Question  |
Answer |
Co to są związki dwufunkcyjne? start learning
|
|
Związki dwufunkcyjne zawierają dwie różne grupy funkcyjne. Aminokwasy są związkami dwufunkcyjnymi, bo zawierają grupę karboksylową i grupę aminową
|
|
|
Jak zbudowane są aminokwasy? start learning
|
|
Aminokwasy to związki organiczne zawierające co najmniej jedną grupę karboksylową (COOH) i co najmniej jedną grupę aminową NH2 Grupa karboksylowa nadaje aminokwasowi właściwości kwasowe, a grupa aminowa właściwości zasadowe.
|
|
|
Aminokwasy białkowe i niebiałkowe Aminokwasy białkowe wystepują w białkach. Jest ich ok. 20 start learning
|
|
Aminokwasy niebiałkowe nie wystepują w białkach. Pełnią one ważną funkcję w metabolizmie np. tyroksyna. Stosowana jest w leczeniu tarczycy Aminokwasów niebiałkowych jest znacznie więcej niż aminokwasów białkowych, ok. 300
|
|
|
Aminokwasy egzogenne i endogenne Aminokwasy białkowe dzielimy na endogenne - jest ich 12 oraz egzogenne - jest ich 8. start learning
|
|
Aminokwasy endogenne - organizm sam je syntezuje, np. alanina, arginina, asparagina, cysteina, glicyna. Aminokwasy egzogenne - organizm nie potrafi ich syntezować, muszą być dostarczone z pożywieniem, np. leucyna, metionina, lizyna
|
|
|
Inne grupy funkcyjne w aminokwasach Niektóre aminokwasy oprócz grup aminowej i karboksylowej zawierają jeszcze inne grupy funkcyjne start learning
|
|
Grupa hydroksylowa (OH) - np. aminokwas treonina. Dzięki grupie hydroksylowej aminokwas ma charakter polarny, tzn. może tworzyć wiązania wodorowe z wodą lub innymi aminokwasami. Grupa SH - np. aminokwas cysteina. Pomiędzy grupami SH tworzą się mostki dwusiarczkowe, np. w keratynie włosów.
|
|
|
Aminokwasy to substancje stałe, krystaliczne, biała barwa. Dobrze rozpuszczają się w wodzie, słabo rozpuszczają się w rozpuszczalnikach organicznych. Mają wysokie temperatury topnienia start learning
|
|
Aminokwasy reagują zarówno z kwasami jak i zasadami tworząc sole. Aminokwasy z 1 grupą NH2 i 1 grupą COOH mają odczyn obojętny, np. glicyna, alanina. Aminokwasy z dwoma grupami COOH mają odczyn kwasowy. Aminokwasy z dwoma grupami NH2 mają odczyn obojętny Aminokwasy łączą się w długie łańcuchy - peptydy. Jest to reakcja polikondensacji
|
|
|
Glicyna - najprostszy aminokwas Glicyna wspomaga układ nerwowy, pokarmowy, mięśnie i stawy. Wpływa na włosy i paznokcie. Ułatwia sen, poprawia pamięć i koncentrację. start learning
|
|
Nazwa systematyczna: kwas aminoetanowy. Kod: Gly. Nazwa zwyczajowa: glicyna, kwas aminooctowy. Jest to aminokwas białkowy, endogenny
|
|
|
Peptydy. Wiązanie peptydowe. Grupa peptydowa Peptydy - łańcuchy aminokwasów połączone ze sobą wiązaniem peptydowym. W reakcji kondensacji aminokwasów powstaje wiązanie peptydowe start learning
|
|
Grupa aminowa NH2 jednego aminokwasu łączy się z grupą karboksylową COOH drugiego aminokwasu. Jako produkt uboczny powstaje woda. aminokwas1 + aminokwas2 -> dipeptyd + woda
|
|
|
|
1. Główny składnik organizmów żywych (w białkach). 2. W przemyśle farmaceutycznym - składniki leków i suplementów diety 3. W przemyśle kosmetycznym. Aminokwasy nawilżają skórę, redukują zmarszczki, np. glicyna, lizyna start learning
|
|
4. Do produkcji pasz. 5. Składniki nawozów. 6. W przemyśle spożywczym np. słodziki. 7. Do produkcji tworzyw sztucznych biodegradowalnych
|
|
|
|
start learning
|
|
Białka to substancje wielkocząsteczkowe. Są zbudowane z aminokwasów połączonych wiązaniami peptydowymi. Białka zawierają: węgiel, wodór, tlen, azot. Często zawierają też siarkę i fosfor. Białka są niezbędne do budowy wszystkich komórek i tkanek w organizmach.
|
|
|
|
start learning
|
|
1 Transport tlenu, np. hemoglobina. 2. Magazynowanie tlenu, np. mioglobina. 4. Buduje komórki, np, kolagen składnik skóry., keratyna składnik włosów, paznokci
|
|
|
|
1. Białka dzielimy na proste (proteiny) i złożone (proteidy). Proteiny zawierają tylko aminokwasy, np. insulina, albumina. Proteidy zawierają oprócz aminokwasów część niebiałkową, np. hemoglobina. start learning
|
|
2. Ze względu na kształt białka dzielimy na globularne (kuliste) i fibrylarne (włókniste). Białka globularne to np. hemoglobina. Białko fibrylarne to np. keratyna.
