→ Cytologia → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
Komórka start learning		Najmniejsza jednostka strukturalna organizmu, zdolna do wykonywania czynności życiowych. Może stanowić samodzielny organizm lub budować ciała organizmów wielokomórkowych. Wielkość zwykle od 1 do kilku mikrometrów u prokariotów, a u eukariotów 10-100.
Komórki prokariotyczne start learning		Komórki, które nie mają jądra- bezjądrowe, np. komórki bakterii.
Komórki eukariotyczne start learning		Komórki które zawierają jądro- jądrowe, np. komórki roślinne, zwierzęce, grzybowe.
Najwieksza komórka roślinna start learning		Włókna ramii 25-50 cm długości.
Najwieksza komórka zwierzęca start learning		Komórki jajowe strusia afrykańskiego- objętość 700cm3.
Charakterystyczne cechy komórek start learning		Obecność błony komórkowej. Zdolność do przekształcania energii. Obecność informacji genetycznej. Występowanie rybosomów. Cytoplazma wypełnia wnętrze komórek.
Stsunek powierzchni do objętości w komórce start learning		Im większa objętość, tym wolniejszy jest transport danej substancji (ma dłuższą drogę do pokonania). Im mniejsza powierzchnia błony tym mniej substancji może przez nią przeniknąć.
Skład komórki zwierzęcej start learning		Aparat Golgiego, centriole, jądro komórkowe, peroksysomy, cytozol, cytoszkielet, siateczka śródplazmatyczna szorstka i gładka, mitochondrium, błona komórkowa, rybosomy, lizosomy.
Skład komórki roślinnej start learning		Ściana komórkowa, błona komórkowa, cytozol, chloroplast, mitochondrium, rynosomy, aparat Golgiego, siateczka śródplazmatyczna szorstka i gładka, jądro komórkowe, wakuola
Skład komórki grzybowej start learning		Ściana komórkowa, błona komórkowa, wakuola, mitochondrium, aparat Golgiego, siateczka śródplazmatyczna szorstka i gładka, rybosomy, centriole, cytozol, jądro komórkowe.
Skład komórki prokariotycznej start learning		Otoczka śluzowa, ściana komórkowa, błona komótkowa, cytozol, rybosomy, nukleoid, rzęska
Nukleoid start learning		Nieograniczony błoną obszar cytoplazmy, w którym znajduje się kolista cząsteczka DNA.
Genofor (chromosom bakteryjny) start learning		Kolista cząsteczka DNA stanowiąca odpowiednik jądra komórkowego.
Plazmidy start learning		Małe koliste cząsteczki DNA.
Tylakoidy start learning		Spłaszczone pęcherzyki zawierające barwniki uczestniczące w fotosyntezie w komórkach prokariotycznych.
Fimbrie start learning		Włosowate organelle u niektórych bakterii, uczestniczą w przekazywaniu DNA podczas koniugacji oraz w infekowaniu komórek.
Błony biologiczne start learning		Oddzielają komórkę od środowiska, a w komórkach eukariotycznych (błony śródplazmatyczne) dzielą również wnętrze komórki na mniejsze obszary o zróżnicowanych funkcjach. Składają się głównie z lipidów i białek.
Lipidy błonowe start learning		3 główne typy: fosfolipidy, glikolipidy, steroidy. Cholesterol- główny składnik błon komórkowych zwierząt. Rośliny zawierają mało cholesterolu; głównie sitosterol i stigmatosterol. Podstawowa struktura błony- dwuwarstawa lipidowa z fosfolipidów.
Charakter fosfolipidów start learning		W dwuwarstwie lipidowej hydrofilowe głowy zwrócone na zewnątrz, a hydrofobowe ogony do wnętrza.
Białka błonowe start learning		Głównie lipoproteiny i glikoproteiny. Zawartość w błonach od 25% (błony neuronów) do ok 75% (wewnętrzne błony mitochondriów i chloroplastów). Białka dzielimy na powierzchniowe i integralne.
Białka powierzchniowe (peryferyczne) start learning		Nie wnikają do warstwy lipidowej. Są z nią związane najczęściej poprzez inne białka błonowe, z którymi łączą się za pomocą słabych wiązań niekowalencyjnych.
