→ Kliniczna → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
Co to jest podejście paradygmatyczne? start learning		Patrzenie na psychiczne właściwości człowieka, jego rozwój i różnicę między funkcjonowaniem prawidłowym a nieprawidłowym.
Co to jest model cech? start learning		Psychologia różnic indywidualnych — ocenia nasilenie cech i profile u osób z i bez zaburzeń osobowości.
: Co utrudnia diagnozę zaburzeń osobowości? start learning		Nakładanie się cech, płynność granicy między normą a patologią oraz prototypowe, a nie czyste wzorce. • Prototyp = modelowy opis zaburzenia w podręczniku. • Wzorzec = faktyczny profil cech u konkretnej osoby.
Co oznaczają „wielowymiarowe dymensje”? start learning		Opisywanie osobowości jako zestawu wymiarów, nie sztywnych kategorii. Wielowymiarowe dymensje to model, w którym osobowość opisuje się jako zestaw wielu cech mierzonych na skalach — a zaburzenie osobowości to ekstremalne ustawienie kilku z tych wymiarów.
Dlaczego wciąż stosuje się kategorie typów? start learning		Bo są potrzebne w medycynie, badaniach i formalnej diagnostyce.
Jak DSM-I definiował zaburzenia osobowości? start learning		Jako trwałe wzorce zachowania zaczynające się w dzieciństwie i utrwalone w dorosłości.
Co zmieniło DSM-II? start learning		: Uznano, że ZO mogą powodować cierpienie.
Co oznaczają objawy ego-dystoniczne? start learning		Niechciane, obce i niezgodne z obrazem siebie.
Na której osi DSM wprowadzono zaburzenia osobowości? start learning		Oś II (trwałe zaburzenia).
Co zawiera Oś I? start learning		Zaburzenia epizodyczne (depresja, lęki, uzależnienia).
Co zawiera Oś II? start learning		Zaburzenia osobowości + niepełnosprawność intelektualna.
akie zaburzenia są w wiązce A? start learning		Paranoiczna, schizoidalna, schizotypowa.
Jakie zaburzenia są w wiązce B? start learning		Antyspołeczna, borderline, histrioniczna, narcystyczna.
Jakie zaburzenia są w wiązce C? start learning		: Unikająca, zależna, obsesyjno-kompulsyjna (OCPD).
Co podważyły nowe badania? start learning		Pogląd o stałości zaburzeń osobowości.
Co sugeruje DSM-5 o naturze ZO? start learning		Są bardziej zmienne, mogą wchodzić w remisję.
Jaki kierunek przyjmuje DSM-5? start learning		Podejście dymensjonalne (cechy zamiast kategorii
Jaki procent borderline ma remisję w 6 lat? start learning		Około 74%.
Co mówią badania o wiązkach? start learning		Wiązka B ma najwyższą trafność teoretyczną, C i A są mniej klarowne.
Co często poprzedza osobowość schizotypową? start learning		Wystąpienie schizofrenii w rodzinie
Jak DSM-5 grupuje objawy ZO? start learning		1. Tożsamość i poczucie ja 2. Funkcjonowanie interpersonalne 3. Patologiczne cechy osobowości
Jakie trudności są kluczowe dla rozpoznawania zaburzeń osobowości w DSM-5? start learning		Regulacja emocji, kontrola impulsów, zaburzenia poznawcze.
Jak ICD-10 definiuje zaburzenia osobowości? start learning		Trwałe, utrwalone wzorce myślenia i zachowania wpływające na relacje i funkcjonowanie.
Czym różnią się ZO od epizodów psychicznych? start learning		ZO są stabilne, epizody zmienne.
Co podkreśla ICD o zaburzeniach osobowości? start learning		: Są trwałe, sztywne, wpływają na sposób przeżywania i myślenia
Jakie trzy grupy ZO wyróżnia ICD-10? start learning		1. F60 – specyficzne zaburzenia osobowości 2. F61 – mieszane zaburzenia 3. F62 – trwałe zmiany osobowości po stresie/chorobie
Podaj przykłady F60. start learning		Paranoiczna (60.0), schizoidalna (60.1), dyssocjalna (60.2), borderline (60.3), histrioniczna (60.4), anankastyczna (60.5), unikająca (60.6), zależna (60.7).
Co oznacza F60.9? start learning		Zaburzenia osobowości BNO, bliżej nieokreślone.
Co to jest F61? start learning		: Trwałe zmiany osobowości po ciężkim stresie, traumie lub chorobie psychicznej.
Czy zaburzenia osobowości są częste? start learning		Tak — występują często i często współwystępują z zaburzeniami klinicznymi (Oś I).
Na czym polega model podatności (vulnerability)? start learning		Cecha/temperament zwiększa ryzyko zaburzeń (np. neurotyczność → lęk/depresja).
Na czym polega model komplikacji (scar)? start learning		Zaburzenia psychiczne zmieniają osobowość, zostawiając trwałą „bliznę”.
Na czym polega model patoplastyczny start learning		Osobowość wpływa na przebieg i ekspresję zaburzeń klinicznych.
