysłu, podnoszenie poziomu rolnictwa, szerzenie oświaty, dbałość o poprawę zdrowia i higieny
praca u podstaw start learning		kształcenie ludu, rozbudzanie jego świadomości narodowej
Aleksander Gierymski start learning		Piaskarze 1887
Kulturkampf start learning		walka o kulturę w zaborze Pruskim 1871-1878; Otto von Bismarc;
rugi pruskie start learning		wysiedlenie prawie 30tyś. osób przybyłych z zaborów rosyjskiego i austrackiego w 1885r.
Komiska Kolonizacyjna start learning		za pieniądze rządu Niemiec wykupywała ziemie z rąk Polaków od 1886r.
Michał Drzymała start learning		Na znak protestu przeciw zakazowi budowy domów na nowo zakupionej ziemi 1904r., zamieszkał w wozie cyrkowym
Stanisław Wyspiański 1869-1907 start learning		malarz, poeta, dramatopisarz, architekt; pisał dramaty o powstaniu listopadowym, które wystawiano w krakowskiech teatrach w autonomii galicyjskiej
trójlojalizm start learning		Polacy nie wyrzekając się własnej narodowowści, mieli być wierni temu państwu zaborczemy, w którym żyli
Juliusz Kossak start learning		Franciszek Józef w Krakowie 1880
Franciszek Józef start learning		Cesarz Austro-Węgier; Za jego rządów 1848-1916 Polacy zyskali znaczne swobody narodowe w Galicji
Camillo Cavour start learning		Premier Piemontu w połowie XIXw.; bohater zjednoczenia Włoch; zawarł sojusz obronny z Francją w 1859, następnie sprowokował Austrię, żeby wkroczyła do Piemontu i rozpoczęła wojnę;
Giuseppe Garibaldi 1807-1882 start learning		włoski generał, w młodości walczył w Ameryce Pd. Bronił Urugwaju przed Argentyną; zakładali czerwone koszula i tak się nazywały jego oddziały; zorganizował wyprawę tysiąca i wyruszył na podbój Królestwa Obojga Sycylii, a potem na ląd
Związek Niemiecki start learning		Kongres wiedeński powołał do istnienia Związek Niemiecki, do którego należało prawie 40 państw niemiecki pod luźnym zwierzchnictwem Austrii
Otto von Bismarck 1815-1898 start learning		niemiecki polityk, premier Prus, kanclerz Niemiec, zwany żelaznym kanclerzem; wprowadził Kulturkampf w zaborze Pruskim w latach 1871-1878; zjednoczył Niemcy w 01.1871r.; jako pierwszy polityk wprowadził emerytuty i ubezp. chorobowe
federacja start learning		Państwo, które składa się z mniejszych, autonomicznych krajów związkowych, przykład Stany Zjednoczone
abolicjonizm start learning		abolitio-zniesienie; ruch domagający się zakazu handlu ludźmi i posiadania niewolników; w 1815r. Kongres wied. zakazał handlu i do połowy XIXw. abolicjoniści znieśli niewol. w Europie, koloniach, w wielu państwach Ameryki i w pn stanach USA
rasizm start learning		przekonanie o nierówności ras ludzkich, rzekomo różniących się zdolnościami fizycznymi i umysłowymi
Abraham Lincoln 1809-1865 start learning		Prezydent Stanów Zjednoczonych, adwokat, polityk z partii republikańskiej
Robert Lee start learning		generał Konfederacji, przeciwny secesji Południa i niewolnictwu, ale wierny rodzinnym stanom
Ulisses Grant start learning		generał Unii
Ku-Klux-Klan start learning		Organizacja powstała po wojnie secesyjnej w 1865r. Zastraszająca Murzynów, tak by bali się korzystać z uprawnień
kolonie start learning		obszar poza Europą rządzonyprzezpaństwo europejskie
kolonializm start learning		proces tworzenia i utrzymywania kolonii
imperium start learning		ogromne państwo, w skład którego wchodzą kraje i ludy podlegające jednemu władcy
imperializm start learning		dążenie do budowy i utrzymania imperiów w epoce nowożytnej, głównie XIX i XXw.
