historia

 0    76 flashcards    guest3557226
download mp3 print play test yourself
 
Question język polski Answer język polski
1492
start learning
smierc kazimierza jagiellończyka i przejęcie tronu przez jana olbrachta
1501
start learning
aleksander 1 objął tron
1506
start learning
zygmunt stary objął tron
1514
start learning
armia dowodzona przez konstantego ostrowskiego okonała siły moskiewskie w bitwie pod orszą
1515
start learning
zjazd wiedenski podpisano traktat roztrzygający główne sporne kwestie pomiedzy obu dynastiami cesarz maksymilian 1 zlozyl zobowiazanie ze przestanie popierac glownych wrogow polski czyli wielkie ksiestwo moskiewskie i panstwo krzyzackie
zygmunt stary
start learning
zakonczyl spor krzyzacki to krol polski i wielki ksiaze litewski jego panowanie to poczatek zlotego wieku prowadzi umiejeatna polityke w celu utrzymania sojuszu z habsburgami przylaczyl do polski mazowsze jego przydomek dlatego ze mial 40 lat a zmarl 81
1525
start learning
hold pruski zlozony przez wielkiego mistrza albrechta hohenzollerna siostrzenca zygmunta starego przeszedl on na luteranizm i zostal dziedzicznym wladca prus zostal lennikiem polski
co sie zakonczylo kiedy zlozyl przysiege lenna hohenzolern
start learning
zakonczylo sie istnienie panstwa zakonnego tron mogli obejmowac tylko mescy potomkowie albrechta hohenzollerna
za krola olbrachta wyginela szlachta
start learning
wyprawa mołdawska z 1497 zakonczyla sie porazka wycofujaca sie armia polskia doznala druzgocacej kleski w bitwie pod kozminem ulegla polaczonym silom moldawian turkow i tatarow poniesione straty przyczynily sie do tego powiedzenia
1531
start learning
bitwa pod obertynem
1533
start learning
podpisano pokoj wieczysty z turcja
wilka role w polityce zygmunta starego odgrywala jego zona bona sforza
start learning
dazyla do wzmocnienia wladzy krolewskiej co prowadzilo do konfliktow ze szlachta
zygmunt august
start learning
zawarl sojusz z habsburgami nie dal sie im jednak wciagnac w wojne z turcja przedluzyl z tym krajem pokoj o 20lat
wplywy polskie nad baltykiem zygmunt sugist
start learning
august umacnial eplywy polskie nad baltykiem i z tego powodu popadl w konflikt z gdanskiem miasto lezalo na granicach krolestwa polskiego lecz nie bylo zadowolone z rozbudowy floty przez z augudts i powolanis komisji morskuej
flote polska teorzyli
start learning
kaprowie czyli licencjowani przez krola piraci i prywatni zeglarze walczacy dla niefo w zamian za lupy
walka o dominium maris baltici
start learning
w basenue morza baltyckiego zaczela rywalizacja o panowanie nad jego handlem morskim wziely w niej udzial 4 panstwa szwecja dania moskwa i polska
1563-1570
start learning
1 wojna połnocna trwala kolejne siedem lat sily moskiewskie zaatakowaly oanstwo polsko litewskie i zdobyly m in połock
1558
start learning
armia cara zajela rozlegle tereny w inflantach oraz miasta narwa i dorpat w tej sytuacji ostatni mistrz zakonu inflanckiegi gotthard kettler musiał szukac pomocy i zawarl sojusz z polska
nauczanie krolewskie
start learning
wychowawcą synow kazimierza jagiellonczyka zostal wloski humanista filip kallimach
nauka i skzolnictwo
start learning
wykszyalcenie podstawowe chlopcy uzyskiwali w szkolach parafialnych uczono tam laciny pisania czytania oraz rachunkow. odpowiednik szkol srednich nowy typ szkoly gimnazjum humanistyczne uczono bieglego czytania pisania i mowienia po lacinie
nauka i skzolnictwo dalej
start learning
w okresie reformacji powstaly gimnazja w gdansku toruniu i elblagu nauczani tam o duchu protestantyzmu potrm zakladano pierwsze katolickie kolegia jezuickie
rola uczelni wyzszych
start learning