Na czym polega model spektralny? start learning		Zaburzenia i cechy osobowości leżą na jednym kontinuum (np. nieufność → paranoja).
Czy istnieje jeden właściwy model łączący osobowość z psychopatologią? start learning		Nie — wszystkie są hipotezami, a ich trafność zależy od rodzaju zaburzenia.
Jaki model najczęściej stosuje się przy ZO? start learning		: Model podatności.
Jaki procent pacjentów z ZO ma zaburzenia Osi I? start learning		66–97%.
Jaki procent pacjentów z zaburzeniami Osi I ma ZO? start learning		13–81%.
Co to oznacza dla diagnostyki? start learning		Granica między Osią I i II jest płynna i budzi wątpliwości.
Czym charakteryzuje się model kategorialny start learning		Sztywne, rozłączne kategorie; często nieodzwierciedlające realnych przypadków.
Co daje model dymensjonalny? start learning		Lepszy opis, mniejszą utratę informacji, większą czułość na zmiany.
Co integruje hybrydowy model DSM-5? start learning		Kategorie zaburzeń + ocena funkcjonowania osobowości + patologiczne cechy.
Jaki element jest w DSM-5 kluczowy? start learning		Dymensjonalny model patologicznych cech osobowości.
Jaki trend dominuje we współczesnej diagnostyce? start learning		Przejście od kategorii do wymiarów
Jakie dwie główne jednostki wprowadza ICD-11? start learning		6D10 – Zaburzenia osobowości; 6D11 – Wyraźne cechy lub wzorce osobowości.
Co jest podstawą diagnozy w ICD-11 start learning		Stopień nasilenia + domeny cech.
Co jest pierwszym krokiem diagnostycznym w ICD-11? start learning		Ocena nasilenia zaburzenia (łagodne/umiarkowane/ciężkie).
Jakie domeny cech wymienia ICD-11? start learning		1. Negatywna afektywność 2. Oderwanie od rzeczywistości 3. Dysocjalność 4. Rozhamowanie 5. Anankastia
Jaki dodatkowy wzorzec może być opisany klinicznie? start learning		Wzorzec borderline.
Jakie są kluczowe cechy wiązki A? start learning		Dziwaczność, ekscentryczność, izolacja.
wiazka A Dominujący styl myślenia? start learning		Podejrzliwość, chłód emocjonalny.
wiązka A Co dominuje w relacjach? start learning		Dystans, trudności w zaufaniu.
Jakie są kluczowe cechy wiązki B? start learning		Impulsywność, dramatyzowanie, intensywność emocji.
Dominujący styl myślenia wiązki B start learning		Niestabilność i czarno-białe widzenie.
Jaki jest wzorzec relacji wiązki B? start learning		: Intensywne, chaotyczne, konfliktowe.
Co łączy zaburzenia B? start learning		Ekstremalna emocjonalność i impulsywność
Z czym kojarzona wiazka B start learning		Teatr emocji, konflikty, trudność w regulacji
Jakie są kluczowe cechy wiązki C? start learning		Lęk, ostrożność, sztywność
Dominujący styl myślenia wiązki C start learning		Obawa, zamartwianie się, potrzeba kontroli.
Typowe zaburzeniawiazki C start learning		Unikająca, zależna, obsesyjno-kompulsyjna (anankastyczna).
Jaki jest wzorzec relacji wiazki C? start learning		: Unikanie lub nadmierne przywiązanie.
Co łączy zaburzenia C? start learning		Lęk i nadmierna ostrożność.
Styl funkcjonowania wiązki C start learning		Wycofanie lub kontrola.
Co jest podstawą zaburzeń osobowości w paradygmacie poznawczym start learning		Sztywne, utrwalone schematy poznawcze, prowadzące do zniekształconych interpretacji siebie, innych i świata.
Jak Beck tłumaczy ewolucyjne źródła zaburzeń osobowości? start learning		Przesadzone, nieadaptacyjne wersje dawnych strategii przetrwania, które kiedyś pomagały gatunkowi, a dziś działają destrukcyjnie
Co to są „prototypy osobowości” wg Becka? start learning		Wrodzone strategie zachowania, wykształcone przez dobór naturalny, pierwotnie służące przeżyciu (np. czujność, dominacja, unikanie).
Co jest kluczową rolą poznania w patologii wg Becka? start learning		To, jak osoba interpretuje zdarzenia — zniekształcone interpretacje podtrzymują zaburzenie.
Trzy poziomy struktury schematu wg Becka. start learning		1. Przekonania kluczowe (najgłębsze) 2. Zasady i przekonania pośredniczące 3. Myśli automatyczne 1. „Świat jest niebezpieczny.”2. „Jeśli nie będę kontrolował, wydarzy się coś złego.”3. „Nie dam rady.”
Cztery cechy formalne schematu poznawczego. start learning		✔ zakres (szeroki/wąski) ✔ podatność na modyfikację (sztywny/elastyczny) ✔ wyrazistość ✔ walencja (latentny vs. nadrzędny)
Jaka strategia i jakie przekonanie kluczowe charakteryzują osobowość unikającą? start learning		Strategia: wycofanie Przekonanie: „Jeśli ktoś pozna mnie naprawdę, odrzuci mnie.”