Białka integralne start learning		Trwale związane z błoną. Mogą być zbudowane z łańcucha polipeptydowego, który posiada: na jednym końcu sekwencje hydrofobowe- zakotwiczenie w błonie; 2 końce hydrofilowe i środek hydrofobowy- przenika całą błonę np. glikoforyna- białko błon eeytrocytów.
Funkcje białek błonowych start learning		Tworzą kanały błonowe przez które przedostają się liczne cząsteczki polarne. Biorą udział w rozpoznawaniu się komórek. Wzmacniają błonę np. spektryna w kom erytrocytów pozwala przetrwać bez uszkodzeń podczas przeciskania przez wąskie naczynia włosowate.
Właściwości błon biologicznych start learning		Struktura dynamiczna/ płynność błony; selektywna przepuszczalność; asymetria.
Struktura dynamiczna błony (płynność) start learning		Płynny charakter powoduje, że białka w niej zanurzone mogą przesuwać się po powierzchni błony- płynnozaikowy model. Stopień płynności zależy od czynników strukturalnych i środowiskowych (temp, charakter chemiczny roztworów stykających się z błoną).
Selektywna przepuszczalność (półprzepuszczalność) błony start learning		Całkowicie przepuszczalne dla cząsteczek hydrofobowych np. O2, N2, węglowodory; oraz małych czązteczek polarnych np. H2O, CO2, mocznika. Cząsteczki większe np. glukoza, jony różnej wielkości, nie przedostają się swobodnie przez błonę.
Asymetria błony start learning		Każda z warst błony ma swoisty skład lipidowy i własny zestaw osadzonych w niej białek, np. łańcuchy cukrowe glikolipidów i glikoprotein występują tylko po zewnętrznej stronie warstwy błony otaczającej większość komórek zwierzęcych.
Glikokaliks start learning		Łańcuchy cukrowe glikoprotein i glikolipidów na zewnętrznej stronie błony otaczającej większość komórek zwierzęcych. Chroni komórkę przed uszkodzeniami chemicznymi i mechanicznymi oraz odgrywa ważną rolę w rozpoznawaniu się komórek.
Funkcje błon biologicznych start learning		Tworzą fizyczną przegrodę między komórką a jej otoczeniem, dzielą wnętrze komórki na przedziały. Kontrolują transport określonych cząsteczek i jonów (zachowanie optymalnego składu chemicznego). Odbierają sygnały ze środowiska zewnętrznego.
Ruchy lipidów błonowych start learning		W płaszczyźnie błony lipidy wykonują ruchy na boki (dyfuzja), obroty wokół własnej osi (rotacja). Między warstwami błony przemieszczają się koziołkując.
Białka błonowe i ich funkcje start learning		Receptory np. receptoty hormonów peptydowych- komunikowanie się komórki z otoczeniem. Enzymy np. cyklaza adenylowa- przyspieszają przenieg realcji w komórce. Białka kotwiczące np. spektryna- zwiększają odporność mechaniczną błony. Białka transportujące
Spektryna start learning		Białko peryferycze wewnętrznej powierzchni błon większości komórek, np. erytrocytów, odpowiadające za utrzymanie ich kształtu.
Transport bierny start learning		Filtracja, dyfuzja prosta/bierna, dyfuzja ułatwiona przez białka kanałowe lub nośnikowe.
Filtracja start learning		Przenikanie przez błonę rozpuszczalnika i ciała rozpuszczonego o mniejszej średnicy niż pory w błonie; zachodzi dzięki różnicy ciśnień hydrostatycznych po obu stronach błony, a wydajność filtracji zależy od powierzni błony, średnicy porów i ciśnień.
Dyfuzja prosta (bierna) start learning		Transport nie wymaga nakładu energii ani obecności białek błonowych. Zgodnie z gradientem stężeń. Przenika woda, O2, azot, CO2. Odmianą dyfuzji jest osmoza.
Osmoza start learning		Przenikanie wody przez błony komórkowe z roztworu o niższym stężeniu sunstancji do roztworu o wyższym stężeniu substancji.
Dyfuzja ułatwiona start learning		Transport bierny, zgodnie z gradientem stężeń z użyciem białek kanałowych lub nośnikowych.
Transport przez białko kanałowe start learning		Białka tworzą hydrofilowe kanały dostępne dla polarnych lub naładowanych cząsteczek (jonów). Białka są swoiste wobec określonego jonu; dostęp do nich jest regulowany, komórla otwoera je i zamyka w zależności od potrzeby.
