→ Moja Lekcja → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
triada monarchii patrymonialnej start learning		król, kuria (dwór), drużyna
podokresy monarchii patrymonialnej start learning		monarchia wczesnofeudalna; rozbicie dzielnicowe
okres monarchii wczesnofeudalnej start learning		966-1138
okres rozbicia dzielnicowego start learning		1138-1320
feudalizm start learning		ustrój społeczny, gospodarczy i polityczny, którego cechą charakterystyczną są nierówności (nierówne stosunki) między władcą i poddanymi, a także między samymi poddanymi;
kompetencje monarchy w feudalizmie start learning		— władza wykonawcza — władza ustawodawcza — władza sądownicza — pełnia władzy wojskowej — zwierzchność nad wszystkimi urzędnikami — zwierzchność nad całym aparatem sądowym
zewnętrzne ograniczenia władzy monarchy start learning		wpływ cesarstwa i papiestwa
wewnętrzne ograniczenia władzy monarchy start learning		zależności rodzinne, wola możnowładców i stosunki z kościołem
commes palatinus (palatyn, później nazywany wojewodą) start learning		zastępował monarchę w kierowaniu wojskiem, posiadał także kompetencje sądownicze w zastępstwie monarchy; palatyn był najważniejszym z urzędów
kanclerz start learning		— zajmował się polityką zagraniczną (korespondencja dyplomatyczna na polecenie króla) oraz wewnętrzną (opracowywał dokumenty nadania ziemi, immunitety i przywileje)
cześnik start learning		dbał o napitki
zasady testamentu Bolesława Krzywoustego start learning		zasada senioratu i zasada pryncypatu
zasada senioratu start learning		władzę zwierzchnią ma sprawować senior, czyli najstarszy przedstawiciel rodu Piastów
zasada pryncypatu start learning		precyzowała na czym ma polegać władza zwierzchnia
na czym polegała władza zwierzchnia start learning		1. prowadzenie polityki zagranicznej, 2. pełnia władzy wojskowej 3. zwierzchność nad dzielnicą senioralną (pryncypacką) 4. zwierzchność nad lennami 5. prawo inwestytury biskupów i arcybiskupa gnieźnieńskiego 6. prawo stacji 7. kompetencje sądownicze
treść testamentu start learning		podział terytorium państwa na dzielnice oraz rozdział dzielnic na 3 synów i wdowę po królu
Co otrzymał Władysław Wygnaniec start learning		otrzymał Śląsk i dzielnicę senioralną,
Co otrzymal Bolesław Kędzierzawy start learning		Mazowsze
Co otrzymał Mieszko III Stary start learning		Wielkopolskę
Wygnanie Władysława Wygnańca start learning		1146 rok
immunitet start learning		dobrowolna rezygnacja władcy z przysługujących mu uprawnień na rzecz możnych i rycerzy; przywilej, akt prawny jednostronny, w którym monarcha zrzekał się praw do danej ziemi i przekazywał ją lennikowi
immunitet ekonomiczny (skarbowy) start learning		zwolnienie ludności zamieszkałej w dobrach prywatnych od określonych w przywileju immunitetowym danin i posług na rzecz księcia pobieranych przez jego urzędników
immunitet sądowy (sądowoadministracyjny) I start learning		ograniczał lub wyłączał sądownictwo urzędników książęcych nad ludnością zależną osiadłą w dobrach, które uzyskały immunitet;
immunitet sądowy (sądowoadministracyjny) II start learning		odtąd sprawy sądowe podlegały sądowi właściciela dóbr lub wyznaczonemu przezeń sędziemu. Znosił także pozwolenie na wjazd urzędników książęcych na teren takich dóbr.
dokument lokacyjny start learning		określał ustrój miasta lub wsi, obowiązki i prawa.
Dokument lokacyjny zawierał (obok nadania prawa miejskiego): start learning		— przywileje udzielone wójtowi, — nadanie miastu prawa targu, — określenie warunków wykonywania rzemiosła, — nadanie mieszczanom gruntów poza miastem oraz określenie obowiązków mieszczan
stan start learning		grupa osób o tym samym statusie prawnym
stan uprzywilejowany start learning		— uczestniczący w sprawowaniu władzy.
stan nieuprzywilejowany start learning		któremu prawa stwarzały pewną ochronę przed uciskiem i wyzyskiem stanów uprzywilejowanych.
STANY: start learning		duchowieństwo; rycerski/szlachecki; mieszczański; chłopski
Przyczyny zjednoczenia państwa polskiego na przełomie XIII i XIV w. start learning		— zjednoczenie ułatwiłoby handel; — w zjednoczonej Polsce szlachta mogłaby uzyskać jeszcze korzystniejsze stanowiska; — silniejsza pozycja państwa na arenie międzynarodowej; — silniejsza pozycja państwa przeciw najazdom ludów zewnętrznych
zjednoczenie polski po rozbiciu (Łokietek) start learning		1320
koncepcja korony państwa I start learning		— państwo jest oderwane od osoby monarchy (interesy monarchy i państwa są oderwane), — niezależna podmiotowość publiczno-prawna państwa (państwo jako osoba publiczna), element publiczno-prawny władzy państwowej\
koncepcja korony państwa II start learning		—zasada suwerenności i niezależności państwa, (od cesarstwa i papiestwa) — zasada niepodzielności państwa; regalia jako wyraz publiczno-prawnego charakteru władzy, np. korona —symbol państwa niezależnego od króla, panowania i niezależności państwowej
elekcja ograniczona start learning		dokonywano wyboru króla, ale spośród ograniczonej grupy kandydatów — Jagiellonów