pośrednie panowanie start learning		niepodległe państwo uzależnione gospodarczo i handlowo od innego państwa
Cecil Rhodes start learning		anglik, "kolos rodyjski" górujący nad Afryką, właściciel kopalni diamentów
gubernator start learning		urzędnik sprawujący władzę w kolonii
Paul Gauguin start learning		Tahitańskie kobiety na plaży 1891
koncern start learning		zjednoczenie przedsiębiorstw, które zachowują odrębność, ale mają wspólnego właściciela i jeden zarząd
monopol start learning		dążenie do opanowania całej produkcji jakichś towarów i ich sprzedaży po dogodnej dla siebie cenie
socjalizm start learning		teorie oraz ruchy, które żądają wprowadzenia powszechnej równości i sprawiedliwości przez zniesienie prywatnej własności środków produkcji
socjaldemokracja start learning		budowa sprawiedliwego społeczeństwa metodami demokratycznymi
komunizm start learning		skrajna odmiana socjalizmu; nawoływanie do zniesienia państw i budowy światowego społeczeństwa bezklasowego; bez różnic religijnych i narodowych; zwolennicy ateizmu
marksizm start learning		teoria komunistyczna utworzona przez Karola Marksa (sądził, że odkrył prawo rządzące historią-walka klas)
proletariat start learning		klasa robotnicza
ateizm start learning		pogląd, że Bóg nie istnieje
Karol Marks 1818-1883 start learning		niemiecki filozof, ekonomista amator, teoretyk rewolucji; współtwórca z Fryderykiem Engelsem marksizmu; Manifest partii komunistycznej 1848r.
Socjaldemokratyczna Partia Niemiec SPD start learning		najważniejsza partia robotnicza XIXw., jej przedstawiciele zasiadali w niemieckim rządzie
partia start learning		organizacja, której członkowie dążą do zdobycia i utrzymania władzy w państwie; ma swój program, czyli zbiór żądań lub zasad na jakich państwo ma się opierać
koalicja start learning		porozumienie partii w celu wystawienia wspólnych kandydatów w wyborach
emancypacja start learning		zrównanie w prawach z mężczyznami
sufrażystki start learning		kobiety walczące o prawa wyborcze
antysemityzm start learning		uprzedzenia lub wrogość do Żydów
nacjonalizm start learning		przekonanie o odrębności własnego narodu i o wyższości jego interesów nad interesami innych narodów; nacjonaliści dążyli do tworzenia państw jednonarodowych
Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne (pot. Narodowa Demokracja, endecja, narodowcy, wszechpolacy) start learning		Roman Dmowski w 1897r. stanął na czele; cele: uzyskanie przez Polaków autonomii w zaborze pruskim i rosyjskim, kierowanie "całym życiem narodowym" pod zaborami, budowa "Polski dla Polaków"
Roman Dmowski 1864-1939 start learning		Przywódca Narodowej Demokracji od 1897r.; wyznawał realizm polityczny; przeciwnik PPS i Piłsudskiego; twórca egoizmu narodowego; orientacja prorosyjska
egoizm narodowy start learning		pogląd, według którego potrzeby Polaków mają pierwszeństwo nawet przed moralnością
realizm narodowy start learning		skoro ani walka zbrojna, ani akcja dyplomatyczna nie ma szans powodzenia, należy wzmacniać siły narodu przez edukację, aktywność gospodarczą i rozbudzanie świadomości narodowej
Polska Partia Socjalistyczna PPS start learning		P1893r. Józef Piłsudski, Stanisław Wojciechowski; domagali się niepodległości Polski i poprawy życia robotnikóolska Partia Socjalistyczna PPS
Socjaldemokracja Królestwa Polskiego SDKP, a od 1900r. i Litwy SDKPiL start learning		1893r. Róża Luksemburg, Feliks Dzierżyński; dążyli do rewolucji która zlikwiduje kapitalizm i państwa narodowe oraz wprowadzo rządy robotników
"Stronnictwo Ludowe SL, Polskie Stronnictwo Ludowe PSL" start learning		1895r. Wincenty Witos; domagali się poprawy warunków życia ludności wiejskiej, dostępu do oświaty, poszerzenia praw wyborczych i demokratyzacji państwa
Józef Piłsudski 1867-1935 start learning		Polska Partia Socjalist; orient proaustriacka; drużyny strzeleckie, I Brygada Legionów; redaktor naczelny "Robotnik"; Naczelnik Państwa 1918-1922r.; I Wódz Naczelny Wojska Pol. powst w 1918r. I Marszałek Polski od 1920.03.; zamach majowy 1926.05.12.