Transport przez białko nośnikowe start learning		Białka wiążą cząsteczkę sibstancji z jednej strony błony, zmieniają strukturę przestrzenną na taką która umożliwi przemieszczenie cząsteczki. Uwalniają ją po dugiej stronie i wracają do wyjściowej struktury. Dostępne dla cząsteczek jednego typu.
Transport czynny start learning		Wbrew gradientowi stężeń, wymaga nakładu energii metabolicznej.
Pompa sodowo-potasowa start learning		Utrzymuje wewnątrz komórki mniejsze stężenie jonów sodu i większe stężenie jonów potasu niż na zewnątrz.
Symport start learning		Mechanizm transportu napędzany jonami. Zarówno cząsteczka jak i jon przemieszczają się w tym samym kierunku. Białko biorące udział w tym transporcie nazywamy przenośnikiem symportowym.
Antyport start learning		Mechanizm transportu napędzany jonami. Cząsteczka i jon są transportowane w przeciwnym kierunku.
Endocytoza start learning		Pobieranie makrocząsteczek spoza komórki do jej wnętrza poprzez błonę komórkową.
Fagocytoza start learning		Rodzaj endocytozy, polegający na pobieraniu przez komórkę dużych cząstek lub mikroorganizmów. Cząstka jest wchłaniana z fragmentem błony komórkowej, zamykającym tę cząst w pęcherzyku endocytotycznym- fagosomie. On ulega fuzji z lizosem i zostaje rozłożony
Pinocytoza start learning		Forma endocytozy, polegająca na aktywnym pobieraniu przez komórkę wody wraz z rozpuszczonymi w niej substancjami. Pęcherzyk ulega strawieniu co wiąże się z ubytkiem błony komórkowej.
Endocytoza kierowana receptorami start learning		Polega na selektywnym pobieraniu makrocząsteczek ze środowiska zewnętrznego przy udziale receptora swoistego dla pobieranej cząsteczki, np. transport cholesterolu do komórek potrzebujących tego lipidu np. do syntezy błony komórkowej.
Egzocytoza start learning		Wydzielanie białek, lipidów (u roślin także wiwlocukry) z komórki przez błonę komórkową do przestrzeni międzykomórkowej.
Roztwór izotoniczny C1=C2 start learning		Stężenie substancji rozpuszczonej jest takie, jak we wnętrzu komórki. Z komórki do roztworu przepływa tyle samo wody co odwrotnie. Erytrocyty nie zmieniają kształtu. Komórki roślinne nie osiągają pełnego turgoru, są nieco zwiotczałe.
Roztwór hipertoniczny C1>C2 start learning		Stężenie substancji rozpuszczonej jest większe na zewnątrz niż we wnętrzu komórki. Woda przepływa na zewnątrz. Erytrocyty tracą wodę, zmieniają kształt, rozpadją się. Komórki roślinne tracą turgor, występuje u nich zjawisko plazmolizy.
Plazmoliza start learning		Zawartość komórek kurczy się, a cytoplazma wraz z błoną komórkową zaczynają odstawać od ściany komórkowej
Roztwór hipotoniczny C1<C2 start learning		Stężenie substancji rozpuszczonej na zewnątrz jest mniejsze niż we wnętrzu komórki. Woda przepływa ze środowiska do wnętrza komórki. Erytrocyty chłoną wodę, pęcznieją, pękają. Komórki roślinne odiągają pełny turgor, ściana kom chroni przed pęknięciem.
Turgor start learning		Stan jędrności żywej komórki roślinnej spowodowany wypłenieniem jej wakuoli wodą. Jest wynikiem działania ciśnienia, jakie wywiera woda na błonę i ścianę komórkową.
Siateczka śródplazmatyczna (retikulum endoplazmatyczne, ER) start learning		System błon biologicznych przyjmujących postać spłaszczonych woreczków (cystern) i rozgałęziających się kanalików Charakteryzują się wysoką zawartością białek i wysokim stopniem nienasycenia kwasów tłuszczowych wchodzących w skład lipidów.
Funkcje siateczki śródplazmatycznej start learning		System jej błon tworzy rejony subkomórkowe- równoczesne zachodzenie w komórce wielu procesów biochemicznych np. syntezy i rozkładu. Gromadzenie i transport w obrębie komórki wielu substancji np. lipidowych i białkowych, jonów.