|
|
|
|
Strukturę białka opisujemy na 4 poziomach. 1. Struktura pierwszorzędowa to kolejność aminokwasów start learning
|
|
2. Struktura drugorzędowa to albo alfa helisa albo beta harmonijka. 3. Struktura treciorzędowa to zwinięcie łańcucha peptydowego w przestrzeni. 4. Struktura czwartorzędowa to połączenie kilku łańcuchów peptydowych.
|
|
|
Właściwości fizykochemiczne białek Denaturacja - np. smażenie jajecznicy Denaturacja. Struktura białka ulega nieodwracanej zmianie. Pod wpływem: wysokiej temperatury, stężonych kwasów i zasad, alkoholi, soli metali ciężkich. Białko traci swoje własciwości. start learning
|
|
Koagulacja. Proces odwracalny. W koloidzie cząsteczki białka łączą się w agregaty i opadają na dno. Pod wpływem soli kuchennej. Taki koloid to żel. Proces odwrotny do koagulacji to peptyzacja. Jest to proces odwracalny. Gdy do żelu dodamy wody agregaty białka z powrotem się rozpraszają. Powstaje zol.
|
|
|
Reakcje charakterystyczne białek 1. Reakcja biuretowa 2. Reakcja ksantoproteinowa start learning
|
|
Reakcja biuretowa. Pod wpływem wodorotlenku miedzi (II) Cu(OH)2 białko zabarwia się na kolor fioletowoczerwony. Reakcja ksantoproteinowa. Pod wpływem stężonego kwasu azotowego (V) HNO3 niektóre białka żółkną.
|
|
|
Inna nazwa cukrów to węglowodany, sacharydy, cukrowce. start learning
|
|
Cukry to związki organiczne. Zawierają węgiel, wodór i tlen. Ich wzór ogólny to Cn H2m Om. Cukry to dwufunkcyjne pochodne węglowodorów. Zawierają liczne grupy hydroksylowe - OH. Druga grupa funkcyjna to albo grupa aldehydowa (np. glukoza) albo grupa ketonowa (np. fruktoza)
|
|
|
|
start learning
|
|
Cukry (sacharydy) dzielimy na proste i złożone 1. Cukry proste to monosacharydy np. glukoza, fruktoza. 2. Cukry złożone dzielimy na a) dwucukry (disacharydy) np. sacharoza, laktoza. i na b) wielocukry (polisacharydy), np. skrobia, celuliza, glikogen
|
|
|
|
Wzór sumaryczny glukozy: C6H12O6 Glukoza zawiera 6 atomów węgla. Występuje w formie łańcuchowej i cyklicznej start learning
|
|
Najbardziej rozpowszechniony w przyrodzie cukier prosty. Największe ilości glukozy znajdują się w winogronach. Glukoza powstaje odczas procesu fotisyntezy w chloroplastach roślin. Glukoza po to podstawowe źródło energii dla organizmów. Podczas spalania glukozy powstaje węgiel C i tlen O. Glukoza to biała substancja krystaliczna, bez zapachu. Rozpuszcza się w wodzie, nie rozpuszcza się w etanolu. Odczyn: obojętny.
|
|
|
|
1. Glukoza jest wykorzystywana w przemyśle spożywczym do produkcji sztucznego miodu i syropów. 2. W medycynie, np. jako środek wzmacniający serce. start learning
|
|
3. Do produkcji luster i bombek choinkowych. 4. W przemyśle tekstylnym, do nadawania połysku tkaninom.
|
|
|
Sacharoza - najbardziej rozpowszechniony dwucukier Sacharoza składa się z 1 cząsteczki glukozy i 1 cząsteczki fruktozy. W przyrodzie sacharoza występuje gł. w burakach cukrowych i trzcinie cukrowej start learning
|
|
Sacharozę wykorzystuje się w przemyśle spożywczym do produkcji cukierków i ciast, kompotów, soków, syropów, dżemów. W medycynie do produkcji leków.
|
|
|
|
start learning
|
|
W cząsteczce sacharozy glukoza i fruktoza są połączone wiązaniem glikozydowym. W organiźmie człowieka sacharoza ulega hydrolizie pod wpływem enzymów i kwasu solnego. Sacharoza rozkłada się na glukozę i fruktozę.
|
|
|
Wielocukry - skrobia i celuloza Skrobię wykrywamy jodem. Powstaje ciemnofioletowy kolor. Skrobia - wielocukier składający się z wielu cząsteczek glukozy. Jest białą, krystaliczną substancją bez smaku i zapachu, nierozpuszczalną w zimnej wodzie, tworzy kleik skrobiowy w gorącej wodzie. start learning
|
|
Celuloza. Wielocukier zbudowany z cząsteczek glukozy. Biała substancja krystaliczna. Buduje ścianę komórkową u roślin. Człowiek nie potrafi trawić celulozy (nie ma enzymu, który rozkłada celulozę.)
|
|
|
|
start learning
|
|
1. Budulec, np. celuloza. 2. Materiał zapasowy, np. skrobia. 3. Materiał energetyczny, np. glukoza. 4. Transport, np. sacharoza u roślin
|
|
|
|
start learning
|
|
Wielocukry tworzą łańcuchy monosacharydów - rozgałęzione lub nierozgałęzione.
|
|
|