role uczelni wyzszych odgrywaly akademie w krakowie wilnie i zamosciu oraz ariańska w rakowie ksztalcono tylko chlopcow pochodzenia ze szlachty lub z mieszczanstwa dziewzcynki z rodzin szlacheckich i mieszczanskich mogly liczyc tylko na wyksztalcenie dom
mikolaj kopernik
start learning
przelomiwe odkrycie w dzidzujie astronomi w 1543 oglosil teorie heliocentryczna a tomasz kłos napisał w medycynie osiągnięciami pochwalić się mogli lekarze polskich krolow
wojcuech iczko
start learning
stworzyl termitologie medyczna w j polskim badal takze lecznicze wlasciwosci wod mineralnych i propagowal aktywnosc gizyczna
bernard wapowski
start learning
pioner polskiej kartografi opracowal pierwsze drukowane mapy polski i eurooy wschodniej
maciej z miechowa
start learning
traktat o dwoch saramacajach zawarl naukowy opis ziemnpolskich i europy wschodniej
marcin kromer
start learning
wydal pi lacinie krojike ktora kiala cudzodziemcom przybluzyc dzieje polski
marcin bielski
start learning
napisal kroniki wszystkeigo swiata
biernat z lublina
start learning
autor jednych z pierwszych ksiazek drukowanych po polsku
mikolaj rej
start learning
ojceic polskiej li te artury slawil idal zycia ziemianskiego na wsi
oprocz literatury pieknej narodzila sie
start learning
literatura sowizdrzalska tworcy anonimowi poslugiwali sie bowiem rubasznym humorem i szyderstwem mizna bylo odslonic nawet najbardziej wstydliwe przywary wladcow
andrzej frycz modrzewski
start learning
traktat o poprawie rzeczypospolitej ksiag piec inspirowal sie antyczna mysla wrystotelesa i cycerona w jego dziele pojawily sie projekty doglebnych reform ustroju panstwa a takze wezwanie do tolerancji
stanislaw orzechowski
start learning
uznawal jedynie szlachte zwlaczal w swoich pismach innowiercow a w spisanych mowach turcyku wzywal do podjecia krucjat przeciw muzulmanskiej turcji
wawel pozar
start learning
pizar w 1499 okazja na odbudowanie rezydencji krolow polski w stylu renesansowym prace trwaly a apaniwanua zygmunta starego renesansowy dzidziniec zamku wokol ktorego wzniesiono wielopoziomowe kruzganki o ksztalcie arkad czyli slupow polaczonych lukiem
kaplica zygmuntowska
start learning
kopula beben kaplica inicjal
filar swobod szlacheckich bylo
start learning
prawo osobistej i majatkowej nietykalnosci
w 1454
start learning
mlodszy syn jagielly kazimierz jagelonczyk aby zapewnuc sobie udzial szlachty w wojnie 13letniej nadal jej przywilej cerekwicko nieszawski
przywilej cerekwicko-nieszawski
start learning
od jej zgody uzaleznialy nakladanie przez wladce nieych podatkow uchwalenie praw i zwolywajie pospolitegi ruszenia
szlachta uzyskala przywilej sadowy
start learning
zgodnie z ktorym krol wycofal sie z rozstrzygania sporow miedzy szlachta a jej piddanymi oznaczalo to przejecie wladzy sadowniczej nad chlopami przez szlachte
prawo ziemskie
start learning
szlachcice traktowani o wiele lagodniej niz czlinkowie nizszych stanow np za zabojstwo chlopa na szlachcica nakladani kare grzywny a za to mieszczanina lub chlopa ktory to popelnil skazywani na smierc
szlachta
start learning
nie wolno bylo torturowac kare smietci wykonywani w sposob hinorowy poprzez sciecie mieczem
izba poselska
start learning
posiadala wybieralna reprezentacje stanowa uczestniczasca w ustanaianiu prawa panstwowego byla ona tez elementem parlamentu ktory nosil nazwe sejm walny
sejm walny
start learning
skladal sie z trzech stanow sejmujacych krola izby poselskiej i senatu najwyzsza instancja byl krol ktory zwolywal sejm i mu przewodniczyl
sejm zwyczajny
start learning
mial obradowac co dwa lata przez szesc tygodni odbywal sie jesiennia lub zima w razie wybuchu wojny zwolywano sejm nadzwyczajny