Siateczka śródplazmatyczna szorstka (RER) start learning		Występuje w postaci cystern, a na nich rybosomy. Przyczepiają się one do siateczki wtedy, gdy syntetyzują białka błonowe i wydzielane (sekrecyjne). F Bierze udział w przemianach metabolicznych białek, zayntetyzowanych wczesniej na rybosomach.
Siateczka śródplazmatyczna gładka (SER) start learning		Utworzona głównie z rurek. F Zawiera enzymy, które biorą udział w syntezie lipidów i związków lipidopodobnych np. kwasów żółciowych, hormonów steroidowych. Detoksykacja niektórych subs np. alkoholi, trucizn (wątroba). Magazynuje jony wapnia. Skurcz mięśni
Tigroidy (ciałka Nissla) start learning		W komórkach nerwowych ciasno upakowane cysterny wraz z wolnymi rybosomami obecnymi pomiędzy nimi. Zachodzi w nich intensywna synteza białka.
Retikulum sarkoplazmatyczne start learning		Retikulum gładkie w komórkach mięśniowych. Stanowi magazyn jonów Ca++; ich uwolnienie z kanalików retikulum stanowi sygnał do skurczu mięśnia.
Błony demarkacyjne start learning		Retikulum gładkie w megakariocytach- komórkach olbrzymich szpiku kostnego ssaków. Oddzielają od siebie poszczególne płytki krwi.
Rybosomy start learning		Zbudowane są z rRNA oraz białek i nie mają własnej błony. Składają się z 2 podjednostek: większej i mniejszej, 2/3 i 1/3 masy. Białka zasadowe o funkcji strukturalnej i białka kwaśne- funkcja biologiczna rybosomów.
Cechy rybosomów Procaryota start learning		70S (30S i 50S). Białka 50%, 55 różnych cząsteczek. rRNA 50%, 3 rodzaje cząsteczek. Lokalizacja- w cytozlou. Powstawanie- w cytozolu, w procesie łączenia się białek z RNA.
Cechy rybosomóe Eucaryota start learning		80S (40S i 60S). Białka 35%, 78 różnych cząsteczek. rRNA 65%, 4 rodzaje cząsteczek. Lokalizacja- związane z RER, rzadziej wolne w cytozolu. W plastydach i mitochondriach małe prokariotyczne. Powstawanie- w jąderku.
Funkcje rybosomów start learning		Biosynteza białka w procesie translacji.
Współczynnik sedymentacji start learning		Określa szybkość opadania cząsteczek w roztworze podczas wirowania. Jego wartość zależy od masy i kształtu cząsteczek. Podaje się go w jednostkach zwanych svedbergami S
Aparat Golgiego start learning		Zbudowany jest z błon gładkiej siateczki śródplazmatycznej. Podstwaowy element strukturalny stanowi DIKTIOSOM. Składa się on ze spłaszczonych cystern, łukowato wygoętych i nałożonych na siebie.
Przedział (bliższy) cis start learning		W diktiosomie przedział formowania, który przyjmuje pęcherzyki błonowe powstające z RER, zawierające białka błonowe i sekrecyjne.
Przedział (dalszy) trans start learning		W diktiosomie przedział dojrzewania, z którego powierzchni powstają pęcherzyki transportowane przez cytozol w kierunku błony komórkowej.
Funkcje aparatu Golgiego start learning		Uaktywnianie i dojrzewanie białek. Główne centrum sortujące. Bierze udział w egocytozie. W kom roślinnych powstają wielocukry (budowa ściany kom); tworzenie przegrody pierwotnej w dzielącej się kom. W kom zwierzęcych- synteza cukrów. Akrosom plemnika twor
Lizosomy start learning		Niewielkie pęcherzyki otoczone pojedyńczą błoną, występujące tylko w komórkach zwierzęcych i u niektórych protistów. Wypełnione są enzymami hydrolitycznymi, które rozkładają sustancje wielkocząsteczkowe: białka, lipidy, kwasy nukleinowe i polisacharydy.
Funkcje lizosomów start learning		Biorą udział w trawieniu wewnątrzkomórkowym: substancji o zewnętrznym pochodzeniu (heterofagia), fuzja lizosomu z pęcherzykiem otaczającym obcą substancję piwoduje powstanie lizosomu wtórnego; własnych struktur (autofagia)
Peroksysomy start learning		Drobne, otoczone pojedyńczą błoną pęcherzyki występujące we wszytskich komórkach eukariotycznych.
