→ Atmosfera, Dział III, Geografia Rozszerzona, Klasa 1 → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
atmosfera start learning		powłoka Ziemi będąca mieszanką gazów zwaną powietrzem atmosferycznym. Dzieli się ją na składniki główne drugorzędne i domieszki
Składniki główne start learning		99.99% procent powietrza - azot, tlen, argon i dwutlenek węgla
składniki drugorzędne start learning		gazy szlachetne
domieszki start learning		zmienna część atmosfery np. siarka lub para wodna
Aerozole atmosferyczne start learning		substancje ciekłe i stałe w powietrzu, np bakterie, pyłki roślin.
Znaczenie atmosfery start learning		warunkuje istnienie życia na ziemi, chroni przed szkodliwym promieniowaniem, meteoroidami i nadmiernym wypromieniowaniem ciepła oraz wpływa na procesy kształtujące krajobraz
warstwy atmosfery (od najniższej) start learning		troposfera, stratosfera, mezosfera, termosfera, egzosfera
troposfera start learning		<12km. Zachodzą w niej wszystkie podstawowe procesy kształtujące pogodę i klimat. Wraz ze wzrostem wysokości obniżają się temperatura powietrza i ciśnienie atmosferyczne
Stratosfera start learning		12>50km. W dolnej części temperatura powietrza stała (-60C) a w górnej do 0C, ponieważ promieniowanie ultrafioletowe jest pochłaniane przez ozon. Występuje warstwa ozonowa
Mezosfera start learning		50>85km. Temperatura powietrza obniża się wraz z wysokością aż do - 100C.
Termosfera start learning		85>800km. Pochłania promieniowanie ultrafioletowe. Temperatura wzrasta do 1000C. W termosferze znajduje się większa część jonosfery - warstwy, w której następuje jonizacja cząstek powietrza
Egzosfera start learning		800>1500km. Wszystkie gazy są rozrzedzone. Temperatura powietrza obniża się wraz z wysokością aż do - 270C.
efekt cieplarniany start learning		ogrzewanie się atmosfery w wyniku pochłaniania przez nią znacznej części promieniowania cieplnego emitowanego przez Ziemię ogrzaną promieniami słonecznymi
magnetosfera start learning		chroni życie na Ziemi przed szkodliwymi cząsteczkami wiatru słonecznego.
promieniowanie bezpośrednie start learning		gdy światło słoneczne pada bezpośrednio na powierzchnie terenu
promieniowanie rozproszone start learning		gdy światło słoneczne zmienia kierunek na cząsteczkach aerozoli, gazów lub na kropelkach wody.
temperatura powietrza i aktualna start learning		1) określa stopień nagrzania atmosfery. 2) Temperatura zmierzona w danym momencie
Średnia wartość temperatury powietrza start learning		dla doby, miesiąca i roku. Nazwa wskazuje na to, że to średnia temperatury
Czynniki wpływające na rozkład temperatury powietrza start learning		szerokość geograficzna, wysokość n.p.m., rzeźba terenu, prądy morskie, pokrycie terenu, cyrkulacja atmosferyczna, odległość od mórz i oceanów.
gradient termiczny start learning		spadek temperatury wraz ze wzrostem wysokości n.p.m. Wielkość określająca zmianę temperatury powietrza przypadającą na jednostkę wysokości.
Gradient wilgotnoadiabatyczny i suchoadiabatyczny start learning		0,6C na 100m i 1C na 100m.
Inwersja start learning		Wyższa temperatura w wyższych warstwach troposfery niż w warstwach położonych niżej.
Wzór na obliczanie temperatury powietrza na podstawie gradientu start learning		1) Oblicz różnicę wysokości. 2) Oblicz różnicę C temperatury powietrza na danych punktach. Weź pod uwagę gradient 3) Odejmij obliczoną wartość temperatury od tej podanej.