Jaka strategia interpersonalna charakteryzuje osobowość narcystyczną? start learning		Strategia: rywalizacja Przekonanie: „Jestem lepszy od innych.”
Co odróżnia adaptacyjne i dezadaptacyjne schematy wg Becka? start learning		Dezadaptacyjne są sztywne, stare, trudne do modyfikacji i nadmiernie uogólniane — dominują w zaburzeniach osobowości
Co oznacza „sociotropia” w teoriach poznawczych osobowości? start learning		Orientacja na relacje, potrzeba miłości i aprobaty innych; przeciwieństwo autonomii.
Jakie są cztery podstawowe filary DBT? start learning		1. Terapia indywidualna 2. Trening umiejętności 3. Coaching telefoniczny 4. Zespół konsultacyjny terapeutów
Jaka jest hierarchia celów w DBT? start learning		1. Zachowania zagrażające życiu 2. Zachowania zagrażające terapii 3. Zachowania zaburzające jakość życia 4. Zwiększanie umiejętności
Jakie umiejętności obejmuje trening DBT? start learning		• Uważność • Regulacja emocji • Tolerancja dystresu • Skuteczność interpersonalna
Co oznacza „dialektyka” w DBT? start learning		Ciągły proces łączenia pozornych przeciwieństw (teza + antyteza = synteza); równowaga między akceptacją a zmianą.
Po co pacjent w DBT prowadzi dzienniczek? start learning		Do monitorowania emocji, zachowań, stosowanych umiejętności i kryzysów; służy jako podstawa sesji indywidualnych.
Czym jest analiza łańcucha zachowania? start learning		Szczegółowym prześledzeniem krok po kroku: czynników podatności → bodźca → emocji → myśli → impulsów → zachowania → konsekwencji
Jakie są przykłady umiejętności tolerancji dystresu? start learning		O: STOP, TIP, odwracanie uwagi, samouspokajanie zmysłami, pros/cons.
Jakie są podstawowe strategie regulacji emocji w DBT? start learning		• Identifikacja emocji i ich funkcji • Zmniejszanie podatności (PLEASE) • Działanie przeciwne (opposite action) • Zwiększanie pozytywnych doświadczeń
: Jakie modele komunikacji uczy DBT? start learning		• DEAR MAN (osiąganie celów) • GIVE (utrzymywanie relacji) • FAST (utrzymanie poczucia własnej wartości)
Po co istnieje coaching telefoniczny w DBT? start learning		Aby pacjent nauczył się stosować umiejętności w momencie kryzysu, zamiast podejmować zachowania autodestrukcyjne.
Co to jest „schemat” w Terapii Schematów? start learning		Głęboko zakorzeniony, szeroki wzorzec myśli, emocji i zachowań powstający głównie w dzieciństwie, aktywowany w życiu dorosłym i powodujący cierpienie.
Jakie są główne źródła powstawania schematów? start learning		1. Niezaspokojone potrzeby emocjonalne w dzieciństwie 2. Nadmiarowe wymagania 3. Traumatyzujące lub chaotyczne środowisko 4. Modelowanie zachowań rodziców
Jakie są 5 podstawowych potrzeb emocjonalnych wg Younga? start learning		• Bezpieczeństwo i stabilność • Autonomia i kompetencje • Realistyczne granice • Swoboda wyrażania emocji i potrzeb • Spontaniczność i zabawa
Czym są „tryby” w Terapii Schematów? start learning		To chwilowe stany psychiczne aktywowane przez emocje i schematy, składające się z myśli, uczuć i reakcji behawioralnych.
Jakie wyróżnia się tryby dziecka? start learning		• Zranione Dziecko • Rozzłoszczone Dziecko • Impulsywne Dziecko • Rozpieszczone Dziecko
Jakie tryby rodzica mogą pojawiać się u pacjenta? start learning		• Krytyczny Rodzic • Wymagający Rodzic • Karzący Rodzic
Jaką rolę w terapii pełni tryb Zdrowego Dorosłego? start learning		Reguluje emocje, stawia granice, opiekuje się trybami Dziecka, tłumi tryby Rodzica; dąży do zaspokajania potrzeb i adaptacyjnych działań.
Jakie są trzy style radzenia sobie aktywowane przez schematy? start learning		• Podporządkowanie się (uleganie schematowi) • Unikanie (unikanie aktywacji schematu) • Nadkompensacja (działanie „przeciw” schematowi)
Jakie techniki stosuje się w Terapii Schematów? start learning		• Praca wyobrażeniowa (Imagery Rescripting) • Dialogi między trybami • Ograniczone rodzicielstwo (limited reparenting) • Praca poznawcza (kwestionowanie treści schematu) • Praca behawioralna (nowe zachowania)
Na czym polega „limited reparenting”? start learning		Terapeuta w bezpieczny, profesjonalny sposób dostarcza pacjentowi takich doświadczeń, jakich zabrakło w dzieciństwie (empatia, granice, wsparcie), ucząc go zdrowego zaspokajania potrzeb.

kliniczna

You must sign in to write a comment

More