Funkcje peroksysomów w komórkach zwierzęcych i ludzkich start learning		Zawierają enzymy katalizujące reakcje utleniania związków organicznych za pomocą tlenu cząsteczkowego. Neutralizacja alkoholu etylowego (kom ludzkiej wątroby). Utlenianie kwasu moczowego (u człowieka nie zachodzi- brak oksydazy moczanowej).
Funkcje peroksysomów w komórkach roślinnych start learning		Współdziałając z chloroplastami i mitochondtiami uczestniczą w fotooddychaniu (fotorespiracji)
Glioksysomy start learning		Mają strukturę jak peroksysomy. Występują tylko u roślin w tkankach nasion magazynujących lipidy. Zawierają emzymy umożliwiające przekształcanie lipidów w cukry wykorzystywane przez zarodek podczas kiełkkowania nasienia.
Podobieństwa w budowie mitochondriów i chloroplastów start learning		Są otoczone 2 błonami. Mają podobną wielkość. Zawierają własny materiał genetyczny (koliście zamknięte cząsteczki DNA). Posiadają własne rybosomy 70S. Część swoich białek produkują same. Mogą się dzielić niezależnie od podziałów komórki.
Podobieństwa funkcji mitochondriów i chloroplastów start learning		W błony wewnętrzne tych organelli wbudowane są przenośniki elektronów. Etapem pośrednim jest powstawanie różnicy stężeń protonów (H+) po 2 stronach błony. Różnica stężeń protonów poprzedza syntezę ATP.
Mitochondria start learning		Struktury o owalnym lub kulistym kształcie. Występują w komórkach eukariotycznych. Centrum energetyczne- zachdzą tu główne etapy oddychania komórkowego. Zbudowana z błony zew, wew, przestrzeni miedzybłonowej i matrix.
Poryna start learning		Białko w błonie zewnętrznej mitochondrium, które umożliwia przechodzenie przez błonę małych cząsteczek.
Błona wewnętrzna mitochondriów start learning		Nieprzepuszczalna dla wielu cząsteczek, przede wszystkim jonów. Przez jej dwuwarstwę lipidową przechodzą swobodnie gazy (O2, CO2) i woda. Z metabolitów i jonów nieorganicznych przefostają sie te dla których są w błonie przenośniki białkowe.
Matrix start learning		Przestrzeń ograniczona wewnętrzną błoną mitochondrialną. Zawiera mtDNA, na którego matrycy powstaje rRNA. Przebiegają tu reakcje utleniania (dehydrogenacji) substratów oddechowych.
Plastydy start learning		Organelle typowe dla komórek roślin oraz niektórych protistów. Wyróżnia się pastydy barwne- chloroplasty i chromoplasty; oraz bezbarwne-leukoplasty
Proplastydy start learning		Występują w komórkach tkanek twórczych (embrionalnych). Stanowią etap pośredni w rozwoju innych rodzajów plastydów.
Leukoplasty start learning		Plastydy bezbarwne. Występują najczęściej w komórkach tkanek zapasowych (liścienie, bielmo nasion, bulwy, korzenie). Mają zdolność do intensywnej syntezy skrobi. Jeśli wypełnia ona całe organellum, nazywane są amyloplastami.
Etioplasty start learning		Plastydy charakterystyczne dla roślin hodowanych w ciemnościach (rośliny etiolowane). Zawierają ciało prolamelarne, w którym gromadzi się żółty protochlorofil. Po oświetleniu przekształcają się w chloroplasty.
Chloroplasty start learning		Występują w roślinach zielonych. W nich zlokalizowane są wszytskie etapy fotosyntezy.
Chromoplasty start learning		Plastydy barwne, zawierają różne rodzaje karotenoidów. Odpowiedzialne za żółte, pomarańczowe (ksantofil) lub czerwone (karoten) zabarwienie wielu owoców, płatków kwiatowych i korzeni niektórych roślin.
Inne rodzaje plastydów start learning		Opisano również plastydy, najczęściej bezbarwne, które zawierają znaczne ilości substancji lipidowych lub białka zapasowego (protoplasty).
Budowa chloroplastów start learning		Otoczone dobrze przepuszczalną błoną zewnętrzną i słabo przepuszczalną błoną wewnętrzną. System błonowy (układ lamelarny) utworzony przez pęcherzyki tylakoidowe- tworzą one stosy: grana. Przestrzeń otaczająca pęcherzyki- stroma.