Nazwą unii polsko-litewskiej zwykło się obejmować szereg aktów prawno-państwowych i stanów faktycznych, na które składają się: start learning		akt w Krewie 1385 rok; unia wileńsko-radomska 1401 rok; unia w Horodle 1413 rokunia wileńska 1499 rok
I. akt w Krewie 1385 rok start learning		Jagiełło zobowiązał się do przyjęcia chrztu, chrystianizowania Litwy i przyłączenia jej ziem w zamian za rękę króla Polski, Jadwigi
II. unia wileńsko-radomska 1401 rok start learning		pierwsza unia de iure — Witold (stryjeczny brat Jagiełły) stał się dożywotnio Wielkim Księciem Litewskim, podległym Jagielle jako Najwyższemu Księciu; wprowadzono zasady elekcji ograniczonej w obrębie dynastii
III. unia w Horodle 1413 rok start learning		adopcja herbowa (przyjęcie kilkudziesięciu rodzin litewskich do szlachty polskiej), postanowiono także, że na Litwie zawsze będzie rządził Wielki Książę Litewski, ale ustanowiony przez króla polskiego (brak unii personalnej
IV. unia wileńska 1499 rok start learning		powrót do postanowień unii horodelskiej. Potwierdzono wówczas równorzędność obu państw. Litwini mieli prawo do elekcji króla polskiego, a Polacy — do wyboru księcia Litwy.
przywileje stanowe start learning		ustępstwa przyznawane przez panującego na rzecz wybranego stanu społecznego, którym na ziemiach polskich najczęściej był stan szlachecki.
prawo stacji start learning		zatrzymanie się w dowolnym miejscu i domagania wieczerzy, noclegu, etc
1355 rok — przywilej w Budzie start learning		król nie mógł nakładać podatków nadzwyczajnych na szlachtę i musiał wynagradzać szlachcie straty poniesione w wyprawach wojennych poza granicami, zniesienie prawa stacji przywilej wprowadzony przez Ludwika Węgierskiego, aby zjednać SB szlachtę
1374 rok — przywilej koszycki start learning		król arbitralnie nie mógł wprowadzać podatków (podatki musiała akceptować szlachta), zracjonalizowanie istniejących, wprowadzenie wolności podatkowej przywilej wprowadzony przez Ludwika Węgierskiego, aby to jego córka mogła objąć tron polski
1386 rok — przywilej krakowski start learning		przywilej, w którym Władysław Jagiełło potwierdza wszelkie przywileje jakie dotychczas uzyskała szlachta.
1388 rok — przywilej piotrkowski start learning		zobowiązanie do wynagradzania szlachty za wyruszenie poza granice państwa — płacono 3 grzywny od kopii.
1422 rok — przywilej czerwiński start learning		zasada incompatibilitas (nie można łączyć urzędów), zakaz konfiskaty majątków ziemskich, nietykalność majątkowa szlachty, zagwarantowanie praw ogółu szlachty wobec władzy królewskiej i urzędników oraz równości stosowania prawa w ramach stanu szlacheckiego
1433 rok — przywilej jedlneńsko–krakowski start learning		zasada nietykalności osobistej — neminem captivabimus nisi iure victum (nikt nie może nas uwięzić bez wyroku sądu)
1454 rok — przywilej nieszawsko-cerekwicki start learning		król nie może tworzyć nowego prawa i zwoływać pospolitego ruszenia bez zgody sejmików wiejskich i mieć siły zbrojnej —> WYKSZTAŁCENIE SIĘ RZECZPOSPOLITEJ SZLACHECKIEJ (demokracja szlachecka zamiast monarchii stanowej)
Pacta Conventa - co to start learning		to układane przez sejm elekcyjny umowy o charakterze publiczno-prawnym pomiędzy szlachtą i nowo obieranym królem.
Pacta Conventa - co zawierały start learning		Zawierały one zobowiązania elekta przyjęte przez niego przed wstąpieniem na tron. Dotyczyły przede wszystkim wytycznych polityki zagranicznej, spraw wojska, zobowiązań finansowych. Zmieniały się zależnie od osoby elekta
Artykuły Henrykowskie I start learning		akt prawny, podpisywany przez nowo wybranego króla, zawierający sformułowanie podstawowych zasad ustrojowych państwa. Artykuły Henrykowskie powstały wraz z pojawieniem się pierwszych pacta conventa, czyli w 1573 r.
Artykuły Henrykowskie II start learning		Artykuły miały charakter podstawowych zasad ustrojowych Rzeczypospolitej Szlacheckiej i dlatego nie zmieniały się one w zależności od zmiany króla.
ARTYKUŁY HENRYKOWSKIE GWARANTOWAŁY: start learning		Wolną elekcję; — elekcję viritim („mąż w męża”). Zgodnie z tą zasadą, każdy szlachcic miał prawo, ale nie obowiązek, by wziąć udział w wyborze króla.; zakaz elekcji za życia króla
pacta conventa Henryka Walezego: start learning		— 100 synów szlacheckich miało się szkolić na francuskich uczelniach za pieniądze królestwa, — flota francuska na Bałtyku w celu obrony polskich kupców, — spłacenie długów Rzeczypospolitej, — wybudowanie floty wojennej, — wykupienie arrasów.
Model ustrojowy bezkrólewia w skali centralnej start learning		Tuż po śmierci króla władzę w państwie, w którym zapanowało bezkrólewie przejmował prymas Polski, jako INTER REX — międzykról. Międzykról podejmował tylko bieżące decyzje, obok niego władzę sprawował senat
Model ustrojowy bezkrólewia w skali lokalnej start learning		władzę przejmowały sejmiki — były to sejmiki kapturowe

Moja lekcja

You must sign in to write a comment

More