Wincenty Witos 1875-1945 start learning		chłop z Galicji, polityk ludowy
Aleksander Gierymski start learning		Trumna chłopska 1894
Duma start learning		rosyjski parlament powołany przez cara Mikołaja II w 1905r. w wyniku rewolucji 1905 roku i strajku powszechnego
bojówka start learning		grupa osób używająca przemocy, kierowana przez jakąś organizację polityczną
Stanisław Lemtz start learning		Strajk
"Robotnik" start learning		nielegalne pismo PPS
wywiad start learning		instytucja państwowa, która zbiera tajne informacje o inncyh państwach
ultimatum start learning		żądanie spełnienia jakichś warunków pod groźbą zerwania stosunków dyplomatycznych lub rozpoczęcia wojny
plan Schlieffena start learning		Plan opracowany przez niemieckiego gen. Schlieffena, według którego Niemcy w 6 tyg. Mieli pokonać Francję, a potem rozgromić Rosję
wojna błyskawiczna / manewrowa start learning		polega na szybkim uderzeniu w niespodziewanym miejscu
zbrojny pokój start learning		podział Europy na sojusze: Trójprzymierze (1882r. Niemcy, Austro-Węgry, Włochy; potem blok państw centralnych) i Trójporozumienie (1907r. ententa, Francja, Anglia i Rosja)
wojna pozycyjna start learning		prowadzona z umocnionych pozycji takich jak bunkry, okopy
rady (sowiety) delegatów robotniczych i żołnierskich start learning		Rady były wybierane przez załogi fabryk i żołnierzy; zasiadali w nich socjaliści; uważały się za rzeczywiste przedstawicielstwo społeczeństwa i dążyły do podporządkowania sobie Rządu Tymczasowego
dwuwładza start learning		Rząd Tymczasowy i rady w Rosji
bolszewicy start learning		marksiści dążący do światowej rewolucji i budowy bezklasowego społeczeństwa komunistycznego; Włodzimierz Lenin na czele
Włodzimierz Lenin 1870-1924 start learning		"zawodowy rewolucjonista"; stał na czele bolszewików, organizator i przywódca rewolucji październikowej, pierwszy przywódca radzieckiego państwa; po obaleniu Rządu Tymczas Rosja została wyeliminowa z wojny; autor dekretów o pokoju i o ziemi
zamach stanu start learning		przejęcie siłą władzy w państwie
separatystyczny start learning		dążący do oddzielenia się
aneksja start learning		wcielenie siłą przez jedno państwo całości lub części innego państwa
Rada Komisarzy Ludowych start learning		rząd utworzony przez Lenina
dekrety o pokoju i o ziemi start learning		wydane przez zjazd rad w 1917.11. autorstwa Lenina
alianci start learning		przeciwnicy państw centralnych
demobilizacja start learning		zwolnienie żołnierzy do rezerwy, rozbrojenie ich
Tomas Masaryk start learning		pierwszy prezydent Czechosłowacji
Vickers start learning		angielski karabin maszynowy podczas bitwy nad Sommą 1916r.
SE-5 start learning		angielski samolot 1915r.
Fokker D7 start learning		niemiecki samolot 1915r.
Mark IV start learning		angielski czołg 1918r.
Pierwsza Kompania Kadrowa strzelców start learning		drużyna strzelców z orientacji proaustrackiej 06.08.1914. ruszył z Krakowa do Królestwa; organizowane przez Józefa Piłsudskiego
Legiony Polskie start learning		w służbie monarchi austro-węgierskiej były zalążkiem wojska polskiego; do nich dołączyły drużyny strzeleckie (Pierwsza Kompania Kadrowa strzelców); I Brygada Legionów dowodzona przez Piłsudskiego
Jerzy Kossak start learning		Wymarsz Pierwszej Kompanii Kadrowej z Oleandrów w Krakowie; 1934r.