Od czego zależy dobowa amplituda temperatury powietrza start learning		Zachmurzenia i pokrycia terenu
Od czego zależy roczna amplituda temperatury powietrza start learning		odległości od mórz i oceanów, położenia względem równika
ciśnienie atmosferyczne start learning		siła, z którą słup powietrza naciska na określoną powierzchnię terenu. Jego wartość mierzy się w hektopaskalach. Normalna wartość to 1013,25 hPa
Izobar start learning		linia łącząca punkty o jednakowych wartościach ciśnienia atmosferycznego.
niż baryczny, wyż baryczny start learning		1) Układ zamkniętych izobar, w którym ciśnienie atmosferyczne maleje w kierunku środka.2) Układ zamkniętych izobar, w którym ciśnienie atmosferyczne wzrasta w kierunku środka.
wiatr start learning		poziomy ruch powietrza w dolnej warstwie troposfery, wywołany różnicą ciśnienia atmosferycznego. Wiatr wieje od wyżu do niżu
Konwekcja start learning		pionowy ruch powietrza atmosferycznego spowodowany różnicą gęstości powietrza wynikającą z jego nagrzewania się. Wyróżniamy prądy wstępujące i zstępujące.
prądy wstępujące start learning		powstają nad silnie ogrzanymi obszarami, gdzie powietrze przy powierzchni rozpręża się (gęstość maleje, objętość wzrasta) i unosi. Nad obszarem tworzy się niż
prądy zstępujące start learning		powstają nad obszarami, na których jest niska temperatura. Opadające zimne i gęste powietrze wywiera duży nacisk na podłoże. W efekcie ciśnienie atmosferyczne wzrasta i powstaje wyż.
turbulencja start learning		chaotyczny ruch powietrza na niewielkim obszarze.
Globalna cyrkulacja atmosfery start learning		krążenie powietrza wokół Ziemi wywołane różnicami w dopływie energii słonecznej oraz ruchem obrotowym planety. Wyróżniamy 3 komórki - Hadleya, Ferrela i polarną.
Komórka Hadleya start learning		Do okolic równika dociera najwięcej energii słonecznej, więc tworzy się tam niż. Powietrze się unosi i padają deszcze zenitalne. W okolicach zwrotników tworzy się wyż. Od zwrotników do równika wieją stałe wiatry - pasaty
Komórka Ferrela start learning		W okoliach 60N i S mieszają się masy powietrza napływające z południa i północy. Tworzy się strefa obniżonego ciśnienia złożona z pojedynczych ośrodków niżowych przemieszczających się z zachodu na wschód.
Komórka polarna start learning		Powierzchnia terenu jest wychłodzona, więc powstają stałe ośrodki wyżowe. Chłodne powietrze z wyżów biegunowych przemieszcza się w postaci stałych wiatrów w stronę umiarkowanych szerokości geograficznych.
Wiatry lokalne start learning		bryza, fen, wiatr dolinny i górski, bora
bryza start learning		W ciepłej porze roku i na wybrzeżach. Powstaje w wyniku nierównomiernego nagrzewania się wody i lądu. Dzienna wieje znad morza, a nocna znad lądu.
Fen start learning		Ciepły, suchy, porywisty wiatr po zewnętrznej stronie pasma górskiego. Powstaje, gdy masy powietrza przemieszczające się z wyżu do niżu napotykają barierę górską. Przykładem jest halny.
Wiatr dolinny i górski start learning		W górach podczas bezchmurnej pogody w wyniku nagrzewania się stoków i den dolin. W ciągu dnia powietrze nagrzewa się i unosi wzdłuż stoków, a nocą chłodne powietrze opada wzdłuż stoków.
Bora start learning		Zimny, suchy i porywisty wiatr, który wieje znad wychłodzonego obszaru górskiego w stronę nagrzanego morza lub dużego jeziora.
cyrkulacja monsunowa start learning		powstaje wskutek nierównomiernego nagrzewania sąsiadujących ze sobą dużych obszarów oceanicznych i lądowych. Najwyraźniej naznacza się w południowo-wschodniej Azji.
Monsun Letni start learning		Nad nagrzanym lądem tworzy się niż, a nad chłodniejszym oceanem wyż. Wiatr wieje znad oceanu w stronę lądu i przynosi wilgotne powietrze, a to wywołuje obfite opady deszczu.
Monsun zimowy start learning		Nad oceanem, który długo magazynuje ciepło, powstaje niż, a nad wychłodzonym lądem wyż. Chłodny i suchy wiatr wieje od lądu do oceanu
wilgotność powietrza start learning		zawartość pary wodnej w powietrzu. Zależy od temperatury powietrza, szerokości geograficznej, odległości od mórz i oceanów oraz pokrycia terenu.