Stroma start learning		Białkowa substancja podstawowa chloroplastów. Znajduje się w niej DNA chloroplastowy (chDNA) oraz aparat biosyntezy białek z rybosomami.
Endosymbiotyczna teoria pochodzenia mitochondriów i chloroplastów start learning		1,5 miliarda lat temu dostały się one do wnętrza przodka obecnej komórki eukariotycznej i nie uległy strawieniu. Pochłonięte bakterie- mitochondria, sinice- chloroplasty. Związek między bakterią a kom proeukarionta ulegał zaciśnieniu.
Wakuole (wodniczki) start learning		Organelle występujące w komórkach roślin, grzybów, protistów. Mają postać pęcherzyków otoczonych błoną- tonoplastem i wypełnionych płynem- sokiem komórkowym.
Wodniczki tętniące start learning		Spotykane u protistów żyjących w środowisku hipotonicznym, a ich funkcją jest usuwanie nadmiaru wody z komórki.
Wodniczki pokarmowe start learning		Zabierają pobrane ze środowiska cząstki pokarmowe; po połączeniu z lizosomem, który przelewa do nich enzymy hydrolityczne, zachodzi w nich trawienie wewnątrzkomórkowe.
Funkcje wakuoli start learning		Utrzymuje odpowiednie uwodnienie komórki- turgor. Gromadzi metabolity wtórne i substancje toksyczne. Zapewnia względny stan równowagi fizjologiczno-biochemicznej przy niekorzystnych zmianach w środowisku zewnętrznym.
Glikozydy start learning		Nadają barwę owocom i kwiatom. Wykorzystywane są w medycynie jako środki nasercowe np. glikozydy z naparstnicy.
Alkaloidy start learning		Wykazują silne właściwości toksyczne np. nikotyna, morfina.
Garbniki start learning		Występują w korze i drewnie wielu drzew. Są używane w garbarstwie do wyprawiania skór zwierzęcych.
Metabolity wtórne gromadzone w wodniczkach start learning		Część wykazuje silne działanie trujące, odstrasz zapachem lub pogarsza walory smakowe np. glikozydy, alkaloidy, garbniki.
System GERL start learning		W jego skład wchodzą jednobłonowe organella komórkowe, których praca jest bezpośrednio zależna od siebie. W skład wchodzą: aparat Golgiego (G), retikulum endoplazmatyczne (ER), lizosomy (L).
Ściana komórkowa start learning		Występuje w komórkach bakterii (mureina), grzybów (chityna), roślin (celuloza), niektórych protistów. Nadaje komórce kształt. Chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi i wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych. Bierze udział w transporcie wody.
Budowa ściany komórkowej start learning		Składniki szkieletowe- stanowiące ruszyowanie ściany: celuloza, chityna lub mureina. Składniki podłoża- wypełnienie ruszyowania utworzonego przez substancje szkieletowe: pektyny, hemicelulozy, białka.
Układ cząsteczek celulozy w ścianie komórkowej start learning		Cząsteczka celulozy, zespoły łańcuchów celulozowych, fibryla elementarna, zespół fibryli, mikrofibryla, zespoły mikrofibryli, makrofibryla.
Substancje inkrustujące ścianę komórkową start learning		Substancje wnikające między mikrofibryle celulozy, np. lignina, krzemionka.
Lignina (drzewinki) start learning		Powodyje twardnienie ściany komórkowej, zwiększa jej sztywność i odporność na działanie czynników mechanicznych.
Krzemionka (SiO2) start learning		Wysyca ściany komórek skrzypów i niektórych gatunków traw, wzmacniając roślinę i zwiększając jej odporność na atak patogenów i roślinożerców.
Substancje adkrustujące ścianę komórkową. start learning		Związki odkładane na powierzchni ściany, np. kutyna, suberyna, sporopolenina, polisacharydy (śluzy, gumy).
Kutyna start learning		Tworzy kutykulę na organach nadziemnych roślin; chroni przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych oraz nadmiernym parowniem wody.
Suberyna start learning		Charakterystyczny składnik korka. Chroni przed utratą wody, uszkodzeniami mechanicznymi i przegrzaniem.
Sporopolenina start learning		Wchodzi w skład ściany ziaren pyłku roślin nasiennych, zarodników (spor) paprotników, mszaków.