Legion Puławski start learning		polski oddział wojskowy liczący zaledwie 1000 żołnierzey z orientacji prorosyjskiej (Roman Dmowski)
Armia Polska (błękitna armia) start learning		Utworzona w 06.1917. we Francji; od jesieni 1918r. jej dowódcą mianowano gen. Józefa Hallera; nie zdążyła wziąć udziału w I WŚ; w 1919r. Przerzucona do Polski
gen. Józef Haller start learning		dowódca Armii Polskiej (błękitnej armii); dokonywał zaślubiny Polski z morzem?
regencyjny start learning		zastępujący władzę
Komitet Narodowy Polski start learning		z siedzibą w Paryżu utworzony w 08.1917r. z inicjatywy Romana Dmowskiego
kryzys przysięgowy start learning		Piłsudski polecił żołnierzom Legionów odmówić złożenia przysięgi (postanowił zerwać z państwami centralnymi); Niemcy uwięzili go w twierdzuw Magdeburgu
Rada Regencyjna start learning		(Józef Ostrowski, Aleksander Kakowski, Zbigniew Lubomirski) rada złożona z Polaków sprawująca ograniczoną władzę w Królestwie Pol. utworzonym na mocy aktu 5 listopada, utworzona we 09.1917. przez cesarzy Niemiec i Austro-Węgier; rozwiązana 1918.11.14.
traktat wersalski start learning		1919.06.28. traktat pokojowy na mocy którego: Niemcy stracili 13% terytorium m.in... Alzację i część Lotaryngii oraz ziemie przyznane Polsce oraz kolonie;
traktat wersalski start learning		zobowiązały się ograniczyć armię i flotę oraz pozbyć czołgów i samolotów wojskowych; Nadrenia obszarem zdemilitaryzowanym, przyznały się do winy za wybuch wojny, zapłata reparacji (odszkodowań wojennych)
Liga Narodów start learning		od 1920r. Międzynarodowa organizacja rozstrzygająca pokojowo spory między państwami, zaproponowana przez przeydenta USA Woodrowa Wilsona; nie przystąpiły do niej USA, opuściły ją Japonia, Niemcy i Włochy
dyktat start learning		narzucenie komuś swojej woli albo swojego zdania; Niemcy mówili nie o traktacie, ale o dyktacie wersalskim
zasada samostanowienia narodów start learning		głosiła prawo każdego narodu do decydowania o sobie
krach start learning		nagłe załamanie ekonomiczne, katastrofa gospodarcza
Republika Weimarska start learning		państwo Niem, od miasta Weimar, do którego przenieśli się posłowie, aby uchwalić konstytucję (po komunistycznym powstaniu w Berlinie w 01.1919r.); miała jeden z najbardziej demokratycznych ustrojów w Europie-prawo wyborcze uzyskali wszyscy (20 lat)
pucz start learning		zamach stanu dokonany przez jednostkę lub grupę osób, często przy użyciu siły zbrojnej
Adolf Hitler 1889-1945 start learning		Austriak, od 30.01.1933 kanclerz Niemiec, twórca i Fuhrer Trzeciej Rzeszy; założył partię narodowo-socjalistyczną NSDAP i wprowadził ustrój totalitarny-nazizm; autor Mein Kampf
narodowy socjalizm start learning		nazizm-twórcą ideologii Adolf Hitler; podstawą był rasizm (rasa panów-aryjczycy, Żydzi najniższy szczebel) i antysemityzm (nienawiść do Żydów); przestrzeń życiowa na wschodzie
obóz koncentracyjny start learning		miejsce przetrzymywania osób niewygodnych dla władz, zwykle bez wyroku sądu
Trzecia Rzesza start learning		nazwa państwa niemieckiego w latach 1933-1945; powstała po rozwiązaniu wszystkich partii oprócz NSDAP na podstawie ustawy "o pełnomocnictwach"
totalitaryzm start learning		system totalitarny polegający na całkowitej kontroli państwa nad obywatelami; narzuca oficjalną ideologię państwową, władzę jednej partii i kult nieomylnego wodza; rozbudowuje narzędzia propagandy; wprowadza cenzurę; stosuje terror wobec przeciwników
gestapo start learning		tajna policja nazistowska
SA i SS start learning		niemieckie oddziały paramilitarne
ustawy norymberskie start learning		wprowadzone w 1935r. Zakazywały małżenstw niemiecko-żydowskich i pozbawiały żydów niemieckiego obywatelstwa