Miary wilgotności powietrza start learning		wilgotność bezwzględna, wilgotność względna, temperatura punktu rosy
wilgotność bezwzględna start learning		masa pary wodnej w jednostce objętości powietrza
wilgotność względna start learning		stosunek rzeczywistej ilości pary wodnej zawartej w powietrzu do jej maksymalnej zawartości w danej temperaturze.
temperatura punktu rosy start learning		wilgotność temperatury powietrza, do której powietrze musi się ochłodzić, aby para wodna stała się parą nasyconą.
chmura start learning		zbiór kropelek wody lub kryształków lodu swobodnie unoszący się w powietrzu
mgła start learning		zawiesina kropelek wody, która znajduje się w przyziemnej warstwie powietrza i powoduje, że widoczność jest mniejsza niż 1km.
czynniki wpływające na wielkość opadów atmosferycznych start learning		cyrkulacja powietrza, wysokość nad poziomem morza, rzeźba terenu, odległość od mórz i oceanów, prądy morskie i pokrycie terenu.
roczne sumy opadów start learning		najniższe w okolicach zwrotników oraz na obszarach opływanych przez zimne prądy morskie, a najwyższe - w Azji Południowo-Wschodniej, na obszarach objętych oddziaływaniem cyrkulacji monsunowej.
fronty atmosferyczne start learning		chłodny, ciepły i zokludowany
Front chłodny start learning		Tworzy się, gdy chłodne, ciężkie masy powietrza wsuwają się pod powietrze cieplejsze i wypychają je do góry. Powstają wtedy cumulonimbusy i pojawiają się obfite, krótkie opady oraz burze.
Front ciepły start learning		Powstaje, gdy napływające cieplejsze powietrze wślizguje się na masę chłodną Ciepłe powietrze się ochładza, a zawarta w nim para wodna kondensuje. Tworzą się nimbostratusy dające długotrwałe opady
Front zokludowany start learning		Gdy przemieszczający się szybciej front chłodny dogoni front ciepły, to fronty nachodzą na siebie. Dwie chłodne masy powietrza stykają się ze sobą, a masa ciepła unosi się ponad nimi. Powstają długotrwałe opady i burze.
masa powietrza start learning		duży fragment troposfery charakteryzujący się określonymi własnościami fizycznymi, przedewszystkim podobną temperaturą powietrza i wilgotnością. Rozdzielone strefami przejściowymi nazywamy frontami powietrza
Pogoda start learning		chwilowy stan atmosfery w danym miejscu. Wpływa na niego temperatura i wilgotność powietrza, ciśnienie atmosferyczne, wiatr, zachmurzenie, nasłonecznienie, opady i osady atmosferyczne
klimat start learning		układ warunków pogodowych o typowej zmienności w ciągu roku, charakterystyczny dla całego obszaru. Kształtują go czynniki klimatotwórcze
Czynniki klimatotwórcze start learning		meteorologiczne (cyrkulacyjne i niemeteorologiczne (geograficzne)
strefy klimatyczne start learning		9: 1 równikowa, 2 zwrotnikowe, 2 podzwrotnikowe, 2 umiarkowane i 2 okołobiegunowe
klimaty astrefowe start learning		górski, monsunowy i miejski
klimat górski start learning		duża zmienność warunków pogodowych oraz następujące wraz ze wzrostem wysokości zmiany temperatury powietrza, wysokości opadów i średniej prędkości wiatrów
klimat monsunowy start learning		występujący na obszarach objętych cyrkulacją monsunową.
klimat miejski start learning		większe zachmurzenie i wyższa średnia roczna temperatura powietrza niż na sąsiednich obszarach
Cumulus start learning		Chmury o rozciągłości pionowej na piętrze niskim. Mają wyraźnie zarysowane kontury. Ich podstawy są ciemne. Rzadko dają opady deszczu.
Stratocumulus start learning		Na piętrze niskim. Tworzą regularne wały i kłęby ciemniejsze u podstawy. W niektórych miejscach całkowicie przysłaniają słońce, w innych są prześwity. Dają słabe opady deszczu lub śniegu.
Stratus start learning		Na piętrze niskim. Zasnuwają niebo gęstą, ciemną warstwą spoza której nie widać słońca. Opady z tych chmur mają postać mżawki lub ziarnistego śniegu
Nimbostratus start learning		Na piętrze niskim. Ciemne, niskie chmury z wyraźnie zarysowaną i wyrównaną podstawą. Dają długotrwałe opady deszczu. Nie widać słońca.