1505
start learning
nihil novi zabezpieczala stan szlachecki przed przeprowadzeniem z zaskiczenia jakichkolwiek zmian ustrojowych
elekcyjnisc tronu
start learning
wybor krola przez szlachte
nobilizacja
start learning
uszlachcenie w uznaniu wyjatkowych zaslug lub tez dzieki osiagnueciu bogactwa
szlachcic na zagrodzie rowny wojewodzie
start learning
mimo rozwarstwienia majatkowego wewnatrz stanu szlacheckiego obiwiazywala zasada rownisci
magnateria
start learning
najwyzsza i najbigatsza warstwa szlachecka
szlachta srednia
start learning
dysponowala majatkami ziemskimi od jednej do kilkanastu wsi
szlachta zagrodowa
start learning
najliczniejsza grupa stanu wlasciciele pojedynczych gospodarstw
golota
start learning
najubozsza czesc szlachty i nie posiadala majatkow podejmowali sluzbe na dworach i w armiach magnatow
1537
start learning
wojna kokoszowa doszlo do rokoszu czyli zbrojnego wystapienia szlachty przeciw wladcy w imie obrony obowiazujacych praw
ruch egzekucyjny
start learning
zorganizowala szlachta domagala sie zwrotu bezprawnie przetrzymywanych dobr krolewskich
jursydykcja
start learning
prawo do sadzenia przez okreslona instytucjr
luteranizm w polsce
start learning
najpierw praktykowano potajemnie ale wkrotce wielu ksiezy i katolikow porzucilo katolicyzm i stali sie pastorami koscioly zamieniano w zbory
bracia polscy - arianie
start learning
do prekursorow nowego wyznania nalezal piotr z goniadza ktory opowiadal sie za odrzuceniem wiary w boskosc chrystusa i dogmatu obistnienir trojcy sw
faust socyn
start learning
wyzsza uczelnia arianska akademia rakowska najwazniejsza postac z itali to faust
1570
start learning
ugoda sandomierska (porozumienie przedstawicirli roznych wyznan prorestanckich)
mwnonici
start learning
odlamek anabaptystow uciekli ze swojej ojczyzny niderlandow przed przesladowaniami religijnymi
stanisla hozjusz
start learning
w 1564 biskup stanisla hozjusz sprowadzil do polski jezuitow juz rok pozniej zgromadzenie to zalozylo w braniewie kolegium
kontrreformacja dzialania kosciola katolickiego
start learning
biskupi rozpiczeli regularne wizytacje swoich diecezji zaczeto zakladac seminaria duchowe w celu kaztalcenia ksiezy nakazano im systematyczne gloszenie kazan i dbanie i pibiznosc wiernych
1596
start learning
unia brzeska powstal koscil greckokatolicki
unici to zwolennicy uni
start learning
uznali eladze papieza liturgie odprawiali tak jak dawniej e jezyku staro cerkiewno sloeiandkim zachwsli tradyxyjna forme mszy
partacze
start learning
mieli niska jakosc produktow
glowne zrodlo bogactwa handlu gdanskiego
start learning
hurtowy handel zbozem
kupcy gdanscy korzystali z prawo o gosciach
start learning
w miescie nikt poza nimi nie mogl sprzedawac towaru bezposrednio obcemu kupcowi
folwarki
start learning
dyze gospodarstwa rolne opierajace sie na pracy chlopow
1569
start learning
unia lubelska
zgodnie z ustaleniami uni lubelskie
start learning
powstalo nowe pansteo rzeczypospolita obojga narodow polska i litwa mialy wspolnego wladce powolano jeden sejm walny
smierc zygmunta augusta oznaczala
start learning
bezkrolewie zawiazano konfederacje kapturowe czyli szlachty przejmujace wladze w okregach sejmikowych
w zastepstwie za zmarlego krola urzad unterrexa objo
start learning
jakub uchanski
przebueg pierwszej elekcji piec kandydatow
start learning
jan 3waza-szwedzki. car rosyjski iwan IV grozny kaiaze pruski albrecht 2 hohenzollern syn cesarza ernest habsburg henryk walezjusz
krolem zostal
start learning
henryk walezy
1529
start learning
przylaczenie mazowsza do polski
hetman
start learning
glowni dowodcy sil zbrojnych

You must sign in to write a comment