NSDAP start learning		partia narodowo-socjalistyczna założona przez Hitlera; w 1932r. Zobyła 37% głosów i była największą partią w parlamencie, czyli Reichstagu
Czeka start learning		bolszewicka policja polityczna, która kierowała czerwonym terrorem stosowanym wobec ludności
Armia Czerwona start learning		armia bolszewicka
łagry start learning		obozy pracy przymusowej
ZSRR start learning		Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
komunizm wojenny start learning		polegał na: zakazie handlu prywatnego, chłopi za darmo przekazywali zboże państwu, znacjonalizowano zakłady przemysłowe i sklepy, wprowadzono przymus pracy
NEP start learning		Nowa Polityka Ekonomiczna wprowadzona w latach 1921-1929r. pozwalająca na istnienie niewielkich przedsiębiorstw prywatnych, zezwolenie na wolny handel, podatek na chłopów zamiast odbioru zboża
sabotaż start learning		sposób walki polegający na wadliwym wykonywaniu pracy, niszczeniu maszyn i narzędzi należących do wroga
industrailizacja start learning		rozbudowa przemysłu od 1929r. w ZSRR
kolektywizacja rolnictwa start learning		od 1929r. odbieranie chłopom ziemi, po czym władze zakładały na niej państwowe gospodarstwa spółdzielcze kołchozy
kułak start learning		zamożny gospodarz przed kolekwtywizacją rolnictwa; komuniści tak nazywali gospodarzy
Józef Stalin 1878-1953 start learning		przywódca radzieckiej partii komunistycznej, od 1924r. dyktator ZSRR; Dżugaszwili; nazywany Ojcem i Nauczycielem, wodzem
centralne planowanie start learning		polityka gospodarcza, w której decyzje dotyczące produkcji wszystkich towarów są podejmowane przez władze, a nie wynikają z potrzeb rynku
kult jednostki start learning		uniżony stosunek do wodza
NKWD start learning		tajna policja polityczna w ZSRR
Obóz lewicy niepodległościowej start learning		wywodził się z orientacji proaustriackiej; Józef Piłsudski przywódcą; obóz ten skupiał działaczy PPS oraz żołnierzy Legionów Polskich; dysponował własną siłą zbrojną (tajną Polską Organizacją Wojskową POW założoną w 1914r.)
Obóz narodowy start learning		dawna orientacja prorosyjska; przywódca Roman Dmowski; skupiał członków i sympatyków Narodowej Demokracji; w 1917r. politycy endecji utworzyli Komitet Narodowy Polski uznawany przez aliantów za przyszły rząd państwa
Obóz narodowy start learning		komitetowi podlegała Armia Polska we Francji
Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej start learning		powstał w nocy z 6 na 7 listopada w Lublinie utworzony przez działaczy lewicy niepodległościowej; Ignacy Daszyński premierem; Rząd ten ogłosił powstanie państwa polskiego i zażądał rozwiązania Rady Regencyjnej
Jędrzej Moraczewski start learning		pierwszy premier od 18 listopada 1918r. do stycznia 1919r. Republiki Polskiej
Ignacy Paderewski 1860-1941 start learning		pianista, kompozytor, polityk; premier polskiego rządu od stycznia do listopada 1919r.; jego przyjazd do Poznania w grudniu 1918r. dał impuls do powstania wielkopolskiego
Ignacy Daszyński start learning		premier Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej w Lublinie
koncepcja federacyjna granic start learning		Twórca: Józef Piłsudski; pragnął powstania bloku panstwa na wschodzie, od Litwy po Ukrainę, które utworzyłyby federację z Polską
koncepcja inkorporacyjna granic start learning		Roman Dmowski; państwo narodowe-zach granice ogarnęłyby tereny zamieszkane przez zwarte skupiska ludności polskiej (sięgałyby dalej niż w 1772r.); na wsch Polska miała objąć tylko ten obszar dawnych Kresów, tam większe grupy Polaków
Orlęta Lwowskie start learning		uczniowie polskich szkół biorących udział w walkach polsko-ukraińskich o Lwów; też obraz Wojciecha Kossaka 1930r.