Altocumulus start learning		Na piętrze średnim. Nie przysłaniają całkowicie słońca. Mają kłębiastą strukturę oraz wyraźnie zarysowane cienie. Nie dają opadów
Altostratus start learning		Na piętrze średnim. Przeważnie pokrywają całe niebo szarą lub bladoniebieską zasłoną. Bez efektu Halo.
Cirrus start learning		Na piętrze wysokim. Ma wygląd delikatnych włókien lub pasemek w kształcie płóz sań. Nie rzucają cienia, lekko przysłaniają słońce.
Cirrocumulus start learning		Na piętrze wysokim. Tworzą pierzaste, regularnie ułożone płaty. Nie przysłaniają słońca.
Cirrostratus start learning		Na piętrze wysokim. Przysłaniają niebo białym welonem. Czasami pojawia się halo.
Cumulonimbus start learning		Na wszystkich piętrach. O rozciągłości pionowej. Może znajdywać się w piętrze niskim, a górna część sięgać kilkunastu kilometrów. Przynoszą obfite opady i burze.
Równikowy wybitnie wilgotny start learning		średnia roczne temperatura powietrza >20C. Roczna amplituda temperatury powietrza poniżej 5C. Roczna suma opadów 2000mmm do 3000. Brak dominującej pory deszczowej
Równikowy wilgotny start learning		średnia roczne temperatura powietrza >20C. Roczna amplituda temperatury powietrza powyżej 5C. Roczna suma opadów 1000mmm do 2000. 1 lub 2 pory deszczowe
Równikowy suchy start learning		Roczna amplituda temperatury powietrza powyżej 10C. Roczna suma opadów 500mmm do 1000. 1 pora deszczowa
zwrotnikowy wilgotny start learning		średnia roczne temperatura powietrza >20C. Roczna suma opadów 1000mmm do 2000. Opady głównie latem. W odmianie monsunowej suma opadów powyżej 2000mm
zwrotnikowy pośredni start learning		roczna suma opadów od 300mm do 1000mm, duże dobowe amplitudy temperatury powietrza
zwrotnikowy skrajnie suchy start learning		duże dobowe amplitudy powietrza. Brak opadów.
pozwrotnikowy morski start learning		średnia roczna temperatura powietrza >15C. Lato gorące, zima łagodna. Roczna suma opadów 500mm-900mm. Opasy głównie zimą
podzwrotnikowy pośredni i kontynentalny start learning		duże amplitudy powietrza. Lata bardzo gorące, zimą około 0C.
podzwrotnikowy kontynentalny suchy start learning		duże amplitudy powietrza. Zimą poniżej 0C. niewielkie opady
Umiarkowany ciepły morski start learning		Amplituda <20C. Lato chłodne, zima łagodna. Suma opadów 600-1000mm. Opadły całoroczne z przewagą jesienno-zimowych.
Umiarkowany ciepły przejściowy start learning		duża zmienność stanów pogody w zależności od kierunku napływających mas powietrza. Amplituda >25C. Opdały całoroczne z przewagą w porze letniej, zimą śnieg.
Umiarkowany ciepły kontynentalny i kontynentalny suchy start learning		amplituda >45C. Upalne lato, mroźna zima. Niewielkie opady, głównie latem.
Umiarkowany chłodny morski start learning		amplituda >15C. Lata chłodne, zimy łagodne. Opady całoroczne z przewagą jesienno-zimowych >1000mm
Umiarkowany chłodny przejściowy start learning		Duża zmienność stanów pogody w zależności od kierunku napływających mas powietrza. Amplituda >25C. Opady całoroczne z przewagą w porze letniej.
Umiarkowany chłodny kontynentalny start learning		amplituda powietrza <45C. Lata krótkie i chłodne, zima długa i mroźna. Rocza suma opadów do 250mm.
Subpolarny start learning		średnia temperatura najcieplejszego miesiąca >0C. Roczna suma opadów do 250mm (głównie opady śniegu).
polarny start learning		średnia temperatura powietrza najcieplejszego miesiąca <0C. Roczna suma opadów do 150mm (tylko śnieg) lub brak.

Atmosfera, dział III, geografia rozszerzona, klasa 1

You must sign in to write a comment

More