Polisacharydy ściany komórkowej start learning		Kaloza- występuje w tkance przyrannej roślin. Śluzy- wytwarzane przez nasiona lnu i pigwy, chłoną wodę. Gumu- są wydzielane przez drzewa w miejscach zranień (np. guma arabska)
Cytozol start learning		Roztwór koloidalny, w którym fazę rozpraszającą stanowi woda, a fazę rozproszoną- inne związki nieorganiczne i organiczne.
Cytoszkielet start learning		Skomplikowana, dynamiczna sieć włókien utworzona przez białka włókienkowe cytozolu, występująca we wszytskich komórkach eukariotycznych. W skład wchodzą 3 rodzaje struktur: mikrotubule, filamenty pośrednie i filamenty aktynowe (mikrofilamenty).
Mikrotubule start learning		Długie rurki zbudowane z białka tubuliny. Struktury dynamiczne, które nieustannie wydłużają się i skaracają przez polimeryzcje i depolimeryzacje tubuliny.
Funkcje mikrotubuli start learning		Nadają kształt komórkom. Utrzymują piszczególne organelle w odpowiednim położeniu w komórce. Stanowią szlaki transportowe komórki, po których poruszają się organella komórkowe (pęcherzyki wydzielnicze, mitochondria). Motorem tego ruchu jest kinezyna.
Wrzeciono kariokinetyczne (wrzeciono podziałowe) start learning		Utworzone przez mikrotubule. Umożliwia przemieszczanie się chromosomów podczas podziału komórki.
Centrosom start learning		Struktura umiejacowiona w pobliżu jądra komórkowego. Główny ośrodek formowania mikrotubul w komórkach zwierzęcych.
Centiola start learning		Struktura cylindryczna zbudowana z 9 zespołów mikrotubul. Każdy z 9 zespołów składa sie z 3 mikrotubul.
Filanenty aktynowe (mikrofilamenty) start learning		Cienkie struktury zbudowane z białka- aktyny. Umożliwiają zmianę kształtu i ruch pełzakowaty. Uczestniczą w skurczu włókien mięśniowych. Leżą pod błoną komórkową. Tworzą pierścień zaciskowy podczas cytokinezy w kom zwierzęcych.
Filamenty pośrednie start learning		Włókienka różnych białek, tworzące silną i trwałą sieć, która otacza jądro komórkowe i rozciąga się do krańców komórki. Zapewnia wytrzymałość mechaniczną.
Ruch rotacyjny cytozolu start learning		Polega na przemieszczaniu się cytoplazmy, wokół centralnie umieszczonej wakuoli.
Ruch cyrkulacyjny cytozolu start learning		Zachodzi w komórkach, w których znajduje się kilka mniejszych wakuol, i pokega na przemieszczaniu się cytozolu między nimi.
Ruch pulsacyjny cytozolu start learning		Odbywa się naprzemiennie: raz w jednym, raz w drugim kierunku wokół wakuoli.
Połączenia międzykomórkowe start learning		Ich funkacja polega na utrzymaniu fizycznego kontaktu między komórkami i umożliwieniu wymiany subsyancji i informacji z komórkami sąsiadującymi.
Desmosomy start learning		Płytki spinające sąsiednie komórki zwierzęce przy pomocy białkowyxh filamentów przenikających przestrzeń międzykomórkową.
Połączenia zamykające (barierowe) start learning		Zwane lustewkami granicznymi, usytuowane w szczytowych częściach komórek. Uszczelniają one warstwę nabłonka, izolując wewnętrzne środowisko narządu od jego otoczenia
Połączenia szczelinowe/ komunikatywne (neksus) start learning		Zbudowane z kompleksów białkowych- koneksonów- tworzą kanały, przez które kontaktują się cytoplazmy sąsiadujących komórek. Umożliwiają transport substancji, m.in. cukrów i aminokwasów między komórkami.
Plazmodesmy start learning		Cienkie pasma cytoplazmy przechodzące przez pory w ścianach komórek roślinnych, zapewniające wymianę drobnocząsteczkowych związków i jonów pomiędzy sąsiednimi komórkami. Niestety tą drogą rozprzestrzeniają się także wirusy
Symplast start learning		System połączonych plazmodesmami komórek.
Blaszka środkowa start learning		Warstewka pektyny spajająca pierwotne ściany sąsiadujących komórek roślinnych.

Cytologia

You must sign in to write a comment

More