Feliks Dzierżyński start learning		komunista, twórca komitetu rewolucyjnego w Białymstoku, zrusyfikowany Polak, przywódca Czeki, organizator czerwonego terroru
Jerzy Kossak start learning		Cud nad Wisłą 1930; Bitwa Warszawska 1920r.
Wojciech Kossak start learning		Apoteoza Wojska Polskiego 1930
apoteoza start learning		cześć i uwielbienie dla kogoś lub czegoś
Wojciech Korfanty start learning		dyktator trzeciego powstania śląskiego
mały traktat wersalski start learning		traktat z 1919r. o ochronie mniejszości narodowych; nie musieli podpisywać go Niemcy, więc Polacy w Niemczech ochrony nie mieli
Gabriel Narutowicz 1865-1922 start learning		I prezydent Rzeczpospolitej Polskiej (lewicowy) wybrany przez Zgromadzenie Narodowe (połączony sejm i senat) 1922.12.09.; zastrzelony w gmachu Zachęty w Warszawie przez edndeckiego fanatyka 1922.12.16.; inżynier, profesor politechniki w Zurychu
Stanisław Wojciechowski start learning		drugi prezydent Rzeczpospolitej Polskiej
srebrny wężyk start learning		symbol jedności przyczepiany do mundurów różnych wojsk wchodzących w skład Wojska Polskiego, aby przełamać uprzedzenia i wrogość; nakazany przez Józefa Piłsudskiego
Ksawery Fierich start learning		prof., prezydent komisji pracującej nad ujednoliceniem prawa powołanej w 1919r.; po odzyskani niepodległości w Polsce obowiązywało 5 systemów prawnych; w 1932r. powstał polski kodeks karny
Władysław Grabski 1874-1938 start learning		ekonomista, polityk związany z Narodową Demokracją, dwukrotny premier RP; twórca reform ekonomicznych 1923-1925r. (przeprowadził reformy, które uzdrowiły finanse państwa, reforma walutowa (marka zastąpiona polskim złotym) i reforma rolna
emisja start learning		wprowadzenie pieniędzy do obiegu przez państwo
płaca realna start learning		płaca mierzona liczbą towarów, które można za nią kupić
autorytaryzm start learning		dyktatorska władza jednego człowieka lub grupy ludzi, rządzący wbrew woli społeczeństwa, przy poparciu armii; niechęć do demokracji i demokratycznie wybranego parlamentu, prześladowanie opozycji i ograniczanie swobód obywatelskich
sanacja start learning		uzdrowienie, łac. sanatio; obóz piłsudczyków rządzacy Polską w latach 1926-1939r. od tego terminu nazwano sanacją
BBWR start learning		Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem założony przez Piłsudskiego w 1928r.
Centrolew start learning		sojusz sześciu stronnictw centrowych i lewicowych zawarty w 1929r., w 06.1930. zorganizował kongres w Krakowie, którego uczestnicy zapowiedzieli walkę o usunięcie dyktatury Piłsudskiego
Ignacy Mościcki 1867-1946 start learning		chemik, polityk, prezydent Polski w latach 1926-1939r.
Edward Rydz-Śmigły start learning		generał, marszałek Polski w latach 1936-1939r.
bojkot start learning		forma protestu polegająca na niebraniu udziału w wyborach
Józef Beck 1894-1944 start learning		min. spraw zagranicznych w latach 1932-1939r., polityk związany z Piłsudskim (próbował kontynuować jego politykę), w 05.1939. sprzeciwił się niemieckim żądaniom terytorialnym wobec Polski, po wybuchu II wś udał się do Rumunii, gdzie został internowany
Gustaw Stresemann start learning		niemiecki minister spraw zagranicznych, był delegatem przy układzie w Locarno; za pojednanie z Francją otrzymał w 1926r. Pokojową Nagrodę Nobla
polityka równowagi start learning		prowadzona przez Polskę w latach 30. polegała na utrzymywaniu poprawnych stosunków zarównno z Niemcami jak i z ZSRR - bez zbliżania się do żadnej ze stron
Eugeniusz Kwiatkowski 1888-1974 start learning		inż. chemik, min. przemysłu i handlu 1926-1930r.(zdymisjonował go Piłsudski), wicepremier oraz min. skarbu 1935-1939r. (doceniony po śmierci Piłsudskiego); w 1928r. został honorowym obywatelem Gdyni
Eugeniusz Kwiatkowski 1888-1974 start learning		Przygotował plan 4-letni oraz nadzorował budowę COP-u; w czasie II wś internowany w Rumunii, w 1945r. wrócił do kraju
COP start learning		Centralny Okręg Przemysłowy pd kraju - gł. inwest. planu 4-letniego E. Kwiatkowskiego 1936r.; w latach 1937-1938r. zapora, elektr w Rożnowie, fabryki broni w Radomiu i Starachowicach, wytwórnia amunicji w Kraśniku, ośrodek przemysł Stalowa Wola
OUN start learning		Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów
numerus clausus start learning		zamknięta liczba-ograniczenie liczby przyjmowanych na studia Żydów do 10% wszystkich studentów wprowadzoe w 1937r.
szkoła lwowsko-warszawska start learning		założona we Lwowie pod koniec XIXw., rozwijała się potem w Warszawie (filozofowie, etycy, logicy, psychologowie, historycy sztuki i literatury); Alfred Tarski - wybitny matematyk i logik
Alfred Tarski start learning		Uczony matematyk i logik szkoły lwowsko-warszawskiej
Józef Kostrzewski start learning		arecheolog, który rozpoczął badania prehistorycznej osady w Biskupinie
Eugeniusz Romer start learning		twórca nowoczesnej polskiej kartografii, jeden z lodowców Alaski od jego nazwiska
Maria Dąbrowska start learning		pisarka, autorka "Nocy i dni" (opowieść o dziejach polskiej rodziny szlacheckiej w latach 1863-1916); czterokrotnie nominowana do Nagrody Nobla
Jan Lechoń start learning		poeta, należał do grupy poetyckiej Skamander, którą utworzył wraz z czterema innymi poetami w tym Julianem Tuwimem
Władysław Reymont start learning		pisarz, Chłopi; 1924r. Nagroda Nobla
Stefan Żeromski start learning		pisarz; Przedwiośnie
Julian Tuwim start learning		Lokomotywa
Kornel Makuszyński start learning		Szatan z siódmej klasy, Przygody Koziołka Matołka
Karol Szymanowski start learning		kompozytor
Stanisław Ignacy Witkiewicz - Witkacy 1885-1939 start learning		pisarz, malarz, filozof, autor powieści i dramatów teatralnych
Jadwiga Smosarska start learning		aktorka filmowa, zagrała w filmie Barbara Radziwiłłówna
Eugeniusz Bodo start learning		aktor filmowy
Adolf Dymsza start learning		aktor filmowy
Halina Konopacka start learning		złoty medal w rzucie dyskiem - olimpiada w Amsterdamie 1928r.
Janusz Kusociński start learning		złoty medal w biegu na 10km - olimpiada w Los Angeles 1932r.
Stanisław Marusarz start learning		wicemistrz świata w skokach narciarskich
Cracovia start learning		krakowski klub piłkarski wygrał pierwsze mistrzowstwa Polski w 1921r.
eskadra start learning		zespół okrętów wojennych
samuraj start learning		japoński wojownik-odpowiednik europejskiej szlachty; w okresie Meiji stracili swe przywileje
traktaty nierównoprawne start learning		Japończycy w wyniku izolacji byli zacofani i nie mieli czym się bronić, gdy w połowie XIXw. U wybrzeży Japoni pojawiła się eskadra amerykańskich okrętów-musieli zgodzić się na otwarcie portów i nawiązanie stosunków handlowych ze Stanami a potem Europą
Mutsuhito start learning		casarz Japonii, rządy 1868-1912 - zwane okresem Meiji; unowocześnił Japonię; monarchia konstytucyjna
Państwo Środka start learning		Chiny
Kuomintang start learning		Chińska Partia Narodowa - najważniejsza partia w Republice Chińskiej utworzonej w 1911r., której pomagał Związek Radzicki; na jej czele od 1924r. stał gen. Czang Kaj-szek
Czang Kaj-szek start learning		generał na czele Kuomintangu od 1924r., faktyczny ptzywódca Republiki Chińskiej
Armia Kwantuńska start learning		armia japońska utworzona dla ochrony kolei południowomandżurskiej
masakra nankińska start learning		ludobójstwo popełnione przez Japończyków w Chinach, w ówczesnej stolicy Republiki Chińskiej Nankin
marionetkowy start learning		o państwie: mający pozory niepodległego państwa, w rzeczywistości fikcyjne, istniejące z woli silniejszego państwa
Włoskie Związki Walki start learning		ruch polityczny założony przez Benito Mussoliniego w 1919r.
faszyzm start learning		ruch polityczny Benito Mussoliniego (związki to wł. fasci, oznacza to też rózgi w starożytnym Rzymie noszone przez urzędnikami odpowiedzialnymi za porządek; stąd zwolennicy Mussoliniego to faszyści, a cały ruch to faszyzm
BenitoMussolini 1883-1945 start learning		założył w 1919r. ruch polityczny Włoskie Związki Walki, polityk, założyciel i przywódca partii faszystowskiej, premier Włoch w latach 1922-1943; wprowadził we Włoszech ustrój totalitarny
Narodowa Paria Faszystowska start learning		przepształcona w Włoskich Związków Walki w 1921r.
duce start learning		wódz, tak nazywano Mussoliniego
czarne koszule start learning		faszyści
konkordat start learning		umowa między Stolicą Apostolską (Watykanem) a jakimś państwem
Francisco Franco 1892-1975 start learning		generał, po wojnie domowej dyktator Hiszpanii, którą rządził autorytarnie aż do śmierci; po II wś wprowadził monarchię, ale bez króla, sam został dożywotnim regentem; opierał się na Kościele katolickim; prześladował Katalończyków i Basków
regent start learning		osoba sprawująca rządy w zastępstwie prawowitego władcy
Guernica start learning		hiszpańskie miasteczko zbombardowane w 1937r. przez samoloty Legionu Condor przysłane przez Hitlera, jako pomoc w wojnie domowej
junkers start learning		niemiecki samolot wojskowy
Luftwaffe start learning		niemieckie siły powietrzne
appeasement start learning		ugłaskiwanie, uspokajanie Hitlera-polityka stosowana przez kraje zachodnie, głównie Francję i Anglię, polegająca na ustępstwach państw zachodnich wobec nazistowskich Niemiec
państwa osi start learning		Mussolini określił przy podpisywaniu układu o współpracy z Hitlerem w 1936r. linię łączącą Berlin z Rzymem jako oś, wokół której mogą się gromadzić państwa pragnące pokoju; Niemcy, Włochy i ich sprzymierzeńcy
kominter start learning		potoczna naza III Międzynarodówki Komunistycznej-organizacji podporząkowanej Stalinowi, która skupiała partie komunistyczne całego świata
Wehrmacht start learning		Niemiecki siły zbrojne
anschluss start learning		przyłaczenie
eksterytorialny start learning		niepodlegający panstwu na terytorium którego się znajduje
Joachim von Ribbentrop start learning		niemiecki minister spraw zagranicznych
Wiaczesław Mołotow start learning		radziecki komisarz spraw zagranicznych

HISTORIA_POJĘCIA_POSTACI_OBRAZY_KLASA 7

You must sign in to write